KOPZORGEN... Gingivitis Stomatitis Parodontitis Frans Knaake, tandheelkundig dierenarts Veterinair Specialistisch Centrum De Wagenrenk Gingivitis Definitie: reversibele plaque geïnduceerde ontsteking van de gingiva Klinisch: zwelling, roodheid en verhoogde bloedingsneiging gingiva Sulcusdiepte hond 1-3mm, kat 0.5-1 mm Gegeven: een onbehandelde gingivitis kan overgaan in een parodontitis 1
Parodontitis: Infectieus progressief dynamisch ontstekingsproces Destructie weefsel door interactie pathogenen, toxinen en immuunapparaat gastheer Het is meer de respons van de gastheer op de plaque bacteriën die verantwoordelijk is voor de schade aan de weefsels dan de virulentie van de plaque bacteriën» Kinane&Lindhe, 1997 2
8-12-2010 Gingivitis & Parodontitis: Vier stadia: Stadium 1: gingivitis Geen botverlies Reversibel Stadium 2: parodontitis, botverlies 0%-25% Horizontaal botverlies gevolgd door verticaal botverlies Plaque en tandsteen gaan wortel bedekken Begin terugtrekken tandvlees Stadium 3: parodontitis, botverlies 25-50% Stadium 4: parodontitis, botverlies >50% 3
8-12-2010 Stomatitis Ontsteking van de weke delen van de mondholte Mucogingivale lijn Arcus palatoglossus (Faucitis) THERAPIE 4
Stomatitis Beste behandelingsresultaten worden bereikt met: Goede gebitsverzorging (vaak onmogelijk) Hond: 2x daags poetsen! Volledige extractie gebitselementen Er mogen geen wortelresten aanwezig zijn of achterblijven, anders geen genezing Ernstige of chronische gevallen> verdwijnen van ontstekingsverschijnselen na volledige extractie Onderzoek N.Girard/ P.Hennet (EVDS Congres Ljubljana 2005) 87% van de katten met FCGS zijn tenminste sterk verbeterd of genezen 13% van de katten met FCGS lieten geen genezing of verbetering zien 5
Uitboren wortels (Atomiseren) Onvolledige verwijdering Botnecrose Pijnlijk Schade omliggende weefsels NIET DOEN!! Obsoleet en verwijtbaar... Interferon: Alleen werkzaam na volledige extractie kiezen Onvoldoende klinische studies Zou immuunmodulerend werken Start: 1 mega unit/kg sc 5x om de dag 10.000 IU in 2 ml fysiologische oraal 1dd gedurende 2 maanden Of: 1 mega unit/kg sc 5x om de dag Herhaling na 1 maand Evt intra-lesionaal: 5 mega units 1x JSAP 2007 P.Southerden, C.Gorrel 6
Vele medicaties gebruikt... Nog geen wondermiddelen! Oppassen met corticosteroïdengebruik Bijwerkingen Afnemende werkzaamheid op termijn Beïnvloeding genezing na extractie Verschuiving van Th1 naar Th2 cellen Dat willen we JUIST niet!! FILM PFIZER - Onderzoek - Therapie Doel therapie: Gingivitis: herstellen klinisch gezonde gingiva Parodontitis: preventie progressie aandoening - Lengte film ongeveer 12 minuten 7
Welkom WELKOM in de jungle!! IN DE JUNGLE Preventie 8
Twee strategieën: 1. Tandsteen concept Veelal dentale diëten Mechanische werking Chemische werking» Calciumgehalte beïnvloeding Combinatie chemisch en mechanisch 2. Tandplaque concept Sommige diëten, sommige kauwstaven, mondwater Host modulation patiënt Bijvoorbeeld:» Subantimicrobial-dose doxycycline (SDD)» Afremmen matrix metalloproteinases (MMP)» Stimulatie collageen productie» Dosis: 20% van de antimicrobiële dosis» Studies: geen resistentie, geen bijwerkingen» NSAID» 1-Tetradecanol complex (1-TDC) Directe werking op de tandplaque RF2 (Prozym ) en Plaque Off 9
GOUDEN STANDAARD!!!!! TANDEN POETSEN!!!! Dieren (en mensen) met een ernstige parodontale aandoening lopen grote kans op een bacteriële endocarditis... 10
Studie Peddle et al (2009) Honden: 76 patiënten en 80 controlegroep Geen bewijs voor een associatie tussen bacteriële endocarditis enerzijds en dentale, orale chirurgie of orale infecties anderzijds. JAVMA, Vol 234, no.1, January 1, 2009 Studie Glickman et al (2009) 59296 honden, verschillende fasen parodontitis en verschillende leeftijden Parodontitis is geassocieerd met bijvoorbeeld bacteriële endocarditis en cardiomyopathie Chronische ontsteking, vooral vanaf fase 3 is mogelijk een belangrijke schakel tussen orale flora en systemische ziekten Chronische bronchitis, interstitiele nefritis, glomerulonefritis, hepatitis JAVMA, Vol 234, No4, February 15, 2009 11
Bacteriemie tijdens de behandeling in 85% van de gevallen Nieves et al, Vet.Surgery 1977, Jan-Febr;26(1) 30% honden in een studie (n=30) had een of meerdere positieve culturen (vooral Pasteurella spp) Harari et al, Vet.Surgery 1993, Jan, issue1 Vol 22 Studie 20 greyhounds: in alle gevallen bacteriën in bloed aanwezig, de meeste gerelateerd aan tandplaque, tijdens en na behandeling. Geen relatie met ernst van de parodontitis. Nieves et al, Vet Surgery 1997, Jan-Febr Stel een diagnose: Gingivitis Geen antibiotica geïndiceerd Hooguit antiseptica (vb chloorhexidine) Parodontitis Mogelijk een rol voor antibiotica Stomatitis Beslist een rol voor antibiotica Indicatie voor antibioticum profylaxe: Dieren die schade (kunnen) ondervinden van de therapiegeïnduceerde bacteriemie 12
Huidige aanbevelingen American Veterinary Dental College (1): Systemisch gebruik antibiotica: - Klinisch evidente hartproblemen, leverproblemen en nierproblemen - Ernstige orale ontsteking (stomatitis) - Immuungecomprimeerde dieren (FIV/FeLV etc) - Diabetes mellitus Huidige aanbevelingen American Veterinary Dental College (2): -Antibiotica zijn nooit een monotherapie voor orale infecties - Kies een juist antibioticum voor betrokken orale flora Bovendien: Antibiotica verstrekken geruime tijd voorafgaand aan behandeling is (in de meeste gevallen) niet juist. - Studie Gauthier et al 2003 13