Liever Thuis vzw magazine Liever Thuis Ledenblad van de vzw Liever Thuis LM Vereniging van gebruikers en mantelzorgers 4-5 Samen sterk in zorg - Het verhaal van een mantelzorger en een vrijwilliger 7-8 Dementie en nu - Zorgen voor jezelf, zorgen voor de persoon met dementie P508842 december 2015 maart 2016 4 V.U.G.: Roni De Waele, Livornostraat 25, 1050 Brussel / Afgiftekantoor: 1050 Brussel 5 / Driemaandelijks tijdschrift van de vzw Liever Thuis LM / 15de jaargang, nr 4/2015
inhoud Inhoud Editioriaal 2 Voorwoord 3 In de kijker 4-5 samen sterk in zorg - het verhaal van een mantelzorger en een vrijwilliger zorgcoördinator - het regionaal dienstencentrum Weetjes 6 ouderenmis(be)handeling - zwijgen biedt geen uitkomst allesoverkanker.be oud worden en alcohol - Praat erover met je huisarts Regionaal 7-8 Adreswijziging of uitschrijven? Gelieve bij verhuis of wanneer de post toekomt bij een overleden lid contact op te nemen met het nationaal secretariaat van de vereniging. Dit kan op het nummer 02 542 87 09 of via lieverthuis@mut400.be. Wij danken je alvast voor de moeite. Wens je niet langer lid te zijn van de vereniging? Uitschrijven kan via melding op het nummer 02 542 87 09. je zal dan geschrapt worden uit het ledenbestand en geen post meer ontvangen van de vereniging. Editoriaal heel wat mensen zorgen thuis voor een naaste die vanwege ouderdom, ziekte of handicap zorgbehoevend is. ze doen dit vanuit een wederzijdse betrokkenheid, op regelmatige basis en buiten het kader van professionele hulpverlening. We noemen deze mensen mantelzorgers. een thuiszorgsituatie is niet vanzelfsprekend en mantelzorgers verdienen hierbij alle ondersteuning die zij nodig achten. Daarom richtte de Liberale Mutualiteit de vzw Liever Thuis LM op, een door de Vlaamse overheid erkende mantelzorgvereniging. als mantelzorgvereniging zet de vzw Liever Thuis LM zich in voor de ondersteuning van zorgbehoevenden en hun mantelzorgers. Bij de vereniging kun je de klok rond terecht voor een luisterend oor en voor al je vragen over mantelzorg en thuiszorg. Via de website, de brochures, de infosessies en de nieuwsbrief informeren we je over een heleboel thema s die met zorg te maken hebben. als lid van de vzw Liever Thuis LM ontvang je viermaal per jaar het ledenblad Liever Thuis in je brievenbus. Via het ledenblad houden we je op de hoogte van allerhande onderwerpen, tegemoetkomingen en regelgevingen die voor jou belangrijk kunnen zijn. naast informatie verstrekken, komen we ook op voor de belangen van onze leden. Mantelzorgers ervaren immers tal van knelpunten in het zorglandschap. Daarom ijveren we bij de overheid voor een goed uitgebouwde dienstverlening en hebben we regelmatig overleg met verschillende organisaties uit de zorgsector. Problemen en knelpunten worden aangekaart en besproken. ervaar je zelf een knelpunt of zit je met een vraag? aarzel niet om ons te contacteren, dan zoeken we samen een oplossing. Uitbetaling Vlaamse zorgverzekering/mantelzorgpremie Voor vragen over de uitbetaling van de Vlaamse zorgverzekering kun je terecht op het nummer 011 29 10 20. Gelieve te vragen naar de zorgkas. Wil je gratis lid worden van onze vereniging? Dit kan! je kunt je lidmaatschap eenvoudig aanvragen bij de vereniging, en dit telefonisch, per e-mail of per brief. Contact: vzw Liever Thuis LM Livornostraat 25 1050 Brussel Tel.: 02 542 87 09 fax: 02 542 86 99 e-mail: lieverthuis@mut400.be Website: www.lieverthuislm.be De vereniging is 24 uur op 24 en 7 dagen op 7 bereikbaar! Tijdens de kantooruren (maandag - vrijdag: 8u00-12u00 en 13u00-16u00) kom je rechtstreeks terecht bij één van onze medewerkers. Na de kantooruren staat een medewerker van de wachtdienst je graag te woord. 2 Regionaal dienstencentrum Horizon Liberale Mutualiteit Limburg Geraetsstraat 20 3500 hasselt Tel.: 011 29 10 00 e-mail: rdc.horizon@lml.be
Voorwoord Voorwoord het voorbije jaar stond mantelzorg hoog op de politieke agenda. zo werden initiatieven die de combinatie werk en mantelzorg stimuleren goedgekeurd door de regering. Denk bijvoorbeeld aan de regelingen voor werkloze (LT 2015/02) en zelfstandige (LT 2015/03) mantelzorgers. als mantelzorgvereniging juichen we dergelijke initiatieven toe, daarom blijven wij ook in 2016 ijveren voor een mantelzorgvriendelijke samenleving. Winterdagen kunnen erg koud zijn. Blader daarom snel door naar pagina 4 van dit blad en laat je hart verwarmen door het verhaal van Yolande die, dankzij de steun van mantelzorger Marie-Thérèse en vrijwilliger jean, op 93-jarige leeftijd zelfstandig thuis kan blijven wonen. heb je na het lezen van Yolanda s verhaal het gevoel dat je als mantelzorger wat extra steun kunt gebruiken? of heb je het gevoel dat de zorg rond je zorgbehoevende beter georganiseerd kan worden? op pagina 5 lees je wat de zorgcoördinator van het regionaal dienstencentrum van je ziekenfonds voor jou kan betekenen. Tenslotte wens ik je een warm en sfeervol kerstfeest en een zeer gelukkig nieuwjaar toe. Veel leesplezier! Roni De Waele - Voorzitter Derdebetalersregeling Wat? na consultatie van een zorgverlener, betaal je de rekening voor de consultatie aan de zorgverlener en krijg je achteraf een terugbetaling door je ziekenfonds. Geniet je van de derdebetalersregeling? Dan gebeurt de betaling rechtstreeks met je zorgverlener. zo hoef je als patiënt niet meer te wachten op de terugbetaling en betaal je enkel het remgeld of het persoonlijk aandeel. Wie? iedereen die in orde is met de bijdrage voor de ziekteverzekering, geniet van de derdebetalersregeling in het ziekenhuis en bij de apotheek. Voor consultaties bij een arts is de derdebetalersregeling enkel van toepassing als je: recht hebt op de verhoogde tegemoetkoming; recht hebt op een leefloon; volledig werkloos bent gedurende ten minste zes maanden; recht hebt op verhoogde kinderbijslag. De derdebetalersregeling is ook van toepassing op je personen ten laste. Voorwaarde is dat deze personen aangesloten zijn bij jouw ziekenfonds. Behoor je niet tot één van bovenstaande categorieën en heb je het financieel moeilijk? Vraag aan je arts om de derdebetalersregeling toe te passen. Door een verklaring op eer en geweten dien je dan te verklaren dat je je in financiële nood bevindt. Waar? De derdebetalersregeling geldt niet alleen bij je huisarts, in het ziekenhuis en bij de apotheek. ook bepaalde verstrekkingen bij de tandarts komen in aanmerking. Let op! De derdebetalersregeling geldt enkel als de arts geconventioneerd is. Dit betekent dat de arts akkoord gaat met de officiële tarieven die de artsen en ziekenfondsen hebben afgesproken. Meer informatie? Contacteer je ziekenfonds. 3
in de kijker Samen sterk in zorg Het verhaal van een mantelzorger en een vrijwilliger als ik binnenkom op de serviceflat van Yolande (93 jaar) word ik hartelijk onthaald door mantelzorger Marie-Thérèse en vrijwilliger jean. Yolande zit glimlachend in haar rolstoel, duidelijk gecharmeerd door de aanwezigheid van haar bezoekers. wekelijks met haar te gaan wandelen. ik probeer Yolande vooral te stimuleren om actief bezig te blijven. Door haar rolstoel en haar beperkte mobiliteit komt ze er niet meer toe om naar buiten te gaan. soms ziet ze er wat tegenop, maar achteraf is ze altijd heel blij. We ronden meestal af met een pauzemoment bij een wafel, een tas koffie en een pintje voor mij! naast jean, gaat er nog een andere vrijwilliger van svhg vzw, een buurvrouw en een kennis van de familie langs bij Yolande. het is een geoliede machine. We weten allemaal dat we elkaar op de hoogte dienen te houden en dat het af en toe nodig is om voor elkaar in te springen. op deze manier heeft Yolande elke dag iemand bij haar van in de voormiddag tot wanneer ze gaat slapen, aldus Marie-Thérèse. jean formuleert het als volgt: We communiceren veel met elkaar over de gezondheid en de algemene toestand van Yolande, om zo de juiste zorg te kunnen bieden. naast mantelzorg en de hulp van een aantal vrijwilligers krijgt Yolande ook professionele zorg. Drie keer per dag komt de thuisverpleging langs om haar te helpen bij de persoonlijke verzorging en de medische zorgen. De organisatie van de zorg is voor Marie-Thérèse. het lukt dankzij de hulp van dit team, zo zegt ze zelf. Marie-Thérèse heeft er een 38-jarige carrière opzitten als lerares nederlands, geschiedenis en kunstgeschiedenis. sinds haar pensioen heeft ze nooit echt stilgezeten. ook voor ze Yolande leerde kennen, nam ze de zorg op voor mensen uit haar familieen vriendenkring. Daarnaast is Marie-Thérèse ruim vijf jaar vrijwilligster geweest in een rust- en verzorgingstehuis (RVT). Daar leerde ze de grote nood aan zorg en ondersteuning die ouderen en mensen met een handicap ervaren beter kennen. Vandaag is ze ongeveer vijf jaar de voornaamste mantelzorger van Yolande. enkele jaren terug werd ik opgenomen in het ziekenhuis en leerde ik de zoon van Yolande kennen. Later, bij een controle, kwam ik te weten dat zijn moeder haar arm gebroken had, waarop ik voorstelde om haar een helpende hand te bieden. Bij een eerste bezoek klikte het meteen tussen ons en zo ben ik er eigenlijk een beetje ingerold. jean is bijna drie jaar vrijwilliger bij solidariteit voor het Gezin vzw (svhg vzw). Bij Yolande komt hij sinds een tweetal jaar op bezoek. hij haalt hier veel voldoening uit. jean houdt eraan om het spreekt voor zich dat een goede communicatie met de (thuis)verpleegkundigen, maar ook het vertrouwen en de steun van de familie, van groot belang zijn om zorg op maat te kunnen verlenen. 4
Welke invloed heeft je inzet als mantelzorger op jouw leven? Marie-Thérèse: eens je je ten volle engageert als mantelzorger, heeft dat uiteraard een invloed op je eigen leven. ik merk bijvoorbeeld dat ik een deel van mijn sociale contacten verloren heb. Dat is natuurlijk niet zo fijn. Thuis heb ik altijd geleerd om me in te zetten en te helpen waar ik kan, daar waar het nodig is, en voor wie het nodig heeft. ik haal vooral veel voldoening uit het verrichten van mijn zorgtaken. het doet me plezier om te weten dat ik ertoe bijdraag dat Yolande langer thuis kan blijven wonen. een ander aspect is dat thuis vaak alles met een versnelling hoger moet. Maar sinds er een vrijwilliger van svhg vzw bij Yolande over de vloer komt, heb ik weer wat ademruimte teruggevonden. Wat is de meerwaarde voor Yolande? Yolande zelf is mentaal nog erg bij de pinken. ze is duidelijk erg gesteld op de bezoekjes van Marie-Thérèse, jean en de andere vrijwilligers. ze beseft dat het dankzij hen is dat ze thuis kan blijven wonen. Door de goede afspraken heeft Yolande voldoende afwisseling tijdens de dag. Wanneer ik haar vraag hoe zij de hulp die ze krijgt ervaart, antwoordt ze met fonkelende pretoogjes: oh, ik ben zo ontzettend blij meneer! Tot slot: Marie-Thérèse en jean zijn het roerend eens dat het aan je leven een meerwaarde geeft wanneer je je inzet voor zij die je tijd en je aanwezigheid nodig hebben! Thomas Lippens - solidariteit voor het Gezin vzw in de kijker Zorgcoördinator Het regionaal dienstencentrum Mark is 63 jaar en enkele jaren geleden betrokken geweest bij een zwaar auto-ongeval. hij werd aangereden door een dronken bestuurder en was zwaargewond. nu, twee jaar later, zien hij en zijn vrouw noémie pas de gevolgen van het ongeval in. Mark heeft het moeilijk met lopen en is vergeten hoe eenvoudige dagelijkse taken uitgevoerd dienen te worden. Gezien de revalidatie achter de rug is, neemt de sociale dienst van het ziekenhuis contact op met de zorgcoördinator van Marks ziekenfonds voor de organisatie van de thuiszorg. Wat doet een zorgcoördinator? een zorgcoördinator zorgt ervoor dat de mantelzorg en de professionele zorg afgestemd zijn op de noden van de zorgbehoevende. het regionaal dienstencentrum van je ziekenfonds organiseert hiervoor een vergadering met de zorgbehoevende, zijn omgeving en alle zorgverleners die betrokken zijn in de thuiszorg. We spreken over een zorgoverleg. De doelstelling van het overleg is om ervoor te zorgen dat de zorgbehoevende op een veilige en comfortabele manier kan vertoeven in de eigen vertrouwde omgeving. Wanneer wordt een zorgoverleg georganiseerd? Meestal wordt een zorgoverleg georganiseerd op vraag van een betrokken zorgverlener in de thuiszorgsituatie, maar ook een familielid kan een zorgoverleg aanvragen. De vraag komt er wanneer de zorg voor een persoon thuis te complex is. ook het ziekenhuis kan een zorgoverleg aanvragen. Dat gebeurt bijvoorbeeld wanneer een persoon extra zorg nodig heeft om na ontslag uit het ziekenhuis terug te keren naar huis. op dat moment dienen de zorgtaken goed op elkaar afgestemd te zijn. Wat zijn de taken van de zorgcoördinator? Wanneer je contact opneemt met het regionaal dienstencentrum van je ziekenfonds, dan bekijkt een medewerker welke zorg aanwezig is en welke extra ondersteuning nodig is. Vervolgens wordt een datum vastgelegd voor een zorgoverleg waarop alle betrokken zorgverleners uitgenodigd worden. De huisarts is een onmisbare partij in het zorgoverleg. om tot goede afspraken te komen, is het belangrijk dat ook andere zorgverleners en familieleden aanwezig zijn op het overleg. De zorgcoördinator kijkt erop toe dat alle zorgverleners, alsook de zorgbehoevende en zijn/haar familie, aan bod komen. na het zorgoverleg krijgen alle betrokken partijen een verslag met de gemaakte afspraken. Wat wordt er tijdens een zorgoverleg besproken? Tijdens een zorgoverleg wordt onderzocht wie welke zorg kan bieden. Belangrijk daarbij is dat de zorg afgestemd wordt op de zorgvraag van de zorgbehoevende. in het voorbeeld dat we in de inleiding aanhalen, kan het volgende aan bod komen op een zorgoverleg: Hoeveel keer dient de thuisverpleging langs te komen? Is er ondersteuning nodig in het huishouden? Is er nood aan woningaanpassing? Zijn er kleine hulpmiddelen die kunnen helpen bij het uitvoeren van de dagelijkse activiteiten? Kunnen extra tussenkomsten aangevraagd worden? Het regionaal dienstencentrum van je ziekenfonds is het coördinatieen informatiepunt voor alles wat te maken heeft met thuiszorg. 5
Weetjes eetjes Allesoverkanker.be kom op tegen kanker lanceerde in het voorjaar allesoverkanker.be, een website die alle mogelijke informatie over kanker bundelt. Ouderenmis(be)handeling Zwijgen biedt geen uitkomst Wat is ouderenmis(be)handeling? Ouderenmis(be)handeling komt voor in situaties waarbij een oudere afhankelijk is van diegene die in een persoonlijke of professionele relatie met de oudere staat. Onder ouderenmis(be)handeling verstaan we al het handelen waardoor de oudere persoon lichamelijke, psychische en/of materiële schade lijdt of zal lijden. Belangrijk is dat ook niet bewuste handelingen, of het nalaten van handelen, verdriet, pijn of kwaad kunnen berokkenen. Cijfers van het Vlaams Ondersteuningscentrum ouderenmis(be)handeling (VLoco), geven aan dat psychologische mishandeling (26 %), financiële benadeling (20 %) en schending van de rechten (18 %) de meest gemelde situaties van ouderenmis(be)handeling waren in 2014. Waar kun je terecht? Ben je getuige, slachtoffer of pleger van ouderenmis(be) handeling en wil je hierover praten, dan kun je terecht bij de hulplijn 1712. je kunt er je verhaal kwijt, je krijgt advies en informatie of je wordt doorverwezen voor verdere hulp. Via de website www.1712.be bestaat de mogelijkheid om via e-mail contact op te nemen. je kunt er anoniem terecht en de dienstverlening is volledig gratis. Ben je getuige van een situatie van ouderenmis(be)handeling binnen de setting van een woonzorgcentrum, neem dan contact op met de Woonzorglijn op het nummer 078 15 25 25 of via de website www.woonzorglijn.be. op de site vind je: een antwoord op veel voorkomende vragen van patiënten; heel wat medische informatie per type kanker; een overzicht van de verschillende behandelingen en onderzoeken; een oplijsting van initiatieven van andere organisaties die rond kanker werken, zoals bijvoorbeeld ziekenhuizen en patiëntengroepen; informatie over professionele zorg, de begeleiding door zorgvrijwilligers, lotgenoten en allerlei telefonische en onlinehulpkanalen; persoonlijke verhalen van bekende en minder bekende (ex-)patiënten; een forum waar mensen elkaar kunnen vinden. Bijzonder aan deze website is dat alles volgens je interesse gekoppeld wordt. zoek je informatie op over borstkanker, dan krijg je meteen de agenda-items, de verhalen en de lotgenotengroepen te zien die specifiek over borstkanker handelen. Ouder worden en alcohol Praat erover met je huisarts cijfers van het Wetenschappelijk instituut Volksgezondheid geven aan dat ongeveer één op de vier Vlamingen tussen 55 en 75 jaar dagelijks alcohol drinkt. De situatie is het meest problematisch voor de leeftijdsgroep van 55 tot 65 jaar. Binnen deze groep drinkt 15,6 % van de mannen wekelijks meer dan 21 glazen en drinkt 9,2 % van de vrouwen meer dan 14 glazen per week. naarmate je ouder wordt, verandert er heel wat je in je leven. je lichaam en je gezondheid blijven daarbij niet gespaard. iedereen wil zo lang mogelijk gezond en actief blijven. het is daarom goed om stil te staan bij je alcoholgebruik, want verstandig omgaan met alcohol komt je gezondheid ten goede. Met een campagne gericht op 55-plussers speelt De DrugLijn hierop in. De boodschap van de campagne is: Als je ouder wordt, kun je minder goed tegen alcohol. Praat erover met je huisarts. in het kader van deze campagne publiceerde De DrugLijn de folder ouder worden en alcohol. je kunt een gratis exemplaar aanvragen via www.druglijn.be of door te bellen naar 078 15 10 20. alle informatie is beschikbaar op de website. je kunt er de brochure raadplegen en je komt er te weten wat alcohol met je doet, hoeveel je best drinkt en hoe je het kan aanpakken als je wil minderen. 6
is DEEL EL I ps ycho-educatiepakke DEMENTIE EN NU Inleiding tekst v ntelzorgers Inhoud van deel I: Invoelen in de beleving van mensen met dementie Omgaan met zorg gaan met veranderd en moeilijk hanteerbaar gaan met financiën Omgaan met veiligheid gaan en communiceren met familie en omge Comuniceren met de persoon met dementie I. sche aspecten in de confrontatie met het d Dementie en nu zorgen voor de persoon met dementie zorgen voor jezelf In Vlaanderen woont bijna 65% van alle mensen met dementie thuis: : alleen of met een naaste. Na de diagnose van een of andere vorm van dementie zijn er vaak heel wat vragen. Praktische vragen, zoals Dementie... en nu?, maar evenzeer vragen op emotioneel vlak. Hoe lukt het je om te zorgen voor de persoon met dementie en tóch ook te zorgen voor jezelf. Naasten van mensen met dementie voelen zich hiermee vaak alleen. Om de zorg voor de persoon met dementie vol te houden, helpt het om... meer te weten over dementie, de impact ervan, hoe ermee omgaan en mogelijke ondersteuning beter te kunnen omgaan met je eigen gevoelens, gedachten en zorgbelasting mensen te ontmoeten die je steunen en begrijpen Dementie en nu richt zich naar de mantelzorger die thuis of daarbuiten voor iemand met dementie zorgt. In de 10 bijeenkomsten van Dementie en nu worden inzichten, kennis en behandelde onderwerpen. De bijeenkomsten worden gegeven voor een vaste groep van 8 à 15 mantelzorgers van een persoon met (jong)dementie. Deelname kan je helpen beter het hoofd te bieden aan de soms uitdagende zorgsituatie. Want ook uit de zorg en de begeleiding van een persoon met dementie kan je voldoening halen. Dementie en nu is een nieuw psycho-educatiepakket, ontwikkeld op initiatief van het Expertisecentrum Dementie Vlaanderen vzw en de Alzheimer Liga Vlaanderen vzw en uitgegeven in 2014. Enkel personen die de opleiding tot Dementie en nu -coach hebben gevolgd, mogen de sessies begeleiden. www.dementieennu.info VLAAMSE ALZHEIMER LIGA VZW 7
Wanneer: De volgende reeks sessies van 10 avonden over Dementie en nu zal plaatsvinden op 20/01, 03/02, 17/02, 02/03, 16/03, 30/03, 13/04, 27/04, 11/05 en 25/05 telkens van 19u30-22u00. Deze sessies van Dementie en nu worden je aangeboden door CM Limburg, LM Limburg en a.z. Vesalius. Iedereen is welkom! Begeleid(st)er is - een medewerker van CM Limburg - een medewerker van LM Limburg Waar: a.z.vesalius, Hazelereik 51, 3700 Tongeren Kostprijs: 80,00 (Inbegrepen: deelname aan 10 sessies én een exemplaar van Dementie en nu voor mantelzorgers.) Inschrijven of vragen? Bel 011 28 02 80 of mail naar wegwijs.limburg@cm.be of bezorg onderstaand aanmeldingsformulier aan het Regionaal Diensten Centrum CM Limburg, Prins-Bisschopssingel 75-3500 Hasselt. Aanmeldingsformulier: Ja, ik heb interesse in het programma Dementie en nu. Ik wil graag deelnemen aan de 10 bijeenkomsten aangeboden door CM Limburg, LM Limburg en a.z. Vesalius. Ik noteer hieronder mijn gegevens. Naam: Voornaam: Adres: nr: bus: Postcode: Plaats: E-mail: Telefoon 8