Les 5: Factoren van weer en klimaat 1 De stand van de zon 1.1 seizoen Zoek de januari- en julitemperatuur van de volgende steden op. AW weerstation (plaats) temperatuur januari temperatuur juli Stockholm... C... C Athene...... C... C De hoogste temperatuur hebben we tijdens de winter / lente / zomer / herfst. 1.2 tijdstip van de dag Wanneer is de temperatuur het hoogst? ochtend / middag / avond Hoe staat de zon dan aan de horizon? laag / hoog 1.3 afstand tot de evenaar AW Zoek een kaart met de julitemperatuur in Europa. Vergelijk de temperatuur van enkele steden. Wat stel je vast als je dichter naar de evenaar gaat? De breedteligging beïnvloedt de temperatuur: hoe verder de plaats van de evenaar ligt, hoe kouder / warmer de temperatuur wordt. Daardoor is de aarde ingedeeld in verschillende klimaatzones. thema 4: klimaat en vegetatie 130
2 De hoogteligging 2.1 De temperatuur 2962 m 719 m de Zugspitse in Garmish- Partenkirche Vul de tabel aan met de juiste gegevens. weerstation (plaats) hoogteligging temperatuur januari temperatuur juli De hoogteligging beïnvloedt de temperatuur: in de winter en de zomer: hoe hoger de plaats ligt, hoe hoger / lager de temperatuur. thema 4: klimaat en vegetatie 131
AW 2.2 De neerslag Zoek een kaart met de jaarlijkse neerslag in Europa. Vul de neerslaghoeveelheden voor volgende steden in onderstaande tabel in. weerstation (plaats) jaarneerslag hoogtezone (in woorden) Amsterdam mm laagland Rome Bern mm mm laagland hoogland Welke reliëfvorm overheerst er in Bern? Wat stel je vast i.v.m. de neerslag als je al deze plaatsen met elkaar vergelijkt? Bestudeer onderstaande figuur. Hoe verklaar je het ontstaan van meer neerslag in reliëfrijke gebieden? Bron: Horizon 1, Plantyn, blz. 67 De hoogteligging beïnvloedt de neerslag: hoe hoger de plaats ligt, hoe meer / minder neerslag. Dit is te wijten aan het ontstaan van stijgingsregens, neerslag die veroorzaakt wordt door een reliëfhindernis. thema 4: klimaat en vegetatie 132
3 De nabijheid van de zee Geef de temperaturen van Ukkel en Kiev voor januari en juli: weerstation breedteligging temperatuur januari temperatuur juli Ukkel Kiev In januari is de temperatuur van een plaats bij de zee (bv. Ukkel) hoger / lager dan een plaats in het binnenland (bv. Kiev). In juli is de temperatuur van een plaats bij de zee (bv. Ukkel) hoger / lager dan een plaats in het binnenland (bv. Kiev). De afstand tot de zee beïnvloedt de temperatuur: - in de winter: hoe verder weg van de zee, hoe hoger / lager de temperatuur. - in de zomer: hoe verder weg van de zee, hoe hoger / lager de temperatuur. De zee heeft invloed op de temperatuur van het nabije land: - een verfrissende invloed in de zomer / winter. - een verzachtende invloed in de zomer / winter. thema 4: klimaat en vegetatie 133
4 Overheersende windrichting Vul op de figuur de eigenschappen van de verschillende winden aan. Kies uit: koud - warm - droog - vochtig Welke windrichting overheerst er in België? Plaats een pijltje op deze arm van de windroos. Combineer de juiste naam van de luchtsoorten met de juiste eigenschap ervan. maritieme lucht O O warme lucht die uit het zuiden komt (voor het noordelijk halfrond) continentale lucht O O vochtige lucht die van over zee komt polaire lucht O O koude lucht die uit het noorden komt (voor het noordelijk halfrond) tropische lucht O O droge lucht die van over het land komt De windrichting heeft invloed op de temperatuur en op de neerslag. In België overheerst de zuidwestenwind. thema 4: klimaat en vegetatie 134
Leren leren Je kunt: voor enkele factoren zoals de stand van de zon (met de seizoenen, het tijdstip van de dag en de afstand tot de evenaar), de hoogteligging, de nabijheid van de zee en de overheersende windrichting met klimatogrammen en klimaatkaarten eenvoudig uitleggen hoe ze het weer en het klimaat beïnvloeden. het ontstaan van neerslag in reliëfrijke gebieden met behulp van een figuur eenvoudig uitleggen. de verschillende luchtsoorten en hun kenmerken opsommen. de luchtsoorten koppelen aan de windrichtingen. de overheersende richting voor Ukkel geven. de overheersende windrichting in Ukkel bepalen aan de hand van de windroos met de voorkomende windrichtingen in Ukkel. thema 4: klimaat en vegetatie 135