Samen in actie voor vluchtelingen

Samen in actie voor vluchtelingen In Nederland en wereldwijd ondersteunen kerken vluchtelingen Vluchtelingen bepaalden het nieuws in 2015. Kerken kwamen massaal in actie. Door te bidden en te collecteren, maar ook door de handen uit de mouwen te steken. Kerk in Actie organiseerde een actieweek voor vluchtelingen. Dit katern laat zien hoe kerken wereldwijd in actie komen en tijd, geld en goed delen met mensen op de vlucht. Geloven in delen. Juist nu. Kledinginzameling in Assen / KERKINFORMATIE 1

VLUCHTELINGEN Alles rondom vluchtelingen leeft enorm Vluchtelingenexpert Geesje Werkman is nog nooit zo druk geweest als de afgelopen maanden. Kerken komen massaal in actie voor vluchtelingen. Gemeenten willen graag advies. Wat zijn veel voorkomende vragen? Mensen vragen me vooral Wat kunnen we doen? Ze willen hun handen uit de mouwen steken. Maar er is ook veel onduidelijkheid. Bijvoorbeeld over óf en hoeveel vluchtelingen er naar hun woonplaats komen. Daarin communiceert de overheid niet altijd even snel en duidelijk. Zij moeten natuurlijk ook voor heel veel mensen opeens een plek regelen. Ik merk ook dat de actualiteit erg leeft, mensen hebben veel vragen over uitspraken van politici en zorgen over de tweespalt in de samenleving. Mensen hebben soms gemengde gevoelens over wat er gebeurt. Er is veel bezorgdheid over waar het heengaat. En bezorgdheid over de schreeuwers van het anti kamp, bezorgdheid over tweespalt. Veel kerken houden een themaavond over vluchtelingen. Wat valt op? Allereerst dat alles rond vluchtelingen enorm leeft. De positieve insteek van kerken, er is heel veel creativiteit, en gevoel van samen er tegen aan. Maar ik kom ook teleurstelling tegen. Bijvoorbeeld als iemand zich heeft opgegeven als vrijwilliger voor Vluchtelingenwerk en dat er dan geen antwoord, of een onbevredigend antwoord komt. Of dat mensen wachten tot er een azc komt. Als te lang onduidelijk blijft wanneer en hoe precies, dan duurt dat maar en dan ebt de energie weg en klinken teleurstellingen van nu en uit het verleden over het COA. Kerk in Actie heeft een overzicht gemaakt. Wat doen kerken voor vluchtelingen? Mij valt de enorme hoeveelheid initiatieven en activiteiten op die kerken zelf oppakken of waar ze bij betrokken zijn. Vergeet niet, ook bij organisaties als het Leger des Heils of Vluchtelingenwerk zijn veel kerkelijke vrijwilligers actief. Overal waar ik kom hoor ik weer over nieuwe activiteiten die we nog niet kenden. Het overzicht geeft een mooi beeld van wat kerken doen, maar het is bij lange na niet compleet. Elke dag hoor ik van nieuwe initiatieven. Prachtig! Wat is bij uitstek een rol voor kerken? We zijn goed in het samenkomen en de ander meenemen in wat er allemaal gebeurt. In het geven, in het bidden, en in het vertellen van de verhalen. In de kerk kunnen we die verhalen koppelen aan dat Ene Verhaal, dat ons bijeenbrengt. En kerken houden het daar niet bij, bij geven, bidden en vertellen. Ze gaan ook aan de slag. Wat voor tips zijn er te geven aan kerken die in actie willen komen? Doe waar je goed in bent en doe het samen met anderen. Kijk wat er al is en sluit daarbij aan. Leer van kerken die wat verder zijn. En niet alles hoeft direct en niet alles hoeft direct perfect te zijn. Wees blij met wat je krijgt in de vorm van vluchtelingen, neem dat geschenk ook als zodanig aan. Bedenk dat je zelf voor de vreemdeling ook een vreemdeling bent, welke vreemdeling ontmoet de vluchteling in jou? Op www.kerkinactie.nl/helpvluchtelingen zijn liturgiesuggesties te vinden om in de kerkstdienst aandacht te geven aan vluchtelingen. 2 / KERKINFORMATIE

Kerken in Nederland komen in actie voor vluchtelingen Overal in het land steken kerkleden hun handen uit de mouwen voor vluchtelingen. Dat blijkt uit een inventarisatie van Kerk in Actie. Hieronder staan enkele voorbeelden opgesomd. Op de website van Kerk in Actie zijn meer verhalen te lezen. DE MEERN: EAT&MUSIC IN DE KERK In De Meern waren begin november zestig vluchtelingen te gast in het verenigingsgebouw van de Marekerk, waar vrijwilligers een Eat&Musicavond hadden georganiseerd. Er werd gezongen, gedanst, maar ook samen gehuild. Diaken Frans Baars: Deze mensen hebben hier helemaal niks. Voor ons is het ook een bijzondere ervaring. Eigenlijk zou iedereen in Nederland zo n avond moeten meemaken. Muziek maken in De Meern ASSEN: 70 KUBIEKE METER KLEDING Een kledinginzameling in Assen begin november overtrof de stoutste verwachtingen. De samenwerkende diaconieën in de stad haalden maar liefst 70 kubieke meter aan kleding op. Ondertussen maakt Assen zich op voor de komst van een groot azc. Er wordt al nagedacht over een manier om daarop in te spelen. UTRECHT: WANDELEN MET VLUCHTELINGEN De mededeling dat er vanaf 15 september vijfhonderd vluchtelingen in de Jaarbeurs zouden verblijven, bracht in Utrecht onmiddellijk veel mensen op de been om wat te doen voor hen, zoals een kopje koffie of thee in het nabijgelegen wijkgebouw, of door een gezamenlijke wandeling. Diaken Hilde de Jong: We hopen dat het voor deze mensen een gelegenheid is om hun hart te luchten, hun zorgen te delen met betrokken mensen. Er dienen zich steeds weer nieuwe vrijwilligers aan die zich voor de vluchtelingen in willen zetten. ZAANDAM: EEN OPEN KERK Toen bekend werd dat er tegenover de Noorderkerk in Zaandam een tentenkamp voor vluchtelingen zou komen, werd er niet lang geaarzeld. Binnen een paar dagen had diaken Kees van der Pol een grote groep vrijwilligers paraat die de ontheemden uit het tentenkamp een gevoel van welkom wilden bezorgen. Wij bieden hier vooral warmte. Dat geldt voor de koffie, de thee en de manier waarop we de vluchtelingen Warm welkom in Zaandam benaderen. Dagelijks vinden tussen de 100 en 200 vluchtelingen uit Syrië en Eritrea een plekje in de kerk, waar zij voor even kunnen ontsnappen aan de wat kille tenten aan de overkant. EMMEN: TOT HALF 2 OP HET STATION De kerken in Emmen hebben te maken met een bijzondere situatie: op het station in Emmen stranden met regelmaat vluchtelingen die op weg zijn naar Ter Apel. Er rijden na 22.30 uur geen bussen meer naar het opvangcentrum. Honderden vrijwilligers uit 22 verschillende kerken hebben de handen ineengeslagen: zij vangen de vluchtelingen op het station beurtelings op en bieden hen en eten, drinken, kleding, schoenen en dekens. Diaken Markus Troost (Protestantse Gemeente Emmen): De opvang op het station loopt nu heel goed: tot half twee s nachts zijn er vrijwilligers aanwezig. In 80% van de kerkelijke gemeenten aandacht is besteed aan vluchtelingen. Door te bidden, te collecteren of thema of welkomstdiensten over en met vluchtelingen te organiseren. In 70% van de gemeenten worden ook buiten de diensten activiteiten georganiseerd. Zoals kleding, goederenen geldinzamelingsacties, het organiseren van activiteiten of het openstellen van het kerkgebouw voor vluchtelingen. Kijk op www.kerkinactie.nl/inactievoorvluchtelingen voor uitgebreidere reportages en meer voorbeelden van kerken die in actie komen. / KERKINFORMATIE 3

VLUCHTELINGEN Samen in actie voor vluchtelingen Kleding en goedereninzamelingen We hebben een folder gestopt bij het laatste Kerkblad met de oproep om kleding af te leveren op de inzamelpunten. Peter Ehmen, Assen Openstellen kerk Binnen enkele dagen stonden honderd vrijwilligers paraat. Wij bieden hier vooral warmte. Dat geldt voor de koffie, de thee en de manier waarop we de vluchtelingen benaderen. Diaken Kees van der Pol, Zaanstad Oproep aan gemeenteraad Wij zien het als onze plicht als samenleving om naast deze vluchtelingen te staan en te doen wat in ons vermogen ligt om hun lot te verlichten. Raad van Kerken Hoofddorp Organiseren activiteiten Deze mensen hebben hier helemaal niks. Dus het idee was: een gezellig avondje. En niet alleen zij hebben het naar de zin; wij ook. Diaken Frans Baars, Marekerk De Meern Vrijwilligersoproepen Veel mensen zagen de schrijnende beelden van vluchtelingen en wilden zich graag actief voor hen inzetten. Diaken Jaap Vermeijen, Protestantse Gemeente Waalwijk 4 / KERKINFORMATIE

Themadiensten Een Iraakse vluchteling, christen, al geïntegreerd in Nederland vertelde hoe het was om te moeten vluchten en alles wat je hebt achter te laten. Lia van Bolhuis, Wildervank Gespreks en informatieavonden Er leefden veel praktische vragen: Hoe is de situatie van vluchtelingen? Wat betekent dit voor ons? Maar ik merkte dat iedereen ook graag de schouders eronder wilde zetten. Gonny de Boer, predikante Anloo Begeleiding statushouders azc Een Syrische vrouw kwam in Enschede naar de kerk. Via hulp van de diaconie heeft zij een woning gekregen en is aan de inrichting bijgedragen. Sinds een jaar is zij actief in de Kerkenraad. Protestantse Kerk Enschede (Welkomst)diensten met vluchtelingen Onze boodschap is: we zien het. We weten het. Weet je welkom. Dominee Bert Schüssler, Grote Kerk Apeldoorn Geldinzamelingsacties Kinderen sparen voor zwembadabonnementen voor vluchtelingenkinderen, zodat zij ook kunnen genieten van het zwembad. Co Geelkerken, voorzitter diaconie Montfoort Bidden en collecteren In kerken is massaal gebeden en gecollecteerd voor vluchtelingen. Daardoor kunnen we wereldwijd vluchtelingen steunen. EvertJan Hazeleger, programmamanager Kerk in Actie / KERKINFORMATIE 5

VLUCHTELINGEN Wereldwijd in actie voor vluchtelingen Dankzij kerkelijk netwerk kan Kerk in Actie overal ter wereld vluchtelingen steunen Eind september vorig jaar startte Kerk in Actie een actieweek voor vluchtelingen. Kerken en donateurs werden gevraagd een extra gift te geven voor hulp aan vluchtelingen. In 2015 is meer dan 2 miljoen gegeven voor vluchtelingen. Dankzij deze giften en steun van het ministerie van Buitenlandse Zaken kan Kerk in Actie een extra inspanning leveren voor vluchtelingen wereldwijd. Meer mensen dan ooit zijn op de vlucht, volgens de Verenigde Naties zijn meer dan 60 miljoen mensen ontheemd. Steun is meer dan nodig. Kerk in Actie geeft vooral hulp in de regio s waar vluchtelingen verblijven, zoals rondom Syrië en conflictgebieden in Afrika. Negentig procent van de inkomsten wordt gebruikt voor hulp daar. Voor het overige deel wordt dit ingezet voor projecten aan de Europese grens en in Nederland. HULP VIA KERKELIJK NETWERK Kerk in Actie kan overal ter wereld hulp bieden omdat ze samen met ICCO onderdeel is van de ACT Alliance, Action by Churches Together, de diaconale tak van de Wereldraad van Kerken. Als ergens nood uitbreekt, dienen leden van ACT een oproep in, en kerken vanuit de hele wereld dragen eraan bij. Het geld wordt via lokale partners en hulporganisaties ter plaatse uitgegeven aan voedselpakketten, hygiënepakketten en sanitaire voorzieningen, dekens, kacheltjes, kleding, onderwijs, onderdak, traumacounseling. Iedereen die getroffen is door nood wordt geholpen, ongeacht ras, ge 6 / KERKINFORMATIE

slacht, geloof, of politieke voorkeur. Daarnaast worden ook kerken ondersteund bij de diaconale hulp aan hun lidmaten in nood. Kerk in Actie coördineert voor het ACT netwerk een aantal projecten. Onder andere in landen rondom Syrië en conflictgebieden in Afrika. STEUN IN SYRIË ZELF In Syrië zelf zijn vrijwel geen hulporganisaties actief omdat dit te gevaarlijk is of omdat het regime dit niet toestaat. Dankzij het kerkelijke netwerk kan Kerk in Actie wel hulp bieden. Via de plaatselijke kerken en kerkelijke hulporganisaties worden noodhulpgoederen uitgedeeld. Ook worden scholen en waterleidingen hersteld, zodat mensen hun normale dagelijkse leven kunnen oppakken, voor zover je daarvan kunt spreken in een door burgeroorlog geteisterd land. HULP RONDOM SYRIË In Libanon zijn bijna 1,1 miljoen vluchtelingen uit Syrië. Jordanië vangt zo n 630.000 mensen op. In Irak verblijven 250.000 Syriërs. ICCO en Kerk in Actie geven voornamelijk hulp aan nietgeregistreerde vluchtelingen buiten de officiële kampen. Dat is hard nodig, zegt noodhulpcoördinator Dick Loendersloot. Zij komen niet in aanmerking voor hulp door de Verenigde Naties, die de hulp overigens vermindert omdat hun budget niet toereikend is. Steeds minder vluchtelingen komen in aanmerking voor hulp. Ze zijn dan aangewezen op organisaties als ICCO en Kerk in Actie. EUROPESE GRENS Kerk in Actie zet zich ook in voor de bootvluchtelingen op Lampedusa, Sicilië en de Griekse eilanden. Op Lampedusa worden vluchtelingen door lokale organisaties opgevangen en voorzien van onder andere droge kleding. Op Sicilië is een opvanghuis voor bootvluchtelingen. Plaatselijke kerken zorgen op de Griekse eilanden en in doorgangslanden als Macedonië voor medische hulp, sanitaire voorzieningen, douches en schoon drinkwater. Ook worden hygiënemateriaal, voedsel, slaapzakken en tenten uitgedeeld. U kunt de hulp aan vluchtelingen wereldwijd ondersteunen door een gift over te maken naar NL89 ABNA 0457 457 457 t.n.v. Kerk in Actie o.v.v. Noodhulp vluchtelingen / KERKINFORMATIE 7

VLUCHTELINGEN Guesthouse mogelijk in gebruik voor asielzoekers De directie van de dienstenorganisatie van de Protestantse Kerk is in gesprek met het COA over de mogelijke verkoop van het guesthouse, zodat het naastgelegen asielzoekerscentrum uitgebreid kan worden. Het guesthouse is onderdeel van het complex in Utrecht waarin het Protestants Landelijk Dienstencentrum is gevestigd. De stad Utrecht moet extra opvangplekken bieden voor vluchtelingen. Het huidige asielzoekerscentrum in Utrecht is gevestigd aan de Joseph Haydnlaan, naast het dienstencentrum. Ook huurt het COA onder meer kantoorruimte van het dienstencentrum. Gezien de urgentie zijn in januari door de Gemeente Utrecht en het COA voorstellen aan de gemeenteraad gedaan over noodopvang, uitbreiding van de capaciteit en de komst van een tweede asielzoekerscentrum. De directie van de dienstenorganisatie is in dit kader in gesprek geraakt over de mogelijkheid het guesthouse te betrekken bij deze opvang. BIJDRAGE AAN OPVANG Aan de leden van de generale synode van de Protestantse Kerk in Nederland is hierover een brief gestuurd. In de kleine synode van maart zullen het moderamen van de synode en het bestuur van de dienstenorganisatie informatie verstrekken over de gemaakte keuzen, dit alles onder voorbehoud van de politieke besluitvorming in de burgerlijke gemeente Utrecht en of er overeenstemming zal worden bereikt met het COA. Volgens directeur Haaije Feenstra kan de dienstenorganisatie door de verkoop een bijdrage leveren aan de opvang van vluchtelingen in Nederland. Overal in het land komen kerken in actie voor vluchtelingen. Als dienstencentrum zijn wij al jaren goede buren met de asielzoekers. Nu het guesthouse vrijkomt en het asielzoekerscentrum ruimte zoekt, kunnen wij als een extra bijdrage leveren. GASTENVERBLIJF Het gebouw was oorspronkelijk onderdeel van het militair hospitaal in Utrecht (Oog in Al), waarin het landelijk dienstencentrum in 1999 werd gevestigd. Als guesthouse is het jarenlang gebruikt voor verblijf en opleiding van uit te zenden medewerkers van Kerk in Actie en als logeeradres voor verlofgangers en buitenlandse gasten. De laatste jaren fungeerde de accomodatie als seminarium, maar dat keert op 1 maart terug naar Nieuw Hydepark in Doorn. Daardoor is de verkoop van het guesthouse aan het COA een serieuze optie voor het bestuur van de Dienstenorganisatie. Wat kunnen kerken doen? De huidige vluchtelingencrisis vormt een enorme uitdaging. Meer dan ooit worden we geconfronteerd met samenlevingsvragen rondom vluchtelingen, waarbij allerlei emoties een rol spelen. Kerk in Actie heeft daarom een brochure uitgebracht met daarin een antwoord op de vraag wat kerken kunnen doen voor vluchtelingen. Voorzien van veel tips en praktijkvoorbeelden van kerken. 'Met open ogen' is te bestellen in de webwinkel of te downloaden via www.kerkinactie.nl/helpvluchtelingen Financiële tegemoetkoming Kerk in Actie heeft een fonds ingesteld waaruit kerken die activiteiten ontplooien voor vluchtelingen een beroep kunnen doen. Hiervoor is een formulier te downloaden op www.kerkinactie.nl/helpvluchtelingen. Meer informatie is te verkrijgen bij Geesje Werkman g.werkman@kerkinactie.nl SAMENSTELLING Dit katern is samengesteld door Maurits van Stuijvenberg, voorlichter van Kerk in Actie. 8 / KERKINFORMATIE