Voorlichting 14 Essentieel voor gelijkwaardigheid is het goed op de hoogte zijn van wat er zich in de maatschappij afspeelt en wat er allemaal geregeld is. Deze informatie moet op zo'n manier verstrekt worden dat ook mensen met een handicap deze tot zich kunnen nemen. Het Platform vindt dat alle gemeentelijke informatie ook toegankelijk moet zijn voor mensen met een handicap. Het Platform wil er daarom onder andere voor zorgen dat: C alle plaatsen waar openbare vergaderingen en voorlichtingsbijeenkomsten gehouden worden, goed bereikbaar, toegankelijk en bruikbaar zijn. Ook dient er een ringleiding aanwezig te zijn; C het gemeentelijke voorlichtingsmateriaal voor zoveel mogelijk mensen, met en zonder handicap goed leesbaar en bruikbaar is; C er voor degenen die hier geen gebruik van kunnen maken, het informatiemateriaal in andere vormen aangeboden wordt (bv. in braille, of gesproken vorm) C(14). C er goede informatie voor handen is over voorzieningen, regelingen en mogelijkheden ten behoeve van mensen met een handicap C (15). Daarnaast wil onze groepering zich ervoor in zetten dat gehandicapten zo goed mogelijk gebruik kunnen maken van andere informatie en communicatie middelen in de samenleving. (16). Noot 14: Ten behoeve van blinden en slechtzienden zou ook een informatie-telefoon opgezet kunnen worden. Daar zouden mensen naast gemeentelijke informatie over bijvoorbeeld de WVG ook terecht kunnen voor inlichtingen over weg opbrekingen, of het uitvallen van bushaltes. Noot 15: In deze voorlichtingsactiviteiten kan ook het gehandicaptenplatform een rol spelen. Noot 16: Men kan bijvoorbeeld denken aan de fysieke toegankelijkheid van telefooncellen en het installeren van teksttelefoons en publiekstelefoons met ontvangstversterking ten behoeve van mensen met een auditieve handicap.
Onderwijs en vorming 13 Leerlingen en studenten met een handicap moeten zoveel mogelijk in staat gesteld worden, om deel te kunnen nemen aan het reguliere onderwijs en ook de mogelijkheid te hebben van speciaal onderwijs gebruik te maken. Het Platform wil zich daarom voor de volgende punten inzetten: C onderwijs en vormingsgebouwen dienen optimaal toegankelijk te zijn. De gemeente heeft hier zelf een directe taak in met betrekking tot de onderwijsgebouwen. De toegankelijkheid van het vormingswerk kan zij onder andere stimuleren via het stellen van voorwaarden aan de subsidieverlening; C er dienen snelle procedures gehanteerd te worden, als er individuele aanpassingen nodig zijn, zodat iemand aan het onderwijs kan blijven deelnemen; C in de verantwoordelijkheden die de gemeente krijgt met betrekking tot volwasseneneducatie en beroepsonderwijs C (13) moet er specifieke aandacht komen voor de positie van mensen met een handicap; C het vervoer van leerlingen met een handicap naar het speciale en het reguliere onderwijs moet op een veilige manier gebeuren, zonder dat leerlingen hierdoor veel extra tijd kwijt zijn en ouders voor extra kosten komen te staan.. Noot 13: De gemeente krijgt onder andere een rol in de afstemming tussen de middelbare school, het beroepsonderwijs en de arbeidsmarkt. Ook kan zij zelf gaan bepalen hoe het geld voor volwasseneneducatie gebruikt wordt.
Vrije tijdsbesteding 12 Mensen met een handicap dienen in staat gesteld te worden om deel te nemen aan activiteiten op het gebied van cultuur, sport en recreatie. Het Platform wil dat de gemeente de deelname van mensen met een handicap aan deze activiteiten mogelijk maakt door: C te stimuleren dat de normale activiteiten op dit terrein zoveel mogelijk open staan en toegankelijk zijn voor mensen met een handicap. Eventueel door dat als voorwaarde te hanteren voor het verlenen van subsidies en vergunningen; C in overleg met gehandicaptenorganisaties aanvullende voorzieningen en activiteiten op te zetten om te zorgen dat mensen met een handicap kunnen sporten, recreëren en zich cultureel kunnen ontplooien C(12). Noot 12: Daarbij denken het Platform bijvoorbeeld aan een vergoeding van de extra kosten die mensen met een handicap moeten maken om een sport te beoefenen, of het creëren van mogelijkheden om aangepaste sporten (of andere vormen van vrije tijdsbesteding) te beoefenen.
Inkomen 11 Iemand met een handicap dient gelijkwaardige financiële mogelijkheden te hebben als iemand zonder handicap. Gehandicapten en hun verwanten (9) moeten niet zelf op draaien voor de extra kosten die een handicap en de daarvoor benodigde hulpmiddelen en andere voorzieningen met zich meebrengen. Het Platform bepleit daarvoor de volgende punten: C nu gemeenten bij de Bijzondere Bijstand de mogelijkheid hebben beleid te voeren voor groepen, is er alle reden voor een beleid waarin mensen met een handicap, die daarom vragen, een vergoeding krijgen voor extra kosten in verband met kledingslijtage, stookkosten, diëten, etc C(10) ; C bij het hanteren van inkomensgrenzen, zoals in de WVG, dient altijd rekening gehouden te worden met andere meerkosten die een handicap met zich meebrengt C(11). Noot 9: Denk bijvoorbeeld aan een gezin met een gehandicapt kind. Noot 10: Deze vergoedingen voor extra kosten die mensen in verband met hun handicap maken, zijn bij de invoering van de WVG als voorziening afgeschaft en bij de Bijzondere Bijstand ondergebracht. Noot 11: Denk hierbij bijvoorbeeld aan "eigen bijdragen" voor de gezondheidszorg, duurdere verzekeringen en het gebruik maken van diensten, of hulpmiddelen waarvoor geen vergoeding bestaat.
Arbeid en alternatieven 10 Er dienen voor mensen met een handicap gelijke kansen gecreëerd te worden op het vinden van zinvol betaald werk op de arbeidsmarkt. Ook dienen mensen met een handicap in staat gesteld te worden om vrijwilligerswerk te verrichten. Het Platform wil door middel van de volgende punten werken aan meer kansen op werk voor mensen met een handicap in onze gemeente: C zelf het goede voorbeeld geven; in het personeelsbeleid van de gemeente moeten ook mensen met een handicap goed aan bod komen. Minimaal moet er naar gestreefd worden dat 5% van de werknemers bestaat uit mensen met een handicap (de gemeente houdt zich daarmee aan de normen van de Wet Arbeid Gehandicapte Werknemers (WAGW) C stimuleren dat ook andere werkgevers plaats bieden aan mensen met een handicap; Zo kan van de door de gemeente gesubsidieerde instellingen verwacht worden dat zij zich ook aan de normen van de WAGW gaan houden; C in het werkgelegenheidsbeleid speciale aandacht schenken aan de instroom van mensen met een handicap. Met name in het beleid om mensen vanuit een uitkering te begeleiden naar betaald werk (7) en in het beleid om werkplekken voor speciale groepen te creëren (Melkertbanen). Ook dient de gemeente zich voor mensen met een handicap in te zetten in haar rol als medebestuurder van het Regionaal Bestuur Arbeidsvoorziening; C belemmeringen wegnemen voor het uitoefenen van vrijwilligerswerk door mensen met een handicap C (8) en het stimuleren van initiatieven die de mogelijkheid daartoe vergroten. Noot 7: De gemeente krijgt in 1998 deze taak bij de nieuwe Wet Inschakeling Werkzoekenden (WIW). Noot 8: Denk hierbij aan een regeling voor het vervoer naar, of aanpassingen op de werkplek.
Thuiszorg/gezondheidszorg 9 Gelijke mogelijkheden betekent, dat mensen met een handicap kunnen beschikken over die vormen van zorg en dienstverlening, die hen in staat stellen zelf hun leven in te richten, zelfstandig te wonen en deel te nemen aan het maatschappelijk leven. Daarnaast dienen de bestaande gezondheidsvoorzieningen en instellingen voor maatschappelijke dienstverlening ook toegankelijk te zijn en open te staan voor mensen met een handicap. Het Platform wil dat de gemeente zich ervoor in zet dat: C het aanbod van zorg en maatschappelijke dienstverlening zo goed mogelijk aansluit op de vraag van mensen met een handicap en hen in staat stelt om aan de samenleving deel te nemen. Dat houdt onder andere in dat mensen met een handicap gebruik moeten kunnen maken van diensten, zoals de maaltijdvoorziening, die nu voor ouderen open staan in het kader van het flankerend ouderenbeleid. De gemeente kan ook proberen te zorgen voor een goed aanbod van diensten, die niet rechtstreeks onder de gemeentelijke verantwoordelijkheid vallen (zoals de thuiszorg). Dit kan zij doen door, waar mogelijk een regiefunctie op zich te nemen; door te zorgen voor overleg en afstemming; C instellingen voor gezondheidszorg en maatschappelijke dienstverlening toegankelijk zijn voor mensen met een handicap en zij in hun activiteiten ook rekening houden met behoeften en mogelijkheden van deze groep; C organisaties van mensen met een handicap direct betrokken worden bij de ontwikkelingen op het gebied van de gezondheidszorg en maatschappelijk dienstverlening C (6). Noot 6: Hierbij gaat het met name om het betrekken van het platform bij de ontwikkelingen in het kader van de geïntegreerde indicatiestelling en de ontwikkeling van de regiovisie.
8 Hulpmiddelenverstrekking en WVG (4) De verstrekking van hulpmiddelen dient erop gericht te zijn om mensen met een handicap gelijke mogelijkheden te geven, hun eigen leven in te richten en deel te nemen aan het maatschappelijk leven. Het Platform wil in de gemeente een beleid dat gestoeld is op de volgende punten. Die punten gelden zowel voor de wijze waarop de gemeente haar eigen taken hierin uitvoert, als voor de afspraken die zij, onder andere met een indicatie-instituut en leveranciers, maakt, De gemeente dient ervoor te zorgen dat: C mensen op een eenvoudige en snelle wijze aan de voor hun geschikte voorzieningen kunnen komen. Ook dient er een goede reparatie- en onderhoudsservice voorhanden te zijn. Mensen mogen niet in de situatie terecht komen, dat ze door het wachten op hun voorziening, of op een reparatie hun dagelijkse bezigheden niet meer kunnen uitvoeren, hun zelfstandigheid verliezen; C mensen respectvol worden behandeld, dat wil zeggen dat er naar ze geluisterd wordt, en ze zelf ook een stem, een keuze hebben in de verstrekking en ze op een deskundige wijze geadviseerd en geholpen worden; de verstrekking is gericht op de individuele omstandigheden van de aanvrager. Er moet een goede regeling voor klachtenbehandeling en het aanvragen van een "second opinion" zijn; C mensen met een handicap voor hun hulpmiddelen geen extra kosten te hoeven maken. Noot 4: Tevens vindt het Platform het van belang dat de gelden voor de WVG geoormerkt blijven en alleen voor de financiering van de voorzieningen van de WVG worden gebruikt (5). Ook in het kader van de Bijzondere Bijstand heeft de gemeente te maken met (vergoeding voor) hulpmiddelen. De verstrekking AWBZ-hulpmiddelen valt onder de verantwoordelijkheid van de ziektekosten-verzekeraars. In het kader van de nieuwe indicatie-organen krijgt de gemeente ook meer zicht op deze verstrekkingen. Noot 5: Vanaf 1998 worden de gelden voor de WVG niet meer apart in het gemeentefonds gestort. De gemeente zelf kan wel in kaart brengen welk bedrag zij voor de WVG ontvangt (nml. / 91,- per inwoner).
Vervoer 7 Mensen met een handicap dienen zich op een vergelijkbare manier te kunnen verplaatsen als anderen. Zij dienen daar geen extra kosten voor hoeven te dragen. Het Platform wil een gelijkwaardige mobiliteit van mensen met een handicap mogelijk maken door de volgende punten in het gemeentebeleid te bepleiten: C het openbaar vervoer moet zo goed mogelijk bereikbaar, toegankelijk en bruikbaar zijn; de gemeente gebruikt al haar mogelijkheden om daar naar toe te werken C (2); C aanvullende openbare vervoersvoorzieningen worden opgezet naar de behoefte van de gebruikers en dus in samenspraak met gehandicapten- en andere gebruikersorganisaties; met deze vervoerssystemen moeten mensen ook voorbij de gemeentegrens kunnen reizen; C naast deze collectieve voorzieningen zullen veel mensen ook individuele vervoersvoorzieningen nodig hebben, zoals auto-aanpassingen, of een taxikosten vergoeding. Voor de verstrekking hiervan moet uitgegaan worden van de individuele vervoersbehoefte van de betreffende persoon. Iemand met een handicap dient een vergelijkbare mogelijkheid te hebben om in die behoefte te voorzien. De gemeente vergoedt de extra kosten, of de speciale voorzieningen die mensen met een handicap daarvoor nodig hebben C (3). Noot 2: Niet alle gemeenten hebben een directe invloed op het openbaar vervoer in hun gebied. Toch blijven er mogelijkheden, bijvoorbeeld door middel van overleg, om invloed uit te oefenen. In 1998 wordt de verantwoordelijkheid voor het openbaar vervoer gedecentraliseerd naar provincies of regio's. De gemeenten krijgen hierin ook een stem. Noot 3: Als het openbaar vervoer goed is aangepast en/of er een goed systeem van aanvullend openbaar vervoer is, dan kunnen veel mensen ook met deze middelen voorzien in een groter deel van hun vervoersbehoefte. Daarmee zullen de kosten voor de individuele voorzieningen waarschijnlijk teruglopen.
Toegankelijkheid 6 Een van de belangrijkste voorwaarden voor gelijke kansen en de deelname aan het maatschappelijk verkeer, is dat de gebouwen waar activiteiten plaats vinden voor iedereen bereikbaar, toegankelijk en bruikbaar zijn. Het Platform wil daarom dat de gemeente zich inzet om zoveel mogelijk gebouwen toegankelijk te maken door: C zelf het goede voorbeeld te stellen; de gemeentelijke gebouwen optimaal toegankelijk te maken; C bij het verlenen van vergunningen en subsidies de toegankelijkheid voor het betreffende gebouw als belangrijke voorwaarde mee te nemen; C organisaties van mensen met een handicap zo vroeg mogelijk bij nieuwe bouwplannen te betrekken, om een zo goed mogelijke toegankelijkheid te waarborgen. Verkeer Mensen met een handicap dienen overal te kunnen komen, waar ze naar toe willen. Daarvoor moeten ze zonder obstakels aan het verkeer te kunnen deelnemen. Het Platform wil de obstakels voor deelname aan het verkeer van mensen met een handicap zoveel mogelijk wegnemen door: C te zorgen voor voldoende parkeermogelijkheden voor mensen met een handicap; C bij het realiseren van verkeersplannen voorzieningen te treffen waardoor iedereen aan het verkeer kan deelnemen, zoals rateltikkers voor blinden en slechtzienden, trottoir verlagingen bij oversteekplaatsen etc.; C afspraken met gehandicaptenorganisaties te maken over het signaleren en verhelpen van knelpunten.
Wonen 5 Mensen met een handicap moeten op een zelfde manier zelfstandig kunnen wonen als mensen zonder handicap. Het Platform stelt daarom een beleid voor, dat erop gericht is dat mensen met een handicap zo lang mogelijk zelfstandig kunnen wonen, op een plaats waar men dat zelf wil, aangepast aan de handicap die men heeft. De daarvoor benodigde zorg moet beschikbaar zijn. Het Platform wil in onze gemeente een beleid voeren waarin de volgende punten centraal staan: C garanderen dat een persoon die woningaanpassingen, of een aangepaste woning nodig heeft: C goed geïnformeerd wordt over diens mogelijkheden; C zelf een stem heeft in de te kiezen oplossing (geen gedwongen verhuizingen); C via een zo kort mogelijke procedure aan die aanpassingen kan komen (zodat de zelfredzaamheid van de persoon niet in het nauw komt door wachttijden); C het aanbod van toegankelijk woningen goed aan laten sluiten op de vraag; C zoveel mogelijk "aanpasbaar bouwen". Hierdoor worden bij latere individuele aanpassingen kosten gespaard en kunnen mensen met een handicap zonder moeite bij anderen op bezoek. Dat betekent dat het Platform naast de uitvoering van de minimale eisen in het bouwbesluit ook andere mogelijkheden willen benutten om het "aanpasbaar bouwen" te stimuleren; Dit moet een centraal punt zijn in onze afspraken en contacten met opdrachtgevers, architecten, aannemers, woningcorporaties e.d.; C zorgen dat bij renovatie e.d., ook de bestaande woningvoorraad geschikt gemaakt wordt voor ouderen en gehandicapten; C het stimuleren en ondersteunen van initiatieven en projecten waardoor mensen met een handicap beter in staat gesteld worden zelfstandig te wonen, of ouderen langer zelfstandig kunnen blijven wonen C (1); C naast aangepaste woonruimte moet er om zelfstandig te kunnen leven ook "zorg op maat" beschikbaar zijn. Noot 1: Hierbij kan bijvoorbeeld gedacht worden aan focuswoningen (adl-clusterprojecten), seniorenwoningen, of het plaatsen van liften in woongebouwen
C via beleid dat specifiek op mensen met een handicap gericht is (WVG); C door in elk onderdeel van het gemeentelijk beleid specifieke aandacht te besteden aan het creëren van gelijke mogelijkheden (bijvoorbeeld in haar beleid met betrekking tot de inrichting van de openbare ruimte); C door anderen aan te sporen, of te verplichten om ook rekening te houden met de rechten, plichten en mogelijkheden van mensen met een handicap. (Het Platform wil dat als voorwaarde stellen aan instellingen, of bedrijven die subsidies, opdrachten of vergunningen van de gemeente krijgen.) Het werken aan gelijke kansen moet op samenhangende en doortastende wijze aangepakt worden. Daarvoor bepleit het Platform o.a. de komst van een nota gemeentelijk gehandicaptenbeleid. In deze nota moet het uitgangspunt van gelijke rechten, plichten en mogelijkheden uitgewerkt worden voor de situatie in onze gemeente en omgezet in activiteiten om een gelijkwaardige positie van mensen met een handicap te bewerkstelligen. Daarbij moet worden aangegeven, wanneer wat tot stand gebracht wordt en hoe het begroot wordt. Mogelijk moet er een coördinerend wethouder en/of ambtenaar op dit terrein komen. Het beleid voor mensen met een handicap moet tot stand komen in overleg met (de organisaties van) gehandicapten zelf. Daarom is een lokaal platform (samenwerkingsverband van mensen met een handicap) van grote betekenis. Het platform moet goed in staat gesteld worden haar rol als spreekbuis voor mensen met een handicap te vervullen. Dat betekent onder andere dat het platform tijdig bij de beleidsvorming wordt betrokken en voldoende subsidie en ondersteuning krijgt om haar taak goed uit te voeren. 4 Belangrijke terreinen voor gelijke kansen Het principe van "gelijke kansen" werkt Het Platform hier uit naar de belangrijkste onderwerpen waar mensen met een handicap in de gemeente mee te maken krijgen. Het schuingedrukte deel is ons algemeen uitgangspunt op het betreffend onderwerp, de tekst daarna geeft onze speerpunten voor de uitwerking daarvan. Wonen, Toegankelijkheid, Verkeer, Vervoer, Hulpmiddelen verstrekking en WVG,Thuiszorg / Gezondheidszorg, Arbeid en alternatieven, Inkomen, Vrije tijdsbesteding,onderwijs en vorming, Voorlichting
Algemeen uitgangspunt 3 Het Platform gaat ervan uit, dat mensen met en zonder een handicap in de samenleving een gelijkwaardige plaats dienen te hebben en over gelijke kansen moeten beschikken. Het Platform beschouwt mensen met een handicap als burgers, die dezelfde rechten, plichten en mogelijkheden dienen te hebben als anderen. Mensen met een handicap willen, net als ieder ander aan de samenleving deelnemen. Ze willen wonen, werken, een gezin verzorgen, zich verplaatsen, sporten, uitgaan etc. Ook willen mensen met een handicap, net als ieder ander, zelf bepalen hoe ze hun eigen leven inrichten. Gelijke kansen bieden, betekent niet iedereen over één kam scheren, iedereen hetzelfde behandelen. Mensen met een handicap hebben voor het verwerven van gelijke kansen, soms speciale aandacht, of speciale regelingen nodig. In internationaal verband hebben alle staten het uitgangspunt van gelijkberechtiging van mensen met een handicap onderschreven. In de zogeheten Standaard regels (betreffende het bieden van gelijke kansen aan gehandicapten) zijn afspraken vastgelegd, over hoe deze gelijkberechtiging van mensen met een handicap kan worden bereikt. Het Platform vindt, dat ook de gemeente de taak heeft eraan te werken, dat hun burgers met een functiebeperking dezelfde rechten, plichten en mogelijkheden krijgen als ieder ander. De "Standaard regels" kunnen daarom ook voor het gemeentelijk gehandicaptenbeleid een belangrijke richtlijn zijn. Werken aan gelijke kansen Het bieden van gelijke kansen aan mensen met een handicap houdt voor het Platform 2 opdrachten in: C werken aan een voor iedereen toegankelijke samenleving; C zorgen dat mensen met een handicap over de juiste op de individu toegesneden hulpmiddelen en dienstverlening kunnen beschikken, zodat ze met hun beperking (toch) vergelijkbare mogelijkheden hebben. Het platform wil daar in onze gemeente aan werken:
Inleiding In maart 1998 vinden de gemeenteraadsverkiezingen plaats. De politieke partijen in de gemeenten beginnen nu reeds met het opstellen van de verkiezingsprogramma's. Voor welke zaken zouden de lokale politieke partijen zich hard moeten maken met het oog op mensen met een handicap? Het uitgangspunt moet zijn: mensen met een handicap dienen dezelfde rechten, plichten en mogelijkheden te hebben als anderen. Dit uitgangspunt is in onderstaande handreiking uitgewerkt naar verschillende onderwerpen, waarop de gemeenten iets voor mensen met een handicap kunnen betekenen. Politieke partijen kunnen de uitgangspunten geheel of gedeeltelijk overnemen. In de voetnoten staan toelichtingen bij de verschillende punten. Lokale platforms kunnen met deze handreiking (in overleg met de achterban) zelf hun standpunt bepalen en actie ondernemen naar gemeenten en politieke partijen. 2 Wat kan het lokale platform doen? C Stuur de handreiking aan de belanghebbende partijen in uw gemeente, met het verzoek om deze notitie te gebruiken voor hun verkiezingsprogramma van 1998. C Gebruikt de uitgangspunten voor uw bijdrage in door het platform georganiseerde bijeenkomsten over hun verkiezingsprogramma. C Organiseer zelf gesprekken met partijen over deze uitgangspunten Reactie en informatie Als u het niet eens bent met de uitgangspunten of als u nog aanvullingen of opmerkingen heeft, dan hoort de Gehandicapten raad dit graag. Op grond van dergelijke opmerkingen kunnen de uitgangspunten voor verdere activiteiten worden bijgesteld. De standpunten van de Gehandicapten raad moeten immers mede door u gedragen en gevoed worden. De rol van de lokale overheid voor mensen met een handicap is de laatste jaren, voornamelijk door de invoering van de WVG (Wet voorzieningen gehandicapten) enorm toegenomen. Ook andere belangrijke beleidsterreinen (zoals onderwijs en indicatiestelling) zijn of worden nog naar de gemeenten gedecentraliseerd. De gemeente is hiermee een belangrijke partij geworden, om ervoor te zorgen dat mensen met een handicap op een gelijkwaardige manier aan de samenleving kunnen deelnemen.
1 Uitgangspunten Gehandicaptenplatform Hoogeveen Inleiding Pag.2 C C C C Wat kan het lokale platform doen? Reactie en informatie Algemeen uitgangspunt Werken aan gelijke kansen Belangrijke terreinen voor gelijke kansen Pag.3 C C Wonen Pag.5 C C Toegankelijkheid Pag.6 C C Verkeer Pag.6 C C Vervoer Pag.7 C C Hulpmiddelen verstrekking en WVG Pag.8 C C Thuiszorg / Gezondheidszorg Pag.9 C C Arbeid en alternatieven Pag.10 C C Inkomen Pag.11 C C Vrije tijdsbesteding Pag.12 C C Onderwijs en vorming Pag.13 C C Voorlichting Pag.14