Symposium Bouwregelgeving in de praktijk Maandag 26 april 2010 Symposium Bouwregelgeving in de praktijk
De Integrale AMvB - Consequenties voor de praktijk ing. Henk Koekoek Adviesburo Nieman B.V. donderdag 18 maart 2010
Het Bouwbesluit gaat op z n kop? de intentie is beleidsneutraliteit en minder regels 3
Wijzigingen Bouwbesluit 4 Nieuwe inhoudsopgave Diverse nieuwe begrippen Vervallen voorschriften Vloerafscheidingen Trappen Geluidseisen binnen de woningen Bergruimten en buitenruimten Hogere Rc-waarden Aanscherping EPC-eis Brandveiligheid
Inhoudsopgave nieuwe AMVB 5 Hoofdstuk Hoofdstuk Hoofdstuk Hoofdstuk Hoofdstuk Hoofdstuk Hoofdstuk Hoofdstuk Hoofdstuk 1 2 3 4 5 6 7 8 9 Algemene bepalingen Bouwvoorschriften veiligheid Bouwvoorschriften gezondheid Bouwvoorschriften bruikbaarheid Bouwvoorschriften energiezuinigheid / milieu Voorzieningen, toestellen en installaties Voorschriften inzake gebruik Voorschriften inzake het slopen Overgangs- en slotbepalingen
Vervallen voorschriften 6 Bezettingsgraadklassen Meterruimte Liftschacht Liftmachineruimte
Personenbenadering Bezettingsgraadklassen (niet-wonen) Bouwbesluit 2003 Veel voorschriften gerelateerd aan bezettingsgraadklasse Bezettingsgraad: aantal m2 gebruiksoppervlakte of m2 vloeroppervlakte van een verblijfsgebied per persoon Bezettingsgraadklasse B1 t/m B5 Hoe meer personen, hoe hoger de bezettingsgraadklasse, des te zwaarder de voorschriften Bouwbesluit 2010 Voorschriften gerelateerd aan aantal personen 7
Personenbenadering Voorbeeld 1: ventilatiecapaciteit Bouwbesluit 2003: ventilatiecapaciteit winkelfunctie Afhankelijk van de bezettingsgraadklasse In dm3/s per m2 vloeroppervlak van verblijfsgebied Bouwbesluit 2010: ventilatiecapaciteit winkelfunctie Afhankelijk van het aantal personen 2,65 dm3/s per persoon 8
Personenbenadering Voorbeeld 2: aantal toiletruimten Bouwbesluit 2003: toiletruimten kantoorfunctie Afhankelijk van de bezettingsgraadklasse Maximum gebruiksoppervlakte aangewezen op toiletruimte Voorbeeld (B1): 900 m2 / 60 = 15 toiletruimten Bouwbesluit 2010: toiletruimten kantoorfunctie Afhankelijk van het aantal personen 1 toiletruimte per 30 personen 9
Vloerafscheidingen Bouwbesluit 2010; opstap? Eis opstapmogelijkheid: Verkeersruimten Buitenruimten Vensterbank in woonkamer / slaapkamer is dus geen opstapmogelijkheid meer. Nog steeds een doorvalbeveiliging toepassen bij een beweegbaar deel lager dan 0,85 m boven de vloer Meer ontwerpvrijheid Grotere verantwoordelijkheid markt 10
Trappen Kolom B-trap vervallen 1 type trap voor de woonfunctie 1 type trap voor de andere gebruiksfuncties (tevens noodtrap) Trapbordes: minimaal 0,8 x 0,8 m / 0,8 x 1,2 m Consequenties Nivellering aantal grenswaarden In aantal gevallen kleinere trappen toegestaan Meer verantwoordelijkheid voor de markt Het maken van bredere trappen is afhankelijk van de noodzakelijke doorstroomcapaciteit en de wensen van de markt 11
Trappen Hogere optrede toegestaan woonfunctie: 188 mm Verdiepingshoogte 3 m: Optrede 185: 17 treden Optrede 188: 16 treden Gevolgen hogere optrede toegestaan woonfunctie: 188 mm Traditioneel: 16 treden per verdieping van 2,96 m (16 x 185 = 2,96 m) 16 treden per verdieping met massieve vloer niet mogelijk (2630 + 300 + 50 = 2980; 2980/185 = 17 treden). Optrede 188: 2980/188 = 16 treden. Gevolg: Keuze voor een massieve vloer of een zwevende dekvloer heeft niet meer tot gevolg dat een extra trede (dus een groter trappenhuis) moet worden toegepast. 12
Trappen Afmetingen trap in m Woonfunctie A Minimum breedte trap Woonfuncties: trapbreedte > 1,2 m indien trap meer dan 6 woonfuncties ontsluit. Minimum vrije hoogte boven trap Maximum hoogte trap Minimum aantrede t.p.v. de klimlijn, gemeten loodrecht op de voorkant van de aantrede Maximum hoogte optrede Minimum breedte tredevlak, gemeten loodrecht op de voorkant van dat vlak Minimum breedte tredevlak t.p.v. de klimlijn, gemeten loodrecht op de voorkant van dat vlak Minimum afstand van de klimlijn tot zijkanten van trap 13 B Andere functie A B 0,8 1,2 0,8 1,1 2,3 2,3 2,3 2,3 4 4 4 4 0,22 0,24 0,185 0,21 0,188 0,185 0,21 0,21 0,05 0,17 0,05 0,17 0,23 0,24 0,23 0,23 0,3 0,3 0,3 0,3
Geluidwering binnen de woning -20 db-eis vervallen Vides toegestaan Woning met open trap mogelijk zonder ingrijpende consequenties 14
Geluidwering binnen de woning Nieuw: beperking installatiegeluid in eigen verblijfsgebied betreft alleen installatie t.b.v. ventilatie, warmteopwekking of warmteterugwinning (30 db) stelt eisen aan uitvoering opstelplaats MV / WTW t.o.v. VG in woning geen opstelling op open zolder met open trap naar slaapverdieping mogelijk, tenzij geluidwerende slaapkamerdeuren Voor een bijeenkomstfunctie voor kinderopvang en een onderwijsfunctie geldt een vergelijkbare eis (35 db toegestaan) 15
Bergruimte verplicht Niet-gemeenschappelijke afsluitbare bergruimte Regenwerend Mag inpandig zijn, hoeft niet Vloeroppervlakte: > 5 m2 Breedte: >1,8 m Hoogte: > 2,3 m Mag gemeenschappelijk indien: Vloeropp. VG in woonfunctie max. 40 m 2; Minimaal 1,5 m2 vloeroppervlakte per woonfunctie 16
Buitenruimte verplicht Rechtstreeks vanuit de woning bereikbare buitenruimte Vloeroppervlakte: 4 m2 Breedte: 1,5 m Hoogteverschil max. 20 mm Mag gemeenschappelijk indien: Vloeropp. VG in woonfunctie max. 40 m 2; Minimaal 1,0 m2 vloeroppervlakte per woonfunctie met een minimum van 4 m2 en breedte van minimaal 1,3 m 17
Hogere Rc-waarde Rc-waarde scheidingsconstructies: minimaal 3,5 m2.k/w. Let o.a. samengestelde constructies (houtpercentage 15 %): Minerale wol : 125 mm; Rc = 2,55 m2.k/w Minerale wol : 175 mm; Rc = 3,53 m2.k/w Pur : 105 mm; Rc = 2,55 m2.k/w Pur : 145 mm; Rc = 3,50 m2.k/w 18
Brandveiligheid 1. Brand- en subbrandcompartimentering 2. Veilig vluchten uit een woning 3. Aansluiting op Europese regelgeving Consequenties: Met name redactioneel en qua filosofie 19
Brand- en subbrandcompartimenten Brandcompartimenten Vluchten van personen die zich bij brand al buiten brandcompartiment bevinden Omvang brand beperken, zodat brandweer met inzet verdere uitbreiding van brand kan voorkomen Subbrandcompartimenten (zowel slapen als niet-slapen) Combinatie van oud sub-bc en oud rookcompartiment Bescherming tegen brand en rook voor personen buiten het subbrandcompartiment Bescherming personen in het subbrandcompartiment Omvang wordt bepaald door oppervlakte en loopafstand 20
Veilig vluchten uit een woning Maximale loopafstand was 15 meter van toegang verblijfsruimte tot woningtoegangsdeur. De gecorrigeerde loopafstand tussen punt in gebruiksgebied en toegang subbrandcompartiment mag max. 30 meter zijn. Rookmelders in hoofdstuk 6 (installaties). 21
Aansluiting op Europese regelgeving Eisen aan brandvoortplantingsklasse en rookdichtheid zijn getransponeerd van klasse 1-4 (volgens NEN 6065) naar A-E (volgens NEN-EN 13501) Voorbeeld van een gevolg: Voor de binnenzijde van een brand- en rookvrije vluchtroute (extra beschermde verkeersruimte) in U-bouw gold brandvoortplantingsklasse 2 en nu brandklasse B. Voor de onderste 2,5 meter van de gevel gold klasse 1 en nu B. Consequentie: Waarschijnlijk ruimere keuze in materiaal voor de gevel 22
Afsluiting Concepttekst heeft de potentie om beleidsneutraal te zijn Inhoudelijk en qua gebruik goede verbeteringen Minder te toetsen regels Sommige delen worden er gemakkelijker op Kennis van de achterliggende veiligheidsfilosofie zal de acceptatie van de wijzigingen versnellen en verbeteren Kennis van de achterliggende veiligheidsfilosofie is noodzakelijk om de voorschriften juist te kunnen toepassen. Het zal even wennen zijn (koudwatervrees) Ook bij toepassing van de nieuwe voorschriften blijft deskundigheid en ervaring noodzakelijk! 23
De lessen van Hoofddorp René de Feijter Projectleider brandonderzoek Efectis Nederland BV
Hoofddorp 16 augustus 2008 8 woningen verwoest Overige woningen beschadigd
De lessen van Hoofddorp Oorzaak branduitbreiding Gebeurt dit vaker? Hoe staat het met de bestaande woningen? Alleen problemen met platte daken of ook bij andere woningen? Oplossingen en prioriteiten Hoe staat het met andere constructies? Waarop te letten bij inspecties
Oorzaak branduitbreiding
Oorzaak branduitbreiding Verspreiding rook door dak Aanwezigheid van: Houten balklaag Houten dakbeschot Zachtboard plafond
Incident of structureel? Hoofddorp Zaandam Spijkenisse
Dak Spijkenisse Foto s: TBO Veiligheidsregio RotterdamRijnmond
3 op een rij.. Hoofddorp Bron: TBO Apeldoorn Zaandam Bron: TBO VRR Spijkenisse
Meestal gaat het goed!
Opvallende feiten Zoektocht op internet naar branden in rijtjes woningen: Meestal in woningen met zadeldak Weinig gevallen met plat dak (alleen de drie bekende) Plat dak: Schade bij naast gelegen woningen groot (slechts drie branden) Schuin dak: schade bij naastgelegen woningen beperkt Geen slachtoffers in naastgelegen woningen
Onderzoek bestaande woningvoorraad Bouwregelgeving Bouwverordening 1933 en later NEN 3080 (1957) Onderzoek in diverse woningen en woongebouwen
Bouwverordening 1933
NEN3080:1957
Onderzoek bestaande woningvoorraad Balk boven de bovenzijde van de muur Dakbeschot over de muur Balk onder de bovenzijde van de muur Dakbeschot tussen de muren
Onderzoek bestaande woningvoorraad Meest extreme geval tot nu toe: 0,7-1m
Conclusie Er is een structureel probleem met de kwaliteit van brandscheidingen in (oudere) woningen met een houten plat dak
Andere constructies Doorvoeringen van installaties / meterkasten vaak niet brandwerend afgewerkt Voordeuren van portiekwoningen vaak onvoldoende brandwerend
Wat nu? Alle brandscheidingen dichtzetten? Alle foute woningen slopen?
Veiligheids-Euro Geld is maar 1x uit te geven Wat is de veiligheidswinst van het verbeteren van de brandwerendheid tussen woningen Zijn er alternatieven? 3 scenario s 1 Niets doen 2 Brandwerende scheidingen aanbrengen of verbeteren 3 Alternatieve oplossing
Scenario 1 Niets doen: Accepteren dat een scenario zoals in Hoofddorp vaker voor komt Kans op slachtoffers in woning waar de brand begint Kans op slachtoffers in naastgelegen woningen (nog nooit voorgekomen) Kans op zware schade aan meer dan 3 woningen
Scenario 2 Brandwerende scheidingen verbeteren (20 minuten WBDBO) Kans op slachtoffers in woning waar brand begint Kans op schade aan 2 naastgelegen woningen
Verbeteren brandwerende scheiding Brandwerende scheidingen verbeteren (30-60 minuten) Kans op slachtoffers in woning waar brand begint Zeer beperkte kans op schade in 2 naastgelegen woningen
Scenario 3 Woningen voorzien van rookmelders Zeer beperkte kans op slachtoffers in de woning waar de brand begint Geen slachtoffers in de naastgelegen woningen Kans op schade aan 2 of meer naastgelegen woningen
Prioriteiten 1 Veiligheid bewoners! 2 Eigendommen bewoners 3 Eigendommen woningbouwvereniging 1 Plaatsen van rookmelders! 2 Verbeteren van brandwerende scheidingen tot ten minste 20 minuten (verplicht o.b.v. Woningwet en Bouwbesluit)
Aanpak onderzoek Beoordelen tekeningen Steekproef Uitvoering onderzoek -Type constructie -Details 2 à 3 woningen per type -Zichtbare delen -Endoscoop -Destructief
Aandachtspunten bij onderzoek Dubbele constructies Met endoscoop niet altijd zichtbaar Soms destructief onderzoek nodig
Aandachtspunten bij onderzoek Slecht bereikbare plaatsen en slecht zicht
Wanneer is een constructie brandwerend? Formeel (NEN6069): Vlamdicht Openingen < Ø25mm Opening < 6x150mm Mag niet bezwijken Goed isolerend
Wanneer is een constructie brandwerend? In het echt Rookverspreiding voorkomen Goed isolerend Bij voorkeur gebruik van onbrandbare materialen Stevige constructie En vooral afhankelijk van vuurbelasting en ventilatie!
Brandwerende constructies Vloer-/plafondconstructies Een goed gesloten plafond met gips of stuc en een minerale isolatie voldoet vaak net aan een eis van 20 minuten. Let op de zwakke plekken, zoals doorvoeringen en openingen voor installaties.
Brandwerende constructie Een aantal oplossingen
Brandwerendheid van constructies Deur/kozijnconstructies
Voor wie doet U het?
Voor wie doet U het? Ook zonder slachtoffers is een brand nog steeds een ramp voor de bewoners:
Tot slot Uw huurder kan het zelf niet oplossen! Dank voor uw aandacht Efectis helpt u graag uit de brand!
Juridische Aspecten van Veilig Gebouwonderhoud Boekel De Nerée mr. Marleen Elenbaas
Inleiding Wat is `veilig gebouwonderhoud? Op wie is regelgeving van toepassing? Welke regelgeving? Wie kan wie aansprakelijk/verantwoordelijk houden? Hoe daarmee om te gaan?
Op wie is regelgeving van toepassing? Kring van aansprakelijken /verantwoordelijken a) aansprakelijkheid/verantwoordelijkheid gebouweigenaar (BW/Arbobesluit/Ww) b) aansprakelijkheid/verantwoordelijkheid ontwerpers (Arbobesluit/contract) c) aansprakelijkheid/verantwoordelijkheid werkgever (BW/Arbowet/Arbobesluit) d) verantwoordelijkheid een ieder (Ww) e) aansprakelijkheid bouwers (contract)
Ad a) aansprakelijkheid/ verantwoordelijkheid gebouweigenaar Welke regels gelden t.a.v. gebouweigenaar? artikel 6:174 BW de bezitter artikel 6:162 BW onrechtmatige daad Arbobesluit hoofdstuk 2 afdeling 5 - opdrachtgever artikel 1a lid 1 Woningwet eigenaar Introductie zorgplicht 1 april 2007 De eigenaar van een bouwwerk ( ) draagt er zorg voor dat als gevolg van de staat van dat bouwwerk (...) geen gevaar voor de gezondheid of veiligheid ontstaat dan wel voortduurt. Wie heeft een actie?
Ad b) aansprakelijkheid/ verantwoordelijkheid ontwerpers Welke regels gelden t.a.v. ontwerpers? Arbobesluit hoofdstuk 2 afdeling 5 artikel 7:401 BW? goed opdrachtnemerschap op basis van contract Wie heeft een actie?
Ad c) aansprakelijkheid/ verantwoordelijkheid werkgever Welke regels gelden t.a.v. werkgever? artikel 7:658 BW: de werkgever is aansprakelijk voor schade die zijn werknemer lijdt in de uitvoering van zijn werkzaamheden, tenzij - Werkgever heeft voldaan aan zorgplicht - Opzet of bewuste roekeloosheid werknemer Wie heeft een actie?
Ad d) verantwoordelijkheid een ieder Welke regels gelden t.a.v. een ieder? Introductie zorgplicht 1 april 2007 artikel 1a lid 2 Woningwet: Een ieder die een bouwwerk ( ) bouwt, gebruikt, laat gebruiken of sloopt ( ) draagt er ( ) zorg voor dat als gevolg van dat bouwen, gebruik of slopen geen gevaar voor de gezondheid en veiligheid ontstaat of voortduurt mits bevoegd en bij machte om het ontstaan of voortduren van gevaar tegen te gaan. Wie heeft een actie?
Ad e) aansprakelijkheid bouwers Contractering als preventie -> contractsvrijheid beperkt door (strijd met) de wet Niet voorkomen, wel verleggen? Klassiek bouwcontract UAV 1989 Modern bouwcontract Design & Build Wie heeft een actie?
Glijdende schaal verantwoordelijkheden
Conclusie: er rust een verantwoordelijkheid op ons allen! Voor vragen Boekel De Nerée N.V. Amsterdam Marleen.Elenbaas@boekeldeneree.com Jelle.Otten@boekeldeneree.com T 020-7953311
Symposium AEDES 26-04-10 BOUWREGELGEVING IN DE PRAKTIJK
HorstAdvies stelt zich voor Spreker: o Frans Horst Expertise via o.a.: o Hoofdinspecteur Bouwtoezicht o Bouwfysisch Milieutechnoloog/Adviseur o Bij ± 100 corporaties projectontwikkeling Transformatie woongebouwen met doorgaans forse energetische maatregelen Persoonlijke vertaalslag!
1. NIEUWBOUW Project: Parkhaus Pinnasberg
2. BESTAANDE BOUW
3. RENOVATIE??
DILEMMA Nieuwbouweisen Bouwbesluit van toepassing op: o Nieuwbouw o Renovatie bestaande bouw o Renovatie cultuurhistorisch erfgoed Belangrijke thema s BWT o Asbest (bespreek ik niet) o Energiezuinigheid (Thermische isolatie / EPC / EPA) o Ventilatie o Brandveiligheid o Geluidswering Certificaat aanwezig?
AGENDA Praktijkvoorbeeld: o Renovatie portiekwoningen o Sociale woningbouw o Monumentale betekenis Onderwerpen: o Energiereductie o Participatieproces o Renovatieproces
ENERGIEREDUCTIE Trias Energetica 1. Isolatie gebouwschil Noodzaak WTW uit ventilatie 2. Decentrale Energieopwekking Koppeling CVZ systeem Nabije toekomst: Thermochemische opslag 3. Gas (sjouw niet met energie)
ENERGIEREDUCTIE Nieuwbouw Schilisolatie versus Ventilatievoorzieningen o Bouwbesluitnorm via kamerruimten > min.110 % o o o o o Noodzaak WTW Filters vervangen Filters bereikbaarheid CO2-sturing Borgen temperatuur (Warmte terugwinning) > halfjaarlijks > Soc. Woningbouw? > Soc. Woningbouw? > min.18 / max.22 rendement > 94%
ENERGIEREDUCTIE Bestaande bouw Labeling: o Effecten gestapelde bouw o Van F / G naar D of B kwaliteit? Kwaliteit G-label betekent: o G-label o o G-label G-label Brandveiligheid Ventilatie Geluidwering Corporaties: o Hoofdelijk aansprakelijk? > 20 min. aanschrijfniveau > 25/50/210 m3/h,,,, > 45 db(a) huurbevriezing
Gevelbeeld
Plattegrond
Brandveiligheid/Geluidwering van doorvoering? doorvoering
Staalconstructie in gevel: dan spouw
1. Huidig Gevel open: o 3-dubbel U = 0,80 o 2-dubbel U = 1,20 o Kozijn U = 1,60 Gevel gesloten: o Economisch optimaal Rc=4 m2k/w Thermische isolatie: o 1 m1 omzetten Brandveiligheid: o Gewapende gipsplaat o 2x15,0 mm 60 min o 2x12,5 mm 42 min o 2x12,5 mm + SW 55 min 2. Nieuw
Gevel opbouw: o Bestaande gevel o Vochtkerende folie (bevestigd middels tengels) o Géén spouw o Minerale wol o Dampremmende laag o C-profiel met isolatie o 15 mm gyproc
Situering: o Brandcompartiment o Damprem of o PVC opbouwplint Spouw: o Bij staal in gevel Isolatie Proces: o Per woning o Per trappenhuis
Opties: o WTW. o c.v./w.w. WTW collectief per trappenhuis WTW o 1 gasmeter per trappenhuis o 1 gasmeter individueel o Brandcompartimentering o Damprem doorzetten o WTW > bereikbaarheid o WTW > aansluiten op CVZ
ENERGIEREDUCTIE Essentie Energiezuinigheid > Schilisolatie essentieel o Glas / kozijnen > 1/3 á 1/4 van Rc gevel o Dagkant kozijn > Maatgevende koudebrug o Bouwkundig =50j. > installaties = 15j. levensduur Ventilatie > o Afvoer > o Gebalanceerd > o CO2 gestuurd > o Emissieberekening> Brandveiligheid min. 110% Bouwbesluit + nat. vent. WTW toepassen min. 18 borgen op toevoer lucht knijpen ventilatie die al niet voldoet 24 woon/slaapkamers (doelgroep) > Doorvoeringen en compartimentering
PARTICIPATIEPROCES model Participatie (in %) o 0% Inzet verhuisvergoeding, 5350,o 70% Noodzaak deelname (excl. lege vhe s!) o 100% Sociocratie Participatiemodel o meeweten > meedenken > meebeslissen Start o Van wantrouwen naar vertrouwen o Bewonerscommissie < > BewonersRaad = Projectraad o Professionele adviseur > Bewonerscommissie
PARTICIPATIEPROCES Huur / Energie Netto huur: o Maandhuur o Gemiddeld ANNO JULI 2009 210 <> 355, 244,+ 1,5 % Energiekosten (meten kost 60,-j.): o c.v. gas collectief 116,o warm water collectief 6,o elektra collectief 3,o koken gas (nibud 75 m3/j.) 6,o elektra (nibud 3800 kwh/j.) 58,- + o Totaal energie 189,- vast recht? +>8%
PARTICIPATIEPROCES dilemma Netto Huur >> Huurregiem juli 2010 o G-LABEL o A-LABEL + 130 (32 punten x 4,-) Energiekosten o G-LABEL o A-LABEL Dilemma: - 80 (max. energiereductie) Hoe uitleg huurder?
PARTICIPATIEPROCES woonlasten voorbeeldber. bij bestaand huurregiem 2009 64% MR >>>> 90% MR
RENOVATIEPROCES ESSENTIES Aanpakken per trappenhuis o Thermisch mogelijk o Zekerstellen toegankelijkheid o Maatwerkgarantie o Juridisch kader acceptatiegraad o Altijd advocaat op je huid > > > > > aanwezigheid dilatatie? doelgroep huuraftopping / gewenning borging 70% voorlopig overslaan? o Niet EPA s of labeling > Wel waarderen in kwh/m2 o Passief House Renovatie > max. 35 kwh/m2 is norm o Decentrale opwekking > voorbeeld van Active house denken = reductie + marketing
PLANONTWIKKELINGSPROCES Fasering afsluiten met beslisdocumenten Status project: strategisch voorraadbeleid >> Startopdracht INVENTARISATIEFASE (check kendata// budgetten 120%) Literatuuronderzoek; cultuurhistorische betekenis Bew.Comm. oprichten = inventarisatie belangen/wantrouwen Keuze type (participatie)proces <<>> demontage woning? Herschrijven Startopdracht + raming Stiko (incl. dekkingen) VO-FASE na akkoord beslisdocument PVE s, partnerselectie, schetsplannen, op reis met de klant DO-FASE na akkoord beslisdocument uitwerken VO-docs >> bestek/tekeningen/planomschrijvingen CONTRACTFASE na akkoord beslisdocument contractstukken compleet tbv aanneemsom/contract > LEAN? UITVOERINGSFASE na akkoord beslisdocument
RISICO-ANALYSE BESLISDOCUMENT Definitie risicomanagement Het systematisch identificeren en kwantificeren van mogelijke projectrisico s Het formuleren van maatregelen ter beheersing van risico s Inzicht geven in de borging van (fatale momenten afpalen): - bewaking realisatie maatregelen en; - sturing neutraliseren risico s
RISICO-ANALYSE BESLISDOCUMENT Risicocategoriën Sociaal proces beheersbaar (> 70% deelname) Milieurisico (asbest, geluid, grond, ecologie, flora, fauna) Financieel, Fiscaal // post onvoorzien specificeren (incasso subs., indexering aanneemsommen/risicoregeling) Technische risico s (Arbo, GIW, proeftrappenhuis maken?) Afzetrisico (marktconformiteit // > huurtoeslaggrens?) Aanbestedingsrisico Planologisch / juridisch risico Vergunningen (Wabo; slechts 26 stuks gemeentelijke verg.!) Vertraging in planvorming of uitvoering Partnerrisico
www.horstadvies.nl VRAGEN?
Symposium Bouwregelgeving in de praktijk Maandag 26 april 2010 Afsluiting Alle presentaties zijn binnenkort terug te vinden op: www.niemanconsultancy.nl Bedankt voor uw aandacht!