Rubriek Telecommunicatie Computerrecht 2009/02 Nico van Eijk (www.ivir.nl), David Stevens (www.icri.be) Inhoudstafel Europa 2 Hof van Justitie houdt dataretentierichtlijn overeind 2 Hof van Justitie over Duitse must-carry 2 Hof van Justitie veroordeelt Polen over begrip abonnee 2 ERG rapport implementatie Roaming Verordening 2 Omschakeling analoog/digitaal loopt voorspoedig 3 Meertalig noodnummer 3 Mededeling machtiging mobiele TV 3 Nederland 4 Vergunningen voor digitale omroep 4 Eerste satellietvergunning verleend 4 Europese Commissie stemt in met marktanalysebesluit omroepmarkt 4 Marktanalysebesluit radio-transmissiediensten 4 Intrekking informatienummer 4 KPN/Reggefiber 5 Vergunningen ARROW ingetrokken 5 Verruiming gebruik IMSI-nummers 5 België 5 Herziening BIPT-wetten 5 Implementatie richtlijn AVMS 6 Grondwettelijk Hof over GSM-straling 6 Omzendbrief mobiele telecominstallaties 6 Hof van Beroep over schorsend effect 6 Kostentoerekening: conformiteit Belgacom 2007 7
Gezamenlijke consultatie gemeenschapsregulatoren 7 Advies Raad Mededinging ontwerpbesluit BIPT inzake KPIs 7 Telecomregulering in België en gebruik ICT in Vlaanderen ondermaats 7 Europa Hof van Justitie houdt dataretentierichtlijn overeind In zijn arrest nr. 301/06 van 10 februari 2009 heeft het Hof van Justitie het verzoek van Ierland om de dataretentierichtlijn (nr. 2006/24) te vernietigen afgewezen. Zoals eerder ook in verband met de oprichting van het Europese Agentschap voor netwerk- en informatiebeveiliging (ENISA) (arrest Hof van Justitie, 2 mei 2006, zaak C-217/04), bevestigt het Hof dat artikel 95 van het EG-verdrag als rechtsgrond voor deze maatregel mocht worden gehanteerd. http://curia.europa.eu/jurisp/cgibin/form.pl?lang=nl&submit=rechercher$docrequire=alldocs&numaff=c-301/06 kort: www.curia.eu Hof van Justitie over Duitse must-carry De verregaande Duitse must-carry-regeling was het voorwerp van arrest nr. 336/07 van het Hof van Justitie, waarin het Hof stelt dat artikel 31 van de Universeledienstrichtlijn zo moet worden uitgelegd dat deze bepaling niet in de weg staat aan een nationale regeling die de kabelexploitant verplicht om via zijn analoge kabelnetwerk televisiezenders en -diensten door te geven die reeds terrestrisch worden uitgezonden, en aldus meer dan de helft van de in dat netwerk beschikbare kanalen te bezetten, en die voorschrijft dat wanneer er te weinig kanalen beschikbaar zijn, een rangorde van de gegadigden wordt vastgesteld die leidt tot de volledige bezetting van de ter beschikking staande kanalen van het netwerk, voor zover deze verplichtingen geen onredelijke economische gevolgen hebben, wat door de verwijzende rechter moet worden beoordeeld. Verder verduidelijkt het Hof dat diensten van televisieomroeporganisaties of van aanbieders van mediadiensten, zoals telewinkelen, in beginsel onder het begrip televisiediensten in de zin van datzelfde vallen. http://curia.europa.eu/jurisp/cgibin/form.pl?lang=nl&submit=rechercher$docrequire=alldocs&numaff=c-336/07 kort: www.curia.eu Hof van Justitie veroordeelt Polen over begrip abonnee In zijn arrest in de zaak met nummer C-492/07 veroordeelde het Hof van Justitie Polen wegens een niet-correcte implementatie van de definitie van abonnee (artikel 2 k) van de Kaderrichtlijn), aangezien de Poolse wetgeving een schriftelijk contract vereiste. http://curia.europa.eu/jurisp/cgibin/form.pl?lang=nl&submit=rechercher$docrequire=alldocs&numaff=c-492/07 kort: www.curia.eu ERG rapport implementatie Roaming Verordening Op 12 januari 2009 publiceerde de Europese Groep voor Regelgevende Instanties (ERG) zijn derde rapport over de implementatie van de Roamingverordening (zie Computerrecht 2007/4 en 2007/3). Daarin komt de ERG tot de conclusie dat de
nationale groothandelsgemiddelden in overeenstemming zijn met de bepalingen van de verordening en dat ook de kleinhandelstarieven zich in de buurt van de maximumprijs bevinden, terwijl de prijs van SMS weinig verandering kende. Voor data roaming stelt ERG vast dat er aanzienlijke verschillen bestaan tussen lidstaten. http://www.erg.eu.int/doc/publications/erg_09_01_intern_roaming_rep3_090112.pdf kort: www.erg.eu.int Omschakeling analoog/digitaal loopt voorspoedig In een persbericht (IP/09/266) laat de Europese Commissie weten dat de omschakeling van draadloze analoge naar digitale televisie in Europa voorspoedig verloopt. Vijf landen hebben analoge televisie al geheel afgeschaft (waaronder Nederland en Vlaanderen) en tegen 2010 komen daar nog tenmiste zes landen bij. Naar verwachting zullen de overige lidstaten voor 2012 de omschakeling tot stand brengen. http://europa.eu/rapid/ Meertalig noodnummer Als het aan de Europese Commissie ligt, wordt het Europese noodnummer 112 meertalig. Dat laat zij via haar persbericht (IP/09/240) weten. Onderzoek wijst namelijk uit dat 28% van de bellers taalproblemen ondervindt wanneer zij in het buitenland 112 kiezen. Ook is bij veel eindgebruikers nog onduidelijk dat het nummer in de gehele Europese Unie aan te kiezen is. Het Hof van Justitie van zijn kant veroordeelde Italie in zijn arrest van 15 januari 2009 (zaak nr. C-539/07) wegens de niet-nakoming van zijn huidige verplichtingen in verband met het Europese noodnummer 112. http://europa.eu/rapid/ http://curia.europa.eu/jurisp/cgibin/form.pl?lang=nl&submit=rechercher$docrequire=alldocs&numaff=c-539/07 kort: www.curia.eu Mededeling machtiging mobiele TV In haar Mededeling Rechtskader voor mobiele-tv-netwerken en diensten. Best practices voor machtiging Het EU-model van 10 december 2008 (met referentie COM(2008) 845 definitief) geeft de Europese Commissie toelichting bij de belangrijkste beginselen die door lidstaten en regulatoren moeten worden toegepast bij het beoordelen van machtigen voor mobiele-tv-diensten. http://eur-lex.europa.eu/lexuriserv/lexuriserv.do?uri=com:2008:0845:fin:nl:pdf kort: http://europa.eu/rapid/
Nederland Vergunningen voor digitale omroep Het agentschap Telecom heeft twee vergunningen verstrekt voor digitale omroep. Het gaat om de frequenties die oorspronkelijk bedoeld waren voor digitale radio omroep (T- DAB), maar later een meer algemene gebruiksbestemming kregen. De meest interessante vergunning in band III (174-230 MHz) gaat naar Mobiele Televisie Nederland, een consortium waaraan onder meer TDF en T-Systems aan deelnemen. Het consortium zal de vergunning gebruiken om mobiele televisiediensten aan te bieden, waarschijnlijk in samenwerking met een van de mobiele aanbieders. De tweede vergunning in de L-band (1452-1479,5 MHz) is in handen gekomen van Call Max Global bv. De plannen van deze winnaar zijn nog onduidelijk. De vergunningen zij verdeeld via een veiling, maar uiteindelijk waren er slechts de genoemde bieders over. www.agentschaptelecom.nl Eerste satellietvergunning verleend Nadat hiervoor eerst de regelgeving werd aangepast (met de Wet Ruimtevaartactiviteiten), is nu op grond van die regelgeving voor de eerste keer in Nederland een vergunning verleend voor satellietactiviteiten aan New Skies Satellites bv. Stb. 2007, 80 (Wet ruimteactiviteiten); Stcrt. 2009, 1200 d.d. 27 januari 2009 Europese Commissie stemt in met marktanalysebesluit omroepmarkt De Europese Commissie heeft geen bezwaren tegen het marktanalysebesluit voor de omroepmarkt zoals dat door OPTA ter notificatie naar Brussel werd gestuurd naar de Europese Commissie. Daarmee wordt het mogelijk voor OPTA om een wholesale verplichting voor het analoge pakket op te leggen aan de twee grote kabelexploitanten Ziggo en UPC. Derden zullen aldus het analoge pakket kunnen wederverkopen. Wel laat de Europese Commissie in een persbericht (IP/09/245) weten dat zij er vanuit gaat dat de verplichting op korte termijn wordt ingevoerd en ook weer zo snel mogelijk wordt opgeheven. OPTA dient in dit verband de marktontwikkelingen nauwlettend te volgen. De Europese Commissie hecht aan het innovatie-aspect en wil niet een situatie creëren waarbij onnodig lang het analoge pakket in stand blijft. www.opta.nl en http://europa.eu/rapid/ Marktanalysebesluit radio-transmissiediensten OPTA heeft een gewijzigd marktanalyse besluit inzake radio transmissiediensten gepubliceerd. Het eerdere besluit stuitte op motiveringsgebreken bij het College van Beroep voor het Bedrijfsleven. De uitkomst blijft hetzelfde: de Wholesalemarkt voor de levering van radiotransmissiediensten via de ether komt niet in aanmerking voor ex ante regulering. Belangrijkste reden is artikel 3.11 Telecommunicatiewet dat medegebruik van antenne-opstelpunten, antennesystemen en antennes. http://www.opta.nl/nl/download/publicatie/?id=2851 kort: www.opta.nl Intrekking informatienummer De Telecommunicatiewet bevat sinds kort bijzondere bevoegdheden om het misbruik van informatienummers tegen te gaan. OPTA heeft daar recentelijk gebruik van gemaakt in de zaak van Scrappy s Electronics. Deze aanbieder hield bellers zo n vier minuten aan de lijn via een betaald informatienummer zonder enige vorm van dienst aan te bieden. Door OPTA is het betreffende informatienummer ambtshalve ingetrokken. Maar
ook hebben alle telefoonaanbieders die het nummer aankiesbaar hadden gemaakt van OPTA de opdracht gekregen om de kosten van het bellen naar het nummer niet in rekening te brengen bij de eindgebruikers. Het is de eerste keer dat OPTA op deze wijze ingrijpt. http://www.opta.nl/nl/download/publicatie/?id=2859 kort: www.opta.nl KPN/Reggefiber Nadat eerder de NMa instemde met de samenwerking KPN en Reggefiber (zie vorige nummer), heeft OPTA haar zienswijze openbaar gemaakt. OPTA onderschrijft de conclusie van de NMa dat met inachtneming van de door KPN en Reggefiber aangeboden remedies er geen reden is om aan te nemen dat als gevolg van de concentratie de daadwerkelijke mededinging zou kunnen worden belemmerd. http://www.opta.nl/nl/download/publicatie/?id=2858 kort: www.opta.nl Vergunningen ARROW ingetrokken Agentschap Telecom trekt de vergunningen van de radio-omroepen Arrow Classic Rock en Arrow Jazz vanaf 11 maart in. Hiertoe is besloten vanwege een structurele betalingsachterstand. De frequentieruimte die door het intrekken van de vergunningen van Arrow vrijkomt zal zo spoedig mogelijk opnieuw worden verdeeld voor commerciële radio voor de periode tot 1 september 2011. Dan lopen namelijk alle radio-vergunningen af die in het verleden zijn geveild. www.agentschaptelecom.nl Verruiming gebruik IMSI-nummers Het nummerplan is aangepast waardoor er ruimere gebruiksmogelijkheden zijn voor zogenaamde IMSI-nummers. Deze nummers worden met name uitgegeven ter identificatie van mobiele netwerken. Door de aanpassing kunnen ze voortaan ook voor andere landelijke draadloze netwerken worden gebruikt. De verruiming komt op verzoek van een marktpartij die breedbandinternet wil aanbieden in rurale gebieden en op recreatieterreinen. Stcrt. 2009, 1588, d.d. 2 februari 2009 België Herziening BIPT-wetten Door de federale regering zijn in de Kamer van Volksvertegenwoordigers twee wetsontwerpen ingediend die een aantal aspecten van de telecommunicatiemarkten en het toezicht daarop beter willen organiseren. Zo bevat het Wetsontwerp houdende diverse bepalingen inzake elektronische communicatie (nr. 52/1813) onder meer een aantal verduidelijkingen in verband met de samenwerking tussen het BIPT en de Mededingingsinstanties, terwijl het Wetsontwerp houdende wijzigingen aan de wet van 17 januari 2003 betreffende de rechtsmiddelen en de geschillenbeslechting naar aanleiding van de wet van 17 janauri 2003 met betrekking tot het statuut van de Belgische regulator van de post- en telecommunicatiesector (nr. 52/1814) onder meer verdere verduidelijkingen aanbrengt op het vlak van het beroep tegen geschilllenbeslechtende belissingen van de Raad voor de Mededinging. http://www.dekamer.be/flwb/pdf/52/1813/52k1813001.pdf http://www.dekamer.be/flwb/pdf/52/1814/52k1814001.pdf kort: www.dekamer.be
Implementatie richtlijn AVMS Exact één jaar voor het verstrijken van de omzettingstermijn werd het ontwerp van decreet betreffende radio-omroep en televisie bij het Vlaams Parlement ingediend (Parl. Doc. Vl. Parl. 2008-09, stuk 2014/1, 299 p.). Intussen werd het door de Commissie Cultuur, Jeugd, Sport en Media al op 19 februari 2009 in tweede lezing aangenomen (Parl. Doc. Vl. Parl. 2008-09, stuk 2014/6). Het ontwerp heeft de bedoeling de huidige decreten geheel te vervangen. De belangrijkste wijzigingen tengevolge van de Europese richtlijn zijn terug te vinden in het derde en vierde deel, met de respectievelijke titels Radio-omroep en televisie en dienstenverdelers. De bepalingen in verband met de netwerken, de openbare omroep (VRT) en de marktregulator (VRM) blijven daarentegen grotendeels ongewijzigd. In de Franse gemeenschap keurde het parlement het decreet tot implementatie van de Europese richtlijn goed in zijn plenaire zitting van 3 februari 2009. http://www.vlaamsparlement.be/proteus5/showparlinitiatief.action?id=542798 http://www.csa.be/breves/show/304 kort: www.vlaamsparlement.be en http://www.csa.be/ Grondwettelijk Hof over GSM-straling In zijn arrest van 19 januari 2009 verwierp het Grondwettelijk Hof het verzoek tot vernietiging dat de federale regering en alle mobiele operatoren samen hadden ingesteld tegen de ordonnantie van het Brusselse Hoofdstedelijke Gewest van 1 maart 2007 betreffende de bescherming van het leefmilieu tegen de eventuele schadelijke effecten en hinder van niet-ioniserende stralingen. In essentie komt het oordeel van het Hof hierop neer dat het deze materie als een element van leefmilieu beschouwt (bevoegdheid van de gewesten), en niet als volksgezondheid (federale bevoegdheid). Het feit dat een maatregel ter bescherming van het leefmilieu ook (positieve) effecten heeft op de volksgezondheid, doet niets aan af aan de bevoegd inzake leefmilieu van de gemeenschappen. Het arrest is ook interessant omdat het in deze materie geen verplichte samenwerking oplegt, hoewel dat in het verlengde zou liggen van eerdere uitspraken in de elektronische communicatiesector. Vermeldenswaard tenslotte is ook dat het een beperkte extra-territorialiteit toelaat aangezien het Hof van oordeel is dat dit intrinsiek samengaat met de uitgeoefende bevoegdheid. http://www.const-court.be/public/n/2009/2009-002n.pdf kort: www.const-court.be Omzendbrief mobiele telecominstallaties In het Belgisch Staatsblad van 28 januari 2009 werd de Ministeriële omzendbrief van 9 januari 2009 betreffende de installatie of de wijziging van de mobiele telecommunicatierelaisstations gepubliceerd. Daarin legt de Brusselse gewestminister van ruimtelijke ordening een aantal regels en principes in verband met immissienormen, landschappelijke integratie, een milieuverklaring, informatie & deelneming van het publiek en een kadaster van elektromagnetische velden. Hierbij kan echter de vraag worden gesteld of het Gewest met dit initiatief wel volledig binnen zijn bevoegdheidssfeer blijft. Wordt misschien vervolgd... http://www.ejustice.just.fgov.be/mopdf/2009/01/28_2.pdf kort: www.staatsblad.be Hof van Beroep over schorsend effect In zijn arrest van 23 december 2008 sprak het Hof van Beroep te Brussel zich in een tussenvonnis uit over het verzoek van Belgacom om de inwerkingtreding uit te stellen van het besluit van 3 september 2008 van het BIPT met betrekking tot huurlijnen
(Belgacom Reference Offer for Terminating Segments of Leased Lines, BROTSoLL). In zijn vonnis bevestigt het Hof dat artikel 2 2 van de wet rechtsmiddelen van 17 januari 2003 voorrang heeft op de gemeenrechtelijke regeling in verband met schorsing, zoals voorzien in artikel 19 2 van het Gerechtelijk Wetboek. Mede op basis van de overweging dat Belgacom niet om de schorsing verzocht van de eerdere marktanalysebesluiten waarop dit besluit zich steunt, verwerpt het Hof het verzoek. http://www.bipt.be/showtemplate.aspx?levelid=370&objectid=1489&dossier=142&lang= nl kort: www.bipt.be Kostentoerekening: conformiteit Belgacom 2007 Het Besluit van 28 januari 2009 betreffende de conformiteit van het kostentoerekeningssysteem van Belgacom voor 2007 bevat de overeenkomstig de artikelen 62, 4, en 64, 2, van de wet van 13 juni 2005 betreffende de elektronische communicatie te publiceren jaarlijkse overeenstemmingsverklaring van het kostentoerekeningssysteem van Belgacom voor 2007. http://www.bipt.be/showdoc.aspx?objectid=3012 kort: www.bipt.be Gezamenlijke consultatie gemeenschapsregulatoren Om voorbereid te zijn om de vragen die aan de oppervlakte zouden komen in het kader van de analyses van de breedbandmarkten 4 en 5 uit de nieuwe Aanbeveling marktdefinitie van de Europese Commissie (Aanbeveling 2007/879/EG van 17 december 2007, zie Computerrecht 2008/1) en met het oog op het ontwikkelen van een gezamenlijke visie met betrekking tot markt 18 van de vorige Aanbeveling, hebben de verschillende betrokken regulatoren een gezamenlijke consultatie georganiseerd waarvan de resultaten via hun respectievelijke website werden bekendgemaakt. http://www.vlaamseregulatormedia.be/documentatie/gemeenschappelijke%20bevraging. pdf http://www.csa.be/consultations/show/9 kort: www.vlaamseregulatormedia.be, www.csa.be en www.medienrat.be Advies Raad Mededinging ontwerpbesluit BIPT inzake KPIs In het kader van de samenwerkingsprocedure voorzien in artikel 55, 4 en 5, van de wet van 13 juni 2005 betreffende de elektronische communicatie had het BIPT de Raad voor de Mededinging om advies verzocht in verband met zijn besluit over het opleggen van key performance indicators (KPIs). In zijn advies van 13 oktober 2008 met betrekking tot het ontwerpbesluit van de Raad van het Belgisch Instituut voor Postdiensten en Telecommunicatie dat het analysebesluit betreffende markt 13 (Aanbeveling 2003) vervolledigt ten aanzien van de kpi s (key performance indicators) stelt de Raad dat - mits enkele nuanceringen - de belangrijkste krachtlijnen uit zijn eerdere advies van 22 november 2007 (met name: het opleggen van de verplichtingen lijkt verantwoord in het licht van transparantie en niet-discriminatie, maar onvoldoende duidelijke motivering) naar aanleiding van dit ontwerpbesluit kunnen hernomen worden. http://www.bipt.be/showdoc.aspx?objectid=2985 kort: www.bipt.be Telecomregulering in België en gebruik ICT in Vlaanderen ondermaats Uit de jaarlijkste rapportering van de European Competitive Telecommunications Association (ECTA) blijkt dat België nog steeds verder wegzakt in de rangschikking van de effectiviteit van de telecommunicatie-regelgeving en het toezicht daarop. Op het vlak
van markttoezicht blijkt uit het rapport dat België een goede stap vooruit heeft gezegd, maar wat het institutionele kader betreft is veel verbetering nodig. Op het vlak van het gebruik van ICT in Vlaanderen stelt een studie in opdracht van de Vlaamse overheid dat hoewel de beschikbaarheid van ICT-infrastructuur goed is, Vlaanderen toch slechts gemiddeld scoort op het vlak van het gebruik van ICT. http://www.agoria.be/s/p.exe/wservice=www/webextra/prg/izcontentweb?enewsid=5 2869&TopicID=5071&TopicList=5071&sessionlid=1 http://www4.vlaanderen.be/dar/svr/publicaties/publicaties/webpublicaties/2009-01-29-ictvlaanderen.pdf kort: www.agoria.be en www.vlaanderen.be ---------------------------