Kinderen klikvast in de auto Veilig vervoerd van peuter tot tiener
Inleiding 3 Hoe installeer je een zitje van groep 1 (9-18 kg)? 4 Vaak voorkomende installatiefouten - zitje groep 1 9 Hoe installeer je een verhogingskussen (15-36 kg)? 10 Vaak voorkomende installatiefouten - verhogingskussen 14 Hoe bevestig je de veiligheidsgordel? 15 Isofix, i-size, I-wat? 16 Wat met de airbag? 19 Overzicht wetgeving 21 2
Beste ouders, De veiligheid van je kind ligt je na aan het hart. Zou jij je oogappel op een balkon van een appartementsgebouw laten spelen? Wel, als je je kind niet vastmaakt in de wagen, is het gevaar even groot. Je kind veilig vastklikken is dus van levensbelang. Daarmee bedoelen we: Tot 1m35: * correct vastgemaakt in een autozitje * dat aangepast is aan het gewicht en de grootte van het kind * en dat correct bevestigd is in de wagen. Vanaf 1m35: * correct vastgemaakt met de veiligheidsgordel. Het is nooit leuk je kind wakker te maken om hem in zijn zitje te zetten, maar bedenk dat één keertje je zoon of dochter niet vastklikken hem of haar het leven kan kosten! Als je kind huilt en je wilt het absoluut even troosten, parkeer je dan eerst. Een botsing met een snelheid van 50 km/u stemt overeen met een val van 10 meter hoog, tenminste als je je kind niet vastklikt. Bij een botsing kan je je kind onmogelijk in je armen vasthouden. Het kan met een enorme kracht tegen het dashboard belanden of door de voorruit heen uit de wagen geslingerd worden. De gordel vastklikken rond jullie beiden is ook geen veilige oplossing. Dan kan je kind tussen jouw lichaam en de gordel geplet worden. 3
Hoe installeer je een zitje van groep 1 (9-18kg)? GOED OM WETEN! Een zitje van groep 1 kan je doorgaans in de wagen laten staan. Zo installeer je de peuter in het zitje Als je dit stappenplan volgt, ben je al een heel eind op weg om je kind veilig in de wagen te vervoeren. Maar let op: controleer nauwgezet de gebruiksaanwijzing van het zitje in kwestie om zeker te zijn dat het een optimale bescherming biedt. Dit is nog des te belangrijker bij een zitje van groep 1, omdat de installatie hiervan enorm afhankelijk is van merk tot merk. 1 2 OPGELET! Je plaatst je kind in het zitje. Klik de riempjes in het zitje dicht. 4 Een zitje van groep 1 kan afhankelijk van de homologatie bedoeld zijn voor gebruik tegen de rijrichting of met de rijrichting mee. Controleer dit zeker en vast, want het moet geïnstalleerd worden op de wijze waarvoor het goedgekeurd is.
Het correcte kinderbeveiligingssysteem in je bezit hebben is één zaak. Kies voor een zitje van groep 1 (tegen de rijrichting of met de rijrichting mee) als het hoofdje boven het babyzitje uitsteekt of als het maximumgewicht (13kg) van het babyzitje bereikt is. Ook de correcte installatie van een kinderzitje is ontzettend belangrijk. Hieronder ontdek je hoe je best te werk gaat. 3 4 5 Span de riempjes aan. Laat maximum 1cm speling tussen de riempjes en je kind. Verifieer of de gordel nergens gedraaid zit en voldoende aangespannen is. 5
OPGELET! * Het riempje tussen de beentjes moet zo kort mogelijk zijn. Zo belanden de heupriempjes netjes op de benen en schuiven ze niet op de buik. * De schouderriempjes kunnen op verschillende hoogten ingesteld worden. Om doeltreffend te zijn, moeten ze vertrekken op schouderhoogte of iets lager. De riempjes van het zitje mogen niet gedraaid zitten. * Plaats je jouw kind op de passagierszetel in een groep 1-zitje tegen de rijrichting? Schakel dan verplicht de eventuele airbag uit! Als dit onmogelijk is, moet het kind verplicht achterin vervoerd worden. Ook daar mag geen actieve frontale airbag aanwezig zijn. Alternatief is om het kind in een groep 1-zitje met de rijrichting mee te vervoeren. * Schakel niet te vroeg over op een verhogingskussen (15-36kg). Gebruik het zitje van groep 1 tot het aangeduide maximumgewicht (= 18kg) of tot het hoofdje boven het zitje uitsteekt. Een broertje of zusje op komst is dus geen reden om te vroeg over te schakelen. Met de 5 riempjes binnenin het zitje wordt het kind immers beter beschermd dan met een veiligheidsgordel op een verhogingskussen, aangezien de impact bij een eventueel ongeval zo beter verdeeld wordt over het lichaam. Schakel over naar een verhogingskussen als het hoofd boven het zitje uitsteekt. Zitjes van groep 1 bestaan in allerhande vormen. Vandaar moet je bij de installatie ervan altijd de gebruiksaanwijzing naleven. Het zitje moet bovendien steevast bevestigd zijn, zelfs als er niemand inzit. Als het niet vastgemaakt is, kan een zitje bij een aanrijding een heus projectiel worden en de inzittenden verwonden. 6
Vastmaken van zitje groep 1 met veiligheidsgordel? n. Controleer nauwgezet de gebruiksaanwijzing. Elk merk heeft een andere installatie, waardoor het onmogelijk is hier een stappenplan weer te geven. Zit je met vragen of onduidelijkheden? Contacteer de fabrikant, raadpleeg zijn website of ga langs het verkooppunt waar je het zitje aankocht. Opgelet: de overgrote meerderheid van de zitjes groep 1 die bedoeld zijn om met de veiligheidsgordel vast te maken, zijn gehomologeerd voor een driepuntsgordel. Beschik je enkel over heupgordels, dan zal je dus op zoek moeten gaan naar een aangepast zitje hiervoor of door een erkende dealer de heupgordel laten vervangen door een driepuntsgordel. Vastmaken van zitje groep 1 met Isofix? Controleer nauwgezet de gebruiksaanwijzing. GOED OM WETEN! Bij een Isofi x-zitje van groep 1 wordt het zitje ofwel op een basis geïnstalleerd met Isofi x-bevestigingshaken, ofwel beschikt het zitje onderaan zelf over deze haken. 7
Als je auto over Isofix-bevestigingspunten beschikt moet je deze haken vastklikken in de bevestigingspunten. Controleer zeker in de handleiding of er bovendien een top tether geïnstalleerd dient te worden. top tether Een broertje of zusje op komst? Dit is geen reden om het oudere kind te snel op een verhogingskussen te plaatsen. Het verhogingskussen biedt slechts voldoende bescherming aan kinderen van tenminste 15 kg die bij voorkeur tenminste 1,10 m groot zijn. Gebruik het kinderzitje van groep 1 zo lang mogelijk. Laat je kind hierin meereizen: * tot het 18 kg weegt * of totdat het zitje duidelijk niet meer geschikt is voor zijn grootte (hoofdje steekt boven het zitje uit). 8
Vaak voorkomende installatiefouten - zitje groep 1 Quasi alle ouders denken dat hun kind perfect vast zit, maar niets is minder waar. Uit onderzoek blijkt immers dat 1 op 2 kinderen fout vastzit in de wagen. Bekijk hier de meest voorkomende fouten en vermijd ze! 1 2 3 Het zitje is slecht vastgemaakt aan het voertuig (bv. gordel ergens vergeten vastmaken). De riempjes binnen het zitje zijn onvoldoende aangespannen. De armen van het kindje bevinden zich buiten de riempjes van het zitje. 9
Hoe installeer je een verhogingskussen van groep 2-3 (15-36 kg)? Tot de leeftijd van ongeveer 10 jaar is het bekken van een kind nog te broos om weerstand te bieden aan de heupriem van de veiligheidsgordel. Bij een botsing kan deze heupriem naar boven schuiven en tegen de buik van het kind drukken, waardoor het gewond kan geraken. Om dit te voorkomen gebruik je na het zitje van groep 1 een verhogingskussen voor het vervoer van je kind. Verhogingskussens bestaan zowel met als zonder rugsteun. Beide zijn gehomologeerd voor kinderen van 15 tot 36 kg. Het verschil is echter dat je kind op een verhogingskussen met rugsteun nog beter beschermd is. GOED OM WETEN! In tegenstelling tot wat veel ouders denken, is het diagonale gedeelte van de gordel langs de hals van het kind niet zo gevaarlijk, maar wel hinderlijk. Met een verhogingskussen valt ook dit ongemak weg. 10
Als je dit stappenplan volgt, ben je al een heel eind op weg om je kind veilig in de wagen te vervoeren. Maar let op: controleer nauwgezet de gebruiksaanwijzing van het verhogingskussen in kwestie om zeker te zijn dat het een optimale bescherming biedt. GOED OM WETEN! Een verhogingskussen kan je doorgaans in de wagen laten staan. Let wel op dat je het verhogingskussen altijd bevestigt met de gordel zodat het geen projectiel kan worden bij een eventuele botsing. 1 1 * 1 ** 2 Plaats het verhogingskussen in de wagen. Beschik je over een verhogingskussen met Isofixbevestigingshaken? Klik deze dan vast in de bevestigingspunten van de wagen. Plaats de gordel in de rode gleuf naast de hoofdsteun indien aanwezig. Gebruik de gleuf aan de kant waar de gordel vertrekt. Plaats het kind op het verhogingskussen. 11
GOED OM WETEN! Een kind mag op eender welke plaats in de auto vervoerd worden. MET RUGSTEUN 3 4 5 6 KLIK Controleer of de hoofdsteun op de juiste hoogte ingesteld staat. Neem de veiligheidsgordel in de hand en maak de klik. Bevestig de gordel onder de zijdelingse steuntjes indien aanwezig. Controleer of de gordel nergens gedraaid zit. 12 Geen steuntjes aanwezig? Gordel belandt automatisch op de juiste plaats.
OPGELET! Kies niet te snel voor enkel de veiligheidsgordel. Dit is wettelijk pas toegestaan vanaf 1m35. Zit je kind graag op een verhogingskussen? Laat het gerust tot maximum 1m50 op een verhogingskussen voor een optimale bescherming. ZONDER RUGSTEUN 3 4 5 KLIK Neem de veiligheidsgordel in de hand en maak de klik. Bevestig de gordel onder de zijdelingse steuntjes. Controleer of de gordel nergens gedraaid zit. 13
Vaak voorkomende installatiefouten - verhogingskussen Quasi alle ouders denken dat hun kind perfect vast zit, maar niets is minder waar. Uit onderzoek blijkt immers dat 1 op 2 kinderen fout vastzit in de wagen. Bekijk hier de meest voorkomende fouten en vermijd ze! 1 2 3 4 De veiligheidsgordel bevindt zich boven de aanwezige armsteuntjes. De veiligheidsgordel bevindt zich onder de arm. De veiligheidsgordel bevindt zich achter de rug. De hoofdsteun is niet aangepast aan de grootte van het kind. 14
Hoe bevestig je de veiligheidsgordel? Enkel de veiligheidsgordel? Niet de leeftijd, maar de gestalte van het kind bepaalt wanneer het enkel met de veiligheidsgordel kan worden beveiligd. De Belgische wetgeving laat toe dat kinderen van 1m35 en groter met de gewone veiligheidsgordel worden vastgemaakt. Hoe bevestig je de veiligheidsgordel? De driepuntsgordel moet rusten op de stevige delen van het lichaam, op die manier worden letsels aan de ingewanden voorkomen. De diagonale riem moet van de schouder over de borst lopen, tot aan het bekken. De heupriem moet rusten op het bekken. De diagonale riem mag in geen geval achter de rug of onder de arm worden geschoven. OPGELET! Vermijd indien mogelijk een tweepuntsgordel (= heupgordel) te gebruiken. Als er echter geen andere oplossing is (bv. centraal op de achterbank, ouder voertuig, ), is het nog altijd beter je kind vast te maken met de heupgordel dan helemaal niet vast te maken. Als de autofabrikant bevestigingspunten heeft voorzien, dan kan een erkende dealer de heupgordel achterin vervangen door een driepuntsgordel. te 15
Isofix, i-size, I-wat? Hoor je het in Keulen donderen als de winkelverkoper spreekt over een i-size- of Isofix-zitje? Geen nood! Hier vind je een korte verklaring. Isofix Isofix is een systeem waarbij het zitje wordt vastgemaakt aan de binnenstructuur van de wagen. Dit kan afhankelijk van het merk of model met een Isofix-onderstel of met een Isofix-zitje zelf. De beide methodes hebben twee sluitingen die we bevestigingshaken noemen. Die worden vastgeklikt in de verankeringsholtes tussen de rugleuning en de zitbank van de wagen. Er is vaak een derde bevestigingspunt voorzien bovenaan het zitje (een top tether) of onderaan het zitje (een steunpoot). Kijk goed na in de handleiding hoe het zitje correct moet geïnstalleerd worden. OPGELET! 16 Noch i-size noch Isofix zijn verplicht! Je kan m.a.w. even goed kiezen voor een kinderbeveiligingssysteem dat enkel met de veiligheidsgordel kan vastgemaakt worden.
VOORDELEN Het zitje kan eenvoudig en snel worden bevestigd in de wagen: het gevaar op verkeerd gebruik is veel kleiner. Over het algemeen kan het zitje ook zonder de Isofix-bevestigingshaken maar met behulp van een driepuntsgordel worden vastgemaakt in een auto die niet over een Isofix-systeem bezit. Kan handig zijn als bv. oma of opa plots het kind moeten vervoeren. NADELEN Je kan zitjes enkel vastmaken met het Isofix-systeem (bevestigingshaken of basis) in wagens die uitgerust zijn met Isofix-bevestigingspunten. Een Isofix-zitje is duurder dan een traditioneel autozitje. 17
i-size (UN R129) en UNECE R44/04 Je kind langer tegen de rijrichting vervoeren, komt zijn veiligheid ten goede. Daarom wordt meer en meer ingezet op zitjes die dit principe huldigen. De nieuwe i-size-reglementering speelt hier op in. Opgelet: deze zitjes van de nieuwe generatie zijn niet verplicht. De reeds langer bestaande UNECE R44/04-reglementering blijft eveneens in voege. Als ouder heeft u dus de mogelijkheid om te kiezen welk van beide principes best bij u past. 18 UNECE R44/04 Zitjes worden vastgemaakt met de veiligheidsgordel of met Isofix. Indeling autostoelen volgens gewicht. Minimum- en maximumgewicht voor het kind per type zitje. Het zijwaarts testen van de zitjes is geen vereiste bij de homologatie. I-Size 67cm-105cm / 18,5kg E... 129R-... i-size Altijd tegen de rijrichting in tot 15 maanden. Verplicht Isofix-gebruik, wat kans op fout gebruik verkleint. Indeling autostoelen volgens lengte (makkelijker voor de consument, cfr. kledingmaten). Stoel en kind mogen samen maximum 33 kg wegen. i-size maakt gebruik van nieuwe side impact testen en nieuwe test-dummies, die meer sensoren hebben.
Wat met de airbag? Voor- of achterin? Het is zo dat de zitplaatsen achterin de veiligste zijn voor het vervoer van kinderen. Maar als je alleen met je baby reist, verkies je mogelijk om het zitje voorin te plaatsen om oogcontact te kunnen hebben. Sommige ouders voelen zich zo meer op hun gemak. Maar plaats je baby nooit voorin in een zitje tegen de rijrichting als er een actieve frontale airbag aanwezig is! Bij een zitje tegen de rijrichting Plaats nooit een kind tegen de rijrichting bij een actieve frontale airbag. Dit is immers levensgevaarlijk! Als je een kind in een zitje tegen de rijrichting voorin plaatst waar een frontale airbag actief is, bevindt het hoofdje en het lichaam zich te dicht bij die airbag. Als een airbag opgeblazen wordt, gebeurt dit met een enorme kracht (snelheid tot 300km/u) en belandt die tegen de achterkant van het zitje. Deze klap is levensgevaarlijk voor het kind. Laat de airbag voorin dus ontkoppelen of plaats het kind achterin. 19
Beschik je over een zitje om met de rijrichting mee te installeren? De airbag uitschakelen is hier niet wettelijk verplicht, maar wordt wel aangeraden. Lukt dit niet of laat je de airbag toch actief, plaats dan de passagierszetel zo ver mogelijk naar achteren. Zorg er in dat geval ook voor dat het zitje rechtop staat (niet in ligstand). De airbag kan immers gevaarlijk zijn als het kind niet goed rechtop zit. Opgelet: tussen de airbag en het kind mag zich geen enkel voorwerp bevinden. AANKOOPTIPS! * Controleer of het zitje over een homologatielabel beschikt. * Test het zitje eerst in uw auto vooraleer u het aankoopt. Zo zie je of de veiligheidsgordels lang genoeg zijn om het zitje correct vast te maken. * Opgelet! Koop geen tweedehands zitje als je niet weet wat ermee gebeurd is. Na een ongeval kan het immers onzichtbaar beschadigd zijn. Heb je op een bepaald moment zelf een ongeval met je wagen? Vervang dan het kinderzitje. Geen enkel voorwerp mag zich tussen het kind en de airbag bevinden. 20
Overzicht wetgving Algemene regel Op zitplaatsen in een auto* die uitgerust zijn met veiligheidsgordels: kinderen (tot 18 jaar) < 1,35 m: verplicht in een voor hen geschikt kinderbeveiligingssysteem. kinderen (tot 18 jaar) 1,35 m: verplicht in een voor hen geschikt kinderbeveiligingssysteem of de veiligheidsgordel dragen. Deze algemene regel geldt dus niet in taxi s, autocars, autobussen en auto s met meer dan 8 zitplaatsen (excl. plaats bestuurder). In deze voertuigen is het verplicht de veiligheidsgordel te dragen op plaatsen die ermee zijn uitgerust. In taxi s zonder zitje moeten kinderen < 1,35 m bovendien verplicht achterin meereizen. Uitzonderingen op de algemene regel in personenauto s en lichte vrachtauto s Geen plaats genoeg om een derde zitje te installeren op achterbank? ÖEen Ö 3 e kind ( 3 jaar en < 1,35 m) mag achterin zonder zitje, indien het de veiligheidsgordel draagt. Incidenteel vervoer over een korte afstand? Ö Ö Indien de bestuurder niet de ouder van het kind is en er zijn geen of onvoldoende zitjes beschikbaar, mogen kinderen 3 jaar zonder zitje achterin. Ze moeten wel de veiligheidsgordel dragen. Een kind van de bestuurder moet altijd verplicht in een zitje. *personenwagen, auto voor dubbel gebruik, minibus, lichte vrachtauto. 21
Mogen kinderen voorin zitten? Ja. Kinderen mogen op elke leeftijd voorin op de passagiersplaats zitten, op voorwaarde dat ze worden vastgemaakt zoals de wet het voorschrijft. Enige beperking: het is verboden een kind voorin te zetten op de passagiersplaats in een autozitje tegen de rijrichting wanneer er een frontale airbag aanwezig is in de wagen, tenzij deze is uitgeschakeld. Hoeveel kinderen mag ik vervoeren? Elk kind moet beschikken over een volledige zitplaats in de wagen. Men mag dus zoveel kinderen vervoeren als er passagiersplaatsen zijn in de wagen. Wat in auto s zonder veiligheidsgordels? Kinderen jonger dan 3 jaar mogen niet meerijden. Kinderen van 3 jaar en ouder die kleiner zijn dan 1,35 m moeten achterin meereizen. Homologatie Alle kinderbeveiligingssystemen die in België verkocht worden, moeten gehomologeerd zijn volgens de Europese norm. Ze dragen een standaard homologatielabel of een i-size-homologatielabel: Voorbeeld van een standaardlabel: 2 3 5 1. Het zitje is goedgekeurd voor gebruik in alle wagens. 2. Gewichtsklasse. 3. E= goedgekeurd volgens de Europese norm. 4. Cijfer na de E duidt het land aan dat de homologatieproeven heeft uitgevoerd. 5. Homologatienummer. Dit moet beginnen met 03 of 04. 1 4 22
Meer informatie en filmpjes omtrent het veilig vervoer van kinderen in de wagen zijn terug te vinden op de site www.kinderenindeauto.be. Voor vragen omtrent het veilig vervoer van kinderen in de wagen kan je terecht bij de cel jongeren van het BIVV: Liesje Pauwels. E-mail: info@bivv.be Tel.: 02/244 15 11 Redactie: Liesje Pauwels en Bénédicte Vereecke, cel Jongeren van het Belgisch Instituut voor de Verkeersveiligheid vzw. Grafisch ontwerp: Ria De Geyter Illustraties: Katrien Van Schuylenbergh Deze brochure werd gedrukt in juli 2014. De inhoud stemt overeen met de op dat tijdstip beschikbare gegevens. Verantwoordelijke uitgever: K. Genoe - Haachtsesteenweg 1405, 1130 Brussel. D/2014/0779/51 23