Wat betekent dat?
Inhoudsopgave Inhoudsopgave 2 Waarom dit boekje? 3 Veilig achter dijken en kades 4 Het ontstaan van dijken 5 Verschillende soorten dijken en kades 6 Hoe kan een kade onveilig worden? 8 Alles onder controle 9 Wanneer is uw kade aan de beurt voor onderhoud? 10 Wat betekenen de werkzaam heden voor u? 11 Hoe gaat het na het onderhoud verder? 13 Meer informatie 16 Waarom dit boekje? U krijgt dit boekje omdat u aan een kade woont. Wonen aan een kade heeft voordelen, zoals in veel gevallen een mooi uitzicht op het water en op de planten en dieren in en langs het water. Maar er zijn ook nadelen. Zo krijgt u af en toe te maken met onderhoud en zijn er regels over wat wel en niet mag op een kade. Met dit boekje informeren we u hierover. 2 3
Het ontstaan van dijken Nederland en dijken, die twee horen bij elkaar. Toch is dat niet altijd zo geweest. In de eerste eeuwen van onze jaartelling vonden regelmatig overstromingen plaats. In het noorden woonden de bevolking daarom op terpen. In onze regio werden voor namelijk de hoger gelegen oever wallen langs rivieren bewoond. Verder bestond het landschap hier uit een dikke laag zompig veen. Dit veen lag hoger dan de zeespiegel, maar toen het werd ontgonnen, ging het inklinken. Er trad bodemdaling op en in de loop van de tijd kon het land niet meer op natuurlijke wijze afwateren. Om het land droog te houden, moesten dijken worden aangelegd. Aan het eind van de middeleeuwen werd dit proces nog versterkt door het steken en later baggeren van turf voor brandstof. Hierdoor kwam het westen meters onder zeeniveau te liggen en inmiddels zijn dijken noodzakelijk om in dit deel van het land te kunnen leven. Veilig achter dijken en kades U woont in een bijzonder stukje van de wereld, namelijk op een plek die onder de zeespiegel ligt. Zonder dijken en kades zou dit gebied onder water lopen. Dijken en kades zijn dus erg belangrijk en we moeten ze dan ook goed onderhouden. Ook hebben we in dit gebied te maken met bodemdaling en met inklinking van de grond waarop de dijken en kades liggen. Daardoor zakken de dijken en kades voortdurend. Dit betekent dat we ze regelmatig moeten ophogen. Een andere reden om extra goed voor onze dijken en kades te zorgen, is het feit dat we door klimaatverandering steeds vaker hevige regenval hebben. Hierdoor komt hoogwater meer voor en is de kans op overstromingen groter. Daarnaast geeft hoogwater veel druk. Dijken en kades moeten dus stevig genoeg zijn om de druk van het water langere tijd te weerstaan en hoog genoeg zijn om niet door het water te worden overstroomd. Verder kunnen scheuren in dijken en kades ontstaan door droogte. Allemaal redenen om ze op orde te houden. Het hoogheemraadschap van Schieland en de Krimpenerwaard zorgt voor droge voeten en schoon water in het gebied tussen Rotterdam, Schoonhoven en Zoetermeer. Dit gebied heeft bijna 600.000 inwoners. Bescherming tegen overstromingen is een eerste voorwaarde om veilig te kunnen wonen en werken in dit deel van Nederland. 4 5
Verschillende soorten dijken en kades 2 In het gebied waarvoor het hoogheemraadschap van Schieland en de Krimpenerwaard verantwoordelijk is, liggen verschillende soorten dijken en kades. In totaal beheren we 418 kilometer aan keringen. We maken onderscheid tussen: Primaire waterkeringen (71 km) Dit zijn dijken die direct langs een rivier liggen en de polders achter de dijken beschermen tegen het water uit de rivier. Overige waterkeringen (131 km) Dit zijn bijvoorbeeld landscheidingen of zomerkades. Een landscheiding is een kade die de grens aangeeft tussen het gebied van twee waterschappen. Een zomerkade is een kade die een rivier in de zomer in goede banen leidt. In de winter kan deze over stromen zodat er meer ruimte is voor de rivier. De achterliggende primaire waterkering beschermt de polders dan tegen water uit de rivier. 3 3 Regionale waterkeringen (216 km) Hieronder vallen secundaire keringen (dijken langs een rivier waar een primaire kering voor ligt) en dijken of kades langs sloten en boezemwatergangen (watergangen waardoor overtollig water uit polders wordt afgevoerd naar een rivier of zee). Zo zien ze eruit Op de foto s hiernaast en hieronder ziet u verschillende soorten dijken en kades. Ze zijn allemaal anders, maar hebben één ding gemeen: ze beschermen ons tegen het water! 1 1 Primaire waterkering 2 Regionale waterkering 3 Overige waterkeringen 6 7
Hoe kan een kade onveilig worden? Een kade is onveilig als deze niet stevig of hoog genoeg is. De kans is dan groter dat er water over- of doorheen komt. Dat kan verschillende oorzaken hebben. De kade kan bijvoorbeeld te laag worden door inklinking van de grond waar hij op ligt. Of de kade kan minder stabiel worden door afkalving van de oevers door golfslag, door graven in de kade of door verzakkingen. Ook wat ú op de kade doet, kan invloed hebben op de stevigheid van de kade. Zo kan op een plek waar in plaats van gras een buxushaagje wordt geplaatst, heel gemakkelijk grond wegspoelen. Dit maakt de kade dan minder sterk. En bijvoorbeeld een boom in uw tuin kan als hij omwaait met zijn wortelgestel een flink gat in de kade maken. Om de kades zo veilig mogelijk te houden en om te zorgen dat iedereen weet waar hij aan toe is, hebben we regels opgesteld over wat wel en niet mag op een kade. Daarover kunt u meer lezen op pagina 14. Veiligheid komt voor ons op de eerste plaats. Daarom moeten we regelmatig onderhoud plegen. Gelukkig begrijpen de mensen dat wel. Anneke Toepoel, projectcoördinator Alles onder controle Zowel primaire als regionale water keringen worden een keer in de twaalf jaar grondig getoetst op veiligheid, een soort APK voor waterkeringen. We meten en rekenen dan alles tot in de puntjes door. Daarnaast houden we elke twee jaar een actuele hoogtemeting, waarmee we controleren of de dijken en kades in het gebied nog hoog genoeg zijn. Dit doen we met meetappa ratuur vanuit de lucht (Fli-mapmethode). Bovendien voeren we elk voorjaar en elk najaar een visuele inspectie uit. Daarbij letten we vooral op punten als is de grasmat nog intact? en zien we geen scheuren, vervormingen, natte plekken, uittredend water, verzakkingen en ongewenste objecten? Zien we gebreken, dan komen we in actie om ze te herstellen. Voor elke kade is door de provincie bepaald hoe hoog en sterk hij moet zijn. Deze normen zijn vastgelegd in de legger, een soort bestemmingsplan voor kades en dijken. Op basis van deze normen, de toetsresultaten, de hoogtemetingen en de inspecties heeft het hoogheemraadschap van Schieland en de Krimpenerwaard een meerjaren ophoogplan gemaakt. Hierin staat precies wanneer welke kade aan de beurt is voor ophoging. Aanvullend op dat plan contro leren we regel matig of alles nog in orde is. Is dat niet het geval, dan wordt de kade eerder opgehoogd of verstevigd. 8 9
Wanneer is uw kade aan de beurt voor onderhoud? Ook de kade waaraan u woont, moet regelmatig, ongeveer eens in de tien jaar, worden opgehoogd of versterkt. Maar het kan ook vaker of minder vaak zijn. In het meerjarenophoogplan staat aangegeven wanneer we verwachten dat aan een bepaalde kade groot onderhoud moet plaats vinden om de kade te verhogen of te verstevigen. Op de kaart op www.hhsk.nl/ wonenaaneenkade kunt u zien wanneer we uw kade willen onderhouden. Deze planning wordt jaarlijks geactualiseerd aan de hand van de uitgevoerde controles en kan dus tussentijds wijzigen. Wat betekenen de werkzaam heden voor u? Hieronder schetsen we stap voor stap wat er bij de werkzaamheden aan een kade komt kijken. Meten is weten We beginnen met een meting vanuit de lucht. Met de eerder genoemde Fli-mapmethode kunnen we zien hoe hoog de kade ongeveer is. Als uit de luchtmeting blijkt dat de kade te laag is, komen we exact opmeten wat de staat is van uw kade. Daarna gaan we aan de slag. Soms doen we dat vanaf het water, meestal op de kade zelf. U ontvangt vooraf een brief van ons waarin we uitleggen dat we langskomen om de kade in te meten en te inventariseren hoe hij erbij ligt en wat erop staat. Als uit de metingen blijkt dat ophoging of versterking inderdaad nodig is, gaan we verder. Als de kade nog hoog en stabiel genoeg blijkt te zijn, kan het onderhoud worden uitgesteld. In dat geval krijgt u een brief van ons waarin dat wordt uitgelegd. Informatieavond Wanneer we inderdaad in actie moeten komen, houden we een informatieavond voor u en andere aanwonenden. Tijdens deze avond vertellen we u precies wat er wanneer gaat gebeuren en dan kunt u natuurlijk al uw vragen stellen. 10 11
Bewonersgesprekken We komen bij u langs om te kijken of u objecten, zoals tuinhuisjes, schuttingen en tuinverlichting op de kade heeft staan die weggehaald moeten worden voor het werk kan beginnen. Hierover maken we afspraken. Ook geven we een inschatting van hoe lang de werkzaamheden aan uw stuk kade gaan duren. Aan de slag! Als er ruimte is gemaakt voor de werk zaamheden, gaan we aan de slag. Daarbij proberen we zo min mogelijk overlast te veroorzaken. We werken bijvoorbeeld zo veel mogelijk vanaf het water en met klein materieel, zodat geluids- en trillingsoverlast beperkt blijven. Staan er objecten op de kade waarvoor u nog geen vergunning hebt? Dan bespreken we of, en hoe, u daarvoor een vergunning kunt aanvragen. Hoe gaat het na het onderhoud verder? We doen wat we kunnen om de overlast te beperken. We werken bijvoorbeeld met klein materieel, dat maakt minder lawaai. Etienne de Jong, teamleider Na het onderhoud mag u de tuinhuisjes, schuttingen, etc. waarvoor u een vergunning hebt weer terugzetten. Maar houd er wel rekening mee dat er na gemiddeld tien jaar opnieuw opgehoogd of versterkt gaat worden. Het is dus belangrijk dat u datgene wat u in een strook van vijf meter vanaf het water op de kade zet gemakkelijk kunt verwijderen als dat weer nodig is. Samen verantwoordelijk Niet alleen het hoogheemraadschap van Schieland en de Krimpenerwaard is verantwoordelijk voor betrouwbare waterkeringen. Ook u bent verplicht daaraan een bijdrage te leveren. Het hoogheemraadschap zorgt voor het groot onderhoud van de water kering. U moet het klein onderhoud van de kering voor uw rekening nemen en ervoor zorgen dat het groot onderhoud zonder problemen kan worden uitgevoerd. Beide verplichtingen zijn vastgelegd in de Keur. Dit zijn de regels waarmee we de veiligheid van water keringen en water gangen waarborgen. Samen zorgen we ervoor dat u en de bewoners van de dieper liggende polders hier veilig kunnen wonen en werken. 12 13
Om mensen een goed beeld te geven van wat ze kunnen verwachten, laten we foto s zien van eerdere projecten Leon van der Waal, projectcoördinator Colofon Dit is een uitgave van het hoogheemraadschap van Schieland en de Krimpenerwaard Bezoekadres: Maasboulevard 123, 3063 GK Rotterdam Postadres: Postbus 4059, 3006 AB Rotterdam Telefoon 010 45 37 200 E-mail info@hhsk.nl Website www.hhsk.nl Samenstelling en redactie: Cluster Communicatieadvies in samenwerking met de afdelingen Waterkeringen en Wegen & Vergunningverlening en Hand having. Wat betekent dit voor u? In de praktijk houdt dit in dat u ervoor moet zorgen dat wij het groot onderhoud zonder problemen kunnen uitvoeren en dat u op de kade geen dingen doet die de stabiliteit van de waterkering kunnen verminderen. Dat betekent bijvoorbeeld dat u tuinhuisjes, schuttingen, planten en struiken of andere tuininrichting moet verwijderen op het moment dat wij daar om vragen. Ook mag u in een strook van tien meter vanaf het water geen bomen planten. Bomen kunnen omvallen en een gat in de kade maken. Daarnaast kunnen ze in de weg staan voor het onderhoud en een boom kan niet zomaar even worden verplaatst. Ook verwachten we van u dat u de grasmat van de kade onderhoudt en dat u kleine werkzaamheden doet, zoals het opvullen van kuilen en het repareren van de beschoeiing. Wat mag u allemaal op een kade? Om de veiligheid te waarborgen, staat in de Keur omschreven wat op en bij kades verboden is. De Keur biedt daarbij de mogelijkheid om deze werkzaamheden met toestemming van het waterschap toch uit te voeren. Hiervoor wordt dan een vergunning verleend. In een vergunning kunnen voor waarden worden gesteld aan de werk zaamheden en het gebruik van de kade. Voor iedereen die aan een kade woont, gelden dezelfde regels. Daarnaast heeft het bestuur algemene regels vastgesteld voor veelvoorkomende activiteiten. Deze activiteiten kunt u onder de voorwaarden van de algemene regel uitvoeren. Het is dan niet nodig een vergunning aan te vragen. Een melding is voldoende. Om de hoogte en stabiliteit van de kades ook in de toekomst te waarborgen, is het van belang dat de regels over wat wel en niet mag op een kade strikt worden nageleefd. Hierop gaan we meer toezicht houden. Wilt u werkzaamheden uitvoeren op of aan een kade? Neem dan gerust contact met ons op om te weten wat er mogelijk is. We onderzoeken graag de mogelijkheden voor u. Op www.hhsk.nl/wonenaaneenkade kunt u meer lezen over wat er wel en niet mag op een kade. Teksten: Goed Verhaal Communicatie Foto s: Jaap van den Berg, Ruben Bruijning Lay-out: Smidswater Druk: De Bondt Grafimedia Oplage: 2000 Uitgavedatum: januari 2014 14 15
Meer informatie Meer weten over kadeonderhoud? Neem contact op met de afdeling Waterkeringen en Wegen, via tel. 010 45 37 200. Meer weten over wat wel en niet mag op een kade of het aanvragen van een vergunning? Neem contact op met de afdeling Vergunningverlening en Handhaving, via tel. 010 45 37 300.