Beleidsplan 2004 Raymond Lambie Voorzitter

Heemkunde Limburg vzw Beleidsplan 2004 Raymond Lambie Voorzitter

Inleiding Heemkunde Limburg vzw is een pluralistische vereniging (provinciale koepelorganisatie die tot doel heeft de heemstudie en heemschut in de ruimste zin van het woord te bevorderen; de werking rond deze thematiek van de aangesloten lokale en gewestelijke verenigingen te stimuleren en te coördineren. De Raad van Beheer bestaat momenteel uit 10 leden verkozen tijdens de Algemene Vergadering van 22 februari 2002. Bovendien tracht Heemkunde Limburg de belangen van de aangesloten leden-heemkringen te verdedigen in Heemkunde Vlaanderen, de koepelorganisatie voor sociaal-cultureel vormingswerk in verenigingsverband die begaan is met het cultureel erfgoed, meer specifiek de heemkundige sector in Vlaanderen. Hierin is Heemkunde Limburg vertegenwoordigd door drie afgevaardigden aangesteld door de Raad van Beheer. Raad van Bestuur Rik Thomas, Stegereindweg 32, 3660 Opglabbeek, erevoorzitter Ferdi Geerts, Molsekiezel 84, 3920 Lommel, erevoorzitter Raymond Lambie, Gijzenveldstraat 43, 3690 Zutendaal, voorzitter Luc Van de Sijpe, De Schijf 12, 3930 Hamont, ondervoorzitter René Raets, Venlosesteenweg 368, 3640 Kinrooi, ondervoorzitter Giel Hendriks, Dorpsstraat 132, 3900 Overpelt, secretaris Danny Soeffers, Albert I-laan 45, 3582 Koersel, penningmeester Alfons Claes, Nicolaïstraat 47, 3550 Heusden, kaderblad Jan Bosmans, Beemdstraat 100, 3670 Meeuwen Jaak Paredis, Opitterkiezel 57, 3960 Bree Doelstellingen Heemkunde Limburg heeft als doelstellingen: begeleiding van de werking van de aangesloten lokale heemkringen bevordering van de studie van de plaatselijke geschiedschrijving en alle andere aspecten van de heemkunde zoals archeologie, familiekunde, natuurstudie, industriële archeologie en volkskunde de vorming en begeleiding van plaatselijke vorsers, de promotie, de bevestiging en de beschutting van de stoffelijke en geestelijke volkscultuur en het natuurlijk milieu het opvolgen van alles wat gebeurt in de erfgoedsector en het vertalen ervan naar de lokale kringen

Opdracht Heemkunde Limburg vzw wil als provinciale koepel daadwerkelijk een steunpunt zijn voor de lokale verenigingen die in de ruimste zin van het woord heemkundige activiteiten ontplooien. Om deze missie te vervullen gebruikt de vereniging moderne communicatiemiddelen als het internet en een hedendaags tijdschrift. Heemkunde Limburg tracht verder de samenwerking tussen de lokale verenigingen te stimuleren door de organisatie van informatieve bijeenkomsten, lezingen, studiedagen, enzovoorts. De vereniging wil de heemkunde als bindmiddel gebruiken om samen met andere provinciale organisaties te werken rond alles wat beweegt in de erfgoedsector. Heemkunde Limburg wil ook de nodige initiatieven nemen om te komen tot netwerkvorming met andere organisaties om zo een zekere professionalisering en een integrale kwaliteitszorg na te streven. Tenslotte moet Heemkunde Limburg maximaal de belangen van de leden heemkringen verdedigen als lid van Heemkunde Vlaanderen in overleg met de andere provinciale structuren en instaan voor een goede communicatie tussen de Limburgse Heemkringen en Heemkunde Vlaanderen. Vanaf 2004 zal de volledige Raad van Bestuur van lid zijn van de Algemene Vergadering van Heemkunde Vlaanderen vzw. Bovendien zetelen Alfons Claes, René Raets en Raymond Lambie in de Raad van Bestuur van Heemkunde Vlaanderen vzw.

De leden 1 Heemkundekring Achel Sint-Odilialaan 40 3930 Hamont-Achel 2 Oudheidkundige & Culturele vereniging As Groenstraat 31 3665 As 3 Heemkunde Beringen Maasheide 39 3580 Beringen 4 Heemkundige Kring Beverlo Molenaarstraat 22 3581 Beverlo 5 Bilisium vzw Oude Tramweg 9 3740 Bilzen 6 Heemkundekring Rosmeer Kerkstraat 16 bus a 3740 Bilzen 7 Geschied- en Heemkundige kring Groot Bree St.-Willibrordusstraat 10 3670 Meeuwen-Gruitrode 8 Heemkring Diepenbeek Grendelbaan 24 3590 Diepenbeek 9 Geschied- en Heemkundige Kring Dilsen Vlesserweg 40 3650 Dilsen-Stokkem 10 vzw Kunstkring A. Sauwen Keyertstraat 30 3650 Dilsen-Stokkem 11 Stichting erfgoed Eisden Lijsterbessenlaan 18 3630 Eisden-Maasmechelen 12 Heemkring Elen Rijksweg 999 3650 Elen 13 Heemkring Geetbets Vijverstraat 3450 Geetbets 14 Heemkring Heidebloemke Henri Decleenestraat 21 3600 Genk 15 Heemkundige Kring Gingelom Sint-Pieterstraat 1 3890 Gingelom 16 Heemkring Oppidum Halense Marktstraat 8 3545 Halen 17 Heemkring Ham Groenstraat 22 3945 Ham 18 Heemkring De Goede Stede Hamont De Wal 18 3930 Hamont 19 Heemkring Groot-Heers Steenweg140 3870 Heers 20 Heemkring Hechtel-Eksel Hoofdstraat 2 3940 Hechtel-Eksel 21 Geschied- en Heemkundige Kring Heusden Nicolaïstraat 47 3550 Heusden 22 Hoeseltse Geschiedkundige Studiegroep Beukenlaan 47 3730 Hoeselt 23 Heemkring Houthalen-Helchteren Kastanjestraat 7 3530 Houthalen 24 Heemkring Kaulille Molenstraat 18 3950 Kaulille 25 Geschied- en Heemkundige Kring Kinrooi Weertersteenweg 419 3640 Kinrooi 26 Heemkring Curticella Albert I laan 45 3582 Koersel 27 Heemkundige Kring Kortessem Wouddal 10 3720 Kortessem 28 Geschied- en Heemkring Wiosello Sint-Michielsstraat 51 3620 Veldwezelt-Lanaken 29 Heemkring De Vreedsel St.-Jansweg, 8 3650 Lanklaar 30 Heemkring Heppen Marcel Torfstraat 8 3970 Leopoldsburg 31 Heemkunde Kring Leopoldsburg Hechtelse Steenweg 7 3970 Leopoldsburg 32 Vzw Kempenland Dorp 16 3920 Lommel 33 Heemkundige Kring Groot Lummen Oostereindstraat 54 3560 Lummen 34 Heem- en Cultuurkring Neeroeteren Dorperveldstraat 17 3680 Maaseik 35 Heemkring Meeuwen Beemdstraat 100 3670 Meeuwen-Gruitrode 36 G.H.K. "Het Land van Thorn" Middenstraat 8 3640 Kinrooi 37 Heemkring Landrada Scapulierstraat 1 3740 Munsterbilzen 38 Heemkring Pelta Inferior Voetbalstraat 8 3910 Neerpelt 39 Heemkring De Schans Korhoenstraat 6 3910 Neerpelt 40 Heemkring Nieuwerkerken Kleine Tegelrij 67 3850 Nieuwerkerken 41 Heemkring Glatbeke Elf-Septemberlaan 11 3660 Opglabbeek 42 Utersjank Dorperberg 33 3680 Opoeteren 43 Geschiedkundige studiegroep Overpelt Peltanusstraat 18 3900 Overpelt 44 Heemkring Peer Dijkerstraat 54 3990 Peer 45 Kulturele Kring Dat Stedeke Peer Goudberg 4 3990 Peer 46 Geschied- en Oudheidkundige Genootschap Riemst Maastrichtersteenweg 2 3770 Riemst 47 Heemkring Rickel D. Van Leeuwenstr. 20 E 3840 Rijkel 48 Heemkring Rijkel D. Van Leeuwenstr. 28 3840 Rijkel 49 Nicetaskring Rotem Hoogbaan 121 3650 Rotem 50 Heemkundekring Demer en Herk Grote straat 123 3540 Schulen 51 Heemkring Voeren en Omstreken De Planck 8 3790 Sint Martensvoeren 52 vzw Heemkundige kring Dorp 30 3910 St.-Huibrechts-Lille 53 Geschied- en Heemkundige Kring Kortenbos Hasseltsesteenweg 403 3800 Sint-Truiden 54 Heemkring Groot Sint-Truiden Lepelstraat 56 3800 Sint-Truiden 55 Heemkundige Kring Vochte Brugstraat, 26 3630 Vucht 56 Heemkring Wellen Tervoortstraat 2 3832 Wellen-Ulbeek 57 Heemkring Wijchmaal Tichelovenstraat 31 3990 Wijchmaal 58 Heemkring St.-Jansdal Linkhoutstraat 64 3545 Zelem 59 Remacluskring Zepperen Dekkenstraat 22, 3800 Sint-Truiden 60 Heemkundige Kring Zolder Dekenstraat 28 3550 Zolder 61 Heemkundekring Zonhoven Dorpsplein 38 3520 Zonhoven 62 Geschied- en Heemkundige Kring Zutendaal Oosterzonneplein 1 3690 Zutendaal

In het noorden en het midden van de provincie is er een ruime vertegenwoordiging van de leden. In het zuiden is dit minder. Dit is voor een deel te wijten aan een vroege werking van geschied- en heemkundige kringen in het zuiden van de provincie die verenigd waren en nog zijn in de Federatie van Geschied- en Oudheidkundige Kringen Limburg. Het afgelopen jaar kenden we een stijging van 57 naar 62 aangesloten kringen. De nieuwe kringen situeren zich in het zuiden van de provincie: Riemst, Nieuwerkerken, Heers, Gingelom en Rosmeer waardoor stilaan de witte vlekken in Haspengouw ingevuld worden.

CONCRETE PLANNEN 2004 1. Onderzoek werking lokale kringen Om een beleidsplan op langere termijn uit te werken is het nodig om de werking van de lokale kringen in kaart te brengen. Sinds midden 2002 worden de Limburgse kringen gecontacteerd tijdens een bestuursvergadering van de kring. Naast een ruime kennismaking met de mensen in het werkveld geeft dit de mogelijkheid aan de kringen om hun werking voor te stellen aan Heemkunde Limburg vzw. Meteen wordt ook gepeild naar de verzuchtingen, de grieven, de noden en de problemen die momenteel leven bij de lokale verenigingen. Er wordt getracht dit onderzoek tegen einde 2004 af te ronden. Dan kunnen de resultaten bestudeerd en gebundeld worden. Deze studie moet uiteindelijk een duidelijk beeld geven van wat leeft in de heemkundige sector in Limburg. Op basis van dit gegeven kan Heemkunde Limburg een lange termijnvisie ontwikkelen, een meerjarenplan opstellen en met kennis van zaken advies geven aan andere instanties die initiatieven op heemkundig vlak wensen te nemen in de provincie en in Vlaanderen. Momenteel is ongeveer de helft van de heemkringen bezocht en beschikken we zodoende over gegevens van ongeveer 40 % van de aangesloten kringen in Limburg. Uit deze voorlopige resultaten blijkt dat 68% het statuut van vzw heeft. De andere zijn feitelijke verenigingen. Slechts 32% van de kringen beschikt over een eigen website, maar bijna 75% heeft een eigen tijdschrift. Iets meer dan 20% van de heemkringen heeft ook het beheer over een museum en 63% beschikt over een documentatiecentrum. Tenslotte zou 68% van de Limburgse heemkringen over een eigen vergaderlokaal kunnen beschikken. Logistiek hebben heemkringen vooral nood aan ruimte, voornamelijk om te stockeren en een documentatiecentrum uit te bouwen, maar ook om een museum uit te bouwen. Enkele kringen zijn vragende partij voor een PC en randapparatuur. Op educatief vlak wenst men vooral opleidingen en cursussen i.v.m. informatica, oud schrift, archivering en erfgoedbeheer.

2. Publicaties Heemkunde Limburg geeft driemaandelijks een tijdschrift uit onder dezelfde naam. In het tijdschrift vindt de lezer actuele informatie over heemkundige activiteiten en publicaties in de provincie. Anderzijds wordt ongeveer tweederde van de inhoud ingevuld met wetenschappelijke en semi-wetenschappelijke artikels over uiteenlopende heemkundige en volkskundige items. Dit geeft mogelijkheden voor heel wat Limburgse heemkundige vorsers om hun onderzoeksresultaten te publiceren. Er is momenteel een ruim aanbod van artikels, anderzijds zijn de mogelijkheden beperkt door het lage budget waarover de vereniging beschikt. Het tijdschrift is één van de communicatiemiddelen met de plaatselijke heemkringen en wordt in het algemeen erg geapprecieerd. Dit blijkt onder meer uit het steeds toenemend aanbod van artikels. Om het tijdschrift Heemkunde Limburg verder uit te bouwen zijn meer financiële middelen nodig. Een verhoging van het abonnementsgeld is uitgesloten om de lage drempel te behouden. Meer middelen kunnen bekomen worden ofwel door externe steun ofwel door een verhoging van het aantal abonnementen. In 2003 kenden we reeds een belangrijke stijging van het aantal abonnementen. Toch moet dit aantal nog stijgen om voldoende financiële ademruimte te creëren. Uit de rekening blijkt immers dat de lidgelden en abonnementsgelden maar net de druk- en verzendingskosten van het tijdschrift dekken. Het tijdschrift kan echter nog verbeteren als het aantal pagina s kan opgevoerd worden.

3. Manifestaties en studiedagen Gouwdag De gouwdag is een jaarlijks weerkerende heemkundige studie- en ontmoetingsdag en staat steeds in het teken van een of ander heemkundig of volkskundig onderwerp. De jaarlijkse gouwdag wordt in 2004 georganiseerd in samenwerking met het Geschied- en Oudheidkundige Genootschap Riemst (GOGRI), een kring die nu ongeveer anderhalf jaar bestaat in deze vorm en in die korte tijd al heel actief is. Datum: zaterdag 5 juni 2004 Thema: Mergel Lentevergadering In tegenstelling tot vorig jaar zal dit jaar opnieuw een lentevergadering georganiseerd worden. Omdat deze al plaats zal vinden op vrijdag 12 maart 2004 en georganiseerd wordt door Heemkring Heusden werd geopteerd om de jaarlijkse statutaire vergadering te combineren met deze lentevergadering. Dus na een kort statutair gedeelte zal die avond voornamelijk in het teken staan van de uitgave van het tweede boek over Heiligen en hun attributen onder de titel Sancti van Jo Claes, Alfons Claes en Kathy Vincke. Jo Claes zal een boeiende voordracht geven over heiligen en hun attributen. Herfstvergadering Aanvankelijk koesterde de Culturele Kring Neeroeteren plannen om de gouwdag te organiseren naar aanleiding van een publicatie. Men komt echter niet op tijd klaar vandaar dat zij wel in het najaar een herfstvergadering willen organiseren. Samenwerking met zusterorganisaties in de provincie Daar waar het mogelijk is tracht Heemkunde Limburg verder samen te werken met zusterorganisaties in de provincie. Dit is onder meer het geval met Limburgs Volkskundig Genootschap, het Bokkenrijdersgenootschap, de Limburgse Archeologische koepel, de Tongerse erfgoedcel, enz

4. Uitbouw van de website De website van heemkunde Limburg ging begin 2002 online onder de url: www.heemkundelimburg.be. Met een moderne en professionele website wil Heemkunde Limburg een contactforum zijn tussen de heemkringen en heemkundige onderling en de contacten met onderzoekers bevorderen. Bovendien bieden multimedia en ICT-toepassingen heel wat mogelijkheden tot een heel eigentijdse benadering en beleving van heemkunde. Hoewel we aanvankelijk een goedkope hosting hadden, zijn we midden vorig jaar toch moeten op zoek gaan naar een nieuwe provider. Na een lange zoektocht werd een contract afgesloten met Alphamega en veranderde de url in www.heemkunde-limburg.be. Deze nieuwe provider biedt op diverse vlakken ook betere toekomstperspectieven. Alle heemkringen in de provincie op het www In het kader van de kringbezoeken wordt momenteel de nodige informatie verzameld om op termijn alle heemkringen in de provincie op het internet te krijgen. Heemkunde Limburg biedt daarvoor aan elke heemkring een webpagina op de eigen site aan. Kringen die eventueel nu beschikken over een eigen website worden van hieruit gelinkt naar de eigen website. De eerste pagina s zijn klaar en gaan weldra online. De komende weken en maanden zullen ook de andere kringen volgen. Verder zal onderzocht worden of het mogelijk is om de tijdsruimte die ligt tussen de verschijningsdata van het tijdschrift te overbruggen met een elektronische nieuwsbrief. Dit zou mogelijkheden bieden om snel activiteiten van kringen bekend te maken in de provincie.

5. Databank gegevensregistratie heemkringen Momenteel zijn cijfergegevens over de heemkundige werking in de provincie niet of nauwelijks gekend. Ook hier zullen de kringbezoeken die dit jaar verder gezet worden en afgerond tegen het einde van het jaar het nodige materiaal opleveren om een databank aan te leggen. Zo kan bijvoorbeeld een beeld gevormd worden van het aantal leden in de Limburgse heemkundige kringen en het profiel van de werking. Ondertussen kwam de verenigingswijzer tot stand. Dit is een initiatief van het Vlaams Centrum Volkscultuur (VCV). Deze verenigingswijzer moet dé wijzer of gids worden naar erfgoedverenigingen in Vlaanderen. Hij bevat informatie over het adres, de lidmaatschapsvoorwaarden, de publicaties, de werkgroepen en/of over het museum, het documentatie- of bezoekerscentrum van de erfgoedverenigingen. De gegevens zullen te consulteren zijn op www.erfgoedverenigingen.be. Het is belangrijk dat alle heemkringen hieraan meewerken zodat deze databank zo volledig mogelijk kan opgezet worden. Dit initiatief kreeg ook de volledige steun van Heemkunde Vlaanderen. Een eerste mailing van invulformulieren en login-gegevens gebeurde reeds. Het zal een taak van Heemkunde Limburg zijn (overigens op vraag van Heemkunde Vlaanderen) om de lokale heemkringen te stimuleren en mee te werken aan dit initiatief.

6. Ontwikkeling van een eigen huisstijl Om de eigen provinciale koepel te profileren zal de mogelijkheid onderzocht worden om de communicatie tussen het provinciaal bestuur en heemkringen op een herkenbare en eenvormige wijze te voeren. Een eigen huisstijl kan hiertoe bijdragen. Een eerste stap is een logo afgestemd op de afspraken die in de schoot van Heemkunde-Vlaanderen gemaakt werden. Een logo dat dan ook consistent gebruikt zal worden en de aanzet kan zijn tot de aanmaak van eenvormig briefpapier, meldingskaarten, enz

7. Medewerking aan collectievorming Tussen Heemkunde Vlaanderen vzw en de Stadsbibliotheek Antwerpen wordt in de loop van 2004 een samenwerkingsovereenkomst afgesloten om te komen tot een centrale en toegankelijke erfgoedbibliotheek in Vlaanderen. Hiervoor wordt gerekend op de medewerking en een stimulerende oproep naar de kringen vanuit de provinciale koepels om ervoor te zorgen dat alle heemkringen hun tijdschrift zouden deponren in de stadsbibliotheek Antwerpen. Heemkunde Limburg ontvangt momenteel een groot deel van de heemkundige tijdschriften die de lokale heemkringen in Limburg publiceren en waarvan de inhoud verschijnt in het driemaandelijks contactblad Heemkunde Limburg onder de rubriek Tijdschriftenshow. Vermits Heemkunde Limburg niet over de mogelijkheid beschikt om op korte en zelfs langere termijn deze tijdschriften te ontsluiten in een toegankelijke bibliotheek en/of documentatiecentrum, zullen de aangeleverde tijdschriften stelselmatig na bespreking overgemaakt worden aan de Stadsbibliotheek Antwerpen. Aan de Limburgse heemkringen zal dan ook gevraagd worden hun tijdschrift te sturen naar Heemkunde Limburg (Alfons Claes) en niet rechtstreeks naar de stadsbibliotheek van Antwerpen. 8. Heemkundige musea In de schoot van Heemkunde Vlaanderen vzw startte op het einde van 2003 een werkgroep heemkundige musea. De leefbaarheid en toekomst van een aantal van deze musea wordt in vraag gesteld. Het lijkt steeds moeilijker voor heemkundige musea om publiek te trekken. Verder moet bekeken worden wat de minimum voorwaarden zijn om de term museum te hanteren. Heemkunde Limburg participeert in deze werkgroep. Een eerste taak is een inventarisatie van heemkundige musea in de provincie.

Besluit Als koepelorganisatie heeft Heemkunde Limburg belangrijke taken te vervullen en liggen er nog meer uitdagingen te wachten. De jongste ontwikkelingen binnen de sector volkscultuur laten daar overigens geen twijfel over bestaan. Maar Heemkunde Limburg beschikt echter maar over een zeer beperkt budget om een aantal van die taken te kunnen invullen. Vandaar dat er gestreefd wordt om enerzijds maximaal gebruik te maken van eventuele externe ondersteuning en projectsubsidies en anderzijds gezocht wordt naar nieuwe en bijkomende mensen die de Raad van Bestuur kunnen versterken.