INVENTARIS VAN HET ARCHIEF ACW-ARRONDISSEMENT BRUSSEL

Vergelijkbare documenten
PLAATSINGSLIJST VAN HET ARCHIEF ACW-ROESELARE-TIELT (VERBOND)

PLAATSINGSLIJST VAN HET ARCHIEF SYLVERE GRYSPEERDT

PLAATSINGSLIJST VAN HET ARCHIEF LANDELIJK VERBOND VAN CHRISTELIJKE COOPERATIEVEN (LVCC)/GROEP ARCO

PLAATSINGSLIJST VAN HET ARCHIEF HENDRIK DE LEERSNIJDER

PLAATSINGSLIJST VAN HET ARCHIEF KATHOLIEKE VERENIGING VOOR GEHANDICAPTEN - JONGERENDIENST (JONG-KVG)

PLAATSINGSLIJST VAN HET ARCHIEF KWB-ARR. KORTRIJK

PLAATSINGSLIJST VAN HET ARCHIEF WIT-GELE KRUIS BRABANT/VLAAMS-BRABANT

Stortingslijst van het archief van Nationaal Verbond van Socialistische Mutualiteiten (NVSM)( , , , , )

PLAATSINGSLIJST VAN HET ARCHIEF LANDELIJKE BEDIENDENCENTRALE - VOORUITZICHT BUURTSPOORWEGEN (LBC-VB) ( )

PLAATSINGSLIJST VAN HET ARCHIEF FÉDÉRATION INTERNATIONALE DU MOUVEMENT OURVRIER CHRÉTIEN (FIMOC)

PLAATSINGSLIJST VAN HET ARCHIEF CEPESS M.B.T. ONDERWIJS (SAMENGESTELD DOOR FRANS INGHAM EN JACQUES PLUMART)

PLAATSINGSLIJST VAN HET ARCHIEF JAN VAN ERMENGEM

PLAATSINGSLIJST VAN HET ARCHIEF ANDRÉ DEVOGEL (VOORZITTER DIRECTIECOMITÉ LVCC-ARCO)

PLAATSINGSLIJST VAN HET ARCHIEF WEDERZIJDS HULPBETOON ANTWERPEN - CHRISTUS KONING

Plaatsingslijst van het archief van de Algemene Centrale-gewest Mechelen ( )

Nummer Toegang: 559 Plaatsingslijst van de archieven van de christelijke coöperatieve woningbouwvereniging ons huis en

PLAATSINGSLIJST VAN HET ARCHIEF ONS VOORUITZICHT - CHRISTELIJKE VROUWENMUTUATLITEIT

PLAATSINGSLIJST VAN HET ARCHIEF ANDRE DAEMEN

PLAATSINGSLIJST VAN HET ARCHIEF VLAAMSE VERENIGING VOOR AUTISME

PLAATSINGSLIJST VAN HET ARCHIEF MARIA RIEBERGHE

Nummer Toegang: 431 Plaatsingslijst van het archief van de Delftse vrouwenraad, met archieven van voorlopers en opvolgers,

PLAATSINGSLIJST VAN HET ARCHIEF BB-PUBLIC RELATIONS

INVENTARIS VAN HET ARCHIEF KATHOLIEKE SCHOOLPENNING ANTWERPEN

PLAATSINGSLIJST VAN HET ARCHIEF CLEMENT PRIEELS ( )

De Vrije Werkersbond (Oudenaarde, ) Inventaris van het archief ( )

Samenwerkende Maatschappij Werkmanswelzijn (Eeklo, ) Inventaris van het archief ( )

Inhoud. Figuren, tabellen, grafieken & kaarten 13 Woord vooraf 15. Hoofdstuk I Vrijheid van het parlementslid versus partijdiscipline 19

PLAATSINGSLIJST VAN HET ARCHIEF KSA-VKSJ-BRABANT

Willemsfonds Algemeen Bestuur (1851- )

acw, moc en hun voorlopers

PLAATSINGSLIJST VAN HET ARCHIEF CHRISTELIJKE ARBEIDERSBEWEGING MECHELEN

PLAATSINGSLIJST VAN HET ARCHIEF ALFONS SMETS

Archief SDAP. Afdeling Delft (1897) (1941, 1945)

PLAATSINGSLIJST VAN HET ARCHIEF NCMV-KORTRIJK

Nummer Toegang: 365 Inventaris van het archief van de Sociëteit Standvastigheid te Delft,

(S/2011/510) Gert Van Overstraeten. Amsab-Instituut voor Sociale Geschiedenis 2011

PLAATSINGSLIJST VAN HET ARCHIEF KWB-MECHELEN

Katholiek Vrouwengilde (KVG) Friesland

Hoofdstuk I- Samenstelling van de afdeling

Nummer Toegang: 205 Plaatsingslijst van het archief van de vereniging 'het kinderhuis', (1983).

Archief van de Amsterdamse Tandartsen Vereniging

( ) / ( )

Nummer Toegang: 546. Archief Delft

Plaatsingslijst van het archief van Willy Massin ( , 1915, )

PLAATSINGSLIJST VAN HET ARCHIEF MARC VERHAEGHE

PLAATSINGSLIJST VAN HET ARCHIEF VITAL PEETERS

Katholieke Onderwijzersvereniging in het Aartsbisdom Utrecht en het Bisdom Groningen Sint Lebuïnus

Nummer Toegang: 325 Inventaris van het archief van de Delftsche studenten aeroclub,

( ) Samengesteld door P. Kok

PLAATSINGSLIJST VAN HET ARCHIEF KAJ-BRUSSEL

Inventaris. Archief van de Koninklijke Geschied- en Oudheidkundige Kring Taxandria,

Archief Katholieke Vereniging van Maatschappelijk Werkers Dr. Ariëns

PLAATSINGSLIJST VAN HET ARCHIEF WIT-GELE KRUIS VLAANDEREN

CEGESOMA / Centre d Études et de Documentation Guerre et Sociétés contemporaines / Studieen Documentatiecentrum Oorlog en Hedendaagse Maatschappij

Archief Nederlandsche Coöperatieve Arbeiders Transito-Maatschappij (Amsterdam) (-1989)

Sociaal Democratische Arbeiders Partij afdeling Wageningen. Partij van de Arbeid afdeling Wageningen. Inventaris van het archief van de

Nummer Toegang: 672. Archief Delft

PLAATSINGSLIJST VAN HET ARCHIEF LAURENT GRIMMONPREZ

PLAATSINGSLIJST VAN HET ARCHIEF NCMV-ARRONDISSEMENT LEUVEN (DEEL I)

Plaatsingslijst van het archief van Frans Christiaenssens (1947, , , 1967, ) (S/1986/055, S/1989/041, S/1989/096)

Huishoudelijk reglement gemeentelijke cultuurraad

Archief van de Schoolvereniging Willemspark

Nummer Toegang: 329 Inventaris van het archief van de Delftsche studenten hockey club,

Willemsfonds Jeugdkring Lokeren ( ) Inventaris van het archief ( )

PLAATSINGSLIJST VAN HET ARCHIEF LUC VAN BEVEREN M.B.T. BEROEPSVERENIGING VAN KATHOLIEKE MAATSCHAPPELIJKE ASSISTENTEN ANTWERPEN

Nummer Toegang: 558 Plaatsingslijst van het archief van de Katholieke Bouwvereniging St. Hippolytus,

Inventaris. Archief van de Koninklijke Toneelvereniging De Franciscusgezellen,

Archief van de Nederlandse Vereniging tot Bevordering der Belangen van Verpleegsters en Verplegers Nosokomos

Burgerlijk Armbestuur Vianen, sinds 1945 Bureau voor Sociale Zorg (1855) z.n. z.j.

Plaatsingslijst van het archief van Nederlands Werkliedenverbond

PLAATSINGSLIJST VAN HET ARCHIEF UNIE VAN DE RELIGIEUZEN VAN BELGIE (URB)

Rooms-Katholieke Werklieden Vereeniging St. Joseph, afdeling Cothen, en opvolgers M.A. van der Eerden-Vonk 1997

Archief Bond van Sociaal- Democratische Vrouwenclubs (1905) (1947)

ARCHIEF JOS WOLLES. Dacob vzw Kazernestraat Brussel. 02/

Nummer Toegang: 864 Plaatsingslijst van het archief van de Gereformeerde schoolvereniging en de Gereformeerde School Maasland,

Inventaris van het archief van de Vereniging voor Vrij Beheer van kerkelijke Goederen

Nummer Toegang: 424 Plaatsingslijst van het archief van de nederlandse christen-vrouwen bond,

Archiefnummer Voorlopige inventaris van het archief van de TEEKENSCHOOL VOOR KUNSTAMBACHTEN

Inventaris van het archief van. Het Wit-Gele Kruis, Westervoort

G E M E E N T E A R C H I E F S C H I E D A M INVENTARIS VAN HET ARCHIEF VAN DE COMMISSIE INZAKE HUISHOUDELIJKE VOORLICHTING RESP.

Archief van de V.V.D.; Afdeling Amsterdam

Archief SDAP. Afdeling Maastricht

Archief Vereniging Nederlands Beauraing Comité Pro Maria, diocesaan comité s-hertogenbosch

Archief Nederlandse Christen Vrouwen Geheel-Onthouders Unie (-1989)

Archiefnummer Voorlopige inventaris van het archief van de DAGTEEKEN- EN KUNSTAMBACHTSSCHOOL VOOR MEISJES

Informatie Collectie Katholiek Vrouwengilde afdeling Oss

De VLAAMSE RAAD heeft aangenomen en Wij, EXECUTIEVE, bekrachtigen hetgeen volgt:

Inventaris van het Archief van de Antwerpse Oudheidkundige Kring AOK

S T A T U T E N. FEDERATIE van TOERISTISCHE GIDSENGROEPERINGEN vzw afgekort " F T G " Vossekotstraat Zichem

Stortingslijst van het archief van Association Belge pour le Progrès Social (ABPS) ( )

Inventaris van het archief van De Graafschapper

PLAATSINGSLIJST VAN HET ARCHIEF TIJDSCHRIFT VOOR LITURGIE

Nummer Toegang: 756. Archief Delft

Nederlandse Katholieke Arbeidersbeweging, aartsbisdom Utrecht

Stortingslijst van het archief van Nadya De Beule (1965, 1968, ) (D/1994/007) Rik De Coninck. Amsab-Instituut voor Sociale Geschiedenis 2010

BE-A0513_113468_112123_DUT

Archief van de Drukkerij De Industrie en Verwante Bedrijven

STATUTEN. Koninklijke Vlaams-Brabantse Volleybal Bond vzw Beneluxlaan 22, 1800 Vilvoorde. Koninklijke Vlaams-Brabantse Volleybalbond vzw Statuten 1

Statuten Lubko vzw. 1 De vereniging heeft tot doel de beoefening en bevordering van korfbal.

Transcriptie:

KADOC Vlamingenstraat 39 3000 LEUVEN INVENTARIS VAN HET ARCHIEF ACW-ARRONDISSEMENT BRUSSEL

Reeks B: inventarissen en repertoria niet bewaard op het KADOC nr. 1

ACW-arr. Brussel, 2 Inleiding Over de katholieke arbeidersbeweging in het 19de eeuwse Brussel is eigenlijk niet zoveel bekend. Tot nu toe werd hierover immers nog geen systematische studie ondernomen. Wel weten we dat vóór 1885 op initiatief van enkele sociaal-voelende katholieken, Kristen Werkmanskringen ontstonden. Meestal waren ze per parochie georganiseerd en hadden ze hun zetel in de parochielokalen. Ze groepeerden een spaardienst, een kredietkas, een juridische dienst, een volksbibliotheek, avondleergangen en een Kas van Onderlinge Bijstand. Na 1891 ging een belangrijke impuls uit van enkele democratisch-gezinde advocaten waaronder Jules Renkin en Henri Carton de Wiart 1, die zich verenigden rond het blad Avenir Social, later opgevolgd door de Justice Social 2. Daar ook de arbeiders in 1893 stemrecht hadden verworven ging vanaf toen heelwat aandacht naar de politieke actie. De groep rond Renkin en Carton de Wiart, die het niet eens was met de conserva tieven, scheurde zich eind 1895 af en werkte verder in de Fédéra tion démocratique chrétienne de l'arrondissement de Bruxelles. Na de oprichting van het Sécrétariat des oeuvres sociales de l'arrondissement de Bruxelles (1901), dat zich vooral bekommerde om de sociaaleconomische noden van de arbeiders, liet de Fédération zich nog uitsluitend in met de politieke werking. Naast het Sécrétariat, dat onder de leiding van het proostenpaar E. en J. Vossen een grote bloei kende 3, bleven in veel gemeenten plaatselijke kernen actief die meestal opgenomen 1 2 3 Jules Renkin (1862-1934) promoveerde te Leuven tot doctor in de rechten. Hij was katholiek volksvertegenwoordiger voor het arrondissement Brussel van 1896 tot 1934; in die periode was hij vervolgens minister van Justitie (1907-1908), Koloniën (1908-1918), Spoorwegen, Posterijen en Telegraaf (1918-1919), Binnelandse Zaken (1919-1920 en 1931-1932), Volksgezondheid (1931-1932) en van Financiën (1932). Na de eerste wereloorlog zou hij terecht komen in meer behoudsgezinde kringen en alle contact met de democratische rechterzijde verliezen. Zie: EncycLopedie van de Vlaamse Beweging, blz. 1313. Henri Carton de Wiart (1869-1951) studeerde rechten aan de U.L.B. en kwam in de jaren 1890 samen met Renkin terecht in de groep van de Jeune Droite, die zich inspireerde op de leerstellingen van Rerum Novarum. Hij was katholiek volksvertegenwoordiger voor het arrondissement Brussel van 1896 tot aan zijn dood en respectievelijk minister van Justitie (1911-1918) premier en minister van Binnenlandse Zaken (1920-1921) en minister van Sociale Voorzorg en Volksgezondheid (1932-1934). Zie: Encyclopedie van de Vlaamse Beweging, blz. 276. De Avenir Social werd gesticht na het Congres van Mechelen van 1891 door enkele oudleerlingen van het College St.-Michel. Het blad, waarvan het eerste nummer verscheen op 22 november 1891, wilde het katholicisme in dienst stellen van de emancipatie van het volk en bracht gedegen informatie, maar met een hoge vulgarisatiegraad. Op 7 februari 1895 wordt het blad opgevolgd door de Justice Social, dat met dezelfde medewerkers verder werkte. Geruime tijd steunde men de actie van priester Daens. In november 1902 wordt het blad opgevolgd door de Action Catholique. Zie: GERIN, P. Presse populaire catholique et presse démocratique chrétienne en Wallonie et à BruxeLles (1830-1914). (Bijdragen I.V.G.H.G. nr. 80). Leuven-Parijs, 1975, blz. 137-156. Jan Frans Vossen (1863-1925) werd na zijn priesterstudies in 1888 leraar aan het Klein Seminarie van Mechelen. Twee jaar later werd hij overgeplaatst naar Sint-Jans Molenbeek om er kapelaan te worden. Van 1907 tot 1925 was hij directeur van de sociale werken in het arrondissement Brussel. Zie: Annuaire officiel du clergé de l 'archevêché de Malines. 1907-1917. Emiel Vossen (1866-1916) werd in 1893 priester gewijd, nadien was hij vervolgens medepastoor te Tubize (1894-1901) en op de Sint-Niklaasparochie te Brussel. Daar hield hij zich intens bezig met de syndicaten waarover hij in 1910 Les Unions Professionnelles. Manuel théorique et pratique schreef. Zie: Annuaire officiel du clergé de l 'archevêché de Malines. 1907-1917.

ACW-arr. Brussel, 3 waren in de Belgische Volksbond 4. Intussen kwam ook de syndicale actie van de grond door de werking van pater J. Van Langermeersch, die tevens de eerste vrouwenorganisaties van het arrondissement stichtte 5. Na de eerste wereldoorlog streefde de katholieke arbeidersbeweging naar meer autonomie. Dit manifesteerde zich al duidelijk bij de eerste naoorlogse verkiezingen en in de pogingen om de Belgische Volksbond een nieuwe inhoud te geven. In 1921 resulteerde dit laatste in de oprichting van een Algemeen Christen Democratisch Verbond. Daarin werden het Algemeen Christelijk Vakverbond (A.C.V.), de Landsbond der Christelijke Mutualiteiten, het Verbond van Coöperaties, het Nationaal Verbond van Vrouwengilden en het pas gestichte Algemeen Christelijk Werkersverbond gebundeld. In 1923 kwam uit dit Democratisch Verbond het huidige A.C.W. voort als overkoepelend organisme van de christelijke arbeidersbeweging. Een gelijkaardige drang naar autonomie manifesteerde zich in het arrondissement Brussel. J. Cardijn, die in 1915 tot directeur van de maatschappelijke werken van het arrondissement Brussel was benoemd, poogde een radicale hervorming door te voeren 6. In zijn poging om de leiding werkelijk in handen van de arbeiders te geven, botste hij op de burgerij (o.a. J. Renkin), die haar positie poogde te beveiligen. Samen met de pas verkozen volksvertegenwoordiger Herman Vergels 7, slaagde hij er toch in het Katholiek Arbeidersverbond van het Arrondissement Brussel van de grond te krijgen. Na een kort verblijf in Fontainasstraat, trok men naar de Pletinckxstraat waar, door tussenkomst van kardinaal Mercier, een definitief onderkomen werd gevonden in een complex van de N.V. Gezelleverein, een maatschappij die in 1888 was opgericht om de goederen van de Duitse Club in Brussel te beheren. 4 5 6 7 De Belgische Volksbond werd in 1891 onder impuls van Joris Helleputte, Arthur Verhaegen en priester Pottier gesticht met de bedoeling de bestaande arbeiderskringen, vakverenigingen, verenigingen van onderlinge bijstand en gilden in een bond te verenigen met het oog op de corporatieve herinrichting van de samenleving. De Volksbond werd geleid door een Middencomiteit en een bureau dat achtereenvolgens werd voorgezeten door J. Helleputte (1891-1895) en A. Verhaegen (1895-1914). Naast arbeiders groepeerde het boeren, vooruitstrevende middenstanders en intellectuelen. Na de eerste wereldoorlog waren er vanuit het A.C.V. plannen om de Belgische Volksbond om te vormen tot een federatie van de werkliedenbonden; een poging die mislukte. Zie: EYLENBOSCH, G. De Belgische Volksbond. Beknopte Geschiedenis 1891-1920. SCHOLL, S.H. 150 jaar Katholieke Arbeidersbeweging in België. dl. 11, blz. 269-348. J. Van Langermeersch (1850-1911) trad na zijn priesterwijding (Brugge, 1874) in 1876 binnen bij de Jezuïeten. Na zijn over- plaatsing naar Brussel ging hij zich actief inlaten met de katholieke arbeidersbeweging en stichtte mutualiteiten, een plaatsingsbureau, een coöperatie, een "beroepsschool" en een vrouwenorganisatie. Volgens pater Scholl was die werking paternalistisch gekleurd. Zie: SCHOLL, S.H. 150 jaar Katholieke - Arbeidersbeweging in België. dl. 11, blz. 352-353. Jos. Cardijn (1882-1967) werd na zijn priesterwijding (1906) naar Leuven gestuurd waar hij Politieke en Sociale Wetenschappen studeerde. Na enkele jaren leraar te zijn geweest te Basse- Wavre (1907-1912) volgde zijn benoeming tot kapelaan te Laken. Van 1915 tot 1927 was hij directeur van sociale werken van het arrondissement Brussel. Intussen was hij in 1925 definitief begonnen met de uitbouw van de K.A.J.-V.K.A.J. die in de jaren dertig over gans het land zou uitbreiden. Vooral na de tweede wereldoorlog zou de Internationale K.A.J. een hoge vlucht kennen en in 1957 werd Cardijn door Pius XII benoemd tot internationale proost der K.A.J. Cardijn, die al sedert 1927 ere-kanunnik was, werd in 1965 door Paulus VI tot de waardigheid van kardinaal verheven. Zie: FIEVEZ, M. en MEERT, J. Cardijn. Brussel, 1969. VAN ROEY, M. Jozef Cardijn. Brussel, 1972. Herman Vergels (1887-1957) was als zoon van een orgelbouwer uit Ukkel, één der voornaamste organisators van de christelijke vakbeweging in het arrondissement Brussel. Na de eerste wereldoorlog werkte hij van nabij mee aan de reorganisatie van de katholieke arbeidersbeweging en het tot stand komen van het A.C.W. Hij was volksvertegenwoordiger van 1919 tot 1936 en van 1939 tot 1957; van 1947 tot 1957 was hij ook nog burgemeester van Dilbeek. Zie: Encyclopedie van de Vlaamse Beweging, blz. 1762.

ACW-arr. Brussel, 4 In 1923 was het Arbeidersverbond samengesteld uit een verbond van mutualiteiten, van syndicaten, van coöperaties, van werkliedenbonden en van vrouwenbonden. Uit de nationale congresverslagen valt nochtans op te maken dat het een moeilijk bestaan kende. Dit belette anderzijds niet dat de coöperatieve bakkerij Het Goede Brussels Brood, een bloeiend bestaan kende en er bovendien een bouwmaatschappij voor arbeiderswoningen, de N.V. Familia het licht zag. In september 1929 werden de definitieve statuten van het Christen Werkersverbond van het arrondissement goedgekeurd. Volksvertegenwoordiger Vergels werd voorzitter en de nieuwe proost werd Van den Heuvel, die Cardijn was opgevolgd als directeur van de maatschappelijke werken van het arrondissement Brussel 8. De theoretisch structureel doorgevoerde centralisatie bleek de facto niet zo gemakkelijk te realiseren. Tot aan de tweede wereldoorlog en zelfs daarna, bleef dit een teer punt. Nieuwe inspiratie en enthousiasme gingen er halfweg de jaren der tig uit van de eerste generatie, die in de K.A.J. was gevormd. Zoals overal elders zorgde de tweede wereldoorlog ook voor een ontreddering in de Brusselse arbeidersbeweging. De leiders hadden wel met elkaar contact onderhouden - o.a. via de Katholieke Werkliedenbonden (K.W.B.) - maar van een onmiddellijke hervatting was geen sprake. De unitaire structuur van het nu definitief opgeheven alhoewel het Vakverbond en de mutualiteit als unitaire organisaties bleven bestaan. F. Stockmans kreeg de leiding van het secretariaat van het (Nederlandstalige) A.C.W. In de eerste naoorlogse jaren vlotte de werking niet en het Hoofdbestuur en de Middenraad, die statutair waren voorzien, werkten in Brussel niet. Tot eind 1948 bestond er een coördinatiecommissie die zorgde voor het contact tussen de verschillende deelorganisaties. Eind 1948 werd F. Cornelis secretaris 9. Hij zorgde ervoor dat de werking stelselmatig werd uitgebreid en dat alle geledingen van de beweging werden uitgebouwd (zie bijgevoegd organigram). In de jaren vijftig kende de coöperatieve bakkerij een grote opgang, die de financiële basis bezorgde voor het nieuw gebouwencomplex in de Pletinckxstraat. Daarin kregen aanvankelijk alle deelorganisaties en de nieuw-ontstane gemeenschappelijke diensten (b.v. Providentia, een nieuwe bouwmaatschappij voor sociale woningen) hun zetel. Intussen kenden de respectieve organisaties een dergelijke opbloei dat het complex te klein geworden is en dat ze nu weer uitzwermen over de stad. De sociaal-economische en sociaal-culturele bekommernis leidde geenszins de aandacht af van de politieke actualiteit. Vanuit de nationale leiding gestimuleerd, kwam na de oorlog het politiek comité naar voor als overlegorgaan tussen de leidende figuren uit de christelijke arbeidersbeweging en hun politieke mandatarissen. In dit comité werd de houding bepaald van de mandatarissen, die de christelijke arbeiders vertegenwoordigden in de openbare besturen. De blijvende zorg voor de aanwezigheid op politiek vlak zorgde ervoor dat de eerste arbeidersvertegenwoordiger, H. Vergels, waardige opvolgers kreeg. 8 9 Jan Frans Van den Heuvel (1879-1940) werd priester gewijd in 1904. Nog hetzelfde jaar volgde zijn benoeming tot medepastoor te Sint-Jans Molenbeek op de Sint-Barbaraparochie. In 1927 volgde hij Cardijn op als directeur van de sociale werken van het arrondissement Brussel; hetzelfde jaar werd hij ook diocesaan proost der maatschappelijke werken. Zie: Annuaire officiel du clergé de l'archevêché de Malines. 1911-1941. Frans Cornelis ( 1915) trad na zijn Lager Middelbaar in dienst als klerk bij notaris Michiels. Intussen was hij actief lid van de K.A.J. geworden; van 1934 tot 1939 was hij propagandist van die beweging. Na de oorlog werd hij benoemd tot arrondissementeel secretaris van het A.C.W.- Brussel. Die functie bekleedde hij tot in 1979 toen hij senator werd voor de C.V.P. Zie: Wie is wie in Vlaanderen, 1980.

ACW-arr. Brussel, 5 Van de historische antecedenten van het huidige A.C.W.-Brussel zijn in het hier beschreven en geordende archief maar weinig sporen overgebleven. Van de werking vóór 1918 is helemaal niets terug te vinden. De periode van het interbellum is evenmin goed vertegenwoordigd. Uit die tijdspanne dateren wel het verslagboek van de Centrale Economique, de coöperatie van het Brussels Vakverbond en enkele stukken i.v.m. de werkbeurs Concordia. Ook de papieren van Herman Vergels hebben vooral betrekking op die periode. Een belangrijke aanvulling voor het interbellum vindt men in de papieren J. Cardijn en in het archief van het A.C.W.-nationaal. Beide archieven kunnen op het KADOC worden geconsulteerd 10. Het eigenlijke A.C.W.-archief behelst de periode 1945-1975. De archiefstukken van de bestuurslichamen (Congres, Middenraad en Hoofdbestuur) en de interne werking van het arrondissementeel secretariaat zijn het best vertegenwoordigd en vormen een vrij coherent geheel. De briefwisseling, de diverse manifestaties en actieterreinen vertonen nogal wat hiaten, terwijl de stukken met betrekking tot de contacten met de deelorganisaties, de gemeenschappelijke diensten en de werking van het Politiek Comité een erg disparaat karakter hebben. De lacunes en bijwijlen slechte staat van bepaalde stukken vinden een gedeeltelijke verklaringsgrond in de vroegere bewarings toestand van het archief. Het werd bewaard in een oude torenzolder en kon slechts op het nippertje worden gered toen in het A.C.W.-complex verbouwingswerken werden uitgevoerd. In de loop van 1978-1980 werd het archief, waarvan bepaalde dossiers bijna volledig moesten gereconstrueerd worden, op het KADOC geordend en beschreven. Ondanks het fragmentarisch karakter van bepaalde delen is het archief toch een belangrijke bron voor de geschiedenis van de katholieke arbeidersbeweging in het arrondissement Brussel. Het archief kan op het A.C.W.-Brussel worden geconsulteerd mits het vervullen van de nodige toelatingsformaliteiten. Leuven, 1980 10 Van de papieren Cardijn zijn vooral de nummers 105 t.e.m. 200 belangrijk voor de studie van het arrondissement Brussel. In het archief van A.C.W.-nationaal steken vier bundels, nl. 29.1. t.e.m. 30, die betrekking hebben op het arrondissement Brussel.

ACW-arr. Brussel, 6 Beknopte bibliografie A.C.W. Congresverslagen. 1923-1925. EYLENBOSCH, G. De Belgische Volksbond. Beknopte Geschiedenis. 1891-1920. (Gent), (z.d.). GERARD, E. Uit de voorgeschiedenis van het A.C.W. Het einde van de Volksbond en de oprichting van het Democratisch Blok. 1918-1921. In: Gids op Maatschappelijk Gebied, jg. 64, 1978, blz. 401-424 en 501-530. GERIN, P. Presse populaire catholique et presse démocratique chrétienne en Wallonie et à Bruxelles (1830-1914). (Bijdragen I.V.G.H.G. nr. 80). Leuven-Parijs, 1975. HOYOIS, G. Henry Carton de Wiart et le groupe de "La Justice Sociale". Kortrijk, 1931. 50 Jaar Christelijke Mutualistische Actie in het arrondissement Brussel. Sint-Michielsbond. Verbond der Christelijke Mutualiteiten van het Arrondissement Brussel. 1899-1949. (Brussel), (1949). LUYKX, T. Politieke Geschiedenis van België. Brussel, 1977. 1888-1935 - 1950 Mutualistische Werking in het Arrondissement Brussel gedurende 63 jaar. Mutualiteit Concordia. Brussel, (1950). REZSOHAZY, R. Origines et formation du catholicisme social en Belgique 1842-1909. Leuven, 1958. SCHOLL, S.H. 150 jaar Katholieke arbeidersbeweging in België. 3 din. Brussel, 1965-1966. VAN HEMELRYCK, F. Het Daensisme in het arrondissement Brussel. Brussel, 1979. VERHAEGEN, A. Vingt-cinq années d'action Sociale. Brussel, (1911). VOSSEN, E. Les Unions Professionnelles. Manuel théorique et pratique. Brussel, 1910.

ACW-arr. Brussel, 7 Gebruikte afkortingen A.B.B. : Assurantie van de Belgische Boerenbond A.C.V. : Algemeen Christelijk Vakverbond A.C.W. : Algemeen Christelijk \verkersverbond B.A.C. : Belgische Arbeiderscoöperatie B.V.K.V. : Brussels Verbond der Christelijke Vakverenigingen C.A.C. : Christelijke Arbeiderscoöperatie C.C.M.B. : Christelijke Centrale der Metaalbewerkers C.C.O.D. : Christelijke Centrale der Openbare Diensten C.V.P. : Christelijke Volkspartij D.V.V. : De Volksverzekering J.O.C. : Jeunesse Ouvrière Chrétienne K.A.C. : Kristene Arbeiderscentrale K.A.J. : Katholieke Arbeidersjeugd K.A.V. : Katholieke Arbeidersvrouwengilden K.W.B. : Katholieke Werkliedenbond L.V.C.C. : Landelijk Verbond van Christelijke Coöperatieven M.O.C. : Mouvement Ouvrier Chrétien P.M.S. : Pedagogisch en Medisch Schooltoezicht V.K.A.J. : Vrouwelijke Katholieke Arbeidersjeugd

ACW-arr. Brussel, 8 1. Algemeenheden 1.1. Brochure: Het plaatselijk werkersverbond. Structuur en werking. Arrondissement Brussel-Vlaams. Brussel, (z.d.), 36 blz. 1.2. Statuten van het van Brussel. 22-23 november 1952. 1 stuk. 1.3. Verslagen - rapporten 1.3.1. Algemene verslagen over de werking van het A.C.W. in het arrondissement Brussel. 1947-1951. 1.3.2. Rapport over: "De toestand van het plaatselijk A.C.W. in ons arrondissement". (z.d.). 1 stuk. 1.3.3. De uitbouw van de christelijke arbeidersbeweging in het arrondissement Brussel. Notities van F. Cornelis. Brussel, 1953. 2 stukken. 1.4. Samenstelling van de jaarkalender van het A.C.W.-arrondissement Brussel. Brieven, schema en kalenders van de diverse deelorganisaties. 1954/55-1961/62. 1.5. Studiecommissie: "Het A.C.W. in de grootstad". Vragenlijst. (1958). 1 stuk.

ACW-arr. Brussel, 9 2. De werking van de bestuurslichamen 2.1. De arrondissementele congressen 2.1.1. Arrondissementele congressen van 1945 en 1947. Verslagen, foto's 11. 2.1.2. congres over: "Het huisvestingsprobleem in het arrondissement Brussel." stukken betreffende de voorbereiding. 1956. 2.1.3. congres over: "De levenskansen van het arbeiderskind in het arrondissement Brussel." 1958. 2.1.3.1. stukken betreffende de voorbereiding. 2.1.3.2. Vragenlijst aan de militanten van het A.C.W. 2.1.3.3. Antwoordformulieren op de vragenlijst afkomstig van: K.W.B., K.A.V., K.A.J., V.K.A.J. 9 omslagen. 2.1.3.4. Verwerking van de antwoordformulieren van K.W.B., K.A.V., K.A.J., V.K.A.J. 1 omslag en 1 fichenstel. 2.1.3.5. Nota over de werkzaamheden van de beperkte congrescommis sie na het arrondissementeel congres. 1958. 3 stukken. 2.1.4. Arrondissementeel congres over: "Het verbruik van het arbeidersinkomen in het arrondissement Brussel". Uitnodigingen, programma, vragenlijst en notities van F. Cornelis bij het opmaken van het congresverslag. 1960-1961. 2.2. Arrondissementele Middenraad 2.2.1. Vragenlijst aan de afdelingen ter voorbereiding van de arrondissementele Middenraad van 16.12.1951. 2.2.2. Arrondissementele Middenraad. Uitnodigingen, verslagen en besluiten, foto's 12. 1950; 1956-1959; 1961-1964. 14 omslagen. 2.2.3. Kandidaturen voor Hoofdbestuur en Middenraad. Briefwisse ling, lijsten met ledentallen, verslagen van deelorganisaties, uitnodigingen. 1948-1950; 1953-1954; 1956. 2.3. Arrondissementeel Hoofdbestuur Uitnodigingen, notulen, verslagen. 1945-1973. 23 omslagen. 2.4. Dagelijks Bestuur van het A.C.W.-arrondissement Brussel Uitnodigingen, verslagen en notulen. 1948-1973. 23 omslagen. 11 12 Bewaard op de Afdeling Audiovisuele Documentatie onder de nummers KFB1195-1196. Bewaard op de Afdeling Audiovisuele Documentatie onder de nummers KFB1189-1194.

ACW-arr. Brussel, 10 2.5. Secretariaatsvergadering/vergadering der secretarissen Uitnodigingen, verslagen en notulen. 1949-1956. 2.6. Secretariaatsvergadering van het A.C.W.-arrondissement Brussel Uitnodigingen, verslagen en notulen. 1955-1962. 2.7. Propagandistenvergaderingen Uitnodigingen en verslagen. 1952-1953.

ACW-arr. Brussel, 11 3. Briefwisseling 3.1. Dubbels van uitgaande brieven van het A.C.W., hoofdzakelijk van F. Cornelis, secretaris en van R. Barbé, adjunct-secretaris (schepen van Brussel). 1948-1958. 27 omslagen. 3.2. Briefwisseling van F. Cornelis met diverse personen en instellingen. 1949-1959. 3.3. Briefwisseling betreffende de "Dag van het Vlaamse lied". 1953-1957. 3.4. Briefwisseling met het Vlaams Comité van Brussel. 1956. 3.5. Uitnodiging Hullebroeck-viering door het Algemeen Nederlands Zangverbond. (1952). 1 stuk. 3.6. Briefwisseling van F. Van Bever, secretaris B.V.K.V., met F. Cornelis i.v.m. een incident rond de bindteksten van het Vlaams Nationaal Zangfeest. 1952. 3.7. Belgische Katholieke Turn- en Sportfederatie aan F. Cornelis. 1954. 1 stuk.

ACW-arr. Brussel, 12 4. De Kristene Arbeiderscentrale (K.A.C.) - Christelijke Arbeiderscentrale 13 4.1. Raad van Beheer 4.1.1. Wijziging der samenstelling van de Raad van Beheer. 1944; 1948; 1950-1951; 1955. 4.1.2. Raad van Beheer. Vergaderstukken. 1951-1956. 4.1.3. F. Cornelis aan H. Vergels, voorzitter van K.A.C., i.v.m.zijn ontslag als secretaris en beheerder. 1952. 1 stuk. 4.2. Verslagen van de personeelsraad 1949-1953. 4.3. Briefwisseling 4.3.1. Briefwisseling tussen proost De Meulder en J. De Ridder, aangesteld door de Duitse bezetter tot bestuurssecretaris van het A.C.V., i.v.m. de terugbetaling van een lening aangegaan door het K.A.C. bij de "Vlijt en Zorg". 1940-1944. 4.3.2. Briefwisseling tussen F. Cornelis, F. Van Bever en C. Braeckmans, secretaris van de K.W.B., i.v.m. het samenbrengen van alle christelijke sociale organisaties in één gebouw. 1950. 3 stukken. 4.3.3. Briefwisseling tussen de K.A.C. en "Trust lnunobilier" i.v.m. de aankoop van het gebouw in de Sint-Kristoffelstraat 15. 1955-1956. 4.3.4. Briefwisseling tussen F. Van Bever en de kandidaten voor het uitbaten van de kantine van de K.A.C. 1949. 5 stukken. 4.4. Overeenkomst inzake de (her)oprichting van een economische dienst in de K.A.C. 1951. 1 stuk. 4.5. Rekeninguittreksels van de N.V. Gezelle Verein 1929-1955. 2 omslagen. 13 Opgericht op 17 oktober 1928 om de goederen van de christelijke arbeidersbeweging in het arrondissement Brussel te beheren.

ACW-arr. Brussel, 13 4.6. Stukken de likwidatie van de N.V. Gezelle Verein (1956) 14. 4.7. Oprichting van de maatschappij de Christelijke Sociale Werken van het arrondissement Brussel 15 Briefwisseling, verslagen, lijsten, statuten. 1956-1961. 4.8. K.A.C.-stencileerdienst 4.8.1. Bestel- en afrekeningsnota's. 1952-1956. 11 omslagen. 4.8.2. Stencileerwerk voor K.A.C. 1963-1965. 4.8.3. Stencileerwerk voor A.C.W. 1963-1965. 5 omslagen. 4.8.4. Stencileerwerk voor A.C.W.-arbeidersmiddenwerking. 1964-1965. 4.8.5. Stencileerwerk voor A.C.W.-coöperatie actie. 1963-1965. 3 omslagen. 4.8.6. Stencileerwerk voor A.C.W.-inlichtingendienst. 1962-1964. 4.8.7. Stencileerwerk voor A.C.W.-Lentefestival. 1963. 4.8.8. Stencileerwerk voor A.C.w.-sociale dienst. 1963-1965. 4.8.9. Stencileerwerk voor Vakantiegenoegens. 1965. 2 stukken. 4.8.10. Stencileerwerk voor A.C.W. (Verkiezingen). 1965. 5 stukken. 4.8.11. Stencileerwerk voor de Nationale Maatschappij voor Huisvesting. 1965. 4.8.12. Stencileerwerk voor de Gewestelijke Centrale voor de Huisvesting. 1963-1964. 4.8.13. Stencileerwerk voor de N.V. Eigen Doening. 1963-1965. 4.8.14. Stencileerwerk voor Erf en Haard, Wemmel. 1963-1964. 3 stukken. 4.8.15. Stencileerwerk voor N.V. Familia. 1963-1965. 4.8.16. Stencileerwerk voor Les Logements Economiques. 1963. 4 stukken. 4.8.17. Stencileerwerk voor s.v. Providentia. 1963-1965. 4.8.18. Stencileerwerk voor N.V. Zonnige Woonst. 1963-1965. 4.8.19. Stencileerwerk voor De Christelijke Sociale Werken van het arrondissement Brussel. 1963-1965. 4.8.20. Stencileerwerk voor de mutualiteit Concordia. 1963-1965. 14 omslagen. 4.8.21. Stencileerwerk voor het B.V.K.V. 1963-1964. 14 15 Bevat informatie over de historiek van de N.V. Gezelle Verein en de vooroorlogse coöperatieve maatschappij Centrale Opgericht om de eigendommen van de N.V. Gezelle Verein over te nemen

ACW-arr. Brussel, 14 4.8.22. Stencileerwerk voor de Christelijke Centrale Energie, Scheikunde en Leder. 1963-1965. 4 omslagen. 4.8.23. Stencileerwerk voor de Christelijke Centrale voor de Metaalbewerkers. 1963-1965. 4.8.24. Stencileerwerk voor de Christelijke Centrale der Openbare Diensten. 1963. 3 stukken. 4.8.25. Stencileerwerk voor de Christelijke Centrale der Grafische en Papierbedrijven. 1964. 4 stukken. 4.8.26. Stencileerwerk voor de Christelijke Centrale van Steen-, Cement-, Ceramiek- en Glasbewerkers. 1963-1964. 4.8.27. Stencileerwerk voor het Kristelijk Verbond der Gepensioneerden. 1963-1965. 3 omslagen. 4.8.28. Stencileerwerk voor de Christelijke Arbeiderscoöperatie. 1963-1965. 4.8.29. Stencileerwerk voor Het Goed Brussels Brood. 1963-1964. 4.8.30. Stencileerwerk voor de K.W.B. 1963-1965. 12 omslagen. 4.8.31. Stencileerwerk voor de K.A.J. 1964-1965. 5 omslagen. 4.8.32. Stencileerwerk voor de C.V.P.-St. Agatha-Berchem. 1964-1965. 4.8.33. Stencileerwerk voor de Fédération Bruxelloise des Equipes Populaires. 1963-1965. 4.8.34. Stencileerwerk voor de J.O.C. 1963-1965. 4.8.35. Stencileerwerk voor de Leerwerkschool. 1963-1964. 1omslag. 4.8.36. Stencileerwerk voor de M.D.C. 1963-1965. 3 omslagen. 4.9. Financieel beheer 4.9.1. Briefwisseling voor financiële aangelegenheden, alfabetisch per correspondent. 1948-1954. 4.9.2. Facturen en onkostennota's van uitgaven K.A.C. 1953-1955; 1957-1958. 18 omslagen. 4.9.3. Inschrijvingsformulieren van inkomsten en uitgaven. 1959-1962. 22 omslagen. 4.9.4. Rekeninguittreksel van K.A.C. bij B.A.C. 1956. 4.9.5. Gerubriceerd kasboek van inkomsten en uitgaven van de K.A.C. 1938-1940. 1 register. 4.9.6. Register van inkomsten en uitgaven van de K.A.C. bij B.A.C. 1941-1957. 1 register. 4.9.7. Jaarbalansen, winst- en verliesrekeningen. 1930; 1939; 1942-1956. 4.9.8. Fiches i.v.m. het opmaken van de jaarbalans van K.A.C. 1953-1954. 2 omslagen. 4.9.9. Nota's financiële toestand van de K.A.C. 1952-1953.

ACW-arr. Brussel, 15 4.10. Prijsoffertes van diverse aannemers voor bouwwerken, schrijnwerk en meubelen in de Pletinckxstraat 19. 1943-1949. 4.11. Diverse stukken i.v.m. werken en herstellingen in de gebouwen van K.A.C. 1950-1956. 4.12. Rekeningen van de telefooncentrale. 1943; 1946-1951. 4.13. Notities en briefwisseling i.v.m. de installatie van een telefooncentrale, voornamelijk afkomstig van de R.T.T. en de N.V. Siemens. 1947-1952; 1954. 4.14. Notities en briefwisseling i.v.m. de bureauverdeling in de Pletinckxstraat 19. (1958). 4.15. Briefwisseling i.v.m. het verhuren van zalen door de K.A.C. 1952-1954. 4.16. Debetnota's en kwartaallijsten van huishuur en telefoon van A.C.W.-organisaties aan de K.A.C. 1958-1961. 3 omslagen.

ACW-arr. Brussel, 16 5. De gemeenschappelijke diensten 5.1. Inlichtingendienst 5.1.1. Omzendbrieven en briefwisseling i.v.m. de verspreiding van een Vademecum en inlichtingsblad. 1948-1953. 5.1.2. Omzendbrieven van de nationale studie- en inlichtingendienst van het A.C.W. 1955-1964. 6 omslagen. 5.1.3. Maandelijkse wetsoverzichten van de nationale studie- en inlichtingendienst van het A.C.W. 1958 nrs. 1 t.e.m. 5; 1959 nrs. 6 t.e.m. 11; 1960 nrs. 18-19-20; 1961 jan. en feb. 5.1.4. Briefwisseling i.v.m. sociaal dienstbetoon. 1945-1956. 11 omslagen. 5.2. Persdienst 5.2.1. Nota's i.v.m. de administratie van De Volksmacht. 1948-1949. 5.2.2. Redactie van De Volksmacht. Bijdragen en briefwisseling. 1945; 1947-1949; 1952-1960. 5.2.3. Nota van het A.C.W.-arrondissement Brussel aan A.C.W.-nationaaI i.v.m. de inhoud en de vorm van De Volksmacht. 1956. 2 stukken. 5.2.4. Abonnementen op De Volksmacht 5.2.4.1. Notities i.v.m. de abonnementenadministratie van De Volksmacht in het arrondissement Brussel. 1945; (1948). 5.2.4.2. Omzendbrieven en notities i.v.m. abonnementen op en verzending van De Volksmacht en Au Travail. 1951-1962. 2 omslagen. 5.2.4.3. Briefwisseling over de abonnementen op De Volksmacht. 1948-1949; 1952-1956. 4 omslagen. 5.2.4.4. Lijst van geabonneerden op De Volksmacht van de mutualiteit Concordia. 1962-1964. 2 pakken. 5.2.4.5. Lijst van geabonneerden op De Volksmacht via B.V.K.V. 1963. 1 pak. 5.2.4.6. Lijst van geabonneerden op De Volksmacht via de mutualiteit Sint-Michielsbond. 1963-1964. 2 pakken. 5.2.4.7. Abonnementenlijst op De Volksmacht. 1963. 1 pak. 5.2.4.8. Abonnementenlijst op De Volksmacht, Malderen. 1950. 1 stuk. 5.2.4.9. Omzendbrieven en briefwisseling i.v.m. nieuwe abonnementen op De Volksmacht via de mutualiteit Sint-Michielsbond. (z.d.). 5.2.4.10. Briefwisseling en lijsten i.v.m. abonnementen op De Volksmacht. 1950-1954.

ACW-arr. Brussel, 17 5.2.4.11. Mandaten van betalingen voor De Volksmacht door de deelorganisaties van A.C.W.-arrondissement Brussel. 1955-1956. 3 omslagen. 5.2.5. Afrekeningen gezonden door A.C.V.-nationaal aan B.V.K.V.- F.S.C.B. voor exemplaren van Au Travail. 1947-1954. 5.2.6. Abonnementslijsten van Au Travail. arrondissement Brussel. 1963-1964. 3 pakken. 5.2.7. Inventaris van abonnementenaantal en afrekeningen van En Marche via de mutualiteit Sint-Michielsbond. 1948-1952. 5.2.8. Briefwisseling en notities i.v.m. de uitgave van en abonnementen op Het Bestuupsblad van A.C.W.-Brussel. 1952-1956. 5.2.9. Briefwisseling en lijsten i.v.m. abonnementen op De Gids op Maatschappelijk Gebied. 1940-1942. 5.2.10. Briefwisseling. lijsten en notities i.v.m. de aanwezig- heid van Het Volk in het arrondissement Brussel. 1950-1955; 1961-1962. 5.2.11. Briefwisseling met s.v. Arbeiderspers i.v.m. de verspreiding van Reinaertgazetje. 1953. 5.3. Werkbeurzen 5.3.1. Brochure. VAN AVERMAET, P. Histoire des boupses libres du Travail en Belgique. (z.p.). 1939. 5.3.2. Vrije werkbeurs Concordia. Statuten. verslagen. statistieken, briefwisseling, notities, knipsels. 1934-1950; 1953. 2 omslagen. 5.3.3. De werkbeurzen. Orgaan van 't Vrij-Nationaal Verbond der Werkbeurzen van België./ Les Bourses du Travail. Organe de la Fédération Nationale libre des Boupses du Tpavail de Belgique. 1911-1912. volledig. 2 banden. 5.4. Oprichting van gezondheidscentra in het arrondissement Brussel Briefwisseling, notities, uitnodigingen, omzendbrieven. 1948-1951. 5.5. Arrondissementeel Verbond voor Studie- en Beroepsoriëntering 5.5.1. Arrondissementeeel huishoudelijk reglement en ontwerpstatuten. (1955). 5 stukken. 5.5.2. Stukken i.v.m. de organisatievorm van de Vrije Diensten voor Beroepsoriëntering van het arrondissement Brussel. 1949-1951; 1954. 5.5.3. Verslag van de dienstjaren 1950-1955. 1 stuk. 5.5.4. Verslagen van de contactvergaderingen i.v.m. het arrondissementeel Verbond. 1955-1957. 5.5.5. Verslag van de arrondissementele Raad van het P.M.S.-centrum voor Studie- en Beroepsoriëntering. 1951. 1 stuk.

ACW-arr. Brussel, 18 5.5.6. Uitnodigingen en verslagen voor/van het arrondissementeel Bestuurscomité. 1955-1961. 5.5.7. Uitnodigingen en verslagen voor/van de Arrondissementele Beheerraad / Arrondissementeel Dagelijks Bestuur. 1955-1959. 5.5.8. Uitnodigingen en verslagen voor/van de Nationale Vergadering voor Bestuurlijke Verantwoordeliiken van de diensten voor Studie- en Beroepsoriëntering. 1951; 1954-1955; 1961. 5.5.9. Omzendbrieven van de Centrale voor Beroepsoriëntering (Nationaal Organisme). 1948-1962. 2 omslagen. 5.5.10. Jaarverslagen van de nationale dienst. 1954-1955/56; 1961/62. 5.6. Huisvestingsdienst 5.6.1. Verslagen en briefwisseling i.v.m. de oprichting en werking der huisvestingscommissie. 1954-1957. 5.6.2. S.V. Gewestelijke Centrale voor de Huisvesting. Verslagen, briefwisseling, omzendbrieven. 1957-1962. 5.6.3. Christelijke Centrale voor de Huisvesting. Nationale dienst. Briefwisseling, omzendbrieven. 1956-1960. 5.6.4. Oprichting en werking van diverse bouwmaatschappijen voor sociale woningen waaronder providentia, Eigen Werk, Mijn Huisje. Verslagen, uitnodigingen, statuten en briefwisseling. 1954-1961. 5.6.5. Oprichting en werking van de maatschappij voor sociale woningen Batir par la Coopération. Statuten en briefwisseling. 1948-1951. 5.6.6. Samenstelling en werkzaamheden van de maatschappij Brabants Thuis / Le Home familial de Brabant. Vergaderstukken, plans, reglementen, briefwisseling en balansen. 1949-1958. 5 omslagen. 5.6.7. Werking van de N.V. Eigen Doening. Briefwisseling, congresen andere verslagen, uitnodigingen. 1953-1959; 1962. 2 omslagen. 5.6.8. Werking van de N.V. Familia, kredietmaatschappij voor arbeiderswoningen. Verslagen, uitnodigingen, briefwisseling en nota's. 1950-1958; 1960. 5.7. Dienst Vakantiegenoegens 5.7.1. Vakantiegenoegens. Omzendbrieven, folders, jaarverslagen, verslagen, knipsels, cursus voor reis- en ontspanningsleiders. 1952-1963. 9 omslagen. 5.7.2. Omzendbrieven en correspondentie i.v.m. de organisatie van filmvoorstellingen en het uitlenen van films door diverse ambassades. (z.d.). 5.7.3. Brochure: Verslag over de werking van de verschillende arrondissementele diensten, vakantiehuizen, de Nationale Dienst, Ultra Montes, Centrale Aankoopdienst en de Internationale Federatie voor Sociaal Toerisme. (z.p.), 1958. 75 blz.

ACW-arr. Brussel, 19 5.8. Personeel - Kaderdienst 5.8.1. Omzendbrieven aan het personeel van de Christelijke Sociale Werken van het arrondissement Brussel. 1950-1956; 1958-1961. 2 omslagen. 5.8.2. Feestelijkheden voor het personeel van de Christelijke Sociale Werken van het arrondissement Brussel. Omzendbrieven, briefwisseling, verslagen o.a. van Jef Houthuys. 1952-1962. 2 omslagen. 5.8.3. Omzendbrief van R. Barbé aan de arrondissementssecretarissen om propaganda te maken voor de Rome-reis. 1951. 1 stuk. 5.8.4. Omzendbrieven i.v.m. de A.C.W.-reis naar de Internationale ontmoeting te Rome in 1961. 1960. 3 stukken. 5.8.5. Inrichten van retraites voor het personeel van de Brusselse A.C.W.-organisaties. Uitnodigingen, omzendbrieven, deelnemerslijsten. 1946-1954. 2 omslagen. 5.8.6. Werking van het Latijns-Amerikafonds, gesticht door het personeel. Omzendbrieven, briefwisseling, lijsten van inkomsten. 1959. 5.8.7. Organisatie van de XXXVe Vlaamse Sociale Week. Briefwisseling, uitnodigingen, dagordes. 1953-1954. 5.8.8. Organisatie van de XXXVIe Vlaamse Sociale Week. Briefwisseling, uitnodigingen, dagordes. 1955. 5.8.9. Organisatie van de Vlaamse Sociale Studiedagen. Brief- wisseling, uitnodigingen en notities. 1956-1962. 5.8.10. Inrichting van Kaderdagen voor het personeel van de Brusselse A.C.W.-organisaties. Briefwisseling, dagordes, omzendbrieven, verslagen en toespraken. 1955-1962. 2 omslagen. 5.8.11. Sociale School 5.8.11.1. Werking van de Gewestelijke Sociale School. Prospectussen, examenvragen en -antwoorden, omzendbrieven, brief wisseling, verslagen, lijsten van leerlingen. 1949-1960. 2 omslagen. 5.8.11.2. Diploma's van de Gewestelijke Sociale School. 1950. 3 stukken. 5.8.11.3. Cursus van R. Barbé voor de Gewestelijke Sociale School over "Enkele grepen uit onze parlementaire geschiedenis". 1957/1958. 5.8.11.4. Briefwisseling tussen A.C.W.-arrondissement Brussel en de Sociale School van Leuven. 1954-1955; 1957-1958; 1960-1961. 5.8.12. Groepsverzekering van het A.C.W.-personeel bij D.V.V. Polissen, omzendbrieven en briefwisseling.

ACW-arr. Brussel, 20 6. Arrondissementele organisaties met bijzonder doel 6.1. Sociaal-culturele organisaties 6.1.1. De K.W.B. 6.1.1.1. Statuten en verslagen van het dagelijks bestuur en het verbondsbestuur van K.W.B.-arrondissement Brussel. 1948-1954. 6.1.1.2. Jaarverslagen 1953 en 1955. 2 brochures. 6.1.1.3. De werking van de K.W.B. in het arrondissement Brussel. Verslagen, briefwisseling en omzendbrieven. 1953-1962. 6.1.1.4. Briefwisseling van J. De Boodt met F. Cornelis, M. Wouters en F. Van Bever i.v.m. het optreden van J. De Boodt op een K.W.B.-studiekring te Buizingen. 1952. 3 stukken. 6.1.1.5. Verslagen van gewestleiders. 1951-1952. 6.1.1.6. Leiderskring en gewestclub van K.W.B.-gewest Vilvoorde. Uitnodigingen, verslagen en pamfletten. 1950-1953. 6.1.1.7. Contacten met plaatselijke K.W.B.-afdelingen (alfabetisch gerangschikt). Uitnodigingen, verslagen, omzendbrieven, briefwisseling. 1949-1953. 6.1.1.8. Lijsten van medewerkers voor het geven van studiekringen, recollecties en spreekbeurten voor K.W.B. (1952-1953; 1958). 5 stukken. 6.1.1.9. Briefwisseling tussen K.W.B.-arrondissement Brussel, vnl. Cl. Braeckmans, met plaatselijke K.W.B.-verantwoordelijken. 1950-1954. 6.1.1.10. Grootboek van inkomsten en uitgaven van K.W.B.-arrondissement Brussel. 1955. 1 register. 6.1.1.11. Inkomsten en uitgaven van K.W.B.-arrondissement Brussel. 1955; 1957. 5 registers. 6.1.1.12. Gerubriceerd kasregister van inkomsten en uitgaven van K.W.B.-arrondissement Brussel. (1956 of 1957). 1 register. 6.1.1.13. Gerubriceerde steekkaarten: kas. 1957. 6.1.1.14. Inkomsten en uitgaven van K.W.B.-arrondissement Brussel. 1958. 3 registers. 6.1.1.15. Gerubriceerde steekkaarten: kas. 1958. 6.1.1.16. Balansen, winst- en verliesrekeningen van K.W.B.-verbond Brussel. 1956-1957. 6.1.1.17. Bijdragen van de plaatselijke afdelingen van het K.W.B.- verbond Brussel. 1955. 1 register. 6.1.1.18. Rekeningbewijzen van uitgaven van K.W.B.-verbond Brussel. 1945; 1951-1953. 7 omslagen.

ACW-arr. Brussel, 21 6.1.1.19. Rekeninguittreksels van de Federatie van Katholieke Werkliedenbonden bij B.A.C. 1950-1952. 6.1.2. De werking van de K.A.V. in het arrondissement Brussel. Brieven, omzendbrieven, notities. 1948-1958. 6.1.3. Werking van de K.A.J. in het arrondissement Brussel. Briefwisseling, jaarverslagen, omzendbrieven, lijsten, pamfletten, uitnodigingen. 1947-1962. 6.1.4. Werking van de V.K.A.J. in het arrondissement Brussel. Verslagen, omzendbrieven, briefwisseling. 1947-1953. 6.2. Sociaal-economische organisaties 6.2.1. De christelijke vakbeweging 6.2.1.1. Verslag over de syndicale betrekkingen. Ontwerpresolutie van het A.C.V.-congres. 1945. 1 stuk. 6.2.1.2. Jaarlijks activiteitenverslag van het A.C.V. Gewestelijk Verbond Brussel. 1955. 44 blz. 6.2.1.3. Jaarprogramma voor de afdelingen van het A.C.V. Verbond Brussel. 1956/57. 10 blz. 6.2.1.4. Lijst van de verschillende afdelingen van het Brussels Verbond der Christelijke Vakverenigingen met opgave van de ledenaantallen. 1953. 6.2.1.5. Betrekkingen tussen het B.V.K.V. en het A.C.W.-arrondissement Brussel i.v.m. de werking en de activiteiten van het Verbond. Briefwisseling, nota's, uitnodigingen, verslagen, lijsten. 1948-1955. 6.2.1.6. Contacten tussen het arrondissementeel A.C.W.-secretariaat en diverse syndicale organisaties. Omzendbrieven en specimina van formulieren voor het opmaken van een jaarverslag. 1954; 1956-1962. 6.2.1.7. Verslagen van vergaderingen rond arbeidsmiddenwerking en van jeugdkernen uit Brusselse bedrijven. 1960-1961. 6.2.1.8. Landelijke Bediendencentrale Gewest Brussel. Verslag der bestuursvergadering van 13 maart 1961. 1 stuk. 6.2.1.9. Omzendbrief van de L.B.C. aan hun bestuursleden en militanten i.v.m. een lessencyclus. 1961. 1 stuk. 6.2.1.10. Ontwerp richtlijnen en besluiten i.v.m. het verslag over de organisatorische problemen op het XVllle Nationaal Congres van het A.C.V. (onvolledig). 1953. 1 stuk. 6.2.1.11. Verslagen over nationale A.C.V.-studieweken. 1957-1958. 6.2.2. De Christelijke Mutualiteit 6.2.2.1. Notities van F. Cornelis over de uitbouw van de mutualiteiten. 1953. 2 stukken. 6.2.2.2. Werking van de mutualiteit Concordia. Pamfletten, notities, rapporten, verslagen, omzendbrieven. 1948; 1955-1959.

ACW-arr. Brussel, 22 6.2.2.3. Overzichten en bewijsstukken i.v.m. de medisch-farmaceutische dienst van de mutualiteit Concordia. 1948-1949. 6.2.2.4. Sint-Michielsbond. Historisch overzicht, toespraken, omzendbrieven en briefwisseling. 1947-1954. 6.2.2.5. Sint-Michielsbond. Statuten, uitnodigingen voor en verslagen van de Beheerraad. 1949-1955. 6.2.2.6. J. Lecossois, secretaris van de Sint-Michielsbond aan F. Cornelis. Lijst met de bestuursleden van Dworp. 1954. 1 stuk. 6.2.2.7. Contacten met de Katholieke Vereniging voor Gebrekkigen en Verminkten. Ontwerpstatuten, notulen, verslagen, los numner K.V.G.V.-Leiding, nr. 4, 1953. 1953-1954. 6.2.3. Christelijk Verbond van Gepensioneerden. Omzendbrieven, uitnodigingen, verslagen, briefwisseling, prospectus, los numner Onze Oude Dag, dec. 1956. 1951-1956. 2 omslagen. 6.2.4. De coöperaties 6.2.4.1. De Centrale Economique 6.2.4.1.1. Verslagen van de Beheerraad. 1918-1921. 1 register. 6.2.4.1.2. Vergaderstukken betreffende de Buitengewone Algemene Vergadering van de Centrale Economique. 1948-1949. 6.2.4.1.3. Nota i.v.m. de financiële verhouding tussen de Centrale Economique, de Christelijke Arbeiderscoöperatie en de Christene Arbeiderscentrale. (1949). 1 stuk. 6.2.4.1.4. Briefwisseling tussen de Centrale Economique en het Ministerie van Financiën i.v.m. de belastingen op eigendommen. 6.2.4.1.5. Jaarbalansen, winst- en verliesrekeningen. 1921; 1926-1947. 6.2.4.1.6. Berekeningen voor het opmaken van de jaarbalansen 1929-1939. 6.2.4.1.7. Spaarboekje nr. 1.183 van de Centrale Economique. 1918. 1 stuk. 6.2.4.1.8. Registers van aandeelhouders met vermelding van woonplaats, beroep, gedane stortingen en interesten. 1916-1927. 3 registers. 6.2.4.1.9. Lijst der aandeelhouders nrs. 1-390 (copie), (z.d.). 6.2.4.1.10. Registers van titels op naam 1-918 - 1937. 29 registers. 6.2.4.1.11. Registers met "titres nominatifs". 1916-1948. 10 registers. 6.2.4.1.12. Lijsten van nieuwe en geannuleerde aandelen. 1926-1949. 6.2.4.2. De Christelijke Arbeiderscoöperatie (C.A.C.) 6.2.4.2.1. Uitnodigingen voor en verslagen van de Gewone Algemene Vergaderingen der aandeelhouders van de C.A.C. 1950-1961. 6.2.4.2.2. Aanwezigheidslijsten van de Gewone Algemene Vergadering. 1952-1960. 6.2.4.2.3. Verslagen van de Gewone Algemene Vergadering. 1952; 1954-1961.

ACW-arr. Brussel, 23 6.2.4.2.4. Uitnodigingen voor en verslagen van de Beheerraad en de Raad van Commissarissen. 1949-1950; 1952-1954; 1957-1958; 1960. 6.2.4.2.5. Verslagen van het College der Commissarissen en lijst van de verantwoordelijke commissarissen en hoofdcommissarissen. 1955. 6.2.4.2.6. Briefwisseling tussen F. Cornelis als afgevaardigde-beheerder van de C.A.C. en het Nationaal Bestuur. 1949-1950; 1954; 1957. 6.2.4.2.7. Ontwikkeling der christelijke coöperaties in het arrondissement Brussel. Briefwisseling, omzendbrieven, lijsten. 1961. 6.2.4.2.8. Omzendbrieven met oproep om aandeelhouder te worden. (z.d.). 3 stukken. 6.2.4.2.9. Omzendbrieven aan verantwoordelijken om mee te werken aan de werving van aandeelhouders. (z.d.). 3 stukken. 6.2.4.2.10. Briefwisseling tussen B.A.C. en C.A.C., vooral i.v.m. de voorschriften van de B.A.C. voor de uitbetaling van dividenden, aandelen en interesten. 1957-1960. 6.2.4.2.11. Briefwisseling tussen F. Cornelis, voor de C.A.C., en de B.A.C. aangaande klachten over de werking van de gewestelijke coöperatie van Brussel. 1962. 6.2.4.2.12. Omzendbrieven van de C.A.C. aan de aandeelhouders vnl. over het uitbetalen van dividenden. 1950; 1959-1960. 6.2.4.2.13. Brieven van de C.A.C. aan de aandeelhouders i.v.m. genomen maatregelen voor het uitbetalen. 1949; 1951-1952; 1958-1961. 6.2.4.2.14. Brieven van/aan aandeelhouders i.v.m. het uitbetalen van dividenden, aandelen, interesten en i.v.m. moeilijkheden en onregelmatigheden. 1949-1961. 6.2.4.2.1.5. Briefwisseling en lijsten i.v.m. uitbetalingen van dividenden aan aandeelhouders met speciale voordelen. 1949-1950. 6.2.4.2.16. Lijst van aandeelhouders uit Dilbeek. 1960. 1 stuk. 6.2.4.2.17. Lijst met het aantal aandeelhouders per gemeente in het arrondissement Brussel. (z.d.). 1 stuk. 6.2.4.2.18. Uitkering van dividenden. Lijsten van aandeelhouders nrs. 5200-5735. 1955. 6.2.4.2.19. Uitkering van dividenden. Lijsten van aandeelhouders nrs. 5200-6719. 1956. 3 omslagen. 6.2.4.2.20. Uitkering van dividenden. Lijsten van aandeelhouders nrs. 5200-7185. 1957. 1 band. 6.2.4.2.21. Uitkering van dividenden. Lijsten van aandeelhouders nrs. 5200-7377. 1958. Lijsten nrs. 5200-6999, uitkering in 1959. 2 bakken fiches. 6.2.4.2.22. Computerlijsten van aandeelhouders nrs. 5057-8900. (1962) (onvolledig en beschadigd). 6.2.4.2.23. Stortingen van en terugbetalingen aan aandeelhouders. 1949-1950; 1955-1956. 2 registers.

ACW-arr. Brussel, 24 6.2.4.2.24. Rekeningbewijzen van uitgaven gedaan door de C.A.C. 1949-1953; 1958-1960. 14 omslagen. 6.2.4.2.25. Voorbereiding van de jaarbalansen, winst- en verliesrekeningen van de C.A.C. 1949-1960. 6.2.4.2.26. Steekkaarten met gegevens voor het opmaken van jaar- balansen van C.A.C. 1956-1960. 5 omslagen. 6.2.4.2.27. Rekeninguittreksels van de C.A.C. bij L.V.C.C. 1948-1960. 6.2.4.2.28. Rekeninguittreksels van de Centrale Economique / C.A.C. bij de B.A.C. 1949-1950; 1955-1960. 6.2.4.2.29. F. Cornelis aan de B.A.C. i.v.m. de eigendom van het B.A.C.-aandeel in de Centrale Economique / C.A.C. 1961. 1 stuk. 6.2.4.3. De bakkerij 6.2.4.3.1. Verslag van de Raad van Beheer van de S.V. Het Goede Brussels Brood aan de Algemene Vergadering. 1953. 1 stuk. 6.2.4.3.2. Uitnodigingen voor de Algemene Vergaderingen en voor de vergaderingen van de Raad van Beheer van de S.V. Het Goede Brussels Brood. 1952-1958. 6.2.4.3.3. Briefwisseling en omzendbrieven van de S.V. Het Goede Brussels Brood. 1951; 1953-1954; 1957-1958; 1962. 6.2.4.3.4. Verslagen over de financiële toestand van de S.V. Het Goede Brussels Brood. 1959; 1962. 6.2.4.3.5. Balansen, winst- en verliesrekeningen van de S.V. Het Goede Brussels Brood. 1953-1961. 6.2.4.3.6. Uitnodigingen voor de Algemene Vergadering van de N.V. De Grote Bakkerij van Elsene. 1961. 1 stuk. 6.2.4.5. De Volksverzekering. (D.V.V.) 6.2.4.5.1. Richtlijnen voor agenten van D.V.V. (z.d.). 6.2.4.5.2. Verslag van een vergadering over "De coöperatie-actie voor D.V.V.". 1961. 1 stuk. 6.2.4.5.3. Contracten van overname door diverse agenten van verzekeringspolissen van het K.A.C.-agentschap. 1958. 6.2.4.5.4. Briefwisseling en omzendbrieven i.v.m. de werkzaamheden van agenten van D.V.V. 1954-1956. 6.2.4.5.5. Stukken i.v.m. te betalen commissielonen. 1945-1946. 3 stukken. 6.2.4.5.6. Betaling van verzekeringspremies aan K.A.C.-verzekeringen. 1954-1958. 1 register. 6.2.4.5.7. Losse bladen uit het dagboek van D.V.V.-agentschap K.A.C. (?). 1958-1959. 6.2.4.5.8. Gerubriceerde steekkaarten van debet-credit van D.V.V.- agentschap K.A.C. (?). 1958-1959.

ACW-arr. Brussel, 25 6.2.4.5.9. Dossiers i.v.m. verzekeringen afgesloten door A.C.W.-organisaties bij D.V.V. en A.B.B. (ca. 1958); 1959-1961. 4 omslagen. 6.2.4.6. Diverse stukken i.v.m. de werking van de B.A.C. in het arrondissement Brussel. 1949-1962. 6.2.4.7. De Kolendienst 6.2.4.7.1. Statuten van de Economische S.V. der Sociale Werken. 1955. 2 stukken. 6.2.4.7.2. Uitnodigingen voor Algemene Vergaderingen en voor vergaderingen van de Beheerraad van de Economische S.V. der Sociale Werken. 1955-1959. 6.2.4.7.3. Balansen, winst- en verliesrekeningen van de Economische S.V. der Sociale Werken. 1955-1956; 1958-1960. 6.2.4.7.4. Briefwisseling over klachten i.v.m. de werking der kolendienst. 1957-1958; 1960. 6.2.4.7.5. Briefwisseling van K.A.C.-Kolendienst met diverse leveranciers, vnl. met de firma Penninck. 1951-1954. 6.2.4.7.6. Rekeningen van leveringen van kolen door de firma Penninck. 1952-1954. 3 omslagen. 6.2.4.8. Contacten met het Landelijk Verbond van Christelijke Coöperatieven 6.2.4.8.1. Gewone Algemene Vergadering van het L.V.C.C. Uitnodigingen en jaarbalansen. 1950; 1955. 6.2.4.8.2. Verslag van de Buitengewone Algemene Vergadering van 5 dec. 1951. 1 stuk. 6.2.4.8.3. Verslagen van de Vergadering Secretarissen Coöperatieve Werken / Secretarissenvergaderingen Coöperatieve Werken. 1950; 1952; 1956-1957. 6.2.4.8.4. Verslagen van de propagandistenvergaderingen. 1951-1952; 1954-1956. 6.2.4.8.5. Uitnodigingen en verslagen i.v.m. coöperatieve studiedagen. 1954; 1955; 1957; 1961. 6.2.4.8.6. Omzendbrieven van het L.V.C.C. aan de secretarissen en propagandisten der Coöperatieve Werken. 1951; 1955-1959. 6.2.4.8.7. Omzendbrief van het L.V.C.C. aan de beheerders en zaakvoerders der coöperaties i.v.m. de toepassing van de wetgeving op handelsvennootschappen. (z.d.). 1 stuk. 6.2.4.8.8. Omzendbrief i.v.m. het onwaarde maken van de niet aangegeven Belgische effecten aan toonder. 1949. 1 stuk. 6.3. Het politiek Comité 6.3.1. Kiespamfletten en diverse stukken i.v.m. de samenstelling en werking van het Comité. 1948-1954. 6.3.2. Enquête over de plaatselijke politieke vertegenwoordiging in het arrondissement Brussel. 1958.

ACW-arr. Brussel, 26 6.3.3. Contacten met de C.V.P. 6.3.3.1. Briefwisseling tussen A.C.W.-arrondissement Brussel en C.V.P.-arrondissement Brussel. 1956-1958; 1960-1962. 6.3.3.2. Contacten met C.V.P.-nationaal. Omzendbrieven, uitnodigingen voor en verslagen van de Nationale Partijraad. 1953-1956. 6.3.3.3. Nationale C.V.P.-congressen. Uitnodigingen, ontwerpresoluties, antwoorden op enquêtes. 1953-1954. 6.3.3.4. Omzendbrieven van en briefwisseling aan C.V.P.-arrondissement Brussel. 1953-1956. 6.3.3.5. Vergaderstukken van de Raad van Afgevaardigden, C.V.P.-arrondissement Brussel. 1955-1956. 6.3.3.6. Hoofdbestuur van C.V.P.-arrondissement Brussel. Vergaderstukken en los nummer Le aourier des N.E.I., juni 1957. 1951-1957. 6.3.3.7. Briefwisseling van F. Cornelis over de oprichting van een C.V.P.-afdeling in Ternat. 1954. 4 stukken. 6.3.4. De verkiezingen 6.3.4.1. Omzendbrief voor een studievergadering voor gemeente- en provincieraadsleden. 1955. 1 stuk. 6.3.4.2. Ontwerp van F. Cornelis voor een toespraak over: Het A.C.W. in de gemeenteraadsverkiezingen. (z.d.). 1 stuk. 6.3.4.3. Rapport: Hoe stemmen de arbeiders. (z.d.). 1 stuk. 6.3.4.4. Uitslagen van de gemeenteraadsverkiezingen in het arrondissement Brussel. 1952. 6.3.4.5. Omzendbrieven i.v.m. de C.V.P.-poll voor de provincieraadsverkiezingen. (z.d.). 1 stuk. 6.3.4.6. Resultaten van de C.V.P.-poll voor de provincieraadsverkiezingen. (z.d.). 1 stuk. 6.3.5. Comité voor Vrijheid en Democratie 6.3.5.1. Adressenlijst per gemeente van verantwoordelijken van de Comités voor Vrijheid en Democratie in het arrondissement Brussel. (1953). 6.3.5.2. Lijst met deelnemers aan de activiteiten van de Comités voor Vrijheid en Democratie in het arrondissement Brussel. 1955. 6.3.5.3. Nota over het schoolvraagstuk. (1955-1956). 1 stuk.