Werkstuk Grieks Akropolis Werkstuk door een scholier 2240 woorden 15 mei 2002 5,6 168 keer beoordeeld Vak Grieks Geschiedenis van De Akropolis In 480 voor Christus vielen de Perzen onder leiding van koning Xerxes, Athene aan. Tegen alle verwachtingen in waren het juist de perzen die op de vlucht werden gejaagd. Athene won de strijd dan wel, maar de stad was zwaar beschadigd. De tempels, heiligdommen en de goden beelden die op de Akropolis stonden waren allemaal vernield en ontwijd. Er werd besloten ze niet weer op te bouwen maar om ze zo te laten staan. Dit deden ze, zodat het nageslacht een herinnering had aan de goddeloosheid van de barbaren. De Atheners begroeven plechtig het puin. Als bescherming voor meerder oorlogen werd in 479 voor Christus een zware muur rondom heel Athene gebouwd. Deze Lange Muren stonden in verbinding met Piraeus, een nabij gelegen plaats. In 477 voor Christus sloten enkele Griekse stadstaten, waaronder Athene, een verbond met de Perzen. Er werd geregeld dat de perzen een bijdrage moesten leveren in de vorm van schepen of geld, waarvan de meeste voor geld kozen. Daardoor werd Athene ontzettend rijk. Vanaf 454 voor Christus was Perikles degene die Athene leidde. Perikles gebruikte geld van de bond voor het oprichten van allerlei gebouwen, zoals markten, theaters en gymnasia in en rond Athene. Phidias, een beroemde beeldhouwer in die tijd kreeg van hem de leiding over de verschillende projecten. En in plaats van de Akropolis te laten zoals hij was, huurde Perikles allerlei beroemde architecten in om de Akropolis te veranderen in een verbluffend complex Bouwstijlen De Grieken kenden twee bouwstijlen. De Dorische bouworde en de Ionische bouworde. De Dorische zuilen zijn vergeleken met de Ionische zuilen vrij eenvoudig. De zuilen zijn absoluut niet bedoeld voor allerlei decoratie wat bij de Ionische zuilen dus wel het geval is. De Dorische zuilen zijn eigenlijk wat abstracter. In het midden zijn de zuilen iets dikker, terwijl ze naar boven toe weer iets smaller worden. Een ander typisch kenmerk van een Dorische zuil is dat de cannelures, de verticale inkepingen in een zuil, elkaar scherp raken. De Ionische bouworde is afkomstig uit Oost-Griekenland, het deel dat nu West-Turkije is. De Ionische zuilen zijn heel speels en decoratief gericht. In tegenstelling tot de Dorische zuilen raken de cannelures elkaar niet. Onder en bovenaan zijn ze rond afgewerkt. Tussen het kapiteel en de cannelures is vaak een versierde rand. De dwarsbalk, de architraaf, bovenop de kapitelen is bij de Ionische stijl in drie lagen aangebracht, terwijl https://www.scholieren.com/verslag/werkstuk-grieks-akropolis Pagina 1 van 5
dat bij de Dorische stijl slechts één is. Verder zijn er op een Ionisch bouwwerk nog allerlei gebeeldhouwde voorstellingen te vinden. Propyleeën Bij de ingang, in het westen van de Akropolis vind je een soort poortgebouw, de Propyleeën. Deze werden tussen 437 en 432 voor Christus gebouwd. Het gebouw is ontworpen door de architect Mnesikles. De Propyleeën bestond uit van zuilen voorziene portalen en een hoofdpoort van maar liefst 7,5 meter hoog en 4 meter breed. Deze afmetingen zijn waarschijnlijk vanwege het feit dat de weg gebruikt werd door mensen met karren en allerlei andere voorwerpen die door de poort naar de Akropolis moesten worden gebracht. De poort had een marmeren cassettenplafond met gouden sterren op een blauwe achtergrond. De twee zijvleugels van de Propyleeën zijn gebouwd op een ondergrond van kalksteen. Dit is gedaan zodat de twee vleugels steviger zouden staan. Het zuidelijke terras lag lager dan het noordelijke terras. De Propyleeën bestond uit zowel Dorische als Ionische zuilen. De zuilengang die naar de andere gebouwen leidde, en die voor de voetgangers was bestemd, was in Ionische stijl. De kapitelen van die zuilen waren felgekleurd. De ruimte tussen de middelste twee zuilen was groter in verhouding met de andere zuilen. Dit is gedaan zodat de weg gewoon door kon lopen naar de Akropolis. In 432 voor Christus werd gestopt met bouwen vanwege de Peloponnessische oorlog. Het gebouw is nooit helemaal afgemaakt. Ongeveer veertig meter ten oosten van de Propyleeën stond een gigantisch bronzen beeld van Athena, dat tussen 465 en 455 voor Christus door Phidias is gemaakt. Het beeld, Athena Promachos, dat voorvechtster betekent is later overgebracht naar Constantinopel, dat nu Istanbul heet, en daar is het beeld verdwenen. Schepen gebruikten het beeld als een baken. Tempel van Nikè Na de dood van Perikles in 429 voor Christus werd het Nikè tempeltje voltooid. Van alle gebouwen op de Akropolis is dit het kleinste. Ze deden zo n drie tot vier jaar over het bouwen van het tempeltje, namelijk van 427 tot 424 voor Christus. De beeldhouwers werkten zelfs door tot ongeveer 410 voor Christus. Deze kleine tempel, die in Ionische stijl is gebouwd, lag naast het zuidelijke deel van de Propyleeën en is gewijd aan Athena Nikè, de overwinningsgodin. Aan de voorkant van de tempel zijn vier dubbele zuilen te zien. Om het hele gebouw heen loopt een gebeeldhouwde fries (het deel, samen met metopen en trigliefen, tussen de architraaf en het dak), met allerlei strijdtaferelen erop, onder andere de slag bij Plataeae. Verder zijn er natuurlijk ook goden afgebeeld. De sculpturen in de noord en zuidhoek stellen gevechten tussen Grieken en Perzen voor, die de Grieken dus winnen. Eigenlijk is het hele tempeltje een herinnering aan de overwinning van de Grieken op de Perzen. Erechteion Zo n negentig meter ten oosten van De Propyleeën, in het oosten van de Akropolis staat het Erechteion. https://www.scholieren.com/verslag/werkstuk-grieks-akropolis Pagina 2 van 5
Zeven eeuwen eerder (ongeveer 1100-1000 v. Chr.) stond daar het paleis van de heerser van het Myceense Athene. Voor 480 voor Christus was er ook al een Erechteion. Deze was uit tufsteen opgebouwd. In 480 voor Christus werd het door de Perzen verwoest. Tussen 437 en 432 en 409 tot 406 voor Christus (er was een onderbreking vanwege de Peloponnessische oorlog) is er een nieuw Erechteion gebouwd. Op het Parthenon na is dit het grootste gebouw op de Akropolis. In het Erechteion werden drie goden vereerd; Zeus, Poseidon en Hefaistos. Verder was er in de tempel een houten cultusbeeld van Athena te vinden. Dit beeld stond eerst in de oude Athena tempel, maar toen het Erechteion klaar was werd het daarnaartoe overgebracht. Daarom heette het Erechteion eerst de Tempel van Athena Polias. Kekrops en Erechteus zouden ook in de tempel begraven liggen. Het Erechteion is gebouwd in Ionische stijl. Vanwege de verering van de vele goden had het Erechteion een ingewikkelde indeling en vorm. Het is opgedeeld in vele kamers. De noordelijke zuilenhal werd gebruikt voor de verering van Poseidon. De oostelijke ruimte was toegewijd aan Athena Polias. Verder is er maar weinig bekend. Het dak van de zuidelijke hal werd gedragen door zes gebeeldhouwde meisjesfiguren, zogenaamde kariatiden. Helaas zijn deze kariatiden de laatste decennia aangetast door luchtvervuiling en zure regen waardoor hun vorm verloren gaat. De beelden zijn inmiddels vervangen door betonnen namaakbeelden. Het Erechteion is door alle jaren heen al behoorlijk vernield en misbruikt. - In 480 Voor Christus werd het oude Erechteion door de Perzen verwoest. - In 406 voor Christus werd het gebouw beschadigd doordat de oude Athena-tempel afbrandde. De schade werd in 394 hersteld. - In de 7e eeuw ná Christus werd het Erechteion verbouwd als kerk. - In 1463 wordt het gebouw gebruikt als woonplaats voor de harem van de Turkse bevelhebber - In 1801 wordt een van de zes kariatiden meegenomen door Lord Elgin - Het Erechteion is een keer beschadigd door de bevrijdingsoorlog - In 1852 wordt een gedeelte van het gebouw beschadigd door storm - Nu is het vooral de luchtvervuiling en zure regen die het gebouw aantasten Parthenon Het Parthenon (Kamer van de Maagden) is verreweg het grootste gebouw op de Akropolis. De tempel, die tussen 447 en 432 voor Christus is gebouwd, bestond bijna geheel uit marmer dat uit Pentelikos afkomstig was. De tempel werd gedragen door totaal 58 zuilen waarvan 46 aan de buitenrand stonden (8 aan de voorkant en 15 aan de zijkant). Deze zuilen waren gigantisch. Onderaan de zuilen was de diameter zo rond de 1 meter 80 tot 1 meter 90. De hoogte van de zuilen was zo n 9,5 meter. Deze buitenste zuilen waren in Dorische stijl gebouwd. De cella van de tempel was ook hoog, minstens twaalf meter hoog, omdat het beeld van Athena zo n 12 meter was. Het beeld, Athena Parthenos, was ook weer gemaakt door de beeldhouwer Phidias. Het bestond uit goud, https://www.scholieren.com/verslag/werkstuk-grieks-akropolis Pagina 3 van 5
ivoor en hout. In de linkerhand heeft Athena een speer en een schild vast en in haar rechterhand een beeld van een 1 meter 80 grote gevleugelde Nikè. Het beeld kostte in die tijd zo n 700 talenten. Geschat wordt dat er voor het beeld ongeveer 100 tot 130 kilo goud gebruikt zou zijn. Door middel van een hoge ingang en enkele olielampen was er nog een beetje verlichting in de cella van de tempel. De cella had een 160 meter lange Ionische fries. Op het fries was een processie van het Panathenaeënfeest uitgebeeld. Achter de ruimte waar het beeld van Athena Parthenos stond was nog een kleinere ruimte. Deze ruimte had een houten dak dat op 4 Ionische zuilen rustte. Dit vertrek is eigenlijk het oorspronkelijke Parthenon. Later werd de naam voor de héle tempel gebruikt. Kort - De zuilen van het Parthenon stonden zoals gewoonlijk niet helemaal verticaal maar waren iets naar binnen gebogen, zo n 6 centimeter - Het stylobaat, het platform waar de zuilen op staan, was niet plat, maar bol. Het middelste deel lag zo n 23 centimeter hoger dan in de hoeken. Vergeleken met de afmetingen van de tempel is dit niet verschrikkelijk veel. Beeldhouwwerk van het Parthenon Perikles droeg Phidias op om voor de versiering van het Parthenon te zorgen. Onder leiding van Phidias ging een grote groep daarmee aan het werk. Aan de kwaliteit van het beeldhouwwerk en de manier waarop het is gemaakt kun je zien dat er meerdere beeldhouwers bezig waren. De één gaf zijn paard lange manen, die in de wind wapperden, een ander gebruikte juist dichte, borstelige manen. Omdat het beeldhouwwerk in vrij korte tijd is gedaan zijn er ook wel eens vergissingen gemaakt. Zo is er op de westelijke geveldriehoek (timpaan) een vergissing gemaakt in de beschikbare ruimte voor een paardenhoofd. Om het beeld toch te kunnen plaatsen zijn er stukken uit het hoofd van het paard geslagen. Ondanks kleine foutjes blijft het natuurlijk ongelofelijk. De versiering was eigenlijk in twee delen verdeeld. De westelijke gevel van de tempel werd gewijd aan de helden en mythen van Athene. De oostelijke gevel werd toegewijd aan de goden. De westelijke metopen stelden de verdediging van de Akropolis tegen de Amazonen voor, die hun koningin Antiope, die door Theseus geschaakt was, wilden bevrijden. Op de zuidelijke metopen wordt de strijd tussen de Lapithen en de Thessalische Centauren weergegeven. De oostelijke metopen laten de overwinning van de goden op de Titanen zien. Het westelijke fronton (het deel dat bestaat uit de geveldriehoek, kroonlijsten en daklijst) toonde een gevecht tussen Athena en Poseidon om het bezit van Attika. Athena won deze strijd toen zij een olijfboom liet ontspruiten. Op het oostelijke fronton staat de geboorte van Athena afgebeeld. Het moment iets ná de geboorte staat afgebeeld in plaats van het moment dat Athena uit het hoofd van Zeus komt. Kort (parthenon) https://www.scholieren.com/verslag/werkstuk-grieks-akropolis Pagina 4 van 5
- Alle bouwwerken waren gemaakt van marmer, dat uit Paros afkomstig was - De oostelijke en westelijke friezen zijn waarschijnlijk eerst in een werkplaats gemaakt. Pas daarna zijn ze op hun plaats gebracht. - De beeldhouwer Phidias werd in 432 voor Christus verbannen omdat hij ervan beschuldigd werd kostbare materialen te hebben gestolen voor het beeld van Athena Parthenos. Juist in dat jaar konden de Atheners zijn werk op het westelijke fronton bewonderen. Restauratie van de Akropolis Door alle jaren heen zijn de gebouwen op de Akropolis flink beschadigd geraakt. Sommige mensen hebben geprobeerd om de Akropolis weer te herstellen in zijn oude vorm. Onder Andere Heinrich Schliemann, die ook Troje heeft ontdekt, heeft er voor gezorgd dat er een toren werd gesloopt. Deze toren die in de middeleeuwen was gebouwd verprutste volgens hem de blik van de Akropolis. De Griekse ingenieur Nikolaos Balanos heeft er voor gezorgd om de Akropolis zo goed mogelijk te restaureren. Hij liet onder andere delen van het Erechteion en de Propyleeën herbouwen. In 1923 begon hij met het opknappen van de noordelijke en zuidelijke zuilenrijen van het Parthenon. De bouwers zochten de Akropolis af voor delen van de zuilen. Ze vonden allerlei zuilentrommels met rode letters en strepen erop. Die gaven aan waar elk stuk thuishoorde. Zo konden ze ook achterhalen, welke zuilentrommels er ontbraken. De ontbrekende zuilentrommels liet Balanos namaken, alleen dan van beton. Dat zou beter passen dan als hij nieuw marmer gebruikt zou hebben. Nadat de zuilen waren gerestaureerd liet hij de kapitelen omdraaien zodat de betere kant aan de buitenkant zat en de beschadigde kant dus aan de binnenkant. Op de kapitelen liet hij nieuwe architraven, die gedeeltelijk uit hetzelfde marmer bestonden, plaatsen. In 1933 was Balanos missie voltooid. Het zag er nu weer uit zoals dat rond 1700 eruit zou hebben moeten zien. Niet alle mensen waren blij met Balanos actie. Zo heeft hij stukken marmer op de verkeerde plaats gezet, of heeft hij het zelfs laten bijwerken als het niet de vorm had die hij graag had willen hebben. Maar de meeste schade werd veroorzaakt door de ijzeren pennen en klampen die hij gebruikte om alles bij elkaar te houden. Deze pennen begonnen na verloop van tijd te roesten waardoor ze gingen uitzetten en zo barsten in het marmer veroorzaakten. Balanos wist dat dit kon gebeuren, maar zette zijn werk wel voort. Ook nu zijn ze weer bezig met het restaureren van de Akropolis en het herstellen van de fouten die Balanos heeft gemaakt. Nu gaan ze veel preciezer te werk. Ze zoeken eerst welke stukken bij elkaar passen. De twee delen moeten overeenkomen in kleur, aderpatroon, beitelsporen en structuur. Verder gebruiken ze nu in plaats van ijzeren klampen nu klampen die van titanium zijn gemaakt. Deze klampen voorkomen roest. De mensen zijn hard aan het werk. De bedoeling is om de restauratie af te hebben voor de zomer van 2004. Dan worden de Olympische Zomerspelen namelijk in Athene gehouden. https://www.scholieren.com/verslag/werkstuk-grieks-akropolis Pagina 5 van 5