Wereldwaterdag leidraad voor een boeiende waterwandeling Op 22 maart, Wereldwaterdag, gaan jullie met de kinderen op stap om een beker fris water te halen op het Blauwputplein. Net als heel wat kinderen in het Zuiden, stappen jullie die dag ca. 6 kilometer voor drinkbaar water. Met deze symbolische actie zetten jullie mee de waterproblematiek in de wereld in de kijker! Dank je wel! Om van deze wandeling ook een boeiende beleving te maken voor de kinderen geven we graag enkele tips, weetjes, doe-opdrachten mee om tijdens de wandeling samen met de kinderen op te nemen. 1. Mogelijke doe-opdrachten voor onderweg Tel het aantal keer dat jullie de Dijle/ Vunt oversteken tijdens jullie tocht. Spreek een of meerdere voorbijgangers aan en vraag: - wat zij doen om zuinig om te gaan met water; - of zij er zich van bewust zijn dat je zuinig dient om te gaan met drinkwater. Spreek een of meerdere oudere (60+) voorbijgangers aan en stel één of meer van volgende vragen: - Vind je dat men vroeger zuiniger was met water? Waarom wel of niet? - Voor welke activiteiten gebruikten jullie vroeger minder water, voor welke meer? - Dronken jullie vroeger ook zo veel water uit flessen? - Hoeveel kranen hadden jullie vroeger in huis? En jouw ouders? Watergeluidenspel Iedereen verzint een geluid dat met water te maken heeft. Bijvoorbeeld: lekkende kraan, drinken, waterval Vervolgens kan je het spel spelen: Ik ben (doe je geluid na). Wie kan het raden? Die mag dan vervolgen met: Ik heb gehoord en ik ben 2. Enkele waterige vragen Hoeveel liter water verbruik je gemiddeld bij het nemen van een douche? 40 liter Hoeveel liter water verbruik je gemiddeld bij het nemen van een bad 100 liter Als het regent, kan ik het water in de juiste baan leiden. Doordat ik het water Riolering wegleid, zal het snel weer proper kunnen worden. Ik besta uit 9 letters. Rara, wie ben ik? Ik zit vol water en ben heel groot. Ik besta uit 10 letters. Je kan mij in elke stad Watertoren vinden en je kan mij van heel ver zien staan. Als je in mij prikt zal ik niet lekken. Rara, wie ben ik? Wat is de totale lengte van de Dijle? 100 km Hoe heet water dat onder de grond stroomt? Grondwater Hoeveel Procent van het water op aarde is zoet water? 3% Wat is het gemiddeld watergebruik per persoon per dag in Vlaanderen? 110 liter
Hoeveel liter water verdampt een boom per dag? Hoe lang kan een mens leven zonder water Hoeveel mensen in de wereld hebben geen toegang tot drinkbaar water? 265 liter max. 1 week 900 miljoen 3. Wist-je-dat jes Wist je dat: een olifant water kan ruiken op een afstand van 4,8 kilometer? een kwal voor 98% uit water bestaat? het menselijk lichaam voor ongeveer 65% uit water bestaat? een mens minstens 1,5 liter water per dag moet drinken om gezond te leven? het kraanwater bij je thuis gewoon uit onze rivieren en meren komt? Natuurlijk wordt het eerst gezuiverd. water dat je in een fles koopt, soms 1000 keer duurder is dan kraanwater? 4. Wat kunnen wij doen? Gebruik regenwater voor het doorspoelen van de toiletten, het wassen van de auto, Poets met ecologische schoonmaakmiddelen. Neem een douche in plaats van een bad. Poets je tanden met een beker. Drink kraantjeswater in plaats van flessenwater. Herstel de lekkende kranen zo snel mogelijk. Gebruik een spaardouchekop. Gebruik de spaartoets van het toilet. Sponsor met de school/klas een waterproject in het zuiden. 5. Enkele Leuvense waterweetjes Op verschillende plaatsen langs de Dijle zijn de huizen tot tegen de Dijle gebouwd. In de Middeleeuwen had een huis aan een rivier heel wat voordelen. De mensen gebruikten de rivier om hun afvalwater in te lozen. Door de vervuiling zat er bijna gaan leven meer in het water. Nu verzamelen riolen het grootste deel van het afvalwater en brengen het naar een waterzuiveringsstation. Leuven dankt haar ontstaan en haar economische voorspoed in de middeleeuwen aan de Dijle: schepen meerden aan in de haven nabij de Vismarkt, molenaars gebruikten het water van de rivier als aandrijfkracht en brouwers maakten er bier mee. Maar de Dijle zorgde ook voor overlast: kelders die regelmatig onder water liepen en soms zware overstromingen die hele stadswijken blank zetten. Doorheen de eeuwen heeft de stad altijd geprobeerd om de snelle kronkelende rivier onder controle te krijgen. Het bekken van de Dijle maakt deel uit van het Scheldebekken. De Dijle ontspringt in Genappe, in de provincie Waals-Brabant op een hoogte van 145 meter boven zeeniveau.
Verder naar het noorden stroomt de Dijle door Leuven en daar vormt ze een vijftal verschillende zijarmen. In Rotselaar/Werchter mondt de Demer in de Dijle uit, waarna de Dijle in noordwestelijke richting naar Mechelen stroomt. Voorbij die stad monden de Zenne en het Kanaal Leuven-Dijle in de Dijle uit, aan het zogenaamde Zennegat. Daar bevindt de Dijle zich nog maar 4 meter boven zeeniveau. Ten noorden van Mechelen vormt de Dijle samen met de Nete de Rupel. De Vismarkt heeft haar naam zeker niet gestolen. Vandaag is er misschien niet meer veel van te merken, maar dit plein was eeuwenlang het centrum van de Leuvense vishandel. Het hoogtepunt was de bouw van de vismijn, die helaas gesloopt werd in 1970. De bijzonder mooie vishal sierde de Vismarkt vanaf 1884, maar de vishandel zelf dateert van een nog verder verleden. Al vanaf de 14de eeuw was de Vismarkt de binnenhaven van Leuven. De vers aangevoerde vis werd er ook verkocht en zo ontstond op de huidige plaats van de parking het allereerste Leuvense marktplein. Op het einde van de 19 de eeuw telde Leuven wel meer dan 70 pompen. Ook hier speelde zich een heel buurtleven af. Figuur 1: de Vismijn op de Vismarkt Figuur 3: de Dijle door Leuven Figuur 2: een waterpomp
6. Enkele beelden van water in Leuven Kijk goed rond tijdens jullie wandeling doorheen de stad. Welke van deze plekken komen jullie onderweg tegen? 1 2 3 4
5 6 7 8 9
11 10 12 13 14 Foto 1: Dijlepark, foto 2: Handbooghof, foto 3: de Dijle-eend (Redingenhof), foto 4: Dijleterrassen (Dirk Boutslaan), foto 5: Pereboomstraat, foto 6: Sluispark, foto 7: Jaartallenpad, foto 8: Sluisstraat, foto 9: Dijlemolens (Zwartezusterstraat), foto 10 en 11: Abdij van Park, foto 12: de Vaart, foto 13: Provinciaal domein Kessel-Lo, foto 14: Dijle en Lijnloperspad