Aan het bestuur en de directie van alle amateurverenigingen en betaaldvoetbalorganisaties Zeist 11 oktober 2012 Behandeld door Marloes van der Laan Doorkiesnummer 0343-499387 E-mail Marloes.vanderlaan@knvb.nl Onderwerp Brief actieplan homoacceptatie in het voetbal Koninklijke Nederlandse Voetbalbond Woudenbergseweg 56-58 3707 HX Zeist Postbus 515 3700 AM Zeist t: 0343 49 92 11 f: 0343 49 91 99 e: bv@knvb.nl Bank: ING-bank 67.00.00.132 BTW: NL002691346.B01 KvK: 40478591 Utrecht Geachte bestuurder, Voetbal is voor iedereen. De KNVB stelt dat iedereen binnen het voetbal zichzelf moet kunnen zijn en prettig moet kunnen voetballen, ongeacht huidskleur, religie of seksuele voorkeur. De acceptatie van homoseksuelen in de sport is echter, net als in de rest van de samenleving, nog altijd geen vanzelfsprekendheid. De KNVB heeft zoals u wellicht weet de afgelopen maanden gewerkt aan een actieplan om hier een positieve impuls aan te geven. Bij de totstandkoming van het plan heeft de KNVB de Alliantie Gelijkspelen, NOC*NSF en Stichting Meer dan Voetbal gevraagd om mee te denken. Vanuit de visie dat de voetbalsport toegankelijk moet zijn voor iedereen, is een reeks aan actiepunten geformuleerd. Het actieplan is vanmorgen gepresenteerd en op officiële wijze aan minister Edith Schippers (VWS) overhandigd. In de bijlage van deze e-mail treft u dit actieplan. De KNVB heeft duidelijke ambities voor de komende jaren, maar is ook realistisch. Het realiseren van een optimaal sportklimaat vraagt structurele en duurzame aandacht. Dit kan de KNVB niet alleen; de steun van de verenigingen en BVO s is hierbij hard nodig. In het actieplan bieden wij u een aantal handvatten om het klimaat binnen uw vereniging of BVO te optimaliseren. Ik doe een beroep op u om deze handschoen op te pakken en samen met ons te werken aan een sportklimaat waarin iedereen zichzelf kan zijn en veilig kan voetballen. Met vriendelijke groet, KONINKLIJKE NEDERLANDSE VOETBALBOND Michael van Praag bondsvoorzitter KNVB knvb.nl
VOETBAL VOOR IEDEREEN ACTIEPLAN HOMOACCEPTATIE IN HET VOETBAL
Voetbal voor iedereen. De KNVB staat voor Een klimaat waarin dit vanzelfsprekend is, We zien dus een groot verschil tussen de Voor u ligt het resultaat van een intensief teerd en geïntegreerd in het Nederlandse dan bijgeschaafd. Wat in de ene sport een open en veilig sportklimaat. Het belang- ontstaat niet vanzelf. De afgelopen jaren perceptie van het sportklimaat en de daad- traject om te komen tot actiepunten waar- voetbal. Maar nu al doen wij een beroep op effectief is, werkt in de andere sport wellicht rijkste is dat iedereen binnen het voetbal hebben wij als KNVB grote stappen gezet. werkelijke ervaring. mee homoacceptatie binnen het voetbal alle clubs en spelers in Nederland. De bond niet. Dit gaan we ondervinden. Ik wil u - van de amateursport tot de Eredivisie - Met het landelijke KNVB-programma bevorderd wordt. Dit hebben wij vanzelf- kan het klimaat niet eenzijdig veranderen. vragen ons en het actieplan wat tijd te zichzelf kan zijn en gewoon op zijn of haar Sportiviteit & Respect en het sportbrede Als bondsvoorzitter reis ik het hele land sprekend niet alleen gedaan. De KNVB kent Iedereen - van bestuurders tot spelers - gunnen. Het optimaliseren van het sport- niveau kan spelen, ongeacht huidskleur, programma Naar een veiliger sportklimaat door. Ik kom regelmatig in de betaaldvoet- het voetbalklimaat als geen ander. moet zich bewust zijn van de eigen verant- klimaat gaat niet over één nacht ijs. Net als religie of seksuele voorkeur. Dit is niet alleen timmeren wij stevig aan de weg. Maar, nog balstadions, maar sta nog vaker langs de lijn Desondanks zijn wij ons er terdege van woordelijkheid. Jezelf dat homoacceptatie binnen de Nederlandse in het belang van de spelers, maar óók in steeds merken wij dat het sportklimaat niet bij amateurverenigingen. Te vaak hoor ik bewust dat dit thema in gezamenlijkheid het belang van de sport. Iemand die zichzelf overal optimaal is. Onderzoek toont aan dat voorzitters in het land roepen: Nee hoor, aangepakt moet worden. De bond is dan is en zich goed voelt, kan optimaal bijdragen homoseksuelen zich helaas niet altijd op hun dit speelt niet bij ons. Of nog erger: ook niet alleen om de tafel gegaan met aan de sportieve prestaties van een team. gemak voelen in de sport. En dat gaat mij Nee hoor, bij onze club zijn er geen homo s. partijen uit de sport, maar juist ook met de inzetten voor homoacceptatie betekent: het onderwerp bespreekbaar maken en elkaar corrigeren waar nodig. Sommige clubs zijn hier al Iets wat binnen de sport niet alleen wenselijk, als bondsvoorzitter aan het hart. Daar maakt men de eerste denkfout. zogenaamde roze partijen. Met z n allen actief mee bezig, daar leest u verderop in dit de totstandkoming van het plan betrokken zijn wij gekomen tot een elftal actiepunten. plan meer over. zijn geweest. Ik kijk bijzonder uit naar de Het is belangrijk voorop te stellen dat het Natuurlijk spelen er bij nagenoeg alle verenigingen of clubs homoseksuelen. 1 maar zonder meer noodzakelijk is. thema homoacceptatie een maatschappelijk en landelijk thema is. Een startpunt, want let wel: iedereen is Dit erkennen is een eerste stap. Daar ligt nemen wij onze verantwoordelijkheid daar mijns inziens ook een verantwoordelijkheid waar wij het kunnen: binnen het voetbal. voor de bond. Wij moeten er gezamenlijk Onderzoek wijst uit dat homoseksualiteit voor zorgen dat iedereen zichzelf kan zijn in binnen het voetbal nog steeds lastig be- het huidige voetbalklimaat. Voor de spelers spreekbaar is. Voetballers die spelen, en voor de sport! ervaren soms grote drempels om binnen het team uit de kast te komen. Eenmaal uit de kast worden de reacties binnen het team vaak als positief ervaren, zo wijst hetzelfde Motivaction, februari 2012 volgen, samen met de organisaties die bij Het actieplan is een startpunt. De stappen langere termijn te mogen melden dat steeds worden de komende maanden geïmplemen- blijven zich ontwikkelen en worden zo nu en meer homoseksuelen die dat willen, ook Homoacceptatie binnen het voetbal hoort eigenlijk helemaal geen onderwerp te zijn. Net als dat afkomst en religie er ook niet toe doen. LOUIS VAN GAAL, BONDSCOACH NEDERLANDS ELFTAL Beleving mannelijke teamsporten door niet-heteroseksuele mannen, de effecten van het plan nauwlettend lerende op dit gebied. De actiepunten onderzoek uit. 1 gerealiseerd is. U kunt ervan op aan dat wij eerste resultaten en hoop u op de wat DE VOORBESCHOUWING Als grootste sportbond van Nederland maatschappij niet zonder slag of stoot binnen het voetbal uit de kast durven komen. Want laten we wel wezen: homo of hetero, het maakt helemaal niets uit. Michael van Praag bondsvoorzitter KNVB
AZ is tegen alle vormen van discriminatie, haat of geweld. In de 21ste eeuw moet homoseksualiteit in het voetbal niet langer een taboe zijn. Ook voor de voetballerij is het tijd om uit de kast te komen. Voetbal is van iedereen, voor iedereen. MAARTEN MARTENS, AZ OPLEIDEN 1 EEN ELFTAL ACTIEPUNTEN Actie: Het thema discriminatie in het algemeen en homoacceptatie in het bijzonder opnemen in het bestaande opleidingsmateriaal van de KNVB. Toelichting: Binnen alle opleidingen van de KNVB Academie aandacht voor de kwetsbare positie van (met name) jongeren met VOORLICHTEN 3 ONDERSTEUNEN 7 Toelichting: De vertrouwenspersonen zijn een klankbord en 5 adviserend orgaan voor verenigingen en clubs in de regio. Deze Actie: Het thema homoacceptatie opnemen in de contactpersonen worden geschoold op het thema homoacceptatie. programma s van bestaande (landelijke of regionale) Binnen alle KNVB districten wordt een regioavond georganiseerd bijeenkomsten binnen het amateur- en betaald voetbal. in samenwerking met de John Blankenstein Foundation waarbij de Toelichting: De KNVB organiseert in samenwerking met de Stichting vertrouwenspersoon uitleg geeft, handvatten biedt en contact- Actie: Het thema homoacceptatie opnemen in het Meer dan Voetbal regiobijeenkomsten rondom wedstrijden van de gegevens verstrekt aan amateurverenigingen en BVO s in het sportbrede programma Naar een veiliger sportklimaat. KNVB Beker. De betaaldvoetbalorganisatie fungeert hierbij als desbetreffende district. gastheer voor amateurverenigingen uit de regio. Daarnaast komen trainers/coaches wordt vanuit de KNVB een compleet opleidings- als doel het bevorderen van gewenst gedrag en het voorkomen en circa duizend bestuurders uit het amateurvoetbal in het najaar pakket aangeboden voor stewards bij de Nederlandse betaald- bestrijden van onwenselijk gedrag in de sport. Sportverenigingen bijeen op het bestuurderscongres om over diverse thema s binnen voetbalorganisaties (BVO s). In dit pakket wordt concreet benoemd worden geënthousiasmeerd en geïnspireerd om deel te nemen het voetbal van gedachten te wisselen. Het thema homoacceptatie hoe om te gaan met homofobe uitlatingen van supporters. aan het programma. Door middel van een intake wordt bepaald binnen het voetbal wordt nadrukkelijk in de programma s van (in aan welke thema s de vereniging wil werken en welke onderdelen ieder geval) deze bijeenkomsten verwerkt. 2 vertrouwenspersoon aanstellen om amateurverenigingen en BVO s in de regio te ondersteunen bij het thema homoacceptatie. Toelichting: Het programma Naar een veiliger sportklimaat heeft betrekking tot de seksuele voorkeur. Naast de opleidingen voor Actie: Bij alle KNVB-districtskantoren en in Zeist een 8 Actie: Amateurverenigingen ondersteunen bij het opstellen van gedragsregels met betrekking tot het thema homoacceptatie. Toelichting: De KNVB is van mening dat gedragsregels het meest van het programma hierop aansluiten. In de verschillende effectief zijn als deze vanuit de vereniging zelf komen en dus niet onderdelen van het (sportbrede) programma wordt het thema eenzijdig worden opgelegd. Vanuit het programma Sportiviteit & Actie: Het thema discriminatie in het algemeen en homo- homoacceptatie op verzoek van de KNVB nadrukkelijk acceptatie in het bijzonder opnemen in de certificerings- opgenomen. 6 Actie: Het thema homoacceptatie nadrukkelijk onderdeel Respect is een verenigingsbox ontwikkeld om amateurverenigingen laten uitmaken van de bestaande overlegvormen met hierbij te ondersteunen. De box geeft antwoord op de vraag: supportersverenigingen en supporterscoördinatoren van de hoe komen wij tot concrete gedragsregels? Het thema seksuele Toelichting: Certificeringscriteria zien toe op de visie van de Nederlandse BVO s. voorkeur wordt in de toolbox expliciet benoemd. jeugdopleiding van de (betaald)voetbalorganisatie met betrekking Toelichting: De KNVB is doorlopend in gesprek met (vertegen- criteria voor de jeugdopleidingen van (betaald)voetbalorganisaties. tot het opleiden van spelers. Het thema homoacceptatie wordt expliciet benoemd en maakt onderdeel uit van de certificering. 4 Actie: Het ontwikkelen en aanbieden van een workshop woordigers van) supportersverenigingen en supporterscoördina- ter bevordering van homoacceptatie binnen de amateur- toren van de Nederlandse betaaldvoetbalorganisaties over thema s vereniging of betaaldvoetbalorganisatie. als veiligheid, spreekkoren, vervoersregelingen en ticketing. Het Toelichting: Met ondersteuning van de John Blankenstein thema homoacceptatie wordt in de bestaande overlegvormen Foundation wordt een doelgroepgerichte workshop aangeboden. geïntegreerd. Hierbij worden voorlichters als inhoud- en/of ervaringsdeskundige ingezet. Doel van de workshop is verenigingen en BVO s bewust te maken van het thema en concrete handvatten te bieden om het sportklimaat te verbeteren. De workshop wordt onder andere aangeboden via (de intake van) het programma Naar een veiliger sportklimaat, de districten van de KNVB en als losse module voor amateurverenigingen en BVO s. Bij Ajax vinden wij het vanzelfsprekend dat voetbal van iedereen is. Huidskleur, leeftijd, geslacht, geloof, geaardheid of een handicap; het maakt niet uit. Bij Ajax ben je welkom. SIEM DE JONG, AJAX
PSV steunt het actieplan van de KNVB. De club is tegen alle vormen van discriminatie binnen en buiten het veld en moedigt het actief organiseren van gelijkheid aan. EVALUEREN 11 OPTREDEN 9 MARK VAN BOMMEL, PSV Actie: De voortgang en resultaten van de actiepunten de komende jaren monitoren, evalueren en indien nodig de actiepunten aanscherpen dan wel bijsturen. Toelichting: Het onderzoek van de Alliantie Gelijkspelen wordt als nulmeting aangemerkt en binnen een periode van drie tot vijf jaar Actie: De KNVB scherpt de Richtlijn bestrijding verbaal herhaald. Daarnaast worden bestaande monitoringinstrumenten geweld aan met betrekking tot het thema homoacceptatie. - vanuit het programma Naar een veiliger sportklimaat alsmede Toelichting: De richtlijn wordt aangescherpt om aan te geven dat het KNVB-ledenpanel - ingezet om de voortgang en resultaten de KNVB kwetsende/beledigende spreekkoren op basis van van het actieplan te monitoren en te evalueren. seksuele voorkeur evenmin accepteert als andersoortige kwet- SEKSUELE DIVERSITEIT EN GENDERIDENTITEIT sende/beledigende spreekkoren. Aanvullend wordt bezien of het thema homoacceptatie expliciet kan worden opgenomen in de DE ANALYSE KNVB standaardvoorwaarden met betrekking tot betaaldvoetbalseizoen 2013/ 14. Dit actieplan is geschreven vanuit de gedachte dat lesbische vrouwen, homoseksuele mannen en biseksuelen zich prettig en 10 veilig moeten voelen binnen het voetbal. In dit actieplan wordt BREDER PERSPECTIEF Actie: Onderzoeken op welke wijze het thema homo- voornamelijk gesproken over homo s en homoseksuelen. Het actieplan van de KNVB is gericht op het voetbal. De KNVB acceptatie verder (dan bij actiepunt 9 benoemd) Binnen het voetbal zijn de grootste zichtbare knelpunten gerela- ondersteunt NOC*NSF in het enthousiasmeren en stimuleren van verankerd kan worden in de tuchtreglementen van het amateur- teerd aan homoseksualiteit in het mannenvoetbal. Voor de KNVB andere sportbonden om ook met het thema homoacceptatie aan en betaald voetbal. is het van cruciaal belang dat ook lesbische vrouwen en de slag te gaan. Succesvolle acties van de KNVB kunnen daartoe Toelichting: De tuchtrechtelijke organen van het amateur- en biseksuele mannen en vrouwen zich welkom en veilig voelen in het een inspiratiebron zijn. NOC*NSF zal andere sportbonden of hun betaald voetbal brengen een schriftelijk advies uit met betrekking voetbal. Veel van de in dit actieplan genoemde acties dragen verenigingen ondersteuning bieden. Door opname in het sport- tot de mogelijkheden voor verdere verankering van het thema hieraan bij en de KNVB blijft zich hier permanent voor inspannen. brede programma Naar een veiliger sportklimaat wordt het thema homoacceptatie in de tuchtreglementen. Hierbij wordt gekeken ook bij andere bonden onder de aandacht gebracht. Aanvullend naar zowel het optreden bij spreekkoren als bij schelden op het De KNVB hoopt met dit actieplan en de programma s Sportiviteit stelt de KNVB het thema homoacceptatie en bijbehorend actie- veld. & Respect en Naar een veiliger sportklimaat bij te dragen aan plan bij UEFA nadrukkelijk aan de orde om zo het onderwerp ook een voetbalklimaat, waarin iedereen zich veilig en prettig voelt. bij andere voetbalbonden in Europa op de kaart te zetten. Ik ben net als mijn teamgenoten voor gelijke behandeling: dus ook in het voetbal. Om gelukkig te kunnen zijn, moeten mensen ongeacht waar ze zijn en welk beroep ze uitoefenen vrij kunnen uitkomen voor hun voorkeur. JORDY CLASIE, FEYENOORD In dit actieplan is geen specifieke aandacht voor transgenders. De bond is zich bewust van het feit dat ook voor hen geldt dat acceptatie - ook in het voetbal - vaak lastig is. Via NOC*NSF is informatie te verkrijgen over transgenders in de sport evenals de contactgegevens van de betrokken organisaties. Uiteraard is de KNVB meer dan bereid hierin mee te denken.
CASE STUDY ADO DEN HAAG IS VAN EN VOOR IEDEREEN CASE STUDY IN MAASTRICHT IS DE BAL VAN IEDEREEN Aanvankelijk was er scepsis: vragen en opmerkingen als is dat wel ADO Den Haag vindt het belangrijk dat waren aanwezig in het supportershome van plaats gericht op homoacceptatie binnen nodig en dit is niet herkenbaar voor ons passeerden de revue. iedereen zich thuis voelt bij de club. Of je ADO Den Haag. Speciale gasten waren het voetbal. Dit varieert van informatie- Wel waren de amateurverengingen onder de indruk van de presen- nu jong of oud bent, homo of hetero, wat Karin Nederpelt-Blankenstein en Casper avonden voor supporters tot het begeleiden COC Limburg en de Gemeente Maastricht hebben tatie van COC Limburg en de John Blankenstein Foundation. je afkomst of levensovertuiging ook is: Boom namens de John Blankenstein en ondersteunen van probleemjongeren die MVV Maastricht begin 2012 gevraagd om als ambassadeur te Dezelfde avond hebben de aanwezige verenigingen voorgesteld dit de bal is van iedereen. Foundation. Casper Boom is topsporter en de fout in zijn gegaan met het discrimineren fungeren voor een project ter bevordering van homoacceptatie gedachtegoed te omarmen. Maastricht United en de Supportersclub korfbalt bij DOS 46. Casper is 32 jaar en van homoseksuelen. in de lokale sport, met voetbal in het bijzonder. MVV ondertekenen op 11 oktober 2012 een charter onder het PROJECT DE HELD vertelde de aanwezigen dat hij acht jaar lang geheim heeft gehouden dat hij homo- motto De bal is van iedereen. MVV Maastricht is zich gaan verdiepen in het thema. Al snel werd De Held levert een bijdrage aan de bestrijd- seksueel is. In het sportklimaat van het DE TOEKOMST ing van pestgedrag, racisme, zinloos korfbal voelde hij zich niet veilig genoeg om ADO Den Haag zal zich in de toekomst uitdaging genoemd kan worden. MVV was zich al bewust van het geweld en aan homoacceptatie bij kinderen dit aan zijn omgeving te kunnen vertellen. blijven inzetten voor het optimaliseren van feit dat homo in de voetbalwereld gevoelig ligt. in het primair onderwijs (groep 7) in Den Haag. De kracht van het project ligt bij de inzet van profvoetballers. Zij hebben immers een voorbeeldfunctie voor de jeugd. In de praktijk is gebleken dat deze helden een zeer belangrijke bijdrage kunnen leveren aan het communiceren van normen en waarden. De woorden van de voetballers hebben simpelweg een grote impact op duidelijk dat homoacceptatie binnen het voetbal nog steeds een DE KLASSIEKERS CHARTER: Welkom bij MVV Maastricht: Wij vinden dat iedereen met plezier moet kunnen deelnemen aan voetbal. Wie je ook bent en wat je achtergrond ook is. Wij vinden dat het in onze club om winnen, gelijkwaardigheid en respect gaat. Wij streven naar een veilig klimaat in onze club, waarin ook homoseksualiteit van spelers, trainers, staf, toeschouwers of vrijwilligers wordt geaccepteerd. Wij accepteren geen homofobe spreekkoren of spreekkoren die op andere gronden discrimineren. kinderen. Per seizoen worden twintig Achteraf waren de reacties echter het voetbalklimaat op het gebied van Desondanks had het thema zich - los van incidentele spreekkoren scholen bezocht met als centrale bood- overwegend positief. homoacceptatie. Hierbij is het van belang - nog nimmer als probleem binnen de club gemanifesteerd. Dit van de KNVB en alle lokale initiatieven tegen homofobie in schap: je bent een held als je niet discrimi- De boodschap van de avond was dat draagvlak te creëren binnen de club en terwijl statistisch gezien ook binnen de gelederen van MVV spelers de voetbalsport. neert. Jaarlijks worden circa zeshonderd iedereen zich veilig moet kunnen voelen in jeugdopleiding, duidelijke afspraken te rondlopen die homoseksueel zijn. De club kwam tot de conclusie kinderen bereikt. De Held is inmiddels zijn of haar omgeving en niet veroordeeld maken over wat wel en niet kan en elkaar te dat het interne klimaat kennelijk niet veilig genoeg was. Voorop Dit is slechts het begin. Met de steun van COC Limburg zal MVV gestart met zijn zeventiende seizoen. wordt op basis van afkomst, levensover- corrigeren waar nodig. Verder zal ADO Den staat dat MVV geen club wil zijn waarin leden of supporters zich Maastricht al doende leren hoe in de praktijk het beste met het tuiging of seksuele geaardheid. Als profclub Haag thema-avonden blijven organiseren bij niet veilig voelen vanwege hun seksuele voorkeur; dit past namelijk vraagstuk van homoacceptatie omgegaan kan worden. Wat de of vereniging moet actief uitgedragen amateurverenigingen met behulp van het niet bij de kernwaarden van de BVO. supporters betreft: daarvan zei er laatst één Voor mij liever een worden dat iedereen welkom is om zo een netwerk van de BVO en worden de MFC- veilig sportklimaat te realiseren. activiteiten onverminderd voortgezet. THEMA-AVOND HOMOACCEPTATIE Donderdagavond 10 mei 2012 heeft het Multifunctioneel Centrum en Supporters- MVV Maastricht ondersteunt hiermee het landelijke actieplan homo in de spits die de bal er keer op keer in schiet, dan een Homoacceptatie is niet met een druk op de knop gerealiseerd. Wel hetero die het net niet weet te vinden! Waarvan akte. kan MVV helpen om het thema in het voetbal bespreekbaar te ADO Den Haag maken. Dit wordt binnen de club gedaan samen met COC Limburg, MVV Maastricht adodenhaagindemaatschappij.nl het jeugdkader, ouders, spelers en supporters. Homoacceptatie is mvv.nl debalisvaniedereen.nl home (MFC) van ADO Den Haag een avond OVERIGE ACTIVITEITEN voor jongeren georganiseerd met als thema In het Multifunctioneel Centrum en Sup- aan de orde gesteld bij de amateurvoetbalverenigingen waar MVV homoacceptatie. Een veertigtal supporters portershome vinden diverse activiteiten in Maastricht United -verband mee samenwerkt.
SAMENWERKING ALLIANTIE GELIJKSPELEN In de uitwerking en uitvoering van het actieplan werkt de KNVB samen met de Alliantie Gelijkspelen. De Alliantie Gelijkspelen is opgericht in 2008 en bestaat uit: Gay Union Through Sports (GUTS, coördinatie), NOC*NSF, Nederlandse Sport Alliantie (NSA), John Blankenstein Foundation (JBF), COC Nederland en Movisie. Samen bevorderen zij de acceptatie van homo- en biseksuelen, lesbiennes en transgenders in de sport. De Ministeries van OCW en VWS financieren de Alliantie. Zie www.alliantie-gelijkspelen.nl voor meer informatie. DE STAF Ik ondersteun de actie van de KNVB van harte. Het past ook in het beleid van FC Twente dat naast voetbal en ambiance, solidariteit als één van de pijlers heeft. Vanzelfsprekend moet iedere vorm van discriminatie worden afgekeurd. PETER WISGERHOF, FC TWENTE DIT ACTIEPLAN WORDT ONDERSTEUND DOOR: