4.A.2 KWALITEITSMANAGEMENTPLAN

Vergelijkbare documenten
1 Inleiding Algemeen Uitgangspunten Opbouw van het rapport Autorisatie 3

1 Inleiding Algemeen Uitgangspunten Opbouw van het rapport 3

Procedure 07 CO 2 -prestatieladder. 24 februari 2013 (FKO)

Kwaliteitsmanagement Plan

Opgesteld. Controle. Controle/Vrijgave

Inleiding Stuurcyclus Energiemanagement Methodiek voor de emissie inventaris

KWALITEITSMANAGEMENT PLAN

Kwaliteitsmanagementplan

Periodieke rapportage 2016 H2

Periodieke rapportage 2016 H1

Periodieke Rapportage 2 e helft 2016

CO 2 -prestatieladder Periodieke rapportage 2013

Periodieke rapportage 2015 H1 + H2

Periodieke rapportage 2016 H1

Periodieke rapportage 2015 H1

Periodieke rapportage 1 e helft 2015

Periodieke rapportage 1 e helft 2014

Periodieke rapportage 2 de half jaar 2017

Periodieke rapportage 2014

Periodieke rapportage 2 e helft September 2016

Periodieke rapportage H Peek Groep Versie: 1 september Periodieke rapportage H1 2016

Periodieke rapportage 2 e helft maart 2015 versie definitief

Periodieke rapportage 2016 H1

Kwaliteitsmanagementplan t.b.v. externe communicatie.

Periodieke rapportage 2014

PERIODIEKE RAPPORTAGE 2015

Periodieke rapportage 2 de half jaar 2016 Juni 2017

Periodieke rapportage 2012

Periodieke rapportage 2016 H2

Periodieke rapportage 2015 H2. 20 januari 2016

Periodieke rapportage 2016 September 2016

Periodieke rapportage e helft. N.C. Zwart Verhuur BV

Periodieke rapportage 2 de half jaar 2017

Periodieke rapportage 2017 H2

Periodieke rapportage 1 e helft 2016

Periodieke rapportage 2 e helft 2016

Periodieke rapportage 2017 H1. November 2017

Periodieke rapportage 2017 H1

Periodieke rapportage 1 ste half jaar 2017

Periodieke rapportage 2 de half jaar 2018

Periodieke rapportage 1 ste half jaar 2017

Periodieke rapportage 2016 H2. Juni 2017

Periodieke rapportage e helft. N.C. Zwart Verhuur BV

Kwaliteitsmanagementplan

Periodieke rapportage 1 ste halfjaar 2018

CO2 Reductiedoelstellingen (3.B.1) & Kwaliteitsmanagementplan (4.A.2)

Periodieke CO₂ Rapportage januari juni 2015

VolkerRail Holding CO2 Voortgangsrapportage H1 2017

CO 2 -Prestatieladder

Periodieke rapportage e helft. N.C. Zwart Verhuur BV

Energie management Actieplan

Periodieke rapportage 2016 H1

CO 2 prestatieladder Voortgangsrapportage 2014

Opgesteld. Controle. Controle/Vrijgave

Kwaliteitsmanagement. plan. J Muilwijk. Hoofdstuk: INLEIDING

Energiemanagement actieplan Klaver Giant Groep B.V. Op basis van de internationale norm ISO , 4.4.4, 4.4.5, 4.4.6, en 4.6.

ENERGIEMANAGEMENT ACTIEPLAN. 3 oktober 2013

Periodieke rapportage H1 2016

Jaarbeoordeling CO april 2018

PERIODIEKE RAPPORTAGE 1E HELFT 2015

Energiemanagement actieplan Schilderwerken De Boer Obdam B.V. 2017

Jaarbeoordeling CO februari 2018

VOORTGANGSRAPPORTAGE Q1 EN Q VAN BOEKEL ZEELAND B.V. Versie 1: 26 augustus 2016

CO 2 management plan. Daallin B.V. CO 2 management plan 2.C.2 & 3.B.2 & 4.A.2 1

Arnold Maassen Holding BV. Verslag energieaudit. Verslag over het jaar G.R.M. Maassen

Periodieke rapportage tot juli 2013 [3.A.1] HOOIJER Renkum B.V. HOOIJER Wegenbouw B.V. Versie d.d , Geactualiseerd d.d.

PERIODIEKE RAPPORTAGE H CO 2 prestatieladder

CO2 managementplan VAN DER GRIFT EN VALKENBURG ONDERHOUD BV. Auteur: Margriet de Jong. Versie: 1.0. Handtekening autoriserend verantwoordelijk manager

VOORTGANGSRAPPORTAGE Q3 EN Q VAN BOEKEL ZEELAND B.V. Versie 2:

Energiemanagement Actieplan

CO2 managementplan. Max Bögl

CO 2 Managementplan Energie meetplan 2.C.2 & 3.B.2 & 4.A.2. Jade Beheer B.V. OFN OFS 2C. Autorisatiedatum: Versie: 1.0

Periodieke Rapportage H (totaal 2018)

Gebr. Beentjes GWW B.V. Kwaliteitsmanagementplan voor de inventaris

PERIODIEKE RAPPORTAGE 1E HELFT 2016

Inhoudsopgave: 1. Inleiding Reductiedoelstellingen Algemeen 2.2 Per scope

Review CO 2 reductiesysteem. Conform niveau 3 op de CO 2 -prestatieladder 2.1

CO 2 -prestatieladder Voortgangsrapportage Alsema B.V.

CO 2 managementplan. Jan Knijnenburg B.V. Auteur: Adviseur MVO Consultants. Versie: 1.0. Handtekening autoriserend verantwoordelijk manager

CO 2 HANDBOEK RASENBERG INFRA

CO 2 management plan. Conform CO2-prestatieladder 3.0. Datum: 20 september Referentie: Versie: 4.0. Logitech B.V.

CO 2 Managementplan. Ruigrok Nederland. Autorisatiedatum: Versie: 1.1. Handtekening autoriserend verantwoordelijke manager:

CO2-Prestatieladder Carbon Footprint rapportage ISO Wepro Group B.V.

CO 2 managementplan. 1 Inleiding

1 van 13. Periode: 1 juli t/m 31 december 2013

PERIODIEKE RAPPORTAGE H CO 2 prestatieladder

Periodieke rapportage t/m juni 2014 [3.A.1] HOOIJER Renkum B.V. HOOIJER Wegenbouw B.V. Versie d.d , Geactualiseerd d.d.

Periodieke rapportage 2015 H1. 30 september 2015

Kwaliteitsmanagementplan CO2-inventaris Energiemanagementsysteem Raedthuys Holding BV

Periodieke rapportage H CO 2 -prestatieladder

CO 2 Managementplan. Den Breejen. Auteur Martin van Andel Autorisatiedatum Versie 2.0

Rapportage Carbon Footprint 2018 cf. ISO t.b.v. CO2-Prestatieladder

Energiemanagement actieplan Schilderwerken De Boer Obdam B.V. 2018

Logitech B.V. Auteur: Merel van de Geer Autorisatiedatum: Versie: 1.0. Handtekening autoriserend verantwoordelijke manager:

Jaarbeoordeling CO Lek Sloopwerken B.V. Versie: 30 januari januari 2018

Portfolio Klever Boor en Perstechniek BV 2016, 22 februari 2017

Energie Management Programma over 2017 De Wilde NL

Periodieke rapportage 2 e halfjaar Interne CO 2 -rapportage in het kader van de CO 2 -Prestatieladder

VOORTGANGSRAPPORTAGE Q1 EN Q VAN BOEKEL ZEELAND B.V. Versie 1: 15 september 2014

Transcriptie:

4.A.2 KWALITEITSMANAGEMENTPLAN Update 2018 OPDRACHTGEVER Boundary FL-Groep F.L. Liebregts B.V. Bodex Milieu B.V. MIDDELBEERS 22 juni 2018 Rapportnr.: CO2.220618/KMP/ati.4.0 Status: Definitief Versie: 4.0 OPGESTELD: GECONTROLEERD: VRIJGEGEVEN ing. A.P.M. Timmer KAM-coördinator d.d. 22-06-2018 par. T.A. de Koning Manager F.L. Liebregts d.d. par. J.T.A. van Haaren Financieel Directeur d.d. par.

INHOUDSOPGAVE 1 Inleiding 3 1.1 Algemeen 3 1.2 Uitgangspunten 3 1.3 Opbouw van het rapport 3 2 Stuurcyclus energiemanagementactieplan 4 2.1 Stuurcyclus 4 2.2 Verantwoordlijkheden 4 2.3 Documentatiesysteem 5 3 Methodiek voor de emissie-inventaris 7 3.1 Informatiemanagementproces 7 3.2 Verantwoordelijkheden 7 3.3 Trainingen 7 3.4 Organisatorische grenzen 8 3.5 Operationele grenzen 8 3.6 Berekeningsmethodes 8 3.7 Projecten met gunningsvoordeel 10 3.8 Review berekeningsmethodes 10 3.9 Meetinstrumenten 10 3.10 Robuust data-collectiesysteem 10 3.11 Nauwkeurigheidscontroles 10 3.12 Interne audits en reviews 11 3.13 Externe audits 11 3.14 Documentatie en archief 11 4 Organisatorische grenzen 12 4.1 Toelichting 12 4.2 Organisatiestructuur 12 4.3 Organisatorische grenzen 12 Tabel 1: Stuurcyclus Tabel 2: Verantwoordelijke documentatie Tabel 3: Documentatie Tabel 4: Berekening emissie-inventaris scope 1 en 2 Tabel 5: Berekening emissie-inventaris scope 3 CO2.220618/KMP/ati.4.0 Kwaliteitsmanagementplan 2 van 13

1 INLEIDING 1.1 ALGEMEEN In het onderhavige kwaliteitsmanagementplan is de stuurcyclus voor energiemanagement beschreven, inclusief de bijbehorende verantwoordelijkheden. Het is van toepassing op alle twee de werkmaatschappijen van de FL-Groep (F.L. Liebregts B.V. en Bodex Milieu B.V.). De stuurcyclus is weergegeven in de vorm van een Plan-Do-Check-Act cyclus (PDCA). Hiermee wordt geborgd dat het CO2-beleid, inclusief de maatregelen, daadwerkelijk wordt uitgevoerd. 1.2 UITGANGSPUNTEN Het handboek CO2-Prestatieladder (versie 3.0, d.d. 10-06-2015), zoals uitgegeven door SKAO, is gehanteerd bij het bepalen van de beleidskeuzes en het opstellen van de doelstellingen. De basis voor de implementatie binnen onze organisatie wordt gevormd door ons eigen gecertificeerde managementsysteem. Zoveel als mogelijk is aangesloten bij de bestaande structuur en overlegvormen. Daar waar afgeweken is, is dat in het onderhavige document verwoord. 1.3 OPBOUW VAN HET RAPPORT Voornoemde stuurcyclus wordt beschreven in hoofdstuk 2. In hoofdstuk 3 wordt een omschrijving van de methodiek voor het bepalen van de CO2-footprint gegeven. De uitvoering van deze methodiek is te vinden in de periodieke voortgangsrapportages. Ten slotte is de beschrijving van de organisatiestructuur en de organisatorische grenzen te vinden in hoofdstuk 4. CO2.220618/KMP/ati.4.0 Kwaliteitsmanagementplan 3 van 13

2 STUURCYCLUS ENERGIEMANAGEMENTACTIEPLAN 2.1 STUURCYCLUS Binnen de FL-Groep wordt door zowel F.L. Liebregts B.V. als Bodex Milieu B.V. gewerkt volgens een NEN- EN-ISO 9001 / NEN-EN-ISO 14001 gecertificeerd KAM-systeem. Diverse procedures zijn inmiddels geldend voor de gehele FL-Groep. In procedure B.2.7 Energiemanagementactieplan van het KAM-handboek wordt specifiek ingegaan op de stuurcyclus van het energiemanagementsysteem. Hierbij wordt gebruik gemaakt van de PDCA-cyclus van Deming. De KAM-coördinator zorg er voor dat de stuurcyclus periodiek doorlopen wordt (coördineert) en dat alle documenten up-to-date worden gehouden. Zie ook de functieomschrijving zoals opgenomen in het KAMhandboek (B.3.23). Een activiteitenbeschrijving van de verschillende fases in de stuurcyclus staat in het onderstaande overzicht. Per fase zijn er één of meerdere te leveren producten. Tabel 1: Stuurcyclus Activiteit Plan Energiemanagementactieplan opstellen (inclusief reductiemaatregelen en initiatieven) Zo nodig: Goedkeuren communicatieplan Zo nodig: Goedkeuren kwaliteitsmanagementplan Do Uitvoeren acties - Check Organisatorische grenzen controleren Operationele grenzen controleren Kwantificeringsmethode controleren Emissie-inventaris opstellen Trends beschrijven voor emissie-inventaris Voortgang reductiemaatregelen controleren Effectiviteit communicatie controleren Act Energiebeoordeling actualiseren Communicatieplan actualiseren Kwaliteitsmanagementplan actualiseren Aan te passen document (indien nodig) Energiemanagementactieplan Handtekening directie Handtekening directie Kwaliteitsmanagementplan, emissie-inventaris Emissie-inventaris Emissie-inventaris Emissie-inventaris Periodieke voortgangsrapportage Periodieke voortgangsrapportage Communicatieplan Energiebeoordeling Communicatieplan (interne en externe communicatie) Kwaliteitsmanagementplan 2.2 VERANTWOORDELIJKHEDEN In de navolgende tabel is per document de verantwoordelijke functionaris benoemd. Tevens is de frequentie van actualisatie weergegeven. CO2.220618/KMP/ati.4.0 Kwaliteitsmanagementplan 4 van 13

Tabel 2: Verantwoordelijke documentatie Kwaliteitsmanagementplan Energiebeoordeling Stuurcyclus, procedures voor opstellen emissie-inventaris, beschrijving organisatorische grenzen Inventarisatie van energieverbruikers, mogelijke reductiemaatregelen en initiatieven Document Inhoud Verantwoordelijke KAMcoördinator KAMcoördinator Communicatieplan Stakeholderanalyse, communicatiedoelen, -planning en - middelen Emissie-inventaris Energiestromen, emissie-inventaris KAMcoördinator KAMcoördinator Interne audit Directiebeoordeling Reductiemaatregelen, verantwoordelijke functionaris hiervoor, deelname aan initiatieven Controle dat de emissie-inventaris opgesteld is volgens de procedures zoals beschreven in het kwaliteitsmanagementplan Beoordeling van de directie over de CO 2-Prestatieladder, met als input resultaten van audits, vervolgmaatregelen van andere directiebeoordelingen en aanbeveling voor verbetering directie Periodieke rapportage Beschrijving trends, voortgang en analyse KAMcoördinator Energiemanagementactieplan KAMcoördinator Directie Periodiek actualiseren per Jaar Jaar Half jaar Jaar Half jaar Jaar Jaar Jaar 2.3 DOCUMENTATIESYSTEEM De documentatie in het kader van de CO2-prestatieladder is onder te verdelen in drie stromen: 1. geïntegreerd in de verslagen binnen de reguliere stuurcyclus; 2. geïntegreerd in reguliere registraties binnen de projecten; 3. specifieke registraties in het kader van de CO2-prestatieladder. De locaties van de verschillende documenten zijn in onderstaande tabel weergegeven. Tabel 3: Documentatie Ad Documentatie Hardcopy Digitale bestandslocatie 1 Directiebeoordeling KAM-map Interne audits Actielijst KAM-overleg Notulen uitvoerdersoverleg Notulen VGM-overleg Notulen KAM-overleg werkplaats KAM-map KAM-map KAM-map KAM-map KAM-map KAM-map O:\KAM\KAM-coordinator\FL-Groep\Directiebeoordeling O:\KAM\KAM-coordinator\FL-Groep\CO2 prestatieladder\jaar\ Directiebeoordeling O:\KAM\KAM-coordinator\Liebregts\Interne audits O:\KAM\KAM-coordinator\FL-Groep\personeelsbijeenkomst O:\KAM\KAM-coordinator\FL-Groep\FL332 Actuele actielijst JAAR O:\Liebregts\Openbaar\Vergaderingen\Uitvoerdersvergaderingen O:\Liebregts\Openbaar\Vergaderingen\VGM-overleg Presentatie personeelsbijeenkomst O:\KAM\KAM-coordinator\Liebregts\Notulen-bijeenkomsten\KAMoverleg werkplaats Notulen BB-overleg Bedrijfsbureau O:\Liebregts\Openbaar\Vergaderingen\Bedrijfbureau overleg 2 FL308 Overdracht voortraject Projectdossier O:\Liebregts\Projecten\ Overzicht afvalstoffen en preventieve maatregelen Projectdossier O:\Liebregts\Projecten\duurzaamheidsplan CO 2-projectplan Projectdossier O:\Liebregts\Projecten\ CO 2-evaluatieplan Projectdossier O:\Liebregts\Projecten\ CO2.220618/KMP/ati.4.0 Kwaliteitsmanagementplan 5 van 13

Ad Documentatie Hardcopy Digitale bestandslocatie KAM-overleg project Projectdossier O:\Liebregts\Projecten\ FL421 Projectevaluatie Projectdossier O:\Liebregts\Projecten\ 3 Kwaliteitsmanagementplan KAM-map A Inzicht Energiebeoordeling Emissie-inventaris Communicatieplan Periodieke rapportage KAM-map A Inzicht KAM-map A Inzicht KAM-Handboek A.1.8 KAM-map B Reductie O:\KAM\KAM-coordinator\FL-Groep\CO2 prestatieladder\jaar\4.a.2 Kwaliteitsmanagementplan O:\KAM\KAM-coordinator\FL-Groep\CO2 prestatieladder\jaar\2.a.3 Energie-beoordeling O:\KAM\KAM-coordinator\FL-Groep\CO2 prestatieladder\jaar\3.a.1 Emissie-inventaris O:\KAM\KAM-coordinator\FL-Groep\KAM-Handboek\A.1.8 Structuur interne communicatie O:\KAM\KAM-coordinator\FL-Groep\CO2 prestatieladder\jaar\5.b.1 Voortgangsrapportage CO2.220618/KMP/ati.4.0 Kwaliteitsmanagementplan 6 van 13

3 METHODIEK VOOR DE EMISSIE-INVENTARIS 3.1 INFORMATIEMANAGEMENTPROCES Dit deel van het kwaliteitsmanagementplan beschrijft de informatiemanagementprocedures die gevolgd worden om periodiek tot een emissie-inventaris (CO2-footprint) te komen. Om de kwaliteit van de emissieinventaris periodiek te waarborgen zijn de procedures opgesteld met inachtneming van de principes uit de ISO 14064-1: Relevantie: De bronnen, gegevens en methodes voor de emissie-inventaris passen bij de behoeften van de FL-Groep; Compleetheid: De emissie-inventaris omvat alle relevante Green House Gas (GHG)-emissies en GHG-opnames; Consistentie: Er kunnen zinvolle vergelijkingen gemaakt worden tussen GHG-gerelateerde informatie. Nauwkeurigheid: Subjectiviteit en onzekerheden worden, zover als praktisch haalbaar, gereduceerd; Transparantie: Er wordt voldoende geschikte informatie bijgevoegd, zodat gebruikers beslissingen kunnen maken met redelijke zekerheid. De emissie-inventaris wordt periodiek (halfjaarlijks) opgesteld met als doel om inzicht te creëren in het energieverbruik en de CO2-uitstoot, met voldoende sturingsmogelijkheden om deze te verminderen. Het continue sturen op het energieverbruik en CO2-reductie is onderdeel van het energiemanagementactieplan dat is opgesteld in het kader van de CO2-prestatieladder. De rol van de emissie-inventaris binnen de totale stuurcyclus is te vinden in hoofdstuk 2. Dit document beschrijft de manier waarop binnen het opstellen van de emissie-inventaris rekening wordt gehouden met: Het routinematige en consistent uitvoeren van controles om de betrouwbaarheid en compleetheid van de data te garanderen; Het identificeren en adresseren van fouten en omissies; Het documenteren en archiveren van relevante rapportages, onder meer over informatiemanagementactiviteiten. Na afloop van elk inventarisatiejaar vindt er een review plaats van het onderhavige kwaliteitsmanagementplan om te bekijken of deze nog actueel is. Tijdens deze review is ook aandacht voor mogelijkheden om de informatiemanagementprocessen verder te verbeteren. 3.2 VERANTWOORDELIJKHEDEN De verantwoordelijkheden voor alle CO2-Prestatieladder documenten staan beschreven in paragraaf 2.2 van dit document. Belangrijk in deze is dat de KAM-coördinator verantwoordelijk is voor het halfjaarlijks opstellen van de emissie-inventaris. 3.3 TRAININGEN Trainingen die gevolgd zijn in het kader van de CO2-Prestatieladder zijn de volgende: Prodrive Training, Het nieuwe draaien, 20-04-2013, Connection, Het nieuwe rijden, 22-11-2014, CO2.220618/KMP/ati.4.0 Kwaliteitsmanagementplan 7 van 13

Eco Operator Training, Het nieuwe draaien, 02-09-16. Trainingen die mogelijk in de toekomst aan betrokkenen gegeven kunnen worden om de emissie-inventaris verder te ontwikkelen dienen nog te worden geïnventariseerd. 3.4 ORGANISATORISCHE GRENZEN Voor een beschrijving van de organisatorische grenzen zie hoofdstuk 4. Na afloop van elke inventarisatie wordt een voortgangsrapportage opgesteld. Hierin wordt beschreven of de organisatorische grenzen zijn aangepast. 3.5 OPERATIONELE GRENZEN Bij het bepalen van de operationele grenzen wordt onderscheid gemaakt tussen Scope 1, 2 & 3 categorieën. In de scope-indeling van de CO2-Prestatieladder houdt dit het volgende in: scope 1 betreft alle directe CO2-uitstoot van onze organisatie; scope 2 betreft alle indirecte CO2-uitstoot die door onze organisatie te beïnvloeden is, namelijk uitstoot door elektriciteit, vliegreizen en zakelijke kilometers met privéauto s; scope 3 is alle overige indirecte CO2-uitstoot. Als onderdeel van het energiemanagementsysteem wordt een energiebeoordeling actueel gehouden, dat de energiegebruikers binnen de organisatie beschrijft en een overzicht geeft van de emissiebronnen. Als er binnen de organisatie door veranderde organisatiegrenzen of de aankoop van nieuwe kapitale goederen sprake is van nieuwe emissiestromen dan worden de energiebeoordeling en de emissie-inventaris aangepast. Het gros van de CO2-uitstoot binnen de organisatie is toe te schrijven aan projecten (90%). Het gedeelte van de emissies welke toe te schrijven zijn als overhead (maximaal 2.500 ton CO2) wordt periodiek in de energiebeoordeling geëvalueerd. Het betreft de volgende posten: aardgas; gasolie bedrijfswagens; smeeroliën; zakelijke vliegtuigvluchten; elektriciteit (gedeeltelijk); koude middelen Airco; brandstof woon-/werkverkeer. 3.6 BEREKENINGSMETHODES De emissie-inventaris van de FL-Groep wordt berekend aan de hand van de hoeveelheid energieverbruik (elektriciteit, gassen en brandstoffen). De verbruiken worden per halfjaar vastgesteld. De hoeveelheden (in kwh, kg, m 3 of liters) worden met behulp van de emissiefactoren (www.co2emissiefactoren.nl) omgerekend naar tonnage CO2. Het energieverbruik wordt vastgesteld aan de hand van facturen, werkbonnen, meters, e.d. Eén en ander zoals weergegeven in onderstaande tabel. CO2.220618/KMP/ati.4.0 Kwaliteitsmanagementplan 8 van 13

Tabel 4: Berekening emissie-inventaris scope 1 en 2 Informatie Locatie Actie Aardgas (gebouwen) Leveranciersmap Qwint Meterstanden kantoor en werkplaats noteren op 01-01 en 01-07. Benzine klein materieel Uitdraai Profit 4358 Niet ingevulde liters handmatig er bij optellen. Gasolie bedrijfswagens (pomp Middelbeers en Shell) Uitdraai Profit 4410 Niet ingevulde liters handmatig er bij optellen. Gasolie (schip) Uitdraai Profit 4305 Niet ingevulde liters handmatig er bij optellen. Gasolie (projecten Nederland) Uitdraai Profit 4300 Niet ingevulde liters handmatig er bij optellen. Gasolie (projecten België) Uitdraai Profit 4330 Niet ingevulde liters handmatig er bij optellen. Propaangas (projecten) Leveranciersmap Van Valderen Berekening van de hoeveelheden per ingekocht vat/drum/flacon/etc. Lasgas (projecten) Leveranciersmap Airproducts Berekening van de hoeveelheden per ingekocht vat/drum/flacon/etc. Smeeroliën Uitdraai Profit 4360 Leveranciersmap Twin Oil Leveranciersmap Wubben Berekening van de hoeveelheden per ingekocht vat/drum/flacon/etc. Minus afgevoerde afgewerkte olie. Zakelijke vliegtuigvluchten Leveranciersmap Indien aanwezig. Vluchtkilometers berekenen aan de hand van vlieghavens Elektriciteit gebouwen (groen) Leveranciersmap Qwint Meterstanden kantoor en werkplaats noteren op 01-01 en 01-07 Elektriciteit projecten (grijs) Leveranciersmap Terugrekenen over periode Koude middelen airco (R134a) - verlies Leveranciersmap ERF Werkbonnen eventueel opvragen bij ERF Brandstof woon-werkverkeer Uitdraai Profit 4104 + 4031 Gedeclareerde km Delen door 0,19 ct/km Tabel 5: Berekening emissie-inventaris scope 3 Informatie Locatie Actie Ingekocht materiaal: (Granulaten, Betonproducten, Stortsteen, Grond, Hout, Kunststof, Staal (incl. technisch materiaal)) Uitdraai Metacom voor de projecten Uitdraai Profit voor werkplaats en Dodewaard. Posten 61100 t/m 62600 Berekening onderliggende hoeveelheden (tonnage) op basis van de facturen in Profit. Uitbesteding onderaannemers Omzet overzichten jaarrekening via financieel administratie medewerker Ingekochte kapitaalgoederen: (bedrijfsauto's, bulldozer, laadschop, graafmachines) Uitdraai Profit Liebregts Beheer - Levering ingekochte materialen per as en per schip - Berekening op basis van ingekocht materiaal. Uitbestede verwerking van geproduceerd afval: (puin/beton, oud ijzer, verontreinigde grond, BSA) Geleaste activa Behandeling aan het einde van de levensduur van verkochte producten: Kunstwerken Hergebruik (zand en stortsteen) Recycling (beton, puin, asfalt, staal) Gestort (bouw en sloopafval) Uitdraai Metacom voor de projecten Uitdraai Profit voor werkplaats en Dodewaard. via administratie Posten 81100 t/m 81800 en Posten 91200 + 91300 Berekening onderliggende hoeveelheden (tonnage) op basis van de facturen in Profit - Berekening op basis van ingekocht materiaal. CO2.220618/KMP/ati.4.0 Kwaliteitsmanagementplan 9 van 13

De actuele berekeningsmethode wordt periodiek beschreven in de halfjaarlijkse voortgangsrapportage. Ook veranderingen in de berekeningsmethode worden hierin opgenomen. De update wordt gepubliceerd op de website van F.L. Liebregts B.V. Tevens wordt de uitstoot ingevoerd op www.duurzameleverancier.nl. Het Handboek CO2-Prestatieladder 3.0 vormt de basis voor de kwantificeringsmethode aangezien de emissie-inventaris onderdeel vormt van een CO2-Prestatieladder certificering. De scope-indeling, zoals door de SKAO is beschreven, is aangehouden (zie paragraaf 3.5 over operationele grenzen). 3.7 PROJECTEN MET GUNNINGSVOORDEEL Een project dat wordt verkregen op basis van CO2-gerelateerd gunningvoordeel, krijgt een separate emissieinventaris. Dit kan op verschillende wijzen worden berekend. Enerzijds op basis van de werkzaamheden, anderzijds op basis van de omzet. In het eerste geval worden de gecalculeerde uren/werkzaamheden/leveranties uitgewerkt en met behulp van de emissiefactoren omgerekend naar de CO2-uitstoot. In het laatste geval wordt het projectendeel van de algemene emissie-inventaris afgezet tegen de omzet van het bedrijf. Op deze wijze hebben we inzicht in hoeveel kg CO2 wordt uitgestoten per omzet. Dit vermenigvuldigd met de aanneemsom van het project is de emissie-inventaris van het project. 3.8 REVIEW BEREKENINGSMETHODES De emissie-inventaris wordt binnen de organisatie opgesteld door één persoon. Daardoor bestaat er geen risico dat er binnen verschillende onderdelen van de organisatie verschillende berekeningsmethodes worden gehanteerd. Door voortschrijdend inzicht zal een steeds betere datacollectie en berekeningsmethode worden ontwikkeld. 3.9 MEETINSTRUMENTEN Om het energieverbruik te bepalen wordt gebruik gemaakt van facturen, zoals deze in de administratie zijn opgenomen. Om het gas- en elektriciteitsverbruik halverwege het jaar te kunnen rapporteren wordt gebruik gemaakt van de gas- en elektrameters. 3.10 ROBUUST DATA-COLLECTIESYSTEEM Jaarlijks wordt het onderhavige kwaliteitsmanagementplan geactualiseerd en daar waar nodig verbeterd. Zo wordt in de loop der tijd een robuust data-collectiesysteem ontwikkeld en gewaarborgd. 3.11 NAUWKEURIGHEIDSCONTROLES De aangeleverde gegevens ten behoeve van het samenstellen van de emissie-inventaris wordt gecontroleerd door de verantwoordelijke voor de inventaris (KAM-coördinator). Fouten of omissies worden verholpen waar dat mogelijk is. Door voortschrijdend inzicht wordt de manier om de data te verzamelen aangepast, zodat deze nauwkeuriger wordt. CO2.220618/KMP/ati.4.0 Kwaliteitsmanagementplan 10 van 13

3.12 INTERNE AUDITS EN REVIEWS In de reguliere (project)audits wordt, daar waar van toepassing, specifieke aandacht besteed aan de CO2- vereisten, die geïntegreerd zijn in de dagelijkse gang van zaken. Minimaal eenmaal per jaar wordt een interne audit gehouden op het gehele systeem van de CO2-Prestatieladder. Daarnaast vindt er eenmaal per jaar een directiebeoordeling plaats, waarin de werking van het systeem ten aanzien van de CO2-Prestatieladder wordt meegenomen. 3.13 EXTERNE AUDITS De emissie-inventaris van het referentiejaar is extern geverifieerd, waarbij is vastgesteld dat de emissieinventaris een bepaalde mate van zekerheid heeft. Daarnaast zal door een externe auditor (een andere dan voor bovenstaande verificatie) jaarlijks onderzocht worden of dat de FL-Groep voldoet aan de eisen van de CO2-prestatieladder. 3.14 DOCUMENTATIE EN ARCHIEF De verbruiksgegevens worden opgeslagen in map A Inzicht op de locatie die beschreven staat in paragraaf 2.3. Per rapportagejaar is er een dossier. CO2.220618/KMP/ati.4.0 Kwaliteitsmanagementplan 11 van 13

4 ORGANISATORISCHE GRENZEN 4.1 TOELICHTING In dit hoofdstuk worden de organisatorische grenzen van de FL-Groep voor de CO2-Prestatieladder beschreven. De organisatorische grenzen zijn bepaald met behulp van de operationele zeggenschapsmethode en de uittreksels van de Kamer van Koophandel. 4.2 ORGANISATIESTRUCTUUR De FL-Groep bestaat uit twee onderliggende werkmaatschappijen. De directeur is de enig aandeelhouder. In het KAM-handboek is het organogram opgenomen, weergegeven in document B.1.1. 4.3 ORGANISATORISCHE GRENZEN Voor de CO2-Prestatieladder worden de volgende organisatieonderdelen meegenomen binnen de organisatorische grenzen: F.L. Liebregts B.V. Bodex Milieu B.V. Er zijn dus geen onderdelen uitgesloten op organisatieniveau. Het komt voor dat binnen F.L. Liebregts B.V. er projecten worden aangenomen in combinatie met partners, waarbij de combinant het penvoerderschap en/of de (financiële) administratie behartigt. In die gevallen worden de emissies (scope 1 t/m 3) ten aanzien van het F.L. Liebregts B.V. aandeel bij de combinant opgevraagd. Over 2017 zijn de volgende combinaties meegerekend in onze emissie-inventaris: FL15001 Combinatie Mourik/Liebregts - Capelle Moordrecht, aandeel F.L. Liebregts B.V. is 50%; FL16063 Combinatie Mourik/Liebregts - VIJG, aandeel F.L. Liebregts B.V. is 50%; FL16101 Combinatie BAM/Liebregts - Haps, aandeel F.L. Liebregts B.V. is 25%; FL16005 Combinatie BAM/Liebregts - Grondwerkcombinatie SDZ, aandeel F.L. Liebregts B.V. is 50%; FL16096 Combinatie Liebregts/BAM - Rondweg Voorst N345, aandeel F.L. Liebregts B.V. is 33%; FL17016 Combinatie Van Gelder/Liebregts - Lemmer N359, aandeel F.L. Liebregts B.V. is 50%. CO2.220618/KMP/ati.4.0 Kwaliteitsmanagementplan 12 van 13