Resultaat 2014 de Bibliotheek Lek & IJssel Houten 1. Feiten en cijfers Openstelling De Bibliotheek Houten-Centrum is 46 uur per week geopend, waarvan 8,5 uur (18% van de openingsuren) buiten kantoortijden. Bezoekers kunnen gebruikmaken van het wifi-netwerk: veel vaste bezoekers komen in de Bibliotheek werken of studeren. Er zijn 9 pc s beschikbaar en steeds meer mensen nemen hun eigen laptop of tablet mee om in de Bibliotheek te werken of te studeren. De Bibliotheek heeft een leestafel met 104 tijdschriften en 5 dagbladen. De Bibliotheek Houten-Schoneveld is 44 uur per week open. Een bibliotheekmedewerker is aanwezig op alle middagen (12 uur per week). Op de andere tijden is de receptie bemenst door vrijwilligers van van Houten&co. In Schoneveld zijn 2 pc s beschikbaar voor de bezoekers van de Bibliotheek. De Bibliotheek heeft een leestafel met 12 tijdschriften en 1 dagblad. In de Bibliotheek Houten-Centrum zijn koffie-, thee- en waterfaciliteiten. In Schoneveld is koffie en frisdrank verkrijgbaar in de centrale hal. Beide bibliotheken zijn toegankelijk voor mindervaliden. Terugbrengen buiten de openingstijden kan via de inleverbus. In Cultureel Centrum De Wiese in Schalkwijk is een wisselcollectie beschikbaar voor kinderen tot 12 jaar. Zowel volwassenen als kinderen kunnen hier gereserveerde artikelen afhalen en terugbrengen. Dit Bibliotheekpunt is 3 uur per week open. Leden en bezoekers Leden Houten-Centrum 2012 2013 Prognose 2014 2014 0-2 jaar 235 240 236 3-11 jaar 3.635 3.012 2.800 3.142 12-17 jaar 2.168 2.066 2.000 2.161 18 + (incl. U-pas leden) 5.106 4.610 4.500 4.209 U-pas leden 134 92 90 164 Diversen* 330 330 346 Totaal 11.043 10.345 9.960 10.094 Houten-Schoneveld 2012 2013 Prognose 2014 2014 0-2 jaar 114 120 119 3-11 jaar 863 1.003 1.100 1.095 12-17 jaar 82 128 125 188 18+ 77 92 95 98 Diversen* 25 25 30 Totaal 1.022 1.362 1.465 1.530 *leeskringen, scholen, instellingen, personeel, gastleners (in 2012 en daarvoor geteld bij volwassenen) Leden 2012 2013 Prognose 2014 2014 Houten totaal 12.065 11.707 11.425 11.624 1
Het aantal leden heeft zich in de loop van 2014 goed hersteld. Het is licht gedaald ten opzichte van 2013, een afname van 1 %. De daling is vooral te zien bij de betalende leden in Houten-Centrum. In Houten-Schoneveld stijgt het aantal leden nog steeds. Slechts één keer per jaar krijgen wij een opgave van het aantal leden dat gebruik maakt van de U-pas (het aantal leden 18+ is incl. de U-pas leden). De hier vermelde opgave van U-pas leden is van juni 2014. Bezoekers 2012 2013 Prognose 2014 2014 Houten-Centrum 189.062 191.236 195.000 187.384 Houten-Schoneveld* 120.340 132.579 135.000 143.735 *bezoekersaantallen van Cultuurhuis Schoneveld In vergelijking met 2013 is een lichte daling te zien van het aantal bezoekers in Houten- Centrum. Collectie ) Bezit 2012 Bezit 2013 Prognose 2014 Bezit eind 2014 Houten-Centrum 50.355 49.603 49.000 50.637 Houten- Schoneveld 10.730 11.001 11.000 11.507 1) Exclusief bezit tijdschriften Voor bibliotheekleden is een landelijk aanbod van ongeveer 7.000 e-books beschikbaar. Deze collectie is nu nog volledig gratis te leen. Naar verwachting komt er in de loop van 2014 een ander model. Dan zijn de recente titels alleen tegen betaling beschikbaar. De collectie e-books zal geleidelijk groeien; de invloed op het lenen van fysieke boeken is nu nog niet merkbaar, maar zal in de loop van de komende jaren duidelijk worden. Binnen de regio Lek & IJssel is een roulerende collectie gevormd van dvd s, games, Engelse romans en luisterboeken. Hiermee komen deze collectie-onderdelen beschikbaar voor een grotere groep belangstellenden; de klanten zien vaker nieuwe titels. Uitleningen Uitleningen Uitleningen Prognose 2014 2012 2013 2014 Houten- Centrum 405.099 363.004 360.000 362.246 Houten-Schoneveld 89.669 96.742 100.000 102.693 Schalkwijk 3.375 3.295 3.300 3.378 Houten totaal 498.143 463.041 463.300 468.317 Het aantal uitleningen in 2014 is gestegen in vergelijking met 2013 en is iets hoger dan de prognose. Dit komt overeen met de trend dat minder leden samen meer boeken lenen. 2
2. Activiteiten en samenwerkingspartners volwassenen Culturele activiteiten Week van het schrijven De Bibliotheek organiseerde een workshop creatief schrijven. Tijdens deze workshop schreven de 20 deelnemers teksten over lezen en de bibliotheek. Activiteitenmarkt De Bibliotheek en de Verdieping waren met een stand aanwezig; ook trainers van de Verdieping waren aanwezig om hun eigen activiteit te promoten. Burgemeester en wethouder kwamen langs. De Bibliotheek was onderdeel van de Houtense Heldenroute, met medewerking van kunstenaar Hubert van Liefland die in de Bibliotheek een geluidsproject maakte. Burgemeester en wethouder op de activiteitenmarkt, een ontmoeting met docenten van de Verdieping De Bibliotheek op de activiteitenmarkt 3
Kunstproject van Hubert van Liefland in de Bibliotheek Leeskringen en leesclubs In Houten maken 23 leeskringen gebruik van de speciale service met leeskringkratten. Elke leeskringkrat bevat 8 exemplaren van een titel en leeskringen gebruiken zo n krat ter voorbereiding op hun bijeenkomst. In totaal bereikt de Bibliotheek hiermee 184 zeer gemotiveerde lezers. De door de Bibliotheek georganiseerde leesgroep vertaalde literatuur is in het eerste halfjaar onder leiding van docent César Noordewier 3 keer bijeen geweest in de Bibliotheek. De boekbesprekingen van deze leesgroep staan op de website van de Bibliotheek. In september is deze leesgroep met een nieuwe leeslijst van start gegaan. 4
Participatie, zorg en welzijn Het Kasthuys Wethouder Kees van Dalen opende in juli de expositie Het Kasthuys. Het Kasthuys is een éénpersoonstentoonstelling die het levensverhaal van psychiatrisch patiënt Barbara vertelt. Door middel van videoportret, foto s achter diverse deuren en lades krijgt het leven van Barbara vorm. In de kast maakt de bezoeker kennis met haar privé-wereld en gedachten. Het Dolhuys (museum in Haarlem) stelt deze kast ter beschikking om zo in contact te komen met een onderwerp dat voor veel mensen verborgen blijft. Het Kasthuys biedt enerzijds informatie over depressie en nodigt daarnaast door middel van interactieve vragen uit tot een dialoog. De tentoonstelling in de Bibliotheek was een gezamenlijke activiteit van Lister en de Bibliotheek Houten. Opening tentoonstelling Kasthuys Zomerschool Op 27 juli bezocht de Zomerschool (van Houten&co) de Bibliotheek met 2 keer 30 deelnemers. Zij kregen een rondleiding door de Bibliotheek met een kijkje achter de schermen, zagen filmpjes over de dienstverlening van de Bibliotheek en konden uitgebreid vragenstellen. Voor sommige bezoekers een eye-opener. Taallunch In het kader van de week van de alfabetisering (september) nodigde de Bibliotheek taalvrijwilligers en inburgeraars uit voor een taallunch. De aanwezigen kregen een rondleiding en medewerkers van de Bibliotheek lieten zien welke materialen er zijn voor mensen die Nederlands leren. Een samenwerkingsactiviteit met Stichting Vluchtelingenwerk voor 40 taalvrijwilligers en inburgeraars. KoffiePlus Een nieuwe activiteit in Houten startte in september: KoffiePlus, gericht op de doelgroep 50-plussers. In samenwerking met Vitras wordt iedere maand een thema gekozen. In september was het onderwerp: Hoe houdt u de regie over uw geld als u ondanks hulp niet meer zelfstandig kunt wonen? Deze ochtend werd bezocht door 25 belangstellenden. 5
In oktober: bewegen en valpreventie; tips om het huis valbestendig te maken, met medewerking van het cursusbureau van Vitras. Tijdens deze ochtend waren er 15 deelnemers. In november: Veiligheid. Jasper Tips van de Politie Houten informeerde de aanwezigen over babbeltrucs, inbraakpreventie, veiligheid en veilig pinnen. Aantal deelnemers: 18. In december: Verhalen van leven, over levensverhalen. Aantal deelnemers: 15. De doelstelling voor het aantal deelnemers per ochtend is 15; deze doelstelling is bij alle bijeenkomsten gehaald. Basistraining Taal voor het leven 22 Taalvrijwilligers volgden in de Bibliotheek de basistraining Taal voor het Leven, georganiseerd door de Stichting Lezen en Schrijven. Tabletcafé Voor beginnende gebruikers van tablets, e-readers en smartphone organiseert de Bibliotheek in samenwerking met de HCC Seniorenacademie iedere 2 weken een tabletcafé. Deze pilot is in oktober gestart en is een groot succes. Het aantal deelnemers varieert van 28 tot 55. Na een korte presentatie kunnen de bezoekers vragen stellen aan deskundige vrijwilligers. De evaluaties tot nu toe zijn positief. Meet & Match De Bibliotheek nam deel aan de Meet & Match en sloot 6 deals, o.a. met het Haltnahuis. 6
Educatie volwassenen De Verdieping Op 15 januari opende wethouder Nicole Teeuwen de website van De Verdieping, een nieuw podium voor media, educatie en persoonlijke ontwikkeling. De Verdieping is een innovatief en aansprekend activiteitenprogramma rondom 3 thema s: Media en mediawijsheid, Leven en werk en Hart en ziel. Het programma biedt workshops, cursussen, lezingen en trainingen voor een brede doelgroep; voor alle inwoners, voor alle instellingen en bedrijven. De Verdieping is een initiatief van de Bibliotheek Lek & IJssel in samenwerking met lokale maatschappelijke organisaties en het bedrijfsleven. Kort na de opening van de website zijn de eerste cursussen gestart. Een overzicht van de trainingen, met deelnemersaantal en waardering: Cursus / training Kinderen, internet, social media Doelgroep Ouders en kinderen uit groep 7 en 8. Aantal deelnemers 9 ouders, 9 kinderen Maximum aantal deelnemers Waardering door deelnemers 30 8+ Lezing Pubers van nu Ouders van pubers 75 75 Niet gemeten Basiscursus digitale Jongeren en fotografie volwassenen 12 12 8,4 Cursus: Haal meer Beginners op de uit je ipad ipad (volwassenen) 11 16 7,3 Cursus Zakelijk LinkedIn Werkzoekenden en werkende 7 en 6 12 8+ en 8,2 (in voor- en najaar) volwassenen Workshop Loslaten Volwassenen 13 30 7,5 Cursus reisfotografie Volwassenen 6 12 8,4 Cursus creatief schrijven Volwassenen 8 12 8,5 Workshop mindfulness (in voor- en najaar) Volwassenen 21 en 6 30 7,9 en 8,4 Workshop Netwerken naar een nieuwe baan Training Meer succes in je werk Werkzoekenden en werkende volwassenen Werkende volwassenen 12 30 8,1 8 12 8,9 De kracht van bloggen Volwassenen 6 12 8,1 Lekker leren met succes Leerlingen bovenbouw voortgezet onderwijs 4 6 7,9 7
Drukte tijdens de lezing Pubers van nu Een vliegende start dus voor de Verdieping en goede beoordelingen door de deelnemers. Over het algemeen komen de docenten van de Verdieping uit Houten en omgeving en waar mogelijk werkt de Verdieping samen met andere organisaties in Houten en het Bedrijfsleven. Aan de Verdieping zijn 3 expertvrijwilligers verbonden. Zij ontvangen de groepen, maken de cursusleider wegwijs, bereiden de bijeenkomsten voor en denken mee over het programma. 8
3. Activiteiten en samenwerkingspartners jeugd De Bibliotheek is partner in de lokale keten rondom jeugdbeleid. We nemen deel aan het strategisch beraad jeugd, zijn partner van het centrum voor Jeugd en Gezin, consultatiebureau (Vitras), van Houten&co, de brede school en andere organisaties. We trekken zoveel mogelijk gezamenlijk op in de aanpak van taalontwikkeling en leesbevordering, opvoedingsondersteuning, cultuurpromotie en participatie. BoekStart Samenwerking met: CJG, Vitras, gemeente. Doelgroep: ouders en hun baby s. Doel: taalontwikkeling van kinderen van 0-2 jaar en stimuleren van leesbevordering bij hun ouders. Totaal aantal leden 0-2 jaar in Houten per 31-12-2014: 355. Nationale voorleesdagen 22 januari 1 februari Samenwerking met: kinderopvang en peuterschool Houten, onderbouw basisscholen. Doelgroep: kinderen uit de voorschoolse leeftijd en hun ouders. Doel: kennismaking met de Bibliotheek en met (voor)lezen. In Schoneveld organiseerde de Bibliotheek het jaarlijkse voorleesontbijt. Aan 24 kinderen en 8 volwassenen werd voorgelezen en daarna werd gezamenlijk ontbeten. Voorlezen in de vestigingen op woensdagmiddag Samenwerking: waar mogelijk met (cultuurhuis-)partners. Doelgroep: kinderen van 4-6 jaar en hun ouders. Doel: kinderen in aanraking laten komen met voorlezen en (voorlees)plezier laten ervaren. Ongeveer 225 kinderen namen deel aan deze activiteit. Er is voorgelezen op locatie tijdens de activiteitendag bij kinderboerderij en speeltuin Kinderfestijn Buitenwereld. De Bibliotheek was ook weer present bij het jaarlijkse Plein van de peuter en op het Stadstrand Houten werd elk uur voorgelezen voor de jeugd. 9
HOE: Houtense Ouders ontmoeten Elkaar Negen oudercafé s rond opvoedthema s. Samenwerking met: Vitras (jeugdverpleegkundigen). Doel en doelgroep: ouders van jonge kinderen ontmoeten elkaar en gaan met elkaar en een deskundige gast in gesprek. Thema s: Hoe doe je dat. Voorlezen? (met als gast: leesconsulent) Hoe doe je dat. Goed eten voor je baby? (met als gast: jeugdverpleegkundige) Hoe doe je dat. Leren door bewegen (met als gast: fysiotherapeut) Hoe doe je dat. Borstvoeding geven? (met als gast: lactatiedeskundige) Hoe doe je dat. naar de kinderopvang? (met als gast: kinderopvang De Notedop) Hoe doe je dat. yoga voor de allerkleinsten? (met als gast: yogadocent) Hoe doe je dat. Spelen met je kindje (met als gast: speel-o-theek en kindertherapeute) Hoe doe je dat. Praten met je kindje (gast: logopediste) Hoe doe je dat. Opgroeien met muziek (gast: docent muziek op schoot) In totaal namen 42 ouders met hun baby s en peuters deel aan de bijeenkomsten. De Boekenbende: een naschools programma, eenmaal in het voorjaar en tweemaal in het najaar. Samenwerking met: de brede school noord-west. Doelgroep: kinderen van groep 4-5-6. Doel: vergroten van leesplezier. Het programma duurt 6 weken en heeft driemaal gedraaid, onder leiding van vrijwilligers. Er deden respectievelijk 9 en 6 en 11 kinderen aan mee. Daarnaast hebben we het programma uitgevoerd met de NSO Partou. Daaraan deden 12 kinderen mee. VoorleesExpress De VoorleesExpress stimuleert de taalontwikkeling van kinderen en verrijkt de taalomgeving thuis. Twintig weken lang komt een vrijwillige voorlezer thuis bij een gezin met kinderen van 2 tot en met 8 jaar. Het gaat hierbij om kinderen die moeite hebben met de Nederlandse taal en opgroeien in een taalarme thuisomgeving. De vrijwilliger introduceert het voorleesritueel bij het gezin. De ouders krijgen handvatten om het voorlezen zelf over te nemen en boeken een blijvende plek te geven in het dagelijks leven. 10
De Bibliotheek Lek & IJssel realiseert de VoorleesExpress via fondsenwerving. In de kinderboekenweek ging de VoorleesExpress officieel van start in aanwezigheid van wethouder van Dalen, de tien getrainde voorleesvrijwilligers, de pedagogisch medewerkers van de Peuterschool en de ouder(opvoed)groep Noordoost. Opening van de VoorleesExpress door wethouder Kees van Dalen De voorlezers van de VoorleesExpress Kinderboekenweek Om de structurele samenwerking op het gebied van taalontwikkeling en leesbevordering tussen Bibliotheek en Peuterschool Houten te vieren, werden 3 voorstellingen gegeven voor de peuters: in Schoneveld, De Vuurtoren en De Meerkoet. In totaal namen 75 kinderen deel. Voor de wat oudere kinderen was er voorlezen en knutselen in Houten centrum en Schoneveld. In totaal namen 31 kinderen deel. Traditioneel wordt hierin samengewerkt met Theater aan de Slinger en Boekhandel Wijs. SingSwingAct gaf met een musicalfeest in de bibliotheek in Houten centrum les in toneel, zang en dans. 11
Kinderboekpresentatie Bij de presentatie van het nieuwe kinderboek Rover en Broertje van de Houtense auteur Karine Jekel, waren 60 enthousiaste deelnemers aanwezig. 4. Educatie Algemeen Jaarlijks biedt de Bibliotheek aan alle basisscholen en instellingen voor de voorschoolse doelgroepen het Jaarprogramma Educatie 0-12 jaar aan, gericht op leesplezier, taalvaardigheid, (voor)leesvaardigheid en informatievaardigheid. Naar behoefte kunnen activiteiten en diensten worden afgenomen; vanaf dit schooljaar voor het eerst via de webshop educatie. De programmaonderdelen zijn afgestemd op de wensen van de basisscholen en de voorschoolse instellingen. Hun behoeften worden tijdens regelmatige accountgesprekken geïnventariseerd. In het jaarprogramma zijn de doelen per product of dienst geformuleerd (deze zijn onder meer gebaseerd op de basisdoelen kinderopvang en de eindtermen basisonderwijs). Gesprek op school (informatie, advies en ondersteuning) Doel: advies op maat rond leesbevordering en mediawijsheid. In 2014 hebben 12 adviesgesprekken plaatsgevonden op de basisscholen en 12 bij instellingen 0-4 jaar. Schoolabonnement Doel: bijdragen aan het creëren van een goede en inspirerende leesomgeving in de groep. Eind december telde de Bibliotheek 63 groepsabonnementen voor scholen en 22 kinderopvang/peuterspeelzaalabonnementen. 12
Training pedagogisch medewerkers 22 Medewerkers van Peuterschool Houten hebben de workshop interactief voorlezen gevolgd. Team inspiratiesessie Workshop met als doel de leerkrachten te inspireren, nieuwe ideeën, praktische tips en verwerkingssuggesties te geven waarmee zij direct in hun groep aan de slag kunnen met leesplezier en leesmotivatie. Eén basisschoolteam heeft de workshop gevolgd. Nationale Voorleeswedstrijd Doel: kinderen via voorlezen enthousiast maken voor lezen in het algemeen en kinderen jeugdliteratuur in het bijzonder. Tien scholen deden mee aan de lokale ronden in Houten. De winnaars van 2 scholen gingen door naar de regioronde. Deelnemer aan de voorleeswedstrijd Groepsbezoeken Doel: kennismaken met de Bibliotheek en met de collectie, leesplezier en leesmotivatie vergroten. Drie groepen 3 brachten een bezoek aan de Bibliotheek, twee groepen 1-2, zeven groepen 5 en één groep 7. Groepsbezoeken groep 6 Doel: leerlingen op een speelse en educatieve manier leren hoe je slim en snel bruikbare en juiste informatie kunt vinden. Zeven groepen 6 brachten een bezoek aan de Bibliotheek en volgden dit lesprogramma. Overige groepsbezoeken De bibliotheek werkte samen met Kunst Centraal in het project Historische Verhalen, waarbij jeugdboekenauteur Martine Letterie diverse lezingen hield voor in totaal 741 leerlingen. In het kader van een ander project van Kunst Centraal, leverden groepen 7 en 8 diverse Liber Amicorum in; deze zijn geëxposeerd tot eind juli. 13
Leespleziermodules Doel: door middel van kant-en-klare leesbevorderingsprojecten per leerjaar leesplezier en leesmotivatie vergroten. De Bibliotheek leverde één module voor 30 leerlingen. Schoolwise Het nieuwe schoolbibliotheeksysteem Schoolwise wordt vanaf schooljaar 2014-2015 door 3 scholen afgenomen. Na een informatiebijeenkomst is bij meerdere scholen belangstelling om hiermee te gaan werken en de koppeling te maken met de Bibliotheek, niet alleen technisch maar ook inhoudelijk. Digitale nieuwsbrieven 0-4 jaar en 4-12 jaar Doel: leerkrachten en pedagogisch medewerkers inspireren met leesbevorderingacties, workshops, activiteiten, websites en nieuws uit de wereld van kinderboeken en mediawijsheid. Alle basisscholen en voorschoolse instellingen in ons werkgebied zijn geabonneerd. Er zijn 8 nieuwsbrieven 4 12 jaar naar 320 adressen verstuurd en 3 nieuwsbrieven 0 4 jaar naar 145 adressen. Voortgezet onderwijs Activiteiten voor college de Heemlanden en Houtens vinden plaats op aanvraag. College de Heemlanden gebruikt de eerste verdieping van de Bibliotheek voor lessen en huiswerkbegeleiding. In het kader van de Verdieping overleggen de Bibliotheek en de Heemlanden regelmatig over het aanbieden van cursussen voor ouders of leerlingen en over het gebruik en de inrichting van de ruimte. Tien brugklassen van Houtens kwamen gedurende 2014 in de Bibliotheek voor een schrijversbezoek. De Bibliotheek leverde één themacollectie. Van 4 juni tot 20 juli was in de Bibliotheek Houten-Centrum de expositie Beste Gedichten van leerlingen van Houtens., de Bibliotheek Lek & IJssel 14