BRUSSELSE HOOFDSTEDELIJKE RAAD Bulletin van de interpellaties en mondelinge vragen Commissie voor de infrastructuur, belast met openbare werken en verkeerswezen VERGADERING VAN WOENSDAG 5 FEBRUARI 2003 Brusselse Hoofdstedelijke Raad - Bulletin van de interpellaties en mondelinge vragen - Gewone zitting 2002-2003
2 BRUSSELSE HOOFDSTEDELIJKE RAAD BULLETIN VAN DE INTERPELLATIES EN MONDELINGE VRAGEN INHOUD INTERPELLATIE van mevrouw Adelheid Byttebier (N) aan de heer Jos Chabert, Minister van de Brusselse Hoofdstedelijke en dringende medische hulp, betreffende het toegankelijk maken van de openbare ruimte voor mensen met een handicap. (Sprekers: Mevrouw Adelheid Byttebier, mevr. Dominique Braeckman, de heren Mahfoudh Romdhani, Jean- Pierre Cornelissen en de heer Jos Chabert, Minister van de Brusselse Hoofdstedelijke Regering, belast met openbare werken, vervoer, brandbestrijding en dringende medische hulp) MONDELINGE VRAAG van de heer Denis Grimberghs (F) aan de heer Jos Chabert, Minister van de Brusselse Hoofdstedelijke Regering, belast met openbare werken, vervoer, brandbestrijding en dringende medische hulp, betreffende de samenwerking met de NMBS met het oog op de totstandkoming van het multimodaal vervoercentrum. (Sprekers: De heer Denis Grimberghs en de heer Jos Chabert, Minister van de Brusselse Hoofdstedelijke en dringende medische hulp) Brusselse Hoofdstedelijke Raad - Gewone zitting 2002-2003
VERGADERING VAN WOENSDAG 5 FEBRUARI 2003 3 Voorzitter: de heer Claude Michel. De vergadering wordt om 14.45 uur geopend. INTERPELLATIE VAN MEVROUW ADELHEID BYT- TEBIER TOT DE HEER JOS CHABERT, MINISTER VAN DE BRUSSELSE HOOFDSTEDELIJKE REGE- RING, BELAST MET OPENBARE WERKEN, VER- VOER, BRANDBESTRIJDING EN DRINGENDE MEDISCHE HULP, betreffende het toegankelijk maken van de openbare ruimte voor mensen met een handicap Mevrouw Adelheid Byttebier.- Ook mensen in een rolstoel maken gebruik van de openbare weg. Zij mogen daarbij niet gediscrimineerd worden. In december nog nam de Senaat twee wetsontwerpen aan die een discriminerende behandeling verbieden. Alleen als er grote technische of financiële bezwaren zijn, kan men van een verantwoorde aanpassing afzien. Over de politieke keuze zijn we het dus eens. Nu komt het erop aan het basisprincipe in praktijk te brengen. Dit jaar is daar zeer geschikt voor, want 2003 werd uitgeroepen tot Europees jaar voor mensen met een handicap. Daarmee worden dan niet alleen rolstoelgebruikers, maar bijvoorbeeld ook visueel gehandicapten bedoeld. Minister Chabert sprak op 25 februari 2002 zelf nog over de veiligheid van voetgangers. Tijdens de Staten-Generaal voor de Verkeersveiligheid beloofde hij dat tegen het einde van de regeerperiode 99% van de stoepen toegankelijk zouden zijn. Bij heraanleg moest er ook aandacht komen voor faciliteiten voor slechtzienden. Het zou mooi zijn als we tegen eind 2003 al een palmares zouden kunnen voorleggen. Helaas heeft Brussel op het vlak van de toegankelijkheid van de openbare ruimte een kwalijke reputatie. Er bestaan wel gewestelijke stedenbouwkundige verordeningen over de toegankelijkheid van gebouwen voor mensen met een beperkte mobiliteit, maar niet op het vlak van de aanleg van straten en stoepen. Nochtans signaleren de organisaties van belanghebbenden heel wat obstakels. Zo is er sprake van vernauwingen, het ontbreken van verlaagde stoepranden, oneffenheden, afwateringsroosters, en fout geparkeerde auto s. Ook andere doelgroepen hebben daar last van: ouders met een kinderwagen bijvoorbeeld. Ook in het Brusselse Handboek voor de Openbare Ruimte, dat dateert uit 1995, wordt met geen woord gerept over aanpassingen ten gunste van mensen met een handicap. Heeft de minister al contact genomen met organisaties van rolstoelgebruikers, om met hen van gedachten te wisselen over dit probleem? Welke klachten heeft hij daarbij vernomen? Wat is voor hen het ideale trottoir? Heeft de beloofde audit al iets opgeleverd? Heeft de minister inmiddels zicht op wat er schort? Wordt het handboek uit 1995 aangevuld met een specifiek vademecum? Tegen wanneer? Mevrouw Dominique Braeckman (in het Frans).- De personen met beperkte mobiliteit, zonder onderscheid van categorieën, maken zo n 30% van de bevolking uit. 7% onder hen zijn gehandicapte personen. Door de veroudering van de bevolking neemt dit cijfer alleen maar toe. De komende jaren zal het percentage stijgen van 30 tot 40%. De stad is echter niet aan deze bevolkingsgroep aangepast. De voorzieningen voor de voetgangers zijn vaak slecht aangelegd (te hoge trottoirs, geen herkenningspunten voor blinden, obstakels op de openbare weg enz.). Het is de verantwoordelijkheid van de maatschappij om deze personen met beperkte mobiliteit te helpen. De projecten van de vervoersmaatschappijen en de architecten kunnen de verplaatsingen van deze mensen moeilijker of gemakkelijker maken. Ondanks de wetteksten, die normen opleggen voor de toegankelijkheid, en ondanks de verklaringen vol goede bedoelingen van de beleidsmakers, laat de toestand op het terrein te wensen over. Brussel zou wel eens de Europese hoofdstad kunnen zijn met de minste voorzieningen, met als dramatisch gevolg dat de personen met beperkte mobiliteit op heel wat vlakken uitgesloten worden van het maatschappelijke leven. Als voorwendsel wordt vaak aangevoerd dat die werken te duur zijn. Enkele voorbeelden van goede bedoelingen: - in titel VII van de GSV staat dat bij de aanleg rekening gehouden moet worden met de personen met beperkte mobiliteit; - in het GewOP staat dat voorrang gegeven moet worden aan de verkeersveiligheid, inzonderheid aan de kwetsbare weggebruikers en de personen met beperkte mobiliteit, wanneer het Gewest en de lokale besturen werken plannen; - in de jongste verklaring over het algemene beleid wordt eraan herinnerd dat een eerste fase in het onderzoek over de trottoirs langs de gewestelijke openbare wegen klaar is en dat 3 miljoen euro is gespendeerd aan het herstellen van de trottoirs. Houden de bestekken die daarbij opgesteld zijn rekening met de personen met beperkte mobiliteit? Welke middelen wil het bestuur aanwenden om deze doelstellingen te bereiken? Bestaan er precieze aanbevelingen? Zo ja, welke? Zijn die geëvalueerd met de betrokken verenigingen? In welke mate zijn uw plannen om 95% van de trottoirs aan te passen uitgevoerd? Hoe kan het Gewest de gemeenten verplichten om de openbare weg aan te passen ten behoeve van de personen met beperkte mobiliteit? Kan men niets opleggen via de stedenbouwkundige vergunningen wanneer er grote renovatiewerken uitgevoerd worden, via de gesubsidieerde wijkcontracten of via de gesubsidieerde herstelwerken? Kan men de gemeenten niet verplichten in de bestekken voorschriften op te nemen met betrekking tot de noodzakelijke werken voor de personen met beperkte mobiliteit? Welke middelen wil u in dat verband inzetten? Ik stel voor dat u ervoor zorgt dat Brussel als Europese hoofdstad een voorbeeld wordt van hoe het moet dankzij een
4 BRUSSELSE HOOFDSTEDELIJKE RAAD BULLETIN VAN DE INTERPELLATIES EN MONDELINGE VRAGEN goede regelgeving, vruchtbare samenwerkingsvormen en de inspraak van de betrokken actoren. Ik wijs er tot slot op dat Brussel in het Europese jaar van de gehandicapte persoon een goede beurt zou moeten maken. De heer Mahfoudh Romdhani (in het Frans).- Ik ben het helemaal eens met mijn collega s. De Regering heeft altijd goede bedoelingen gehad met de personen met beperkte mobiliteit, maar ze hebben niet altijd concreet gestalte gekregen. Als een democratie beoordeeld wordt op het respect voor de minderheden, dan vrees ik dat Brussel goed ziek is. Wij maken het leven moeilijk van mensen die juist meer aandacht verdienen. Kunnen wij de gemeentebesturen ertoe aanzetten om bij alle soorten werken rekening te houden met de personen met beperkte mobiliteit? De heer Jean-Pierre Cornelissen (in het Frans).- Ik ga akkoord met mijn drie collega s die zopas het woord genomen hebben. Het gaat om een bevolkingsgroep die belangrijk is, vooral omdat de bejaarde personen er ook deel van uitmaken. Maar Rome is ook niet op één dag gebouwd. Bovendien gaat het om dure projecten. De MIVB is bezig met de renovatie van haar infrastructuur. Oorspronkelijk waren er nergens voorzieningen voor personen met beperkte mobiliteit. Het is van essentieel belang aan het Gewest te vragen om een strikt programma op te stellen teneinde de oude structuren zo snel mogelijk aan te passen. Men heeft het over de openbare ruimte in het algemeen. Aangezien het Gewest middelen ter beschikking stelt van de gemeenten, is het niet abnormaal dat het Gewest eisen stelt en prioriteit vraagt voor de verbetering van de toegankelijkheid voor de personen met beperkte mobiliteit. Ik heb nog een vraag over de bussen die de MIVB inzet om deze mensen te vervoeren. Er zouden enkele problemen zijn en er zou niet ingegaan kunnen worden op alle aanvragen. Wat is daarvan aan? en dringende medische hulp.- De Europese Commissie heeft het jaar 2003 uitgeroepen tot het jaar van de personen met een handicap. Ik heb inderdaad niet tot 2003 gewacht om iets voor de gehandicapten te doen. In mijn actieplan 2000-2004 heb ik aangekondigd dat de aanleg van kwalitatieve trottoirs en oversteekplaatsen tot de aandachtspunten van mijn beleid zullen behoren. De norm voor het bepalen van deze basiskwaliteit is de rolstoelgebruiker. Inmiddels hebben we aan deze beleidslijn ook nog de aanpassing van de trottoirs aan het gebruik door blinden en slechtzienden toegevoegd. Ik heb ook aangekondigd dat ik een audit van de voetpaden langs de gewestwegen zou laten uitvoeren. Omdat een methodologische en geïntegreerde aanpak nodig bleek, heb ik in 2001 een dienstencontract gelanceerd. De studie wordt momenteel uitgevoerd door de tijdelijke vereniging van Espaces-Mobilités bvba en BRAT bvba. In een eerste fase moest de grafische weergave op punt worden gesteld van de gevraagde parameters en van de verschillende types en de graad van de beschadigingen aan de trottoirs. Bijzondere aandacht werd besteed aan de mobiliteitsproblemen van personen met een beperkte mobiliteit (PBM). De aanbevelingen in verband met de technische inrichtingen hebben vooral betrekking op de verlaging van de trottoirs aan de oversteekplaatsen, de plaatsing van reliëftegels voor slechtzienden, het opsporen en hergroeperen van fysieke hindernissen buiten de zones van het voetgangersverkeer, de verbetering van de conflictzones tussen de verschillende weggebruikers. Al deze maatregelen vereisen voor elk specifiek geval een bijzonder onderzoek en een nauwkeurig plan dat door het studiebureau samen met de verschillende betrokken partijen wordt opgesteld. Ook de mindervaliden worden hierbij betrokken. De studie betreft eveneens het opstellen van een vademecum met de voorzieningen voor gehandicapten, PBM en blinden en slechtzienden. Dit vademecum zal ter beschikking worden gesteld van alle technische ambtenaren van mijn administratie. Het studiebureau moet de nodige contacten leggen met de verenigingen van gehandicapten en slechtzienden. De organisaties waarmee mijn administratie contact heeft opgenomen zijn Plain-Pieds, Licht en Liefde en de Association Nationale pour le Logement des Handicapés. Alle waren ze opgetogen over dit initiatief. PBM worden het vaakst geconfronteerd met oversteekplaatsen zonder verlaging van de trottoirranden en zonder reliëftegels, niet aangegeven toegang tot het openbaar vervoer, te smalle trottoirs. Een ideaal trottoir bestaat niet. Het zou moeten voldoen aan de volgende criteria: een goede vlakheid, een dwarshelling voor een goede afvoer van regenwater, een doorlopende helling in de lengte ook aan garage- ingangen, een minimale breedte van anderhalve meter, reliëftegels voor slechtzienden, signalisatie aan conflictzones tussen verschillende weggebruikers, bijzondere inrichtingen voor concentratiezones zoals scholen, handelscentra, bioscopen en openbare gebouwen. In nieuwe projecten worden de trottoirs systematisch aangepast aan de noden van de PBM. Ik verwijs hierbij naar een reeks projecten waarvoor een bouwvergunning werd aangevraagd en die voorzien in een geïntegreerde heraanleg van trottoirs die de toegankelijkheid voor rolstoelgebruikers, blinden en slechtzienden mogelijk maken.
VERGADERING VAN WOENSDAG 5 FEBRUARI 2003 5 (Verder in het Frans) Enkele voorbeelden: in 2003 zal 20 kilometer trottoir opnieuw aangelegd worden in de Kasteellaan, de Haachtsesteenweg en de Wetstraat. (Verder in het Nederlands) Ook alle trottoirs, die in het raam van de Vicom-projecten en de heraanleg van ex-gemeentewegen worden gerenoveerd, worden automatisch aangepast. Bij de post onderhoud van wegen, wordt sinds 2000 jaarlijks eveneens een bedrag van 2,5 miljoen euro uitgetrokken voor de renovatie van trottoirs. Hierbij gaat de aandacht automatisch naar gehandicapten en - sinds 2002 - ook naar slechtzienden. Voor de man in de straat betekent een goed trottoir - dat zijn mobiliteit mogelijk maakt - meer dan het functioneren van Brusselse instellingen. (Verder in het Frans) Het probleem van de trottoirs in slechte staat is van levensbelang voor de personen met beperkte mobiliteit. De heraanleg van de stoepen wordt in 2003 voortgezet. De trottoirranden worden verlaagd en er worden reliëftegels geplaatst. Het is moeilijk te zeggen hoeveel trottoirs er nog opnieuw aangelegd moeten worden. De lijst van de reeds opnieuw aangelegde trottoirs is opgenomen als bijlage bij het verslag van de bespreking van de begroting 2003 in deze commissie. Wij hebben 600 kilometer trottoir langs de gewestwegen, waaronder 70 kilometer die vroeger gemeentelijke wegen waren, maar nu gewestwegen geworden zijn. De Directie Wegen maakt op dit ogenblik een eerste algemene inventaris op om de prioriteiten vast te stellen. Die inventaris is bijna afgewerkt en na een sociaal-technische-economische analyse zal een tweejarenprogramma opgesteld worden met het oog op eenvormigheid op de prioritaire assen. Er is een studiebureau onder de arm genomen om deze inventaris sneller af te werken, vooral wat betreft de zwarte punten aan de scholen. Ik heb een bedrag van 250.000 euro in dit uitvoeringsprogramma van de algemene studies voor de gewestwegen ingeschreven om een bijkomend studiebureau de opdracht te geven het onderzoek en de inventaris van de trottoirs snel af te ronden. Wat het openbaar vervoer betreft, zij erop gewezen dat reeds 33 stations beschikken over voorzieningen voor personen met beperkte mobiliteit. Nog eens 15 stations zullen in 2003 dergelijke voorzieningen krijgen. Wat het bovengrondse net betreft, worden bijzondere inspanningen gedaan voor lijn 71: 50% van de haltes zullen in 2003 aangepast worden. Wij kunnen erop aandringen dat de infrastructuur aangepast wordt aan de PBM en dat die in overeenstemming zou zijn met de GSV. Wij kunnen ook deze norm verbeteren en uitbreiden tot de mobiliteit van de slechtzienden. Het is ook mogelijk om een overeenkomst met de gemeenten te sluiten, waarin bepaald wordt dat enkel die werken gesubsidieerd worden die conform de GSV zijn. Ik ben ten slotte altijd voorstander geweest van de speciale bussen voor gehandicapten. Die bussen bestaan al 27 jaar in Brussel. Zij kosten de MIVB veel geld maar hebben als openbare dienstverlening een zeer goed rendement. Iedereen weet nog dat die dienst tot heel wat taalproblemen geleid heeft, omdat die bussen gehandicapten gingen ophalen in een ziekenhuis in Melsbroek en ze naar het Hoofdstedelijk Gewest brachten. Mevr. Adelheid Byttebier.- Het antwoord bevestigt de goede wil van de minister. Ik ben blij met de ernstige aanpak. De audit werd systematisch en geïntegreerd uitgevoerd. Een en ander zou met de medewerking van de verenigingen hebben plaatsgevonden, precies daarom ben ik verbaasd over de breedte van 1,5 meter die de minister naar voren schuift voor stoepen, in de plaats van de 1,8 meter die de verenigingen vragen. en dringende medische hulp.- Ik sprak over 1,5 meter en meer. Mevr. Adelheid Byttebier.- Bij de verenigingen is het precies omgekeerd. Zij nemen 1,8 meter als uitgangspunt en 1,5 meter als uitzondering. De minister sprak ook over bouwvergunningen, wat verbazing wekt met betrekking tot de recente heraanleg in de buurt van de Magdalenakapel. Het nieuwe trottoir langs de kapel is namelijk zelfs te smal voor voetgangers. en dringende medische hulp.- Het gaat in dat geval niet om een gewestweg. De stad Brussel is verantwoordelijk. Ik zal het schepencollege daarop wijzen. Mevr. Adelheid Byttebier.- Die kennen het probleem al. Ik vroeg mij alleen af wanneer de nieuwe regeling is ingegaan. en dringende medische hulp.- Ik zei alleen dat dit voortaan kan opgelegd worden. Het is iets wat ik aanbeveel, maar dat door de ministers vervolgens nog moet aangewend worden. Mevr. Adelheid Byttebier.- Het is dus vrijblijvend? en dringende medische hulp.- Ik vind het een perfecte methode om te laten gebeuren wat moet gebeuren. Ik zal de zaak nogmaals bij de regering ter sprake brengen. Mevr. Adelheid Byttebier.- Dat is goed want het gaat om een belangrijke kwestie. Tot 30% van de bewoners kunnen erdoor getroffen worden. Zou het in dit geval ook niet nuttig zijn om een en ander in een vademecum voor de gemeenten op te nemen?
6 BRUSSELSE HOOFDSTEDELIJKE RAAD BULLETIN VAN DE INTERPELLATIES EN MONDELINGE VRAGEN De minister sprak ook over de aanpassing van 20 kilometer voetpad. Betekent dit dat de belofte van 99% tegen het einde van de regeerperiode overmoedig was? Moeten we voortaan rekenen met 20 kilometer per jaar of blijft de doelstelling gehandhaafd? en dringende medische hulp.- U heeft mij verkeerd begrepen. Het getal van 20 kilometer sloeg op de realisatie van bepaalde projecten in 2003. Inmiddels is al 60 tot 70 en misschien wel 80% van de stoepen in orde. Het genoemde percentage blijft dus haalbaar. - Het incident is gesloten. en dringende medische hulp (in het Frans).- Wij kunnen trachten de ministers uit ons Gewest meer in te schakelen. Het klopt dat dit dossier ons zorgen kan baren in verband met de evolutie van het investeringsplan van de NMBS, onder meer met betrekking tot het GEN. - Het incident is gesloten. - De vergadering wordt gesloten om 15.45 uur. MONDELINGE VRAAG De samenwerking met de NMBS met het oog op de totstandkoming van het multimodaal vervoercentrum De heer Denis Grimberghs (in het Frans).- De NMBS en haar dochter IFB komen hun verplichtingen niet na in verband met de uitvoering van deze investering die goeddeels door het Gewest is gefinancierd. Afgezien van de exploitatie van de containerterminal in de voorhaven van Brussel, rijst de vraag naar de uitvoering van werken om de haven beter bereikbaar te maken via het spoor. Het investeringsplan van de NMBS voorzag nochtans in 230 miljoen frank. Tot dusver heeft de NMBS nog geen enkel initiatief genomen en zelfs geen stedenbouwkundige vergunning aangevraagd. Dit doet vragen rijzen. Blijkbaar vindt de maatschappij het niet meer nodig om te investeren in het goederenvervoer in de zone Brussel. Heeft de Hoofdstedelijke Regering de NMBS reeds kenbaar gemaakt dat zij zich zorgen maakt? Zijn er termijnen gesteld? en dringende medische hulp (in het Frans).- Ik ben het eens met uw vaststelling. Ik heb hierover dan ook een brief gezonden aan de heer Karel Vinck, gedelegeerd bestuurder van de NMBS en aan mevr. Isabelle Durant, federaal minister van Mobiliteit. Met instemming van de NMBS, heb ik beslist om een werkgroep op hoog niveau in het leven te roepen om concreet gestalte te kunnen geven aan deze investering. Indien wij niet snel garanties krijgen, met name dat de NMBS een stedenbouwkundige vergunning aanvraagt, zullen wij andere initiatieven overwegen zoals de adiëring van het Overlegcomité tussen de federale Staat en het Gewest. De heer Denis Grimberghs (in het Frans).- Brussel is goed vertegenwoordigd in de federale regering. Wij maken hiervan nochtans geen gebruik van. Het Gewest moet duidelijk maken wat het wil doen. Afgezien van dit dossier, moeten wij ons nog zorgen maken over het nakomen van de andere verbintenissen van de NMBS. Ik vrees dat een brief aan de heer K. Vinck niet voldoende zal zijn. Wij moeten een echt eisenpakket opstellen alvorens echte onderhandelingen te voeren.