Wamel, Clarissenstraat 1 (Gemeente West Maas en Waal, Gld.) Een Inventariserend Archeologisch Veldonderzoek Steekproefrapport 2013-09/09Z
Wamel, Clarissenstraat 1 (Gemeente West Maas en Waal, Gld.) Een Inventariserend Archeologisch Veldonderzoek Een onderzoek in opdracht van HSRO Steekproefrapport 2013-09/09Z ISSN 1871-269X auteur: drs. R.P. Exaltus (senior-archeoloog) autorisatie: dr. J. Jelsma (senior archeoloog) De Steekproef werkt volgens de Kwaliteitsnorm Nederlandse Archeologie 3.2 Foto s en tekeningen zijn gemaakt door De Steekproef bv, tenzij anders vermeld. De Steekproef bv, Zuidhorn, september 2013 Niets uit deze uitgave mag worden vermenigvuldigd en/of openbaar gemaakt zonder bronvermelding. De Steekproef bv aanvaardt geen aansprakelijkheid voor eventuele schade voortvloeiend uit de toepassing van de adviezen of het gebruik van de resultaten van dit onderzoek. De Steekproef bv Archeologisch Onderzoeks- en Adviesbureau Hogeweg 3, 9801 TG Zuidhorn telefoon fax internet e-mail kvk 050-5779784 050-5779786 www.desteekproef.nl info@desteekproef.nl 02067214
Inhoud Samenvatting 1. Inleiding... 1 1.1 Aanleiding en doel (KNA 3.2 LS01)...1 1.2 Locatiebeschrijving (KNA 3.2 LS02)...2 2. Bureauonderzoek... 4 2.1 Bronnen...4 2.2 Fysische geografie (KNA 3.2 LS04)...5 2.3 Archeologie (KNA 3.2 LS04)...7 2.4 Historische geografie (KNA 3.2 LS03)...7 2.5 Archeologisch verwachtingsmodel (KNA 3.2 LS05)...9 3. Veldonderzoek... 10 3.1 Aanpak veldonderzoek (KNA 3.2 VS01)...10 3.2 Resultaten veldonderzoek (KNA 3.2 VS02, VS03)...11 4. Conclusies en advies...13 Appendix: - Archeologische periodes - Archeologische kaart - Boorbeschrijving
Samenvatting In opdracht van HSRO, vertegenwoordigd door de heer N. van den Heijkant, is door De Steekproef een inventariserend archeologisch veldonderzoek uitgevoerd in een plangebied aan de Clarissenstraat 1 te Wamel, gemeente West Maas en Waal, provincie Gelderland. De aanleiding voor het onderzoek is de geplande sloop van de bestaande school in het plangebied en de vervanging hiervan door een Sparsupermarkt. Het onderzoek bestaat uit een bureauonderzoek en een veldonderzoek. Bij het bureauonderzoek is een archeologisch verwachtingsmodel van het gebied gemaakt aan de hand van beschikbare fysisch-geografische, archeologische en historischgeografische informatie. Tijdens het veldonderzoek is dit verwachtingsmodel getoetst. Daartoe is gezocht naar archeologische indicatoren en is bepaald wat de gaafheid van de bodem is. In het gespecificeerd archeologisch verwachtingsmodel is uitgegaan van een hoge archeologische verwachting voor resten uit de ijzertijd tot en met de vroege middeleeuwen, een lage verwachting voor resten uit eerdere perioden en een middelhoge archeologische verwachting voor resten uit de nieuwe tijd. Om de kans op het aantreffen van archeologische indicatoren zo groot mogelijk te maken zijn in het plangebied vijf boringen gezet met behulp van een guts en een edelmanboor met een diameter van 12 centimeter. Uit het met de guts verrichte onderzoek blijkt dat de top van de bodem in het plangebied uit een dik pakket recent vergraven klei bestaat. Op het westelijke deel van het plangebied lijkt hierin de oorspronkelijke bouwvoor te zijn opgenomen. Op het oostelijke deel van het plangebied is deze bouwvoor nog (deels) aanwezig. Deze bouwvoor is gevormd in een pakket komklei die rond 4,8 meter boven NAP overgaat in matig slappe klei, die plaatselijk wordt onderbroken door zandlaagjes. Deze klei gaat naar beneden toe over in een ongeveer twintig tot zestig centimeter dik pakket matig grof zand met daaronder een pakket door zandlaagjes onderbroken klei. Dit zand en de door zandlaagjes onderbroken kleipakketten vormen waarschijnlijk oude afzettingen van de stroomgordel van de Waal. Hier overheen is uiteindelijk komklei afgezet. In deze komklei zijn geen vegetatie-horizonten waargenomen die samen zouden kunnen hangen met vondstlagen uit de ijzertijd-romeinse tijd. Ondanks de zeer hoge boordichtheid van ongeveer vijftig boringen per hectare en het naboren van deze afzettingen met een edelmanboor met een diameter van 12 centimeter, zijn in het plangebied geen relevante archeologische indicatoren aangetroffen anders dan bemestingsafval in de bouwvoor ten oosten van het schoolgebouw. Gezien het ontbreken van relevante archeologische indicatoren geven de resultaten van het onderzoek geen aanleiding om archeologisch vervolgonderzoek te adviseren. Evenmin zijn tijdens het onderzoek archeologische resten aangetroffen waarmee tijdens de verdere planvorming of bij de uitvoering van de geplande werkzaamheden rekening zou moeten worden gehouden. Het is aan de bevoegde overheid, in dit geval de gemeente West Maas en Waal, om te beoordelen of zij dit advies al dan niet overneemt.
1. Inleiding 1.1 Aanleiding en doel (KNA 3.2 LS01) In opdracht van HSRO, vertegenwoordigd door de heer N. van den Heijkant, is door De Steekproef b.v. een inventariserend archeologisch veldonderzoek uitgevoerd in een plangebied aan de Clarissenstraat 1 te Wamel, gemeente West Maas en Waal, provincie Gelderland. De aanleiding voor het onderzoek is de geplande sloop van de bestaande school in het plangebied en de vervanging hiervan door een Sparsupermarkt. Het onderzoek bestaat uit een bureauonderzoek en een veldonderzoek. Bij het bureauonderzoek is een archeologisch verwachtingsmodel van het gebied gemaakt aan de hand van beschikbare fysisch-geografische, archeologische en historischgeografische informatie. Tijdens het veldonderzoek is dit verwachtingsmodel getoetst. Daartoe is gezocht naar archeologische indicatoren en is bepaald wat de gaafheid van de bodem is. Figuur 1: Wamel, Clarissenstraat 1. De ligging van het plangebied op de topografische kaart. Het onderzoeksgebied ligt binnen de rode cirkel. (Naar: Kadata) 1
1.2 Locatiebeschrijving (KNA 3.2 LS02) Het plangebied ligt in Wamel, aan de oostzijde van de Clarissenstraat. Ten tijde van het onderzoek was het plangebied nog bebouwd met een schoolgebouw met ten westen daarvan een pleintje (zie Figuur 2) en ten oosten daarvan een strook groenbeplanting. Figuur 2: Wamel, Clarissenstraat 1. De uitvoering van gutsboring 2 op het pleintje. 2
Tabel 1: Wamel, Clarissenstraat 1: administratieve gegevens. provincie: Gelderland gemeente: West Maas en Waal plaats: Wamel toponiem: Clarissenstraat bevoegde overheid: Gemeente West Maas en Waal opdrachtgever: HSRO oppervlakte: 0,1 hectare hoogte: 6,3 m +NAP grenscoördinaten: noordwest: noordoost: zuidwest: zuidoost: onderzoeksmeldingsnr: 58359 uitvoeringsperiode: 7 september 2013 onderzoeksdiepte: 300 cm beheer documentatie: De Steekproef bv, Provincie Gelderland, E-depot en RCE 160,647 / 432,459 160,671 / 432,450 160,641 / 432,413 160,676 / 432,411 3
2. Bureauonderzoek 2.1 Bronnen Voor het bureauonderzoek zijn onderstaande bronnen gebruikt: Tabel 2: Wamel, Clarissenstraat 1: geraadpleegde literatuur en andere bronnen. ANWB, 2010. Topografische Atlas Nederland 1:50.000. ANWB bv, Den Haag. Berendsen en Stouthamer, 2001. Palaeographic Development of the Rhine-Meuse delta, The Netherlands. Koninklijke Van Gorcum, Assen. Centraal Archeologisch Archief (CAA) en Centraal Monumenten Archief (CMA) van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE) [ARCHIS]. Indicatieve Kaart Archeologisch Waarden (IKAW) Kadata Kwaliteitsnorm voor de Nederlandse Archeologie (KNA) versie 3.2. College voor de Archeologische Kwaliteit (www.sikb.nl). De Mulder, E.F.J. & J.H.A. Bosch, 1982. Holocene Stratigraphy, Radiocarbon Datings and Paleogeography of Central and Northern North-Holland (The Netherlands). Mededelingen Rijks Geologische Dienst 36:3, 111160. De Mulder, E.F.J., M.C. Geluk, I.L. Ritsema, W.E. Westerhoff & T.E. Wong, 2003. De Ondergrond van Nederland. Wolters-Noordhoff, Groningen/Houten. 12 Provinciën, 2006/2007. Atlas van Topografische Kaarten. Nederland 1955-1965. Uitgeverij 12 Provinciën, Landsmeer. 12 Provinciën, 2005. Luchtfoto-Atlas Noord-Holland 1:14 000. Uitgeverij 12 Provinciën, Landsmeer. Provincie Noord-Holland. Cultuurhistorische waardenkaart (http://geo.noord-holland.nl/chw). Stichting voor Bodemkartering. Bodemkaart van Nederland 1:50000. StiBoKa, Wageningen. Stichting voor Bodemkartering. Geomorfologische Kaart van Nederland 1:50000. StiBoKa, Wageningen. Uitgeverij Nieuwland, 2006. Grote Historische Topografische Atlas ±1894-1933. Gelderland 1 : 25 000. Uitgeverij Nieuwland, Tilburg. Wolters-Noordhoff Atlasprodukties, 1992. Grote Historische Provincie Atlas 1:25 000. Gelderland 1849-1859. Wolters-Noordhoff Atlasprodukties, Groningen. www.watwaswaar.nl 4
2.2 Fysische geografie (KNA 3.2 LS04) Volgens de geologische kaart van Nederland (blad 39 west) ligt het plangebied op geulafzettingen die (meestal) bedekt zijn met een complexe bovenlaag van over het algemeen zeer variabele dikte (legenda-eenheid rs op Figuur 3). Op korte afstand ten zuiden van het plangebied geeft de geologische kaart de ligging aan van oeverafzettingen op komafzettingen. Tevens komen hier komafzettingen met veen voor (legenda-eenheid Kv op Figuur 3). Figuur 3: Wamel, Clarissenstraat 1. Uitsnede uit de Geological-Geomorphological map of the Rhine-Meuse delta, the Netherlands (Berendsen en Stouthamer 2001). Het plangebied ligt binnen de zwarte cirkel op oudere afzettingen van de stroomgordel van de Waal (geel). 5
Uit de paleogeografische kaart van Berendsen en Stouthamer (2001) blijkt dat het plangebied pal ten zuiden van de huidige stroomgordel van de Waal ligt (de donkerrode legenda-eenheid in Figuur 4), op een ouder deel van deze stroomgordel (de rode legenda-eenheid in Figuur 4). De sedimentatie hiervan begon rond het begin van de jaartelling. Hierop kunnen archeologische resten aanwezig zijn die dateren vanaf de late ijzertijd. Figuur 4: Wamel, Clarissenstraat 1. Uitsnede uit Geologische kaart van Nederland, Kaartblad 39 Tiel-west (Uitgave: Rijks Geologische Dienst). Op de geomorfologische kaart is het plangebied niet gekarteerd in verband met de ligging binnen bebouwd gebied. Vergelijking met omliggende kaarteenheden laat echter zien dat het plangebied op een rivieroeverwal zal liggen met ten zuiden daarvan een rivierkom en oeverwalachtige vlakte. Iets naar het westen geeft de geomorfologische kaart de ligging aan van een doorbraakwaaier. Het is niet uitgesloten dat deze zich uitstrekt tot binnen het plangebied. Dergelijke waaiers worden doorgaans gekenmerkt door her-afgezet materiaal dat als een soort deken over eerdere afzettingen ligt. De bodems in het plangebied bestaan uit kalkhoudende ooivaaggronden die zijn gevormd in zware zavel en lichte klei. Het betreft jonge bodems met relatief diepe oxidatieverschijnselen. In dit geval bestaan deze uit roestverschijnselen binnen 120 centimeter onder het maaiveld. De grondwatertrap bedraagt hier VI hetgeen betekent dat de gemiddeld hoogste grondwaterstand tussen 40 en 80 centimeter onder het maaiveld ligt en de gemiddeld laagste grondwaterstand dieper dan 120 centimeter onder het maaiveld. Dit betekent dat de bodem relatief goed 6
ontwaterd is en dat boven de grens van 120 centimeter onder het maaiveld nauwelijks organische resten bewaard kunnen zijn gebleven. 2.3 Archeologie (KNA 3.2 LS04) Volgens de Indicatieve Kaart Archeologische Waarden ligt het plangebied in een zone met een lage kans op archeologische waarden. Uit het plangebied zijn geen archeologische waarden gemeld (zie Appendix Archeologische Kaart). Binnen een straal van ruim driehonder meter rond het plangebied liggen drie archeologische waarnemingen. De waarneming 21445 ligt ongeveer tweehonderd meter ten zuidwesten van het plangebied en betreft een slecht gedocumenteerde vondst uit 1948, die is aangetroffen onder een ophogingspakket. De waarneming 21444 ligt ruim tweehonderd meter ten zuiden van het plangebied. Hier zijn een kogelpot en een kan van geelwit aardewerk (Brunssum-Schinveld aardewerk) uit de twaalfde/dertiende eeuw gevonden. Driehonderd meter ten oosten van het plangebied ligt de waarneming 424646. Deze waarneming ligt in een onderzoeksgebied waarbinnen in 2010 booronderzoek is verricht door Synthegra. Hierbij zijn een handgevormde aardewerkscherf uit de periode ijzertijd-vroege middeleeuwen aangetroffen alsmede een keramisch stuk bouwmateriaal uit de periode Romeinse tijd-late middeleeuwen. 2.4 Historische geografie (KNA 3.2 LS03) De oudste vermelding van Wamel dateert mogelijk al uit 893. Dit valt af te leiden uit een in 1222 gekopieerd goederenregister waarvan het orgineel uit 893 stamde. De abdij van Prüm bezat hier destijds een hof. Omstreeks 1445 is in Wamel een Clarissenklooster gesticht. Vanaf de middeleeuwen is de Waal bedijkt. Deze dijken volgden de rivier de Waal op een organische manier. Wamel heeft zich hierlangs als een dijkdorp ontwikkeld. Ondanks de bedijkingen vonden er nog talrijke overstromingen plaats. Nog in 1781 is de dijk bij Wamel doorgebroken. Hierbij ontstonden kolkgaten of wielen waarvan er twee ten noordoosten van het plangebied liggen. Figuur 5 toont de ligging van het plangebied op de topografische kaarten uit 1848 (boven) en 1906 (onder). Op de kaart uit 1848 ligt het plangebied op een akker en op de kaart uit 1906 ligt het plangebied in een boomgaard. Op beide kaarten is op enkele honderden meters ten zuidoosten van het plangebied de Sterkenburg te zien. Dit versterkte huis dateert uit de late middeleeuwen en heette aanvankelijk De Millincskamer. Het ontbreken van bebouwing in het plangebied op deze kaarten is in overeenstemming met de gegevens op de hier niet afgebeelde kadasterkaart uit omstreeks 1832. De huidige bebouwing dateert uit de eerste helft van de twintigste eeuw (na 1906). 7
Figuur 5: Wamel, Clarissenstraat 1. Uitsnede uit de topografische kaarten uit 1848 (boven) en 1906 (onder). Het plangebied ligt binnen de zwarte cirkel. 8
2.5 Archeologisch verwachtingsmodel (KNA 3.2 LS05) Specifieke ligging Het plangebied ligt binnen de historische dorpskern van Wamel op de oeverwal van de Waal. De sedimentatie hiervan begon rond het begin van de jaartelling. Hierop kunnen archeologische resten aanwezig zijn die dateren vanaf de late-ijzertijd. Het plangebied is in historische tijden in gebruik geweest als akker en boomgaard en is pas in de eerste helft van de twintigste eeuw bebouwd met een schoolgebouw. Verwachte perioden (datering) Op basis van de ligging op de stroomgordel van de Waal in de historische dorpskern van Wamel kan de archeologische verwachting per periode als volgt worden gespecificeerd: Paleolithicum: lage verwachting Mesolithicum: lage verwachting Neolithicum: lage verwachting Bronstijd: lage verwachting IJzertijd: middelhoge verwachting Romeinse tijd: hoge verwachting Middeleeuwen: hoge verwachting Nieuwe tijd: middelhoge verwachting De middelhoge verwachting voor resten uit de nieuwe tijd is gebaseerd op het ontbreken van bebouwing in het plangebied op negentiende en vroeg-twintigste eeuwse kaarten. Complextypen Resten uit de ijzertijd, de Romeinse tijd en de vroege middeleeuwen kunnen zowel nederzettingen als grafvelden betreffen. Op oeverwal-afzettingen van de Waal gelegen resten uit de ijzertijd en de Romeinse tijd hebben doorgaans een omvang van (aanzienlijk) meer dan vijfhonderd vierkante meter. Resten uit de late middeleeuwen en de nieuwe tijd kunnen uit losse huisplaatsen bestaan met bijbehorende spoorvullingen en perceelstructuren. Uiterlijke kenmerken Nederzettingsresten uit alle perioden zullen uit vondststrooiingen bestaan en/of uit opgevulde spoorvullingen onder de bouwvoor of onder latere klei- en/of zandafzettingen. Resten uit de ijzertijd en de Romeinse tijd liggen in het rivierengebied zelden meer dan een meter beneden het maaiveld en worden vaak gekenmerkt door de aanwezigheid van donkere lagen. Het kan hierbij zowel gaan om vondstlagen als om met houtskool verrijkte vegetatie-horizonten. Grafvelden kunnen zowel uit inhumatiegraven van enkele vierkante meters grootte bestaan als uit resten van grafheuvels en crematieresten. Mogelijke verstoringen Door het langdurige gebruik als akker, het planten en rooien van fruitbomen en de bouw van een schoolgebouw, kan plaatselijk aanzienlijke bodemverstoring zijn opgetreden. 9
3. Veldonderzoek 3.1 Aanpak veldonderzoek (KNA 3.2 VS01) Tijdens het booronderzoek zijn vijf boringen zo gelijkmatig mogelijk over het plangebied verdeeld (Figuur 6). Drie hiervan zijn van noord naar zuid aan de westkant van het schoolgebouw geplaatst en twee staan (verspringend ten opzichte van de westelijke raai) aan de oostkant van het schoolgebouw. Op deze manier is een boordichtheid ontstaan van ongeveer vijftig boringen per hectare. Alle boringen zijn doorgezet tot een diepte van drie meter beneden het maaiveld. Volgens de Leidraad inventariserend veldonderzoek; Deel: karterend booronderzoek (SIKB, 2006), volstaat deze aanpak ruimschoots als de brede zoekoptie voor het opsporen van vindplaatsen uit alle perioden in klei (zoekoptie E2). Van alle boorpunten is de NAP-hoogte bepaald. Figuur 6: Wamel, Clarissenstraat 1. De ligging van de boorpunten in het plangebied (Bron: Uittreksel Kadastrale Kaart). 10
3.2 Resultaten veldonderzoek (KNA 3.2 VS02, VS03) De ligging van de boorpunten is weergegeven in Figuur 6. De resultaten van de boringen zijn weergegeven in Figuur 8. Bovenin de op het schoolplein geplaatste boringen 1 en 2 bevond zich een enkele decimeters dik pakket bestratingszand. Hieronder, en in alle overige boringen vanaf het maaiveld is een pakket rommelige, zandige klei waargenomen die bestaat uit brokken met een verschillend humusgehalte. Hiertussen komen moderne insluitsels voor zoals antraciet en moderne metaalresten. Dit pakket loopt in de aan de westzijde van de school gezette boringen 1, 2 en 3 door tot een diepte van ongeveer 5,3 meter boven NAP. In de aan de oostzijde van de school gezette boringen 4 en 5 loopt dit pakket door tot een diepte van ongeveer 5,5 meter boven NAP. Het kan hier zowel gaan om vergraven als om opgebrachte klei. In de boringen 4 en 5 is onder het pakket vergraven klei, een pakket zwak zandige, zwak humeuze en matig stevige klei aangetroffen. Hierin komen in boring 4 in de bovenste decimeters enkele puinspikkels voor en enkele houtskoolspikkels en in boring 5 enkele puinspikkels en fosfaatvlekken. Het lijkt hier om een oude bouwvoor te gaan die is verrijkt met bemestingsafval. Het ontbreken hiervan in de boringen 1, 2 en 3 kan het gevolg zijn van het dieper doorlopen van het pakket vergraven klei. Waarschijnlijk is op deze boorpunten de oorspronkelijke bouwvoor opgenomen in de vergraven kleilaag. De zwak humeuze, matig stevige klei loopt door tot een diepte van ongeveer 4,8 meter boven NAP en lijkt een pakket komklei te vormen. Hieronder is matig slappe klei aanwezig die in de boringen 1 en 2 onderbroken wordt door dunne zandlaagjes (zie Figuur 7). Rond een diepte van 4 meter boven NAP bevond zich in alle boringen een pakket matig grof zand. De dikte van dit zandpakket loopt uiteen van 25 centimeter in boring 3 tot zestig centimeter in boring 4. In de boringen 1 en 4 wordt dit zandpakket onderbroken door kleilaagjes. Onderin alle boringen is een pakket matig slappe, ongeoxideerde klei aangetroffen dat wordt onderbroken door talrijke dunne zandlaagjes. Dit gelaagde kleipakket loopt door tot een diepte van tenminste drie meter beneden het maaiveld. Ondanks het naboren met een edelmanboor met een diameter van 12 centimeter en het zorgvuldig doorzoeken van het hiermee opgeboorde zand, zijn buiten het in de top van de komklei in de boringen 4 en 5 aangetroffen bemestingsafval, geen relevante archeologische indicatoren gevonden. In verband hiermee is het KNA-onderdeel Waardestelling in dit rapport niet nader uitgewerkt. Figuur 7: Wamel, Clarissenstraat 1. Foto van boring 1 met rechts de komklei en links de door zandlaagjes onderbroken klei die hieronder is aangetroffen. 11
Figuur 8: Wamel, Clarissenstraat 1, Boorprofielen. 12
4. Conclusies en advies In het gespecificeerd archeologisch verwachtingsmodel is uitgegaan van een hoge archeologische verwachting in het plangebied voor resten uit de ijzertijd tot en met de vroege middeleeuwen, een lage verwachting voor resten uit eerdere perioden en een middelhoge archeologische verwachting voor resten uit de nieuwe tijd. Om de kans op archeologische indicatoren zo groot mogelijk te maken zijn in het plangebied vijf boringen gezet met behulp van een guts en een edelmanboor met een diameter van 12 centimeter. Uit het met de guts verrichte onderzoek blijkt dat de top van de bodem uit een dik pakket recent vergraven klei bestaat. Op het westelijke deel van het plangebied lijkt hierin de oorspronkelijke bouwvoor te zijn opgenomen. Op het oostelijke deel van het plangebied is deze bouwvoor nog (deels) aanwezig. Deze bouwvoor is gevormd in een pakket komklei die rond 4,8 meter boven NAP overgaat in matig slappe klei die plaatselijk wordt onderbroken door zandlaagjes. Deze klei gaat naar beneden toe over in een ongeveer twintig tot zestig centimeter dik pakket matig grof zand met daaronder een pakket door zandlaagjes onderbroken klei. Dit zand en de door zandlaagjes onderbroken kleipakketten vormen waarschijnlijk oude afzettingen van de stroomgordel van de Waal. Hier overheen is uiteindelijk komklei afgezet. In deze komklei zijn geen vegetatie-horizonten aangetroffen die samen zouden kunnen hangen met vondstlagen uit de ijzertijd-romeinse tijd. Ondanks de zeer hoge boordichtheid van ongeveer vijftig boringen per hectare en het naboren van deze afzettingen met een edelmanboor met een diameter van 12 centimeter, zijn in het plangebied geen relevante archeologische indicatoren gevonden anders dan bemestingsafval in de bouwvoor die ten oosten van het schoolgebouw is aangetroffen. Gezien het ontbreken van relevante archeologische indicatoren geven de resultaten van het onderzoek geen aanleiding om archeologisch vervolgonderzoek te adviseren. Evenmin zijn tijdens het onderzoek archeologische resten aangetroffen waarmee tijdens de verdere planvorming of bij de uitvoering van de geplande werkzaamheden rekening zou moeten worden gehouden. Het is aan de bevoegde overheid, in dit geval de gemeente West Maas en Waal om te beoordelen of zij dit advies al dan niet overneemt. Wij wijzen er verder op dat in alle gevallen geldt dat indien archeologische materialen en/of sporen aangetroffen worden, deze gemeld dienen te worden bij de gemeente West Maas en Waal conform Monumentenwet 1988, laatste wijziging van 1 september 2007, paragraaf 7, artikel 53 en verder. 13
Appendix Wamel, Clarissenstraat 1 Archeologische periodes Archeologische kaart Boorbeschrijving
Archeologische periodes paleolithicum: paleolithicum vroeg: paleolithicum midden: paleolithicum laat: paleolithicum laat A: paleolithicum laat B: ijzertijd: tot 300.000 BP 300.000-35.000 BP 35.000 BP - 8.800 vc 35.000-18.000 BP 18.000 BP - 8.800 vc mesolithicum: mesolithicum vroeg: mesolithicum midden: mesolithicum laat: 8.800-7.100 vc 7.100-6.450 vc 6.450-4.900 vc neolithicum: neolithicum vroeg: neolithicum vroeg A: neolithicum vroeg B: neolithicum midden: neolithicum midden A: neolithicum midden B: neolithicum laat: neolithicum laat A: neolithicum laat B: 5.300-4.200 vc 5.300-4.900 vc 4.900-4.200 vc 4.200-2.850 vc 4.200-3.400 vc 3.400-2.850 vc 2.850-2.000 vc 2.850-2.450 vc 2.450-2.000 vc bronstijd: bronstijd vroeg: bronstijd midden: bronstijd midden A: bronstijd midden B: bronstijd laat: 2.000-1.800 vc 1.800-1.100 vc 1.800-1.500 vc 1.500-1.100 vc 1.100-800 vc ijzertijd vroeg: ijzertijd midden: ijzertijd laat: romeinse tijd: romeinse romeinse romeinse romeinse romeinse romeinse romeinse romeinse romeinse tijd vroeg: tijd vroeg A: tijd vroeg B: tijd midden: tijd midden A: tijd midden B: tijd laat: tijd laat A: tijd laat B: middeleeuwen: middeleeuwen middeleeuwen middeleeuwen middeleeuwen middeleeuwen middeleeuwen middeleeuwen middeleeuwen nieuwe tijd: nieuwe tijd A: nieuwe tijd B: nieuwe tijd C: vroeg: vroeg A: vroeg B: vroeg C: vroeg D: laat: laat A: laat B: 800-500 vc 500-250 vc 250-12 vc 12 vc - 70 nc 12 vc - 25 nc 25-70 nc 70-270 nc 70-150 nc 150-270 nc 270-450 nc 270-350 nc 350-450 nc 450-1.050 nc 450-525 nc 525-725 nc 725-900 nc 900-1.050 nc 1.050-1.500 nc 1.050-1.250 nc 1.250-1.500 nc 1.500-1.650 nc 1.650-1.850 nc 1.850 heden
Appendix - Wamel, Clarissenstraat 1 Bekende en verwachte archeologische waarden 161004 / 432704 Legenda VONDSTMELDINGEN WAARNEMINGEN ONDERZOEKSMELDINGEN HUIZEN TOP10 ((c)tdn) PLAATSNAMEN PLANGEBIED MONUMENTEN archeologische waarde Wamel 21445 58359 41654 39171 424646 IKAW hoge archeologische waarde zeer hoge archeologische waarde zeer hoge arch waarde, beschermd zeer lage trefkans lage trefkans middelhoge trefkans hoge trefkans lage trefkans (water) middelhoge trefkans (water) hoge trefkans (water) water niet gekarteerd 48411 21444 14212 0 100 m N Archis2 160318 / 432143
Boorbeschrijving Boorbeschrijving volgens ASB 5.1 Boor LDO Lithologie Kleur Overige kenmerken AIS Nr GD B K BS BZ B V B H HK TK IK VLK CO PLH VS SST BHN BI GI 1 20 Z GE OPG 103 K 2 BR GR GR MST VRG 150 K 1 BR GR LI OR MST Kom 208 K 2 GR OR MSL ZL Fluv 292 Z GR KL Fluv 300 K GR MSL ZL Fluv 2 18 Z GE OPG 95 K 2 BR GR GR MST VRG 155 K 1 BR GR LI OR MST Kom 120 K 2 GR OR MSL EZL Fluv 153 Z GR KL Fluv 300 K GR MSL ZL Fluv 3 100 K 2 BR GR GR MST VRG 155 K 1 BR GR LI OR MST Kom 232 K 2 GR OR MSL Fluv 258 Z GR Fluv 300 K GR MSL ZL Fluv 4 80 K 2 BR GR GR MST VRG 105 K 1 BR GR LI OR MST BOV HK1, P1 148 K 1 BR GR LI OR MST Kom 200 K 2 GR OR MSL Fluv 257 Z GR Fluv 300 K GR MSL ZL Fluv 5 65 K 2 BR GR GR MST VRG 95 K 1 BR GR LI OR MST BOV HK1, Fosf 1 140 K 1 BR GR LI OR MST Kom 244 K 2 GR OR MSL Fluv 280 Z GR Fluv 300 K GR MSL ZL Fluv Betekenis van de afkortingen: LDO Onderzijde boortraject Lithologie: GD Onverharde sedimenten: G = grind, K = klei, L = leem, V = veen en Z = zand, BST = baksteen Bijmengsels: BK = bijmengsel klei, BS = bijmengsel silt, BZ =bijmengsel zand, BV= bijmengsel veen, BH = bijmengsel humus. Betekenis toegevoegde cijfers: 1 = zwak, 2 = matig, 3 = sterk en 4 = uiterst. Kleur: HK = hoofdkleur, BL = blauw, BR = bruin, GE = geel, GN = groen, GR = grijs, OL = olijf, OR =oranje, PA = paars, RO = rood, RZ = roze, WI = wit, ZW = zwart. TK = Tweede kleur (kleurafkortingen als boven). IK = Intensiteit kleur: LI = licht en DO = donker VLK = Vlekken (V): 2 e en 3 e letter is kleurafkorting als boven, 1 = weinig, 2 = matig, 3= veel Overige kenmerken: CO = Consistentie (C ): ZSL-zeer slap, SLA-slap, MSL-matig slap, MST-matig stevig, STV-stevig PLH = plantenresten (PL0 = geen, PL1 = spoor, PL2 = weinig, PL3 = veel); DW = doorworteld VS = veensoorten SST = Sedimentaire structuren; ZL is zandlagen, EZL = enkele zandlagen, KL = kleilagen BHN = Bodemhorizont; BI = Bodemkundige interpretaties; BOV = bouwvoor, OPG = opgebracht, VRG = vergraven. GI = Geologische interpretaties; Kom = komklei, Fluv = fluviatiel AIS = Archeologische indicatoren; P = puin, HK = houtskoolspikkels, Fosf = fosfaatvlekken