IX Inhoud 1 Zorgvragers met aandoeningen aan het bewegingsstelsel 1 1 Anatomie en fysiologie van het bewegingsstelsel 2 1.1 Inleiding 2 1.2 Botten 2 1.3 Spierweefsel 3 2 Zorgvragers met gewrichtsaandoeningen 4 2.1 Inleiding 4 2.2 Zorgvragers met reumatoïde artritis 4 2.2.1 Symptomen 5 2.2.2 Onderzoek en behandeling 6 2.2.3 Aandachtspunten verpleging en begeleiding 8 2.3 Zorgvragers met arthrosis deformans 10 2.3.1 Oorzaken 11 2.3.2 Symptomen 11 2.3.3 Onderzoek en behandeling 11 2.3.4 Aandachtspunten verpleging en begeleiding 12 2.4 Zorgvragers met spondylitis ankylopoetica (ziekte van Bechterew) 12 2.4.1 Oorzaak 13 2.4.2 Symptomen 13 2.4.3 Behandeling 13 2.4.4 Aandachtspunten verpleging en begeleiding 13 2.5 Zorgvragers met jicht 14 2.5.1 Symptomen 14 2.5.2 Onderzoek en behandeling 15 2.5.3 Aandachtspunten verpleging en begeleiding 15 3 Zorgvragers met osteoporose en amputaties 16 3.1 Inleiding 16 3.2 Zorgvragers met osteoporose 16 3.2.1 Oorzaken 16 3.2.2 Symptomen 17 3.2.3 Diagnose 17 3.2.4 Behandeling 17 3.2.5 Aandachtspunten verpleging en begeleiding 18 3.3 Zorgvragers met een amputatie van de ledematen 19 3.3.1 Behandeling 19 3.3.2 Aandachtspunten verpleging en begeleiding 20 4 Verwerkingsopdrachten 23
X 2 Zorgvragers met ontstekingen en infecties 27 5 Ziekteverwekkers 28 5.1 Inleiding 28 5.2 Micro-organismen 28 5.2.1 Besmettingswegen 29 5.2.2 Afweermechanismen 29 5.3 Het ontstaan van immuniteit 31 5.4 Vaccinatie 32 6 Zorgvragers met ontstekingen 33 6.1 Inleiding 33 6.2 Ontstekingen 33 6.2.1 Vormen van ontsteking 33 6.2.2 Oorzaken 34 6.2.3 Symptomen 34 6.2.4 Verloop van de ontsteking 35 6.2.5 Voorkomende ontstekingen 36 6.2.6 Verpleegkundige zorg 37 7 Zorgvragers met infectieziekten 39 7.1 Inleiding 39 7.2 Infectie 39 7.2.1 Besmettelijkheid 39 7.2.2 Veelvoorkomende infectieziekten 40 7.3 Risicogroepen 46 7.4 Behandeling 48 7.5 Verpleegkundige zorg 48 8 Zorgvragers met aids 52 8.1 Inleiding 52 8.2 Aids 52 8.2.1 Hiv-virus 52 8.2.2 Besmetting 53 8.2.3 Symptomen 53 8.2.4 Onderzoek en behandeling 55 8.2.5 Voorkomen van besmetting door de zorgverlener 55 8.2.6 Verpleegkundige zorg 56 8.2.7 Voorlichting 57 9 Verwerkingsopdrachten 59
XI 3 Zorgvragers met aandoeningen aan longen en luchtwegen 63 10 Anatomie en fysiologie van longen en luchtwegen 64 10.1 Inleiding 64 10.2 De ademhaling 64 10.2.1 Ventilatie, diffusie, perfusie 66 11 Onderzoek, zorg en begeleiding bij aandoeningen aan longen en luchtwegen 68 11.1 Inleiding 68 11.2 Aandoeningen aan de longen en luchtwegen 68 11.3 Symptomen 68 11.3.1 Diagnostische onderzoeken 70 11.4 Algemene verpleegkundige zorg en begeleiding 72 11.4.1 Preventieve en therapeutische maatregelen 72 12 Zorgvragers met chronische longaandoeningen 77 12.1 Inleiding 77 12.2 Zorgvragers met astma 77 12.2.1 Oorzaak 77 12.2.2 Symptomen 78 12.2.3 Onderzoek en behandeling 79 12.2.4 Aandachtspunten verpleging en begeleiding 79 12.3 Zorgvragers met COPD 80 12.3.1 Oorzaken 81 12.3.2 Symptomen 81 12.3.3 Onderzoek en diagnose 82 12.3.4 Behandeling 83 12.3.5 Revalidatie 85 12.3.6 Verpleegkundige zorg en begeleiding 85 12.4 Longfibrose 86 12.4.1 Oorzaken 86 12.4.2 Symptomen 86 12.4.3 Diagnostiek en behandeling 86 12.4.4 Verpleegkundige zorg 87 13 Zorgvragers met infectieziekten aan longen en luchtwegen 88 13.1 Inleiding 88 13.2 Pneumonie 88 13.2.1 Oorzaken 89 13.2.2 Symptomen 90 13.2.3 Onderzoek en behandeling 90
IX Inhoud 1 Zorgvragers met aandoeningen aan het bewegingsstelsel 1 1 Anatomie en fysiologie van het bewegingsstelsel 2 1.1 Inleiding 2 1.2 Botten 2 1.3 Spierweefsel 3 2 Zorgvragers met gewrichtsaandoeningen 4 2.1 Inleiding 4 2.2 Zorgvragers met reumatoïde artritis 4 2.2.1 Symptomen 5 2.2.2 Onderzoek en behandeling 6 2.2.3 Aandachtspunten verpleging en begeleiding 8 2.3 Zorgvragers met arthrosis deformans 10 2.3.1 Oorzaken 11 2.3.2 Symptomen 11 2.3.3 Onderzoek en behandeling 11 2.3.4 Aandachtspunten verpleging en begeleiding 12 2.4 Zorgvragers met spondylitis ankylopoetica (ziekte van Bechterew) 12 2.4.1 Oorzaak 13 2.4.2 Symptomen 13 2.4.3 Behandeling 13 2.4.4 Aandachtspunten verpleging en begeleiding 13 2.5 Zorgvragers met jicht 14 2.5.1 Symptomen 14 2.5.2 Onderzoek en behandeling 15 2.5.3 Aandachtspunten verpleging en begeleiding 15 3 Zorgvragers met osteoporose en amputaties 16 3.1 Inleiding 16 3.2 Zorgvragers met osteoporose 16 3.2.1 Oorzaken 16 3.2.2 Symptomen 17 3.2.3 Diagnose 17 3.2.4 Behandeling 17 3.2.5 Aandachtspunten verpleging en begeleiding 18 3.3 Zorgvragers met een amputatie van de ledematen 19 3.3.1 Behandeling 19 3.3.2 Aandachtspunten verpleging en begeleiding 20 4 Verwerkingsopdrachten 23
X 2 Zorgvragers met ontstekingen en infecties 27 5 Ziekteverwekkers 28 5.1 Inleiding 28 5.2 Micro-organismen 28 5.2.1 Besmettingswegen 29 5.2.2 Afweermechanismen 29 5.3 Het ontstaan van immuniteit 31 5.4 Vaccinatie 32 6 Zorgvragers met ontstekingen 33 6.1 Inleiding 33 6.2 Ontstekingen 33 6.2.1 Vormen van ontsteking 33 6.2.2 Oorzaken 34 6.2.3 Symptomen 34 6.2.4 Verloop van de ontsteking 35 6.2.5 Voorkomende ontstekingen 36 6.2.6 Verpleegkundige zorg 37 7 Zorgvragers met infectieziekten 39 7.1 Inleiding 39 7.2 Infectie 39 7.2.1 Besmettelijkheid 39 7.2.2 Veelvoorkomende infectieziekten 40 7.3 Risicogroepen 46 7.4 Behandeling 48 7.5 Verpleegkundige zorg 48 8 Zorgvragers met aids 52 8.1 Inleiding 52 8.2 Aids 52 8.2.1 Hiv-virus 52 8.2.2 Besmetting 53 8.2.3 Symptomen 53 8.2.4 Onderzoek en behandeling 55 8.2.5 Voorkomen van besmetting door de zorgverlener 55 8.2.6 Verpleegkundige zorg 56 8.2.7 Voorlichting 57 9 Verwerkingsopdrachten 59
XI 3 Zorgvragers met aandoeningen aan longen en luchtwegen 63 10 Anatomie en fysiologie van longen en luchtwegen 64 10.1 Inleiding 64 10.2 De ademhaling 64 10.2.1 Ventilatie, diffusie, perfusie 66 11 Onderzoek, zorg en begeleiding bij aandoeningen aan longen en luchtwegen 68 11.1 Inleiding 68 11.2 Aandoeningen aan de longen en luchtwegen 68 11.3 Symptomen 68 11.3.1 Diagnostische onderzoeken 70 11.4 Algemene verpleegkundige zorg en begeleiding 72 11.4.1 Preventieve en therapeutische maatregelen 72 12 Zorgvragers met chronische longaandoeningen 77 12.1 Inleiding 77 12.2 Zorgvragers met astma 77 12.2.1 Oorzaak 77 12.2.2 Symptomen 78 12.2.3 Onderzoek en behandeling 79 12.2.4 Aandachtspunten verpleging en begeleiding 79 12.3 Zorgvragers met COPD 80 12.3.1 Oorzaken 81 12.3.2 Symptomen 81 12.3.3 Onderzoek en diagnose 82 12.3.4 Behandeling 83 12.3.5 Revalidatie 85 12.3.6 Verpleegkundige zorg en begeleiding 85 12.4 Longfibrose 86 12.4.1 Oorzaken 86 12.4.2 Symptomen 86 12.4.3 Diagnostiek en behandeling 86 12.4.4 Verpleegkundige zorg 87 13 Zorgvragers met infectieziekten aan longen en luchtwegen 88 13.1 Inleiding 88 13.2 Pneumonie 88 13.2.1 Oorzaken 89 13.2.2 Symptomen 90 13.2.3 Onderzoek en behandeling 90
XII 13.3 Pleuritis 90 13.3.1 Symptomen 90 13.3.2 Onderzoek en behandeling 90 13.3.3 Verpleegkundige zorg 90 13.4 Tuberculose 91 13.4.1 Symptomen 91 13.4.2 Onderzoek en behandeling 91 13.4.3 Verpleegkundige zorg 92 14 Verwerkingsopdrachten 93 4 Zorgvragers met oncologische aandoeningen 97 15 Oncologie 98 15.1 Inleiding 98 15.2 Oncologie 98 15.2.1 Ontstaan van kanker 98 15.2.2 Oorzaken van kanker 100 15.2.3 Onderzoek 100 15.2.4 Behandelingen 100 16 Verplegen van zorgvragers met kanker 104 16.1 Inleiding 104 16.2 Oncologische zorgvragers in de VVT 104 16.3 Verzorging van zorgvragers met oncologische ulcera 108 16.3.1 Verpleegkundige zorg bij de behandelingen 109 17 Verwerkingsopdrachten 114 5 Zorgvragers met aandoeningen aan het bloed, beenmerg en lymfesysteem 117 18 Aandoeningen aan het bloed 118 18.1 Inleiding 118 18.2 Anemie 118 18.2.1 Verpleegkundige zorg 121 18.3 Ziekten van de bloedplaatjes 121 18.3.1 Trombocytopenie 122 18.3.2 Hemofilie 122 18.3.3 Verpleegkundige zorg 122 18.4 Leukemie 123 18.4.1 Acute leukemie 123 18.4.2 Chronische leukemie 125
XIII 18.4.3 Leukopenie 126 18.4.4 Chronische myeloïde leukemie (CML) 126 18.4.5 Verpleegkundige zorg 126 19 Aandoeningen aan het lymfesysteem 129 19.1 Inleiding 129 19.2 Hodgkin en non-hodgkin 129 19.2.1 Hodgkin-lymfoom 129 19.2.2 Non-Hodgkin-lymfomen 130 19.2.3 Onderzoek 131 19.2.4 Verpleegkundige zorg 132 19.3 Multipel myeloom (ziekte van Kahler) 133 19.3.1 Symptomen 133 19.3.2 Onderzoek en behandeling 133 19.3.3 Verpleegkundige zorg 134 20 Verwerkingsopdrachten 135 6 Coördinatie, kwaliteitszorg en voorlichting 137 21 Coördineren en afstemmen 138 21.1 Inleiding 138 21.2 Het zorgleefplan 138 21.2.1 Coördinatie en afstemming van informele zorg 139 21.2.2 Coördinatie en afstemming van professionele zorg 143 21.2.3 Coördinatie en afstemming op regionaal en landelijk niveau 144 22 Kwaliteitszorg 147 22.1 Inleiding 147 22.2 Interne kwaliteitsbevordering 147 22.2.1 Projectmatige kwaliteitszorg 147 22.2.2 Procesmatige kwaliteitszorg 148 22.2.3 Deskundigheidsbevordering 150 22.3 Externe kwaliteitsbevordering 153 22.3.1 Rol van de overheid 155 22.3.2 Rol van de zorgverzekeraars 155 23 Voorlichting, advies en instructie 156 23.1 Inleiding 156 23.2 Vormen van preventie 156 23.2.1 Wet publieke gezondheid (Wpg) 157 23.2.2 Preventieactiviteiten op microniveau 159
23.2.3 Preventieactiviteiten op mesoniveau 161 23.2.4 Preventieactiviteiten op macroniveau 164 24 Verwerkingsopdrachten 165 7 VVT in de samenleving 171 25 Maatschappelijke ontwikkelingen 172 25.1 Inleiding 172 25.2 Demografische ontwikkelingen 172 25.3 Veranderende opvattingen 175 25.4 De toekomst van het zorgbestel 179 26 Ethische vraagstukken 181 26.1 Inleiding 181 26.2 Ethisch redeneren 181 26.2.1 Vragen rond (grenzen aan) zelfredzaamheid 181 26.2.2 Vragen rond (grenzen aan) zelfmanagement 182 26.2.3 Vragen rond (grenzen aan) bezuinigingen op gezondheidszorg 184 26.2.4 Vragen rond (grenzen aan) mantelzorg en vrijwilligerszorg 186 26.2.5 Professionele normen en persoonlijke normen 187 27 Wetgeving en financiering 188 27.1 Inleiding 188 27.2 Wet- en regelgeving rond inkomensvoorziening van ouderen en chronisch zieke mensen 188 27.3 Wet- en regelgeving rond de positie van de zorgvrager 190 27.4 Wet- en regelgeving rond de financiering van de zorg 194 28 Verwerkingsopdrachten 196 Bijlage 1 202 Begrippen 203 Register 209