WG4: Juridische aspecten / GT4: Aspects juridiques TC BIM & Cluster BIM

Vergelijkbare documenten
Vergadering / Réunion 11/10/2016: TC/CT BIM & ICT

SAMENWERKINGSVORMEN IN DE BOUWSECTOR

Masterclass Circulair Bouwen

Vergadering 20/09/2017: WG2: Uitwisselingsprotocollen

BIM Praktijkdag 18 mei Wat is de LOD van uw aansprakelijkheid? Mr. Bettina Hertstein

Onderzoek naar: Inhoud De impact van BIM op de rol van de projectmanager

WG 2. protocol. WG 2: protocol. Cluster BIM 18/10/2017

EEN SUCCESVOL BOUWPROCES VRAAGT EEN SPECIFIEKE AANPAK

Verwerkersovereenkomst

WG 2: uitwisselingsprotocollen GT 2: Protocoles d'échanges. Protocollen 27/03/2017

Help! M n architect wil BIMmen

AANHANGSEL BIJ DE BEDRIJFSHUUR. Voorstel voor een aanhangsel van het type leegstaande verdiepingen

Gelieve deze algemene voorwaarden met betrekking tot het gebruik van deze website aandachtig te lezen.

Nieuwsbrief Bouw & Projectontwikkeling

Nationaal Actie Plan d A ction N ational HUISHOUDELIJK REGLEMENT VAN DE NAPAN TASK FORCE

Technisch Comité "BIM&ICT". 3. Werkgroepen: verwezenlijkingen - doelstellingen 2018

Gebruiksvoorwaarden Expertisenetwerk Jonge Kind

BIM de bouwsector in het digitale tijdperk

PROCESNOTA RUP BEKINA PROVINCIE: OOST-VLAANDEREN GEMEENTE: KLUISBERGEN. Dossier nr RUP BEKINA DE ONTWERPERS:

Summer University 12 september 2016 ECAM. Focus op BIM

De Commissie voor de bescherming van de persoonlijke levenssfeer ;

1. Aanvraagplannen werden ons overgemaakt door 2. Inplantingsplaats: Pijnven - Kerkhoven

Artikel Criteria toegepast door het Licentiedepartement voor het opstellen van haar verslag gericht aan de Licentiecommissie

Proces-verbaal van de Raad van Bestuur van 24/04/2014. Leden van de Directiecomités : D. Bourguignon, P. De Deurwaerder en K.

BROCHURE BOUWEN EN VERZEKEREN

1.2. De toepasselijkheid van de door de opdrachtgever gehanteerde algemene voorwaarden wordt uitdrukkelijk uitgesloten.

OVEREENKOMST VOOR ZELFSTANDIGE DIENSTVERLENING

Privacyverklaring & Cookiestatement

gemeenteraad Besluit - de duurtijd van deze bruikleenovereenkomsten te wijzigen van 2 naar 3 jaar, ingaand op 1 januari 2015.

naamloze vennootschap Paepsem Business Park, Boulevard Paepsem 20 B-1070 Brussel, België BTW BE (Brussel)

Juridische handreiking relatie BIM-protocol en de DNR 2011 (voor adviseurs en opdrachtgevers) prof. mr. dr. M.A.B. Chao-Duivis

Aanvullende Voorwaarden Croon Elektrotechniek B.V. ( Croon )

BIM Building Information Modelling Angela Minderhoud Advocaat-partner Construction & Real Estate

GIDS BIJ HET OPERATIONEEL HANDBOEK RPAS

De contractuele beschouwingen met uw partners. GDPR en het beheer van gegevens in de zorgsector Johan Vandendriessche Brussel, 29 januari 2018

MINISTERIE VAN TEWERKSTELLING EN ARBEID Hoge Raad voor Preventie en Bescherming op het werk

Handleiding bij de overeenkomst voor observatiestage of onderzoek zonder interactie met de organisatie versie juli 2014

VERWERKERSOVEREENKOMST VOOR MAKELAARS MET BETREKKING TOT DMP EN FINJIM

Werken in bouwteams. Marc Dillen. Directeur-generaal VCB

Advies Atelier. Tien tips bij het sluiten en uitvoeren van aannemingscontracten

Lerend Netwerk. Coachingavond Draaiboek Plan B. Case Caermerklooster Firma Denys NV. Proactief handelen

Bijlage 11: Specificaties van de Gedeelde Aansluiting

BIM voor een éénmanszaak

ALGEMENE GEBRUIKERSVOORWAARDEN CASHLESS BETALEN EN CHECK POINT, CASHLES APP, MULTICARD NEDERLAND B.V.

Privacyverklaring van Horizon Educatief met betrekking tot verwerking van persoonsgegevens

REGULERINGSCOMMISSIE VOOR ENERGIE IN HET BRUSSELS HOOFDSTEDELIJK GEWEST

Beleid inzake cookies

Christophe Lenders. Advocaat GSJ Advocaten

INTERGEMEENTELIJKE OPDRACHTHOUDENDE VERENIGING VOOR HUISVUILVERWERKING MEETJESLAND IVM O.V.

REGLEMENT VAN ORDE VAN DE GEBRUIKERSGROEP

ABLYNX NV. (de Vennootschap of Ablynx )

van de verwerking van persoonsgegevens (hierna WVP), inzonderheid artikel 29;

BIM: impact op duurzame gebouwen

ALGEMENE VOORWAARDEN RECHTSBIJSTAND

ADVIES. 18 januari 2018

Verslag aan de Provincieraad

GEBRUIKSVOORWAARDEN EN DISCLAIMER

Instelling. Onderwerp. Datum

U NI Z O E - C O M M E R C E L A B E L

Deze Privacy Verklaring (de Verklaring ) is van toepassing op de Website ( Website ), eigendom van en uitgebaat door:

De algemene voorwaarden KNMP (

Vergadering 06/10/2017: WG3: e-catalogus

Hof van Cassatie van België

4/06/2019 Natasha Blommaert. Titel. Ondertitel. Wat is BIM? Natasha Blommaert 1

Normen. De ontwikkeling van nationale en internationale normen en afspraken. Dik Spekkink BIM Praktijkdag 18 mei 2017

ALGEMENE GEBRUIKERSVOORWAARDEN CASHLESS BETALEN EN CHECK POINT, CASHLES APP, MULTICARD NEDERLAND B.V.

Leeswijzer Aedes Neprom Model Basisopdracht Adviseurs

REGLEMENT VAN ORDE. van de RAAD VAN BESTUUR. van de VLAAMSE REGULATOR VOOR DE MEDIA

PPS roadshow voor lokale overheden Limburg 18 juni Marc Dillen Directeur Generaal Vlaamse Confederatie Bouw

HOGE RAAD VOOR DE ZELFSTANDIGEN EN DE KMO

Deze bijlage blijft gelden zolang als de Verwerker de persoonsgegevens verwerkt namens de Verwerkingsverantwoordelijke.

Protocol dat de onafhankelijkheid van Vlaamse openbare statistieken garandeert

STEDELIJK REGLEMENT VOOR HET VERLENEN VAN SUBSIDIE VOOR HET RESTAUREREN VAN GEBOUWEN MET ERFGOEDWAARDE

A. ALGEMENE GEBRUIKSVOORWAARDEN VAN DE WEBSITE

WEBSITE & PRIVACY DISCLAIMER

SHR REGLEMENT COLLEGE VAN ADVIES OF REFLECTIEGROEP STIP

Officieel reglement van de promotiecampagne KIDIBUL : Win a duo-ticket voor de bekerfinale (croky cup)

De notulen van de Raad van 4 juni 2013, deel A: openbare zitting worden éénparig goedgekeurd.

VERWERKERSOVEREENKOMST

MODELOVEREENKOMST voor een deelopdracht van de raamovereenkomst wedstrijdpool architectuuropdrachten: haalbaarheidstudie

CONTROLEDIENST VOOR DE ZIEKENFONDSEN

GEMEENTERAAD. Ontwerpbesluit

BIM en renovatie & Slim omgaan met het bestek

GEDELEGEERDE VERORDENING (EU) /... VAN DE COMMISSIE. van

Vertegenwoordigd door: Dhr. Kris Eggermont, technisch directeur Hierna de opdrachtgever genoemd,

Vallei van de Benedenvliet/Grote Struisbeek tussen E19 en A12

BIM: van hype naar praktijkintegratie. René Dorleijn

ALGEMENE AANKOOPVOORWAARDEN

Privacy Statement Breman. breman.nl. Mei pagina 1

Algemene voorwaarden. 1. Voorwaarden. Artikel 1. Definities. Artikel 2. Toepassingsgebied. Artikel 3. Aanvaarding van de opdracht door Credit Collect

BIM Protocol JAZO Zevenaar bv

EPB PASSIEF 2015 & De juridische aansprakelijkheid van de algemene aannemer.

Bouwwerven: ervaringen delen

DATA PROTECTION NOTICE Tracimat vzw

STEMMEN PER CORRESPONDENTIE. Document over te maken aan Home Invest Belgium NV ten laatste op 29 april Naam en voornaam: Woonplaats:

DE NOTULEN VAN DE GEMEENTERAAD ZITTING VAN 18 OKTOBER 2018

Van offerte tot uitvoering Welke tools?

Transcriptie:

Vergadering/ Réunion 19/04/2018 (Nationale Confederatie Bouw, Lombardstraat 34-42 te 1000 Brussel.) WG4: Juridische aspecten / GT4: Aspects juridiques TC BIM & Cluster BIM Aanwezig: Johan BASTIAANSEN (Job@tek), Tamara BAUWENS (FABA), Johan CEYSSENS (KUMPEN NV), Yoshi CRAEYE (Bureau Bouwtechniek NV), Celine DEQUIDT (ARTES ROEGIERS), Cindy MEYNENDONCKX (GSJ-Advocaten), Sébastien MOTTE (Union Wallonne des Architectes), Anneleen QUIRYNEN (STIBBE CVBA), Nadia SCHEPENS (BOUWUNIE), Elke VAN OVERWAELE (NCB) en Bart VANOPPEN (VOLTA) Verontschuldigd: Dieter FROYEN (KUMPEN NV), Silke HOEBEEK (ADEB-VBA), Elly VAN OVERMEIRE (XELLA BE NV) en Thomas VANDENBERGH (BESIX SA-NV) Agenda 1. Kort overzicht van de juridische aspecten in het BIM-protocol, zoals gepubliceerd op 16 februari 2018 2. Goedkeuring voorstel clausule GDPR, op te nemen in de volgende update van het BIM-protocol 3. Bespreking BIM-clausule, op te nemen in het lastenboek van de bouwheer 4. Bespreking FAQ inzake BIM INLEIDING Verwelkoming en korte voorstelling van de aanwezigen, waaronder enkele nieuwelingen. De agenda wordt kort overlopen. Vooraleer het agendapunt 1 wordt aangevat wordt meegedeeld dat WG 2 volop bezig is met het BIM-uitvoeringsplan, dat nadien aan WG 4 zal worden voorgelegd voor de juridische aspecten. De bespreking binnen WG 4 zal wellicht plaatsvinden tijdens de vergaderingen van 6 juni en 4 juli 2018. verslag vergadering 19 april 2018.docx- Page 1/5

1. KORT OVERZICHT VAN DE JURIDICHE ASPECTEN VAN HET BIM-PROTOCOL Het opgemaakte overzicht wordt in detail overlopen en de volgende opmerkingen werden geformuleerd: Algemeen Er moet over worden gewaakt dat overal waar het BIM-protocol stelt dat iets dient te worden voorzien en/ of verder uitgewerkt in het BIM-uitvoeringsplan, dit wordt nageleefd. Punt 1 Mbt het organigram dat uiteindelijk niet mee opgenomen in het Protocol wordt meegedeeld dat WG 2 bezig is met een nieuw organigram, dat praktischer en nuttiger is. WG 4 zal hier later feedback op kunnen geven. Punt 6 Mbt tot het BIM-visiedocument wordt het belang benadrukt om eveneens een realistisch en voor alle betrokken partijen evenwichtig en redelijk kader uit te werken (cfr p. 32 van het BIM-protocol), meer in het bijzonder mbt tot hetgeen verwacht wordt in het kader van de opmaak van de offerte. Punt 7 Mbt het overzicht van de projectspecifieke Bim-documenten op p. 9 van het BIM Protocol wordt opgemerkt dat de mogelijke herziening van het BIM-Protocol en het BIM-uitvoeringsplan bij de traditionele contractsvorm niet voorzien is. Er zal met WG 2 worden overlegd of dit voorstel van aanpassing in de volgende update van het BIM-protocol kan worden verwerkt. Punt 9 Mbt de definitie van as-built model wordt gepreciseerd dat technische fiches wel een onderdeel kunnen uitmaken van het model, maar dat het in het model doorgaans gaat om gewoon verwijzingen naar de fiches. Punt 11 Mbt wijzigingen in het algemeen is het belangrijk dat op uniforme wijze doorheen het protocol wordt geformuleerd wie desbetreffende akkoord moet gaan (momenteel eenieder, betrokken partijen ) Er wordt voorgesteld om te spreken van projectpartners en desgevallend de belanghebbende derden. Tijdens de volgende vergadering zal dit voorstel worden afgetoetst in het hele BIM-protocol en zal desbetreffende feedback gegeven worden, alvorens dit voorstel in het kader van een update van het BIM-protocol aan WG 2 zal worden overgemaakt. Punt 20 Mbt de intellectuele eigendom en de gebruiksrechten stelt men vast dat het opleggen van een uitdrukkelijk akkoord van de rechthebbende, wil men verspreiden aan derden buiten de projectpartners, niet praktisch is. Beter zou zijn om te voorzien in een algemene clausule waarbij elke rechthebbende het recht verleent om zijn model te verspreiden en over te maken aan derden, in zoverre dit noodzakelijk is voor de verwezenlijking van het project en in het kader van de na te leven BIM-methodiek. Aangaande de gebruiksrechten van de opdrachtgever is er verdeeldheid: sommigen wensen de gebruiksrechten te beperken en anderen willen zoveel mogelijk delen omdat dit in fine leidt tot vooruitgang. Punt 27 Mbt de archivering wordt voorgesteld om te vermelden dat de Facility Manager toegang zal hebben tot het as-builtmodel. Aangaande de bewaringstermijn voor elke partij is men het erover eens dat eenieder dat voor zich bepaalt, in functie van de wettelijke voorschriften en de specifieke aansprakelijkheden. 2

Tot slot wordt opgemerkt dat het nuttig zou zijn om te verduidelijken wie in geval van wijzigingen de betaling van de ermee gepaard gaande meerkost zal dragen. Inzake de traceerbaarheid is iedereen het erover eens dat dit via het model zal worden gewaarborgd. 2. GOEDKEURING CLAUSULE GDPR De clausule wordt goedgekeurd, met inbegrip van de door Bouwunie voorgestelde aanpassingen van de laatste zin die wordt: Met de eventuele verwerkers van persoonsgegevens zal een verwerkersovereenkomst gesloten worden en het BIM platform zal ook aan de nodige vereisten voldoen om de persoonsgegevens die erin verzameld worden optimaal te beschermen en te beheren. 3. BESPREKING BIM-CLAUSULE EN FAQ De BIM-clausule dient te worden aangepast en zal op de volgende vergadering (15 mei 2018) worden besproken. Met betrekking tot de juridische FAQ wordt de volgende structuur weerhouden, waarvan de inhoud eveneens op de volgende vergadering concreet verder zal worden besproken: Inleidende vragen Wat dient men te verstaan onder BIMMEN? BIMMEN slaat op de interactie en interoperabiliteit tussen de verschillende actoren, betrokken bij een bouwproject ( niet het louter werken in 3D) Moet men juridische voorzorgsmaatregelen nemen als men BIMT? Verschillen de te nemen maatregelen in functie de contractsvorm waarin het bouwproject tot standkomt? duidelijke afspraken vermijden vele discussies Wat is de meerwaarde van BIM: - voor de aannemer? - voor de onderaannemer? - voor de architect? - voor het studiebureau? - voor de bouwheer? - voor.? Moet iedereen betrokken bij het project BIMMEN om de meerwaarde te bereiken? Bestaat er een BIM-light? onderscheid moet gemaakt worden tussen zij die moeten kunnen modelleren en zij die enkel een model moeten kunnen lezen 3

Van start gaan met BIM OPLEIDING Als ik BIM, betekent dit dat ik betrokken ben bij het project van bij de ontwerpfase? onderscheid moet gemaakt worden tussen de verschillende contractsvormen Is er een opleiding nodig om te kunnen BIMMEN, en zo ja, welke? Moet ik een speciale BIM-medewerker aanwerven om te kunnen BIMMEN? COMMUNICATIE Hoe verloop de communicatie tijdens het bouwproces? KOST Moet ik een speciale verzekering afsluiten als ik BIM? Wat kost BIM? Gaat het om een éénmalige investering in software of andere vereiste middelen of herhaaldelijke investeringen? Heeft BIM een invloed op de prijscalculatie en prijstransparantie? Bezig zijn met BIM AFSPRAKEN Waar en wanneer worden de afspraken best gemaakt? Welke zijn de minimumafspraken? TAKEN EN VERANTWOORDELIJKHEDEN Wijzigt BIM de taken van de architect, aannemer, onderaannemer, studiebureau,? Verandert BIM iets aan mijn verantwoordlijkheden die ik vandaag heb? Verandert mijn algemene informatie- en waarschuwingsplicht? INTELLECTUELE EIGENDOMSRECHTEN Zijn de klassieke regels inzake intellectuele eigendom van toepassing? Kan iedereen in BIM zijn eigen werk, creatie opeisen? Wie is eigenaar/rechthebbende van de verschillende BIM-modellen? Wie is eigenaar van het digitaal model? Wie is eigenaar van de gegevens op het BIM-platform? Kan de opdrachtgever het as-built model gebruiken voor een ander project? 4

Regeling van conflicten in BIM Wat als afspraken niet worden nageleefd? Wat als ik in mijn model heb voortgewerkt op fouten van een andere partner, betrokken bij het bouwproject? Wat met individuele en collectieve aansprakelijkheid? Welke methode om conflicten minnelijk te regelen? Wat als een softwarebedrijf waarmee ik samenwerk failliet gaat? 5