Vergadering/ Réunion 19/04/2018 (Nationale Confederatie Bouw, Lombardstraat 34-42 te 1000 Brussel.) WG4: Juridische aspecten / GT4: Aspects juridiques TC BIM & Cluster BIM Aanwezig: Johan BASTIAANSEN (Job@tek), Tamara BAUWENS (FABA), Johan CEYSSENS (KUMPEN NV), Yoshi CRAEYE (Bureau Bouwtechniek NV), Celine DEQUIDT (ARTES ROEGIERS), Cindy MEYNENDONCKX (GSJ-Advocaten), Sébastien MOTTE (Union Wallonne des Architectes), Anneleen QUIRYNEN (STIBBE CVBA), Nadia SCHEPENS (BOUWUNIE), Elke VAN OVERWAELE (NCB) en Bart VANOPPEN (VOLTA) Verontschuldigd: Dieter FROYEN (KUMPEN NV), Silke HOEBEEK (ADEB-VBA), Elly VAN OVERMEIRE (XELLA BE NV) en Thomas VANDENBERGH (BESIX SA-NV) Agenda 1. Kort overzicht van de juridische aspecten in het BIM-protocol, zoals gepubliceerd op 16 februari 2018 2. Goedkeuring voorstel clausule GDPR, op te nemen in de volgende update van het BIM-protocol 3. Bespreking BIM-clausule, op te nemen in het lastenboek van de bouwheer 4. Bespreking FAQ inzake BIM INLEIDING Verwelkoming en korte voorstelling van de aanwezigen, waaronder enkele nieuwelingen. De agenda wordt kort overlopen. Vooraleer het agendapunt 1 wordt aangevat wordt meegedeeld dat WG 2 volop bezig is met het BIM-uitvoeringsplan, dat nadien aan WG 4 zal worden voorgelegd voor de juridische aspecten. De bespreking binnen WG 4 zal wellicht plaatsvinden tijdens de vergaderingen van 6 juni en 4 juli 2018. verslag vergadering 19 april 2018.docx- Page 1/5
1. KORT OVERZICHT VAN DE JURIDICHE ASPECTEN VAN HET BIM-PROTOCOL Het opgemaakte overzicht wordt in detail overlopen en de volgende opmerkingen werden geformuleerd: Algemeen Er moet over worden gewaakt dat overal waar het BIM-protocol stelt dat iets dient te worden voorzien en/ of verder uitgewerkt in het BIM-uitvoeringsplan, dit wordt nageleefd. Punt 1 Mbt het organigram dat uiteindelijk niet mee opgenomen in het Protocol wordt meegedeeld dat WG 2 bezig is met een nieuw organigram, dat praktischer en nuttiger is. WG 4 zal hier later feedback op kunnen geven. Punt 6 Mbt tot het BIM-visiedocument wordt het belang benadrukt om eveneens een realistisch en voor alle betrokken partijen evenwichtig en redelijk kader uit te werken (cfr p. 32 van het BIM-protocol), meer in het bijzonder mbt tot hetgeen verwacht wordt in het kader van de opmaak van de offerte. Punt 7 Mbt het overzicht van de projectspecifieke Bim-documenten op p. 9 van het BIM Protocol wordt opgemerkt dat de mogelijke herziening van het BIM-Protocol en het BIM-uitvoeringsplan bij de traditionele contractsvorm niet voorzien is. Er zal met WG 2 worden overlegd of dit voorstel van aanpassing in de volgende update van het BIM-protocol kan worden verwerkt. Punt 9 Mbt de definitie van as-built model wordt gepreciseerd dat technische fiches wel een onderdeel kunnen uitmaken van het model, maar dat het in het model doorgaans gaat om gewoon verwijzingen naar de fiches. Punt 11 Mbt wijzigingen in het algemeen is het belangrijk dat op uniforme wijze doorheen het protocol wordt geformuleerd wie desbetreffende akkoord moet gaan (momenteel eenieder, betrokken partijen ) Er wordt voorgesteld om te spreken van projectpartners en desgevallend de belanghebbende derden. Tijdens de volgende vergadering zal dit voorstel worden afgetoetst in het hele BIM-protocol en zal desbetreffende feedback gegeven worden, alvorens dit voorstel in het kader van een update van het BIM-protocol aan WG 2 zal worden overgemaakt. Punt 20 Mbt de intellectuele eigendom en de gebruiksrechten stelt men vast dat het opleggen van een uitdrukkelijk akkoord van de rechthebbende, wil men verspreiden aan derden buiten de projectpartners, niet praktisch is. Beter zou zijn om te voorzien in een algemene clausule waarbij elke rechthebbende het recht verleent om zijn model te verspreiden en over te maken aan derden, in zoverre dit noodzakelijk is voor de verwezenlijking van het project en in het kader van de na te leven BIM-methodiek. Aangaande de gebruiksrechten van de opdrachtgever is er verdeeldheid: sommigen wensen de gebruiksrechten te beperken en anderen willen zoveel mogelijk delen omdat dit in fine leidt tot vooruitgang. Punt 27 Mbt de archivering wordt voorgesteld om te vermelden dat de Facility Manager toegang zal hebben tot het as-builtmodel. Aangaande de bewaringstermijn voor elke partij is men het erover eens dat eenieder dat voor zich bepaalt, in functie van de wettelijke voorschriften en de specifieke aansprakelijkheden. 2
Tot slot wordt opgemerkt dat het nuttig zou zijn om te verduidelijken wie in geval van wijzigingen de betaling van de ermee gepaard gaande meerkost zal dragen. Inzake de traceerbaarheid is iedereen het erover eens dat dit via het model zal worden gewaarborgd. 2. GOEDKEURING CLAUSULE GDPR De clausule wordt goedgekeurd, met inbegrip van de door Bouwunie voorgestelde aanpassingen van de laatste zin die wordt: Met de eventuele verwerkers van persoonsgegevens zal een verwerkersovereenkomst gesloten worden en het BIM platform zal ook aan de nodige vereisten voldoen om de persoonsgegevens die erin verzameld worden optimaal te beschermen en te beheren. 3. BESPREKING BIM-CLAUSULE EN FAQ De BIM-clausule dient te worden aangepast en zal op de volgende vergadering (15 mei 2018) worden besproken. Met betrekking tot de juridische FAQ wordt de volgende structuur weerhouden, waarvan de inhoud eveneens op de volgende vergadering concreet verder zal worden besproken: Inleidende vragen Wat dient men te verstaan onder BIMMEN? BIMMEN slaat op de interactie en interoperabiliteit tussen de verschillende actoren, betrokken bij een bouwproject ( niet het louter werken in 3D) Moet men juridische voorzorgsmaatregelen nemen als men BIMT? Verschillen de te nemen maatregelen in functie de contractsvorm waarin het bouwproject tot standkomt? duidelijke afspraken vermijden vele discussies Wat is de meerwaarde van BIM: - voor de aannemer? - voor de onderaannemer? - voor de architect? - voor het studiebureau? - voor de bouwheer? - voor.? Moet iedereen betrokken bij het project BIMMEN om de meerwaarde te bereiken? Bestaat er een BIM-light? onderscheid moet gemaakt worden tussen zij die moeten kunnen modelleren en zij die enkel een model moeten kunnen lezen 3
Van start gaan met BIM OPLEIDING Als ik BIM, betekent dit dat ik betrokken ben bij het project van bij de ontwerpfase? onderscheid moet gemaakt worden tussen de verschillende contractsvormen Is er een opleiding nodig om te kunnen BIMMEN, en zo ja, welke? Moet ik een speciale BIM-medewerker aanwerven om te kunnen BIMMEN? COMMUNICATIE Hoe verloop de communicatie tijdens het bouwproces? KOST Moet ik een speciale verzekering afsluiten als ik BIM? Wat kost BIM? Gaat het om een éénmalige investering in software of andere vereiste middelen of herhaaldelijke investeringen? Heeft BIM een invloed op de prijscalculatie en prijstransparantie? Bezig zijn met BIM AFSPRAKEN Waar en wanneer worden de afspraken best gemaakt? Welke zijn de minimumafspraken? TAKEN EN VERANTWOORDELIJKHEDEN Wijzigt BIM de taken van de architect, aannemer, onderaannemer, studiebureau,? Verandert BIM iets aan mijn verantwoordlijkheden die ik vandaag heb? Verandert mijn algemene informatie- en waarschuwingsplicht? INTELLECTUELE EIGENDOMSRECHTEN Zijn de klassieke regels inzake intellectuele eigendom van toepassing? Kan iedereen in BIM zijn eigen werk, creatie opeisen? Wie is eigenaar/rechthebbende van de verschillende BIM-modellen? Wie is eigenaar van het digitaal model? Wie is eigenaar van de gegevens op het BIM-platform? Kan de opdrachtgever het as-built model gebruiken voor een ander project? 4
Regeling van conflicten in BIM Wat als afspraken niet worden nageleefd? Wat als ik in mijn model heb voortgewerkt op fouten van een andere partner, betrokken bij het bouwproject? Wat met individuele en collectieve aansprakelijkheid? Welke methode om conflicten minnelijk te regelen? Wat als een softwarebedrijf waarmee ik samenwerk failliet gaat? 5