Nieuwsbrief WBG Waalwijk Zesde jaargang, nummer 1 2015 Weidevogelbeschermingsgroep Waalwijk werkzaam in de gemeenten Waalwijk en Heusden onder begeleiding van het Brabants Landschap Coördinatoren: Harry Keijzer Henk Bergmans tel. 0416-335156 tel. 0416-338856 harry.keijzer@zonnet.nl h.th.bergmans@home.nl 13 april Eerste nieuwsbrief 2015 Het weidevogelseizoen komt op gang. Inmiddels zijn de meesten van ons al meerdere keren het veld in geweest. Met deze brief willen we jullie informeren over de eerste resultaten en indrukken. Vorig jaar hadden we een vroege start, op 12 maart. Nu lopen we daar met 18 maart ongeveer een week op achter. Zo rond de 20 e starten is voor ons overigens gebruikelijk. In relatie daarmee kan het voorjaar, wat temperaturen en neerslag betreft, ook als vrij normaal worden aangemerkt. Dit jaar ging groep 1 weer als eerste van start en was Addie Pullens de gelukkige, die als eerste van onze groep Waalwijk e.o. een kievitsnest vond, en nog wel met 4 eieren! Zoals bekend - maar we herhalen het nog maar eens - gaat het er om met deze brief onze leden enkele keren per seizoen te informeren over het reilen en zeilen van onze totale weidevogelgroep. In deze brief kunnen onderwerpen aan de orde komen zoals: Addie Pullens (groep 1) op 18 maart met haar eerste Waalwijkse kievitsei eren en. een nieuwe PDA 1
zoek- en beschermingsresultaten, bijzondere ervaringen tijdens ons werk, waarnemingen van andere weide- en akkervogels en van zoogdieren, interessante en/of nuttige informatie over de agrariërs en onze leden en andere nieuwtjes en wetenswaardigheden. Wij geven de informatie mede aan de hand van de gegevens die de contactpersonen van onze loopgroepen ons toeleveren. Daarnaast zijn en blijven foto s van iedereen natuurlijk ook heel erg welkom. Personele bezetting Een week na de startavond meldde zich via Ad Hooijmaijers een nieuw lid aan voor onze groep. Het is Jan Broeders uit Drunen. Hij werkt mee in zoekgroep 4. Hij is daar erg welkom, mede omdat twee andere leden van die groep, Nicole Folkerts en Cokkie de Hart, dit jaar (weer) verstek moeten laten gaan. We hopen dat Jan het werk met veel plezier zal doen en er voldoening aan beleeft. In groep 3 is Wim van Rooijen tot onze en zijn spijt door ziekte verhinderd dit jaar mee te doen. In groep 6 is Marjan Keijzer, na een heupoperatie vorig jaar, wel weer van de partij, maar moet Rinus Graafmans nu vanwege gezondheidsproblemen, hopelijk tijdelijk, verstek laten gaan. Verder zijn er enkele leden met PHPD (pijntje hier, pijntje daar), maar ze kunnen gelukkig wel mee blijven doen. We hebben op 4 maart j.l. een wervend artikeltje voor nieuwe leden geplaatst in het Weekblad Waalwijk/Drunen, maar dat leverde helaas geen resultaat op. Ondanks dat, lijken alle loopgroepen toch voldoende bezet te zijn, behalve groep 4. Hier zal mogelijk door het ontbreken van Wim van Rooijen en vroege vakanties af en toe de bezetting wat aanvulling behoeven. Groep 5 heeft al aangeboden zo nodig bij te willen springen. Het ziet er dus naar uit dat we ook dit jaar samen voldoende capaciteit hebben om het beschermingswerk aan te kunnen. Digitaal vastleggen van nestgegevens Vorig jaar heeft groep 6 geëxperimenteerd met twee via Marktplaats gekochte GPSapparaten. Hiermee hoopten we beter te kunnen werken met minder legselverlies. Die apparaten konden we toen aanschaffen met financiële steun en met instructie van Anja Popelier van het Brabants Landschap. Helaas was het gebruik er van geen succes. Zoals bekend zijn we er In de afgelopen winterperiode in geslaagd om met financiële steun van de RABObank en de gemeente Waalwijk vier Trimble apparaten (Juno 3B) aan te schaffen, ook wel PDA s genoemd (Personal Digital Assistant). Hiermee hopen we wel resultaat te boeken. Cursus gebruik PDA Op 10 en 11 maart j.l. hebben van alle groepen enkele mensen de cursus GPS en Weidevogels gevolgd. Deze werd op een prima wijze verzorgd door Anja Popelier (Bureau AP Natuuradvies en begeleiding). Zij had vooraf al de benodigde software op de nieuwe PDA s geïnstalleerd. Antoon Muskens stelde bij hem thuis gastvrij cursusruimte en koffie ter beschikking alsook het gebruik van zijn computer. Hulde voor beiden! Teneinde het gebruik van de apparaten te vergemakkelijken zijn de groepen 6-noord 2
Eén van de cursusgroepjes met Anja Popelier, Dick en Jaap Pol en Henk Bergmans, foto Antoon Muskens (Henk Bergmans) en 6-zuid (Dick Pol) omgedoopt naar respectievelijk groep 6 en 7. Dit jaar dienen de gegevens niet alleen digitaal, maar ook nog op papier - in de bekende veldboekjes te worden vastgelegd. Een dubbele boekhouding dus. Dit om bij eventuele foute digitale invoer, toch nog over de juiste gegevens te beschikken. Adressenlijst Jullie ontvingen inmiddels allemaal de nieuwe bijgewerkte adressenlijst. Mochten zich in de loop van het seizoen wijzigingen voordoen, geef deze dan a.u.b. even door, ook die van de agrariërs. Dan blijft de lijst bij de tijd. Het eerste kievitsnest Op 8 maart j.l. is in het zuid hollandse Schelluinen het eerste Nederlandse kievitsei gevonden, op 10 maart het eerste ei in Brabant (Schijndelse Heide). Binnen onze groep was Addie Pullens de eerste vinder op 18 maart (zie pagina 1). Dus traditiegetrouw was het weer groep 1! Even had groep 6 nog de hoop dat zij dit jaar eerste zouden zijn. Zij vonden een ogenschijnlijk gereed nest, maar de eieren bleven te lang uit om eerste te zijn. Resultaten Het is elk jaar weer afwachten hoe de resultaten van de eerste loopdagen van onze zoekgroepen zijn. Die zijn natuurlijk afhankelijk van het weer en de voedselsituatie, maar ook van de bewerkingen van het land door de boeren. Ze zijn vaak wisselend en 3
verrassend. Inmiddels hebben alle groepen hun eerste terreinbezoeken achter de rug en hun resultaten geüpload naar de database van Landschapsbeheer Nederlanden. We ontlenen ze hieraan voor deze nieuwsbrief. Zoals bekend kunnen jullie de resultaten ook zelf op elk moment bekijken op genoemde site. We vragen jullie, en de contactpersonen van onze zeven groepen in het bijzonder, ons van andere informatie te blijven voorzien, zodat er tijdens het seizoen toch vier keer een lezenswaardige brief kan blijven verschijnen. Tot nu toe vonden we samen 53 (37) nesten met totaal 204 (125) eieren, allemaal van de kievit. Het aantal gevonden nesten is ruim 40% meer dan vorig jaar na de eerste veldbezoeken. De getallen tussen haakjes () zijn de gegevens van de eerste ronde van vorig jaar. Dat geldt ook voor de cijfers hieronder, waar de resultaten per groep zijn vermeld per 10 april. Groep 1 van Antoon Muskens Totaal 13 (5) kievitsnesten met 47 (19) eieren. Eén nest is inmiddels verloren gegaan door bewerkingen. De stijgende lijn van de laatste jaren lijkt zich hier voort te zetten. De groep zag hier een koppel patrijzen. Groep 2 van Ad Hooijmaijers Hier zijn nog geen zoekresultaten gemeld. Er is wel een paartje wulpen gesignaleerd. De oppervlakte grasland neemt hier toe ten koste van bouwland (maïs). Even tijd voor koffie bij groep 4, v.l.n.r. Jan Broeders, Sonja v.d. Hurk en Kees Lambrechts, foto Ad Hooijmaijers 4
Groep 3 van Henk Pijnappels Deze groep loopt bij één boer. Door diverse omstandigheden werken ze gemiddeld met slechts 3 personen. Ze vonden hier op een moeilijk begaanbare kleiakker 2 (10) kievitsnesten met 8 (30) eieren. Op de in eerdere jaren beste kievitakker van dit bedrijf is wintertarwe gezaaid, i.p.v. de al jaren gebruikelijke maïs. Hierdoor is de animo van de kieviten om hier te broeden sterk terug gelopen. De groep zag enkele keren wulpen in groepen van 10 à 20 fourageren of overvliegen. Daarnaast ook grutto s, scholeksters, gele kwikstaarten, een paar keer een watersnip en één keer 4 mannetjesfazanten bij elkaar. Het zoekgebied grenst aan de Maasdijk. Aan de andere kant, boven de uiterwaarden, is het soms erg druk in de lucht. In het gebied komen veel hazen voor, die duidelijk laten zien dat de rammeltijd is aangebroken. Trouwens, met twee hazenlijken op de weg waren de kraaien weer gelukkig. Groep 4 van Sonja van den Hurk Totaal 16 (12) kievitsnesten met 62 (45) eieren. Eén nest bevatte zelfs vijf eieren. Extra opvallend omdat dit hier vorig jaar ook al gebeurde! In de omgeving wordt nog al wat bouwland omgezet in grasland. 2014 2015, foto s Ad Hooijmaijers Groep 5 van Stans van Dongen Hier 1 (2) kievitsnest met 4 (8) eieren. De nieuwe eigenaar van dit in het verleden prima kievitenperceel (7 ha groot), waar dit nest gevonden werd, gaat het op heel korte termijn omzetten van maïs- naar grasland. Dit gaat gepaard met dempen van een sloot, grondverzet en egalisatie. Het nest zal dus zo goed als zeker verloren gaan. De boer trok de eerder verleende loopvergunning in. Eén van de gevolgen van het vrijgeven van het melkquotum komt hier aan het licht. Weer een forse aanslag op het zoekgebied van deze groep. Er blijven hier onderhand wel erg weinig zoekakkers over. Groep 6 van Henk Bergmans Totaal 18 (8) kievitsnesten met 71 (23) eieren op het noordelijke deel van de Gorseweide. Alle nesten zijn gevonden op enkele percelen van één boer. Henk heeft hem een kaartje met de locaties van de nesten gestuurd in verband met geplande werkzaamheden. 5
Een printje met het resultaat van groep 6 Groep 7 van Dick Pol Hier, op het zuidelijke deel van de Gorseweide, werden 3 nesten gevonden met in totaal 12 eieren. Ook hier gaven wulpen luidruchtig van hun aanwezigheid blijk. Verder werden ca 10 watersnippen gespot, vermoedelijk op doortrek. Ook werden er veel hazen gezien. Conclusies Uit vorenstaande blijkt dat we best tevreden mogen zijn met deze start 2015, samen ruim 40% meer nesten in deze beginfase! Wat zorgen baart, is de teruglopende oppervlakte bouwland ten gunste van grasland. De gevolgen van het vrijgeven van het melkquotum heeft bij groep 5 al duidelijk negatieve gevolgen. Maar ook andere groepen zullen hier vast mee te maken hebben (zie groep 2 en 4) of krijgen. We zijn benieuwd hoe de kieviten hier op reageren; het ei moet toch gelegd worden zou je zeggen! Waar we ons al enkele jaren zorgen over maken, zet zich ook dit jaar door, de steeds verder teruglopende vondsten in het gebied tussen het Drongelenskanaal en de Elshoutse Zeedijk, waar de groepen 2 en 5 opereren. En verder Gastlessen als maatschappelijke tegenprestatie Zoals gemeld op de startavond vroeg de RABObank ons zo mogelijk een maatschappelijke tegenprestatie te leveren in verband met de geschonken PDA s. Het bracht Henk Bergmans op het idee ons een presentatie over weidevogelbescherming te laten houden voor een groep van de Basisschool Meerdijk, waar kleinkinderen van hem zitten. Na het nodige vooroverleg groeide dat uit naar het verzorgen van totaal zes gastlessen op 6
Mathijs Bergmans bij de door Addie Pullens meegebrachte dieren, foto Henk Bergmans 24 februari en 26 maart. Hiertoe maakten we een powerpointpresentatie en hadden we de beschikking over een filmpje over weidevogelbescherming. Op 24 februari gaven we gastlessen voor de groepen 5 t/m 8. Hierbij gebruikten we ook geleende materialen van het Brabants Landschap. Op 26 maart waren de groepen 3 en 4 aan de beurt. Hierbij zorgde Addie Pullens voor een aantal opgezette vogels en een egel en beantwoordde zij vragen van leerlingen daarover. Afgaande op de reacties van de leerlingen en de complimenten van de leerkrachten kunnen we terugzien op een geslaagde tegenprestatie. En het was nog heel leuk om te doen ook! Mandjes Zeker zo aan het begin van het seizoen blijft het gebruik van mandjes belangrijk, vooral als de legsels compleet zijn en er gebroed wordt. Bij het onverwacht opdoemen van bewerkingsmachines, kunnen wij dan snel handelen. Datzelfde geldt natuurlijk voor de boeren en loonwerkers. Wij zijn er immers vaak niet als zij aan de slag gaan. Een reden temeer om, zodra verantwoord, gebruik te blijven maken van mandjes. PDA Het werken met de PDA s wordt door alle groepen positief ervaren. Als je het één keer gedaan hebt, een fluitje van een cent en Heel goed te doen waren enkele reacties. Tot slot We zijn met een normaal voorjaar van start gegaan. Het startresultaat is, in vergelijking met vorig jaar duidelijk beter. We hebben op dit moment nog geen gegevens van andere groepen uit Brabant, dus ook nog geen idee hoe het elders gaat. 13 april 2015, Henk Bergmans en Harry Keijzer 7