Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Zitting 1981-1982 R- ''sbegroting voor het jaar 1982 17100 Hoofdstuk XIV Departement van Landbouw en Visserij Nr. 49 BRIEF VAN DE MINISTER VAN LANDBOUW EN VISSERIJ Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal 's-gravenhage, 7 juli 1982 Hierbij zend ik u de tijdens het mondelinge overleg met de vaste Commissie voor Landbouw en Visserij van 27 mei 1982 toegezegde notitie over de lopende onderzoekprojecten op het gebied van het welzijn van dieren. De Minister van Landbouw en Visserij, J. de Koning Tweede Kamer, zitting 1981-1982, 17 100 hoofdstuk XIV, nr. 49 1
OVERZICHT VAN DE LOPENDE ONDERZOEKPROJECTEN OP HET GEBIED VAN HET WELZIJN VAN DIEREN Het overzicht van de lopende onderzoekprojecten op het gebied van het welzijn van dieren is gebaseerd op per 1 juni 1982 (voor varkens en vleeskalveren per 15 april 1982) bij de Centrale Projectenadministratie NRLO geregistreerde projecten, vermeld in NRLO-projecten overzicht nr. 139. De projecten zijn, gericht naar diersoorten, als volgt gepubliceerd: 1. welzijnsonderzoek vleeskalveren; 2. welzijnsonderzoek ander rundvee; 3. welzijnsonderzoek varkens; 4. welzijnsonderzoek pluimvee; 5. welzijnsonderzoek diversen (paarden, konijnen, laboratorium-, gezelschaps- en dierentuindieren, algemene aspecten). Per project is achtereenvolgens aangegeven de uitvoerende instelling met het projectnummer, de projecttitel, de projectleider/contactpersoon, het NRLO-registratienummer en het aanvangsjaar. Lijst van gebruikte afkortingen: FD: ILOB: : IPS: : IVVO: LH: PR: Faculteit der Diergeneeskunde, Utrecht. Instituut voor Landbouwkundig Onderzoek van Biochemische Producten, Wageningen. Instituut voor Mechanisatie, Arbeid en Gebouwen, Wageningen. Instituut voor Pluimvee-onderzoek «Het Spelderholt», Beekbergen. Instituut voor Veeteeltkundig Onderzoek «Schoonoord», Zeist. Instituut voor Veevoedingsonderzoek, Lelystad. Landbouwhogeschool, Wageningen. Proefstation voor de Rundveehouderij, Lelystad. 1. Welzijnsonderzoek vleeskalveren 420 Alternatieven voor de huisvesting van vleeskalveren (vergelijkingen tussen conventionele houten box, z.g. halve boxen met aangebonden kalveren en de huisvesting in groepjes van drie) - G. van Putten - 7842 (1977). 813 De morbiteit van vleeskalveren met 100 gram stro per dag, in vergelijking met die van vleeskalveren zonder deze bijvoeding - G. van Putten - 9218 (1979). 814 Praktische mogelijkheden ter bestrijding van anaemie bij jonge vleeskalveren - G. van Putten - 9219 (1980). 815 Het welzijn van vleeskalveren in verband met de vorm van het te verstrekken ruwvoer (stro versus stroblok) - G. van Putten - 9220 (1979). 691 Aanpassing van de huisvesting en inrichting voor rundvee, bestemd voor de vleesproduktie, met het oog op een welzijnsverbetering (vergelijking vormen van groepshuisvesting met individuele huisvesting bij vleeskalveren; combinatie open stal en groepshuisvesting met en zonder stro) - A. C. Smits - 9033 (1979). Diverse subprojecten. Tweede Kamer, zitting 1981-1982, 17 100 hoofdstuk XIV, nr. 49 2
PR 211 Huisvesting en welzijn van vleesstieren (beproeving staltypen en huisvestingsvormen voor kalveren van 0-6 maanden, studie en ontwikkeling van huisvestingssystemen voor stieren van 6 tot 16 maanden) - D. Oostendorp - 10107 (1981). LH, Veeteelt E 202.800 Omgevingsinvloeden op de ontwikkeling van normaal en abnormaal gedrag bij kalveren - J. H. M. Metz - 9904 (1980). ILOB 8067 8308 8309 Voedingsfysiologische aspecten van de verstrekking van stro aan mestkalveren - K. K. van Hellemond - 8067 (1980). De invloed van voeding en huisvesting op het weerstandsvermogen van mestkalveren (in samenwerking met FD, vakgr. Immunologie, en LH, vakgr. Veehouderij') - K. K. van Hellemond - 8228 (1979). Factoren die het ontstaan van lebmaagzweren bij mestkalveren beïnvloeden (in samenwerking met FD, vakgr. Pathologie) - K. K. van Hellemond - 20030 (1982). 2. Welzijnsonderzoek ander rundvee 649 681 692 De inrichting van boxenstallen (o.a. boxbedekking, strooisels, roosters) - Tj. Westendorp - 8781 (1972). Zie hiervoor ook PR 157. De invloed van huisvestings- en inrichtingssystemen op het gedrag van melkvee - A. C. Smits - 4749 (1960). Huisvesting van fokkalveren en jongvee in open en gesloten stallen in relatietot de gezondheiden de technische resultaten -A. C. Smits - 9034 (1979). 440 630 Sociaal gedrag van melkkoeien en de sociale organisatie van een kudde melkvee in relatie tot huisvestingssystemen - H. K. Wierenga - 7844 (1977). De effectiviteit van mechanische en elektrische bedwelmingsmethoden bij herkauwers - E. Lambooy -9215 (1979). E 202.762 Sociaal gedrag van runderen - J. H. M. Metz - 6857 (1976). PR 143 146 157 Bestrijden en voorkomen van klauwgebreken bij rundvee - R. Kommerij - 8732 (1972). Huisvesting en management met betrekking tot het afkalven van melkvee (o.a. ontwikkeling krachtbegrenzer op verlosapparaat) - R. Kommerij - 8754 (1975). Inrichting ligboxenstallen voor melkvee in verband met gezondheid en welzijn - P. J. M. Snijders - 8758 (1973). Zie hiervoor ook 649. Tweede Kamer, zitting 1981-1982, 17 100 hoofdstuk XIV, nr. 49 3
201 Overlegactiviteiten ten aanzien van het ontwikkelen van normen voor welzijn van runderen en schapen - J. W. Seinhorst e.a. - 9654 (1978). 218 De gevolgen van overbezetting in een ligboxenstal voor melkvee - R. Kommerij - (1982). 3. Welzijnsonderzoek varkens 531 Arbeidsbehoefte bij nieuwe vormen van huisvesting voor varkens (analyse van de arbeid in verband met het welzijn van dieren en/of energiebesparing) - J. G. C. Gerritsen - 10025 (1981). 663 Stalklimaatsinvloeden op de mestresultaten van varkens (o.a. relatie tussen ventilatie - technische resultaten - diergezondheid)" P. I. Haartsen - 1179 (1967). 664 De huisvesting van mestvarkens (energie-arme gebouwen, vergelijking roostervloeren, stroverstrekking) - P. Koomans - 4763 - (1972). 670 Huisvestingsmethoden en bijbehorende voorzieningen voor biggen (vergelijking stalvormen in relatie tot oppervlakte per dier en strogebruik) - P. Koomans - 4771 (1972). 687 De invloed van huisvestings- en inrichtingssystemen op het gedrag en het welzijn van gespeende biggen en mestvarkens -R. G. Buré-8368 (1978). 695 De invloed van huisvestings- en inrichtingssystemen op het gedrag en het welzijn van fokvarkens - R. G. Buré - 9388 (1980). 160 Welzijn van drachtige zeugen gehouden in groepshuisvesting -R. de Koning - 9895 (1980). 190 Het vaststellen van het welzijn van vleesvarkens bij drie lichtniveaus - G. van Putten - 6143 (1976). 230 Kastratie/partiële kastratie in mannelijke slachtvarkens - P. Walstra - 2307 (1967). 320 Erfelijke en milieu-invloeden op lokomotiestoornissen bij varkens - P. G. v.d. Wal - 5809 (1976). 470 Gedrag als mogelijke indicator voor pijn bij biggen - G. van Putten - 20067 (1982). 520 Welzijn van drachtige zeugen in verschillende systemen van individuele huisvesting - R. de Koning - 9212 (1979). 540 Transportschade bij varkens - G. van Putten - 1196 (1970). 550 Beladingsnormen voor internationaal transport van slachtdieren (varkens) over langere afstand - E. Lambooy - 10089 (1981). 570 Het opheffen van bezwaren verbonden aan de produktie van gemeste beertjes - P. Walstra - 1209 (1967). IVVO 331 Verbetering van de vruchtbaarheid en het welzijn van fokzeugen door onderzoek naar voedingsfactoren die hierop van invloed zijn - A. W. Jongbloed - 8614 (1978). 794 Een welzijnswaardering voor varkensstallen en -stalinrichtingen door middel van operante keuzeproeven - J. van Rooijen- 9235 - (1979). Tweede Kamer, zitting 1981-1982, 17 100 hoofdstuk XIV, nr. 49 4
805 Invloed van huisvestingssystemen op de weerstand en het gedrag van zeugen en biggen - T. v.d. Lende - 9908 (1980). 806 Betekenis van ontogenetische processen voor het sociale gedrag van varkens - W. Schouten - 9909 (1980). FD-Zoötechniek 81-VII-7 Aspecten van het welzijn van varkens tijdens de kraam-, opfok- en mestperiode - A. Hoogerbrugge - 9362 (1977). ILOB 8308 De invloed van huisvestingsfaktoren op het weerstandsvermogen van mestvarkens - K. K. van Hellemond - 8228 (1982). Regionale varkensproefbedrijven Diverse praktijkvergelijkingen van huisvestings- en verzorgingssystemen, veelal in samenwerking met instituten, waarbij het onderdeel welzijn van dieren een belangrijk deelaspect van het onderzoek is. 4. Welzijnsonderzoek pluimvee IPS 604 Veranderingen in gedrag door genetische selectie bij pluimvee - G. C. Brantas - 7886 (1970). 609 Onderzoek naar de mogelijkheden om door selectie het optreden van pootskeletafwijkingen bij slachtkuikens tegen te gaan - F. R. Leenstra - 9525 (1977). 614 Skeletafwijkingen bij slachtpluimvee - P. C. M. Simons - 3918 (1972). 616 Gedrag en welzijn van pluimvee - G. C. Brantas - 7733 (1970). 618 Bruikbaarheid en welzijnsaspecten van gedragskooien voor leghennen - G. C. Brantas - 9222 (1979) (zie ook 672). 620 Biochemische aspecten van stressfactoren bij pluimvee (i.s.m. The New York Blood Center) - G. Beuving - 3088 (1972). 623 Rusten en slapen bij kippen - H. J. Blokhuis - 9522 (1980). 637 Het ontwikkelen van een betere verdovingstechniek voor pluimvee - C. H. Veerkamp - 6071 (1975). 645 Zie 383. 660 Alternatieven voor de legbatterij in de pluimveehuisvesting - D. A. Ehlhardt (i.s.m. J. A. M. Voermans, ) - 9899 (1981). 661 Oorzaken buiten-nest-eieren van kippen - H. J. Blokhuis - 10110 (1981) (i.s.m.lh). 663 Het ontstaan van verenpikken bij kippen - H. J. Blokhuis - 10049 (1981). 666 De bruikbaarheid en welzijnsaspecten van speciale voorzieningen, zoals zandbakken, voor leghennen - G. C. Brantas - 10108 (1981). 383 Het ontwikkelen van en het doen van onderzoek aan aanvaardbare transportsystemen voor slachtkuikens - K. de Koning (i.s.m. A. R. Gerrits, IPS) - 9336 (1980). Tweede Kamer, zitting 1981-1982, 17 100 hoofdstuk XIV, nr. 49 5
672 Huisvestings- en welzijnsaspecten van pluimvee (gebruiksmogelijkheden gedragskooien, welzijnsbevorderende verbeteringen van kooi-onderdelen) - P. I. Haartsen - 4775 (1972). 698 Zie ook IPS 660. LH-Pluimveeteelt E 206.802 Vergelijking van huisvestingssystemen voor legkippen met behulp van klimaatcellen - E. H. Keetelaars - 9931 (1980). E 202.787 Sociaal gedrag en sociale organisatie bij kippen - P. M. Schenk - 8804 (1978). E 202.804 Functionele aspecten van het schoonmaakgedrag bij kippen -P. M. Schenk - 9619 (1980). Regionale Pluimveeteeltproefbedrijven Diverse praktijkvergelijkingen van huisvestings- en verzorgingssystemen, veelal in samenwerking met instituten, waarbij het onderdeel welzijn van dieren een belangrijk deelaspect van het onderzoek is. 5. Weizijnsonderzoek diversen (paarden, konijnen, laboratorium-, gezel schaps- en dierentuindieren, algemene aspecten) E 202.809 E 202.807 Invloed van vroegere ervaringen op het volwassen gedrag van konijnen - J. H. M. Metz-9912 (1980). Sociaal gedrag van een groep in gevangenschap gehouden mantelbavianen - P. R. Wiepkema - 9910 (1980). FD-Zoötechniek VII-81-5 VII-81-6 Verschil in milieu-adaptatie bij muizenstammen en stamkruisingen - A. K. Kremer - 6023 (1975). Ontwikkeling van het gedrag van de hond in verband met het kennelsyndroom - J. Bouw, J. A. R. A. M. van Hooff -9789 (1980). 620 Euthanasie van dieren, die op grond van de Veewet afgemaakt worden - E. Lambooy - 9214 (1979). FD-Algemene heelkunde en Heelkunde der grote huisdieren XII-81-3 De onbedekte kastratie volgens de gesloten methode bij de hengst - A. W. Kersjes - 8295 (1980). 818 Draadloze alarmering in de veehouderij - D. de Lange - 9385 (1980). Tweede Kamer, zitting 1981-1982, 17 100 hoofdstuk XIV, nr. 49 6