75 jaar EHBO vereniging Liempde

75 jaar EHBO vereniging Liempde Geschreven door: Shirley Schoenmakers-Rüb. 1

Colofon Uitgave: EHBO vereniging Liempde Auteur: Shirley Schoenmakers-Rüb Foto s: Afkomstig van EHBO vereniging Liempde, familie van oud-leden en geschiedenisboeken. Oplage: 200 exemplaren Copy-right: De inhoud van delen van deze uitgave mag door derden gebruikt worden. Bronvermelding wordt op prijs gesteld. Vormgeving: Peijnenburg Advertising te Liempde. Drukwerk: Eerste Liempdse Drukkerij, Henk Thomassen te Liempde. Deze uitgave is mede tot stand gekomen dankzij goede gevers achteraan in dit boek vermeld. 2

Inhoudsopgave Een woord vooraf 4 De voorgeschiedenis 5 18e eeuw 6 19e eeuw 6 S.J.Brugmans 7 Fl. Nightingale 7 Clara Barton 8 Henry Dunant 8 C.B. Tilanus 9 Het ontstaan van de EHBO 11 John Furley 12 J.H.C. Basting 13 Z.K.H. Prins Hendrik 13 De Oprichting van de EHBO 15 Johanniter orde 16 KNV EHBO 16 Het Oranje Kruis 16 Nationale Bond 17 EHBO-Noord Brabant 17 NODE 18 FNE 18 De EHBO-vereniging Liempde 19 Tijdsbeeld 20 Het eerste bestuur 22 De EHBO-er en specialisaties 25 Cursus aanbod 27 Wat is EHBO? 31 De regel van vijf 32 A-B-C 33 Diamanten kwartier 33 De regel van negen 33 De EHBO door de jaren heen 35 Enkele verhalen van oud-leden en leden 36 Woord van Directeur Het Oranje Kruis 40 Woord van Voorzitter EHBO NoordBrabant 41 Woord van Kaderdocente EHBO 42 Tot slot 43 woord van bestuur EHBOvereniging Liempde 44 Lijst van geraadpleegde boeken en sites 45 Lijst van bedrijven en personen die de uitgave van dit boek mogelijk hebben gemaakt 46 3

Een woord vooraf 75 jaar EHBO in Liempde: een mijlpaal van formaat We kunnen in ons land niet zonder vrijwilligers die in EHBO-verband de benodigde zorg leveren. Ook al zijn we in ons rijke landje aan de zee redelijk goed voorzien van ziekenhuizen, huisartsen en zorgverleners, het is onmogelijk om altijd en overal betaalde krachten beschikbaar te hebben. Vandaar dat we met recht trots mogen zijn op die vele vrijwilligers. Hoeveel levens zouden er door hen al gered zijn? Mensen helpen die in nood verkeren is natuurlijk van alle tijden, maar sinds het eind van de 19e eeuw doen we dat ook in georganiseerd verband. Sinds de oprichting in 1893 is de Koninklijke Nederlandse Vereniging Eerste Hulp Bij Ongelukken (KNV EHBO) uitgegroeid tot een vereniging met 560 plaatselijke afdelingen. Met 75 jaar is de Liempdse EHBO dus van een respectabele leeftijd. Al deze vrijwilligers, en dus ook zeker die in Liempde, verdienen ons respect. Ten eerste zijn alle EHBO ers bereid geweest een opleiding te volgen om gediplomeerd EHBO er te worden. Wie herinnert zich niet het Oranje Boekje? Velen hebben daaruit gestudeerd, om anderen te kunnen helpen. Toen ik als jonge jongen bij de verkenners was en het insigne EHBO wilde halen, ben ik er ook mee opgeleid. Maar bij een eenmalig diploma blijft het niet. Wie echt bij wil blijven, volgt ook regelmatig bijscholingscursussen. De wereld om ons heen staat immers niet stil. Denk maar eens aan het gebruik van de zogenaamde AED s (Automatische Externe Defibrilatoren). En dan vergt het natuurlijk ook veel van vrijwilligers om al dat geleerde in praktijk te brengen. Anderen gaan naar evenementen, sportwedstrijden, feesten voor hun plezier, EHBO ers komen vaak met taak en een grote verantwoordelijkheid. En als je dat alles gedurende 75 jaar waar kunt maken, zoals hier in Liempde, dan is een woord van dankbaarheid en respect op zijn plaats. Namens de gemeenschap dus: hartelijk gefeliciteerd met jullie 75-jarig bestaan en bedankt voor de duizenden uren vrijwillige inzet om te waken over de gezondheid van anderen. Anton van Aert Wethouder gezondheid c.a. Gemeente Boxtel 4

75 jaar De voorgeschiedenis... 5

De voorgeschiedenis... De voorgeschiedenis van de Eerste hulp begint zo n beetje in de achttiende eeuw. Er vinden in die tijd veranderingen plaats. Al eerder is de adel op het tweede plan geschoven en voeren de burgers de boventoon. De traditionele manier van denken, waarbij God en zijn gebod alles is, maakt plaats voor een benadering van al het gebeuren door middel van wetenschappelijke benadering. De Amerikaanse vrijheidsstrijd opent de ogen voor de Europeanen. In Frankrijk volgt de strijd met gelijkheid, vrijheid en broederschap voor iedereen. In de negentiende eeuw vindt niet alleen de industriële revolutie plaats, maar zijn er ook grote veranderingen op sociaal gebied. De zorg voor het individu neemt een belangrijkere plaats in dan voorheen. In Nederland zien we, dat in een nieuwe grondwet van 1848, belasting naar draagkracht en vrijheid van godsdienst worden voorgeschreven. We krijgen na de bekende schoolstrijd de gelijkheid van openbaar en katholiek onderwijs. Er komt een wet tot het verbod van kinderarbeid. Ook de vrouwen nemen het lot van misbedeelden op zich. Hadden vooraanstaande mannen als de staatslieden Troelstra, A. Kuyper, Dr Savorin Lohman, Dr Schaepman en de predikant Domela Nieuwenhuis het lot van de misbedeelden in handen genomen, door verandering te brengen van de maatschappij, te bewerkstelligen of politieke macht aan de rechtenlozen te geven. De vrouwen van die tijd pakten het probleem op hun eigen wijze aan. Ze beginnen het leed te verzachten door o.a. te werken in de vrouwengevangenis in Gouda, te assisteren in de gezinnen van weduwen met jonge kinderen of de oprichting van leer- en werkscholen om behoeftige meisjes een vak te leren. Bekende Internationale namen zijn; de Nederlanders S.J.Brugmans en J.H.C. Basting, de Engelse Fl. Nightingale, de Amerikaanse Cl. Barton en de Zwitser J.H.Dunant. 6

S.J.Brugmans In 1815 vindt in de omgeving van Waterloo de grote veldslag plaats tegen Napoleon door de Engelse, Pruisische en Nederlandse legers (o.l.v. De Prins van Oranje). De Nederlander S.J.Brugmans is dan Inspecteur-Generaal van de militaire geneeskundige dienst en regelt de verzorging van zo n 42.000 gewonden. Hij organiseert een goedlopende organisatie. In de in allerijl ingerichte hospitalen kan men vriend en vijand naast elkaar zien liggen. Brugmans maakt geen onderscheid als het ophulpverlening en verpleging aankomt en dat is tot die tijd nooit voorgekomen. Brugmans was al op 22-jarige leeftijd professor in de natuurkunde, logica, astronomie en metafysica. Hij heeft de onpartijdige hulpverlening aan oorlog slachtoffers al een halve eeuw voor de oprichting van het Rode Kruis in de praktijk gebracht. Florence Nightingale Florence Nightingale leefde van 1820 1910. Ze toonde al vroeg belangstelling voor de verpleging en vindt dat verplegen een vak is in tegenstelling tot haar welgestelde Engelse ouders, die zich daartegen verzetten. Ze reist naar Duitsland en Frankrijk waar zij een intensieve studie maakt van de verpleging en brengt dat terug in de praktijk in Engeland. In 1850 vertrekt Florence met nog 36 verpleegsters, naar Turkije om daar gewonde en zieke soldaten te verplegen. Daar krijgt ze de naam: Dame met de hamer omdat ze tegen de orders in op kloeke wijze een kist met geneesmiddelen openbreekt. De bekende bijnaam van haar is: Dame met de Lamp omdat ze s nachts met de lantaarn in de hand langs de bedden gaat om de zieke soldaten te bezoeken waarvoor ze overdag geen tijd had. Na terugkeer in Engeland besteed ze haar bijeengebracht geld aan de inrichting tot opleiding van verpleegsters. Ze verricht baanbrekend werk voor betere verzorging van oorlogsgewonden en uitzending van verpleegsters, wat in strijd was met de toen geldende opvatting dat de verpleging geen vrouwenwerk was. Haar geboortedatum, 12 Mei, is in Nederland de Dag van de Verpleging. 7

Clara Barton Oprichtster van The Red Cross, het Rode Kruis in Amerika. Door de Amerikaanse burgeroorlog (destijds de strijd tussen het industriële noorden en het katoen verbouwende zuiden en op de achtergrond speelde de kwestie van de negerslavernij uitdrukkelijk mee) waarbij massa s soldaten vielen, zocht Clara naar gewonde soldaten uit haar geboorteplaats. Toen viel haar op hoe weinig voorzieningen er voor de slachtoffers waren en zelfs geen verbandmiddelen. Ze komt in actie met hulp van vrienden en bekenden en helpt bij de verpleging van de gewonden. In 1862 nam ze de taak op om bij het slagveld te helpen, daar werd ze zelf ziek. Ze vertrok naar Zwitserland voor genezing, waar zij Henry Dunant ontmoet. In 1870 verlaat ze Zwitserland om weer gewonden te gaan verplegen. Daarbij leert ze het werk van het inmiddels opgerichte Rode Kruis kennen. Terug in Amerika heeft ze jaren werk en veel overredingskracht nodig om aldaar een Rode Kruis op te richten, en de Verenigde Staten te doen toetreden tot de verdragen van Geneve. In 1881 komt in de Verenigde Staten het Rode Kruis tot stand en wordt Clara de eerste voorzitter. Henry Dunant Nadat in de loop der eeuwen de verzorging van oorlogsslachtoffers in de praktijk steeds meer aandacht heeft gekregen, is het Henry Dunant die de Rode Kruis gedachte uiteindelijk formuleert en bekend maakt. Henry was in 1859 ooggetuige van een bloederige slag bij het plaatsje Solferino. Op het slagveld blijven 40.000 slachtoffers achter, zonder medische verzorging, voedsel of water. Met medewerking van anderen zet hij de hulpverlening aan de gewonden op touw en helpt zelf mee. Hij zet zijn gedachte op papier en denkt daarbij ook meteen aan een ruimere doelstelling van de organisatie. Vervolgens legt hij het in boekvorm geschreven idee ter beoordeling voor aan Generaal Dufour, waarna het in 1862 verschijnt. Het gevolg van een commissie in 1863, in 1864 een diplomatieke conferentie (16 Europese landen), ondertekening van de Conventie van Genève in Augustus 1864 (de grondwet van het Rode Kruis), het herkenningsteken- een rood kruis op een wit vlak. In 1899 wordt Henry Dunant de nobelprijs voor de vrede toegekend. In 1910 overlijdt hij op 82 jarige leeftijd. Zijn werk blijft voortbestaan en er zijn vier verdragen opgesteld, alle gedateerd op 12 augustus 1949 en in 1977 volgen er twee aanvullende protocollen. 8

C.B. Tilanus Tilanus was een Nederlandse Medicus en Hoogleraar in de medicijnen. Hij volgde lessen aan de Utrechtse Hogeschool, promoveerde in 1818 en vestigde zich te Arnhem als Arts in een genees- en heelkundige praktijk. In 1828 werd hem een leerstoel in de heel- en verloskunde te Amsterdam aan het Atheneum Illustre en de klinische school aangeboden. Waar hij 45 jaar aan verbonden zou blijven. Gedurende deze jaren richtte hij een groot aantal inrichtingen op. In 1923 had hij zijn 40 jarig jubileum. Tilanus was de eerste in Nederland die bij een operatie de nieuwe ontdekking van de narcose toepast. 9

Kaartje voor de EHBOer om een slachtoffer bij te staan in het uur van sterven uit 1939 10

75 jaar Het ontstaan van de EHBO 11

Het ontstaan van de EHBO John Furley John Furley was professor in Groot Brittannië en onderzocht letsels en verwondingen met daarbij de hulpverlening. Zo kwam hij bij de St. John s Ambulance Association terecht. Hij heeft later nog diverse meetings verzorgd waar hij voor gevraagd was om over zijn bevindingen, van de hulpverlening bij letsels en verwondingen, te praten. Hij werd uitgenodigd in Duitsland en veel later in Nederland. Hij bleef experimenteren en onderzoeken hoe het beter kon. Maakte aantekeningen en sketches. Bedacht hoe de hulpverlening beter kon. Furley is de bedenker van de stretcher en de brancard. Het begon in het ziekenhuis in Ashford en later meerdere ziekenhuizen en op diverse treinstations. Hij begon ook chirurgen te benaderen om gewillig te zijn om mensen les te geven voor eerste hulpverlening. En zo kwam de EHBO tot stand.... Dit alles speelde zich af tussen 1874 en 1886. Foto John Furley 12

J.H.C. Basting Basting is de Nederlandse Officier van Gezondheid destijds. Het is voor een belangrijk deel aan Basting te danken dat het idee van Henry Dunant in Nederland wordt gerealiseerd. Hij krijgt het boek van Henry Dunant in handen, tijdens zijn studie bij de rijksinstelling voor militaire geneeskunde te Utrecht, en begint met diens toestemming aan de vertaling daarvan in het Nederlands. Basting wordt uitgezonden als vertegenwoordiger van Nederland naar de conferentie van Genève door Koning Willem III. Nederland bekrachtigd, door ondertekening, als vierde land het Verdrag van Genève en aanvaardt daarmee de verplichting te komen tot oprichting van een Nationale vereniging tot hulpverlening aan gewonde en zieke krijgslieden te veld. Aangezien niemand aanstalte maakt om een dergelijke vereniging op te richten, roept Luitenant-Generaal W.J. Knoop in 1884 de Nederlanders op, maar dat blijft zonder gevolg. Koning Willem III vind het zo vernederend dat hij de knoop doorhakt en bij Koninklijk Besluit van Juli 1867 zelf de hulpverleningsvereniging opricht, die in 1895 officieel de naam Het Nederlandse Roode Kruis krijgt. In 1870 is Dr Basting overleden. Z.K.H. Prins Hendrik De watersnood in Zeeland in 1906 en de ramp met de Berlin op zee in 1907 laten duidelijk de gebrekkige hulpverlening zien. Daarom wordt op initiatief van Z.K.H. Prins Hendrik in 1909 Het Oranje Kruis opgericht tot bundeling van de krachten. Tot het Oranje Kruis treden toe Het Nederlandse Rode Kruis, Het Groene Kruis, de vereniging E.H.B.O., de maatschappij tot redding van schipbreukelingen en de maatschappij tot redding van drenkelingen. In December 1912 komt het eerste zogenaamde Oranje Kruis Boekje tot stand en in 1924 wordt een algemene regeling getroffen, vastgelegd in de Regelen voor het onderwijs in E.H.B.O.. Op 15 Oktober 1937 wordt definitief besloten tot instelling van het Eenheidsdiploma, ingaande 1 Januari 1938. Bij beschikking van 7 Mei 1951 wordt dit Eenheidsdiploma door de staatssecretaris van de volksgezondheid officieel erkend. 13

D Houten ehbo kist uit jaren 70 14

75 jaar De oprichting van de EHBO 15

De oprichting van de EHBO In deze tijdsbalk zijn de organisaties weergegeven die tot het ontstaan van de EHBO hebben geleid. Van 1881 tot heden, en er is aangegeven waar elke organisatie voor staat. Alle kennis van alle organisaties samen maakt het mogelijk tot een goede hulpverlening. In 1881 wordt in Londen een internationaal medisch congres gehouden. Daar blijkt dat de Johanniter Ridders in 1877 een organisatie in het leven hebben geroepen, die de eerste hulpverlening laat verrichten door leken. Er worden verbandposten ingericht en cursussen gegeven. In Nederland is men niet zo enthousiast in het begin, de artsen vinden dat de eerste hulp niet aan leken kan en mag worden toevertrouwd. De Johanniter Orde is een ridderlijke orde met een Protestantse-Christelijke grondslag. De orde is bijna duizend jaar geleden gesticht. Het Johanniters Kruis is al eeuwenlang het symbool van de Johanniter Orde. De acht punten van het kruis symboliseren de acht zaligprekingen in de bergrede (Mattheus 5). Z.K.H. Prins Bernhard opent een zitting van de Johanniters Orde in 1959. In 1893 werd de Koninklijke Nederlandse Vereniging EHBO opgericht. De KNV EHBO genaamd, is landelijk actief en telt circa 560 plaatselijke verenigingen. De KNV EHBO is destijds opgericht omdat men begon in te zien dat het wachten op professionele hulp na een ongeval onnodig slachtoffers eiste. De doelstelling van de vereniging is doeltreffende eerstehulpverlening bij ongevallen te bevorderen, kennis daarvan ontwikkelen, verbeteren en verbreiden en bij te dragen aan het voorkomen van ongevallen. In 1909 werd Het Oranje Kruis opgericht op initiatief van Z.K.H. Prins Hendrik. De aanleiding hiervan was het vergaan van de veerboot Berlin in 1906. Verschillende organisaties en personen onderscheiden zich bij het reddingswerk, maar het was duidelijk dat de onderlinge samenwerking en afstemming te kort schoot. Het Oranje Kruis moest hierin verbetering brengen. In 1913 verscheen de eerste druk van het Oranje Kruis Boekje. 16

Geleidelijk aan verschoof de rol van de Bond van daadwerkelijke hulpverlening naar onderwijs in de eerste hulpverlening. In 1938 werd het Eenheidsdiploma ingesteld en in 1951 werd dit diploma door de staatssecretaris van sociale zaken en volksgezondheid erkend als het enige van staatswege erkende EHBO-diploma. Het Oranje Kruis is de organisatie op het gebied van de eerste hulp (EHBO), herkenbaar aan het gekroonde logo. Het Oranje Kruis stelt de leerstof samen, bewaakt de kwaliteit van de cursussen, neemt examens af, reikt onder meer het diploma Eerste Hulp uit en bewaakt de geldigheid daarvan. Het Oranje Kruis verzorgt zelf geen cursussen Eerste Hulp, dat gebeurd door ruim 1500 vrijwilligers-verenigingen en ruim 250 commerciële opleidingsinstituten. Het Oranje Kruis werkt nauw samen met onder meer; de koepelorganisaties van de vrijwilligersverenigingen te land en te water, het Nederlandse Rode Kruis, organisaties van docenten en instructeurs Eerste Hulp, organisaties van bedrijfshulpverlening en gemeentelijke gezondheidsdiensten. In 1916 werd de EHBO-vereniging St. Franciscus opgericht. Deze kan worden beschouwd als de voorloper van de Nationale Bond. In 1931 werden de Rooms Katholieke verenigingen gebundeld in de Dioscane Bond voor EHBOverenigingen in het Bisdom van Haarlem. In 1936 werden de 25 afdelingen in de Nationale commissie van de Nationale Federale van het Wit-gele Kruis ondergebracht. In 1949 werden de activiteiten ondergebracht in een aparte landelijke organisatie: de Katholieke Nationale Bond voor EHBO. Het doel van de organisatie is het voorkomen van ongevallen en het verlenen van eerste hulp. In 1991 werd besloten niet langer het predicaat Katholiek te voeren en ging verder als de Nationale Bond. Vanaf 2005 staat de Nationale Bond op eigen benen, sterk gericht op ondersteuning van en serviceverlening aan de plaatselijke verenigingen, en op samenwerking met anderen. De Vereniging EHBO Noord-Brabant is een grote koepelorganisatie in Brabant die zich inzet voor de aangesloten verenigingen en leden. Door adequaat in te spelen op de wensen van de leden probeert EHBO-Nbr een maximale bijdrage te leveren. EHBO-Nbr ondersteunt verenigingen en geeft organisatorische en creatieve adviezen. Door goede contacten te onderhouden, proberen we EHBO goed op de kaart neer te zetten. Ook is gezorgd voor een goede verzekering voor de leden. EHBO-Nbr participeert in het adviesorgaan van Het Oranje Kruis en onderhoud landelijke contacten met collega-organisaties, NODE, Rode Kruis, Lotus en vele andere organisaties. 17

D De Nederlandse Organisatie Docenten EHBO is de belangenorganisatie voor de instructeurs eerste hulp. NODE werkt samen met EHBO-bonden, Rode Kruis, Lotus, NVAD en Het Oranje Kruis om de dienstverlening aan onze instructeurs zo goed mogelijk te houden. Op 1 Januari 2000 werd de Federatie Nederlandse EHBO opgericht. De FNE is een samenwerkingsverband tussen de Koninklijke Nederlandse Vereniging EHBO en de Nationale Bond. Waarbij alle uitvoerende werkzaamheden van de beide organisaties zijn samengevoegd. Met het samenwerkingsverband worden kennis en ervaringen van beide organisaties gebundeld zodat de EHBO-gemeenschap in Nederland een krachtig en duidelijk geluid kan laten horen. De achterliggende gedachte bij het vormen van de federatie was dat de verschillende EHBO-organisaties dezelfde doelstellingen nastreven en veel overlappende activiteiten uitvoeren. En het zorgt ook voor de versterking van de maatschappelijke positie van het EHBO-werk. 18

75 jaar De EHBO-vereniging Liempde 19

De EHBO-vereniging Liempde In 1936 kwam overeenkomstig die wens van het hoogwaardig Episcopaat, de fusie tussen het Wit-gele Kruis en de toenmalige Haarlemse Dioscane Bond van RK-EHBO afdelingen tot stand en was een belangrijke stap gezet om in een verband, voor geheel Nederland, de Katholieke EHBO tot krachtige ontplooiing te laten brengen. De EHBO was in het Wit-gele Kruis ondergebracht omdat het Wit-gele Kruis gezien werd als de centrale voor de katholieke gezondheidszorg waarin ook de EHBO thuis hoorde. EHBO was een onderdeel van het Wit-gele Kruis maar had wel een eigen karakter zodat men de vorm koos van de plaatselijke onderafdelingen. Het doel was om in elke gemeente een krachtige onderafdeling EHBO te krijgen. In Mei 1936 werd onder leiding van Dr Wentholt aan 11 Liempdenaren een EHBO-cursus gegeven in de oude harmoniezaal. De geboorte van een nieuwe vereniging had plaatsgevonden. Het EHBO-hart in Liempde was gaan kloppen. EHBO-vereniging St. Lidwina werd opgericht door de 10 cursisten die geslaagd zijn voor hun eerste Eenheidsdiploma EHBO. Eén cursist, naar zeggen een medewerker van de oude boter en melkfabriek Het Haantje, heeft de cursus EHBO gevolgd. Toen der tijd was Toon Prinsen medewerker van de boterfabriek en Dhr Dominicino Directeur van de melkfabriek. Welke persoon de EHBOer was is niet meer te achterhalen. Hij had geen examen afgelegd destijds waarschijnlijk i.v.m. spoedwerkzaamheden in de boter en melkfabriek. Tijdens de oorlog van 1940-1945 waren de activiteiten voornamelijk gebaseerd op individuele acties en onder leiding van Henk van den Broek werden de verenigingswerkzaamheden weer hervat. Een andere storing in 1973 werd eveneens met succes doorstaan. Niet alleen werd gezorgd dat de vereniging bleef leven, maar vanaf die tijd is de doorbloeding beter geworden. Het ledental groeide, de financiën namen toe. De EHBO-materialen werden uitgebreid. Er kwam zelfs een caravan als onderkomen voor activiteiten waarbij EHBO-leden aanwezig waren. Op naar de toekomst.... 20

Vanaf medio 2010 is de EHBO-vereniging Liempde ook meer digitaal gaan werken. Informatie aan de leden wordt steeds meer via E-mail verstrekt. Een volgende uitdaging is het ontwikkelen van een eigen website en digitale nieuwsbrieven. De EHBO-vereniging gaat met het digitale tijdperk mee. Houten LOTUS-koffer uit jaren 70 (gesloten) Houten LOTUS-koffer uit jaren 70 (open) 21

Het Eerste Bestuur Het bestuur van het eerste uur werd gevormd door de eerste 10 cursisten. Het bestuur werd gevormd door; Jan Quinten Bankdirecteur, Everart Overbeek Postbode, Richard Bekkers Veldwachter, Edmund Schumacher Gemeentebode, Jan Scheutjens Boerenknecht, Harrie Smulders Klompenmaker, Tinus van Rixtel Fabrieksarbeider, Cor van Berkel Gemeentesecretaris, Hein van den Broek Onderwijzer en Marinus de Laat particulierchauffeur Na de oorlog werden de activiteiten hervat door; Henk van den Broek, Cor van Berkel, Johan de Boer, Mw van Mensfoort en Cor van Alphen. Het was de tijd van de opbouw... Na een aantal jaren ging het mis, er werd niet meer gezorgd voor de verlengingen van diploma s en herhalingslessen. Er waren enkele evenementen waar een EHBO-post werd bemand, maar zonder officiële papieren. Een duistere tijd... Alles werd niet geregistreerd en is uit betrouwbare bron waargenomen. 22

Er volgde een heroprichting van de EHBO-vereniging door; Mies Kronenburg, Bert van de Meijden en Joke Geenacker. Diezelfde avond sloten nog twee personen aan, dat waren; Wim Hermes en Theo van de Vleuten. Harrie Kapteins was van de Bond en gaf hen de opdracht om opnieuw te starten. Deze storing in 1973 werd eveneens met succes doorstaan. Daarna is het bestuur volgens structuur gekozen of herkozen, en een aantal functie veranderingen hebben plaatsgevonden. Er zijn nog een aantal Ereleden benoemd, waaronder Mies Kronenburg en Joke Geenacker. Het Huidig Bestuur bestaat uit; Gerard van de Loo Secretaris, José Smetsers Bestuurslid, Chris van Brunschot Bestuurslid, Shirley Schoenmakers voorzitter, Wim van den Dungen Penningmeester, Hennie van den Oetelaar Bestuurslid en Ria Verberk Bestuurslid. Buiten de taken van voorzitter, secretaris en penningmeester heeft ook ieder zijn taak in het verenigingsleven. De een zorgt voor bezetting bij evenementen, de ander is verbandmeester, en de ander voor de zorg van nieuwe cursussen. Ook het bijwonen en helpen bij herhalingslessen en eventuele voorbereidingen treffen daarvoor. Samen vergaderen bij veranderingen, pro- 23

gramma samenstellen, cursus organiseren, enz, enz... De EHBO-vereniging heeft zijn leden nodig voor zijn bestaan. Elke vereniging heeft een bestuur. In het bestuur nemen plaats een voorzitter, secretaris, penningmeester en een aantal bestuursleden. Het aantal bestuursleden is afhankelijk van het aantal leden, maar wel oneven. De EHBO-vereniging is aangesloten bij een overkoepelende organisatie en ingedeeld bij een Rayon. Deze overkoepelende organisatie is EHBO-NoordBrabant. Deze zet zich in voor de aangesloten verenigingen en leden, ondersteunt verenigingen, geeft aan verenigingen organisatorische en creatieve adviezen, onderhoud goede contacten met de EHBO-vereniging, stimuleert onderling contact tussen de EHBO-verenigingen én zorgt voor een goede verzekering voor de leden. De EHBO-Nbr is onderverdeeld in 5 Rayons. Een Rayon is een deel van een stad streek of land dat het werkterrein vormt. De EHBO-vereniging Liempde zit in Rayon 3, waarvan Dhr W.J.A.M. Van Rooij voozitter is. Naast de EHBO-Nbr is de vereniging ook aangesloten bij de Nationale Bond EHBO. Deze lidmaatschap heeft een ledenservice, deze zorgt op het gebied van EHBO-materialen. De EHBO-vereniging is daarnaast ook lid van Het Oranje Kruis. Deze zorgt voor de Examens, diploma s en certificering van de leden die cursussen hebben gevolgd. Zij zorgen ook voor de verlengingen van de diploma s en certificaten. Bij Het Oranje Kruis kunnen ook de nodige boeken en materialen besteld worden. EHBO NoordBrabant, Nationale Bond EHBO en Het Oranje Kruis zijn onderdeel van Eerste Hulp organisaties (7) en daarnaast zijn er nog tal van Landelijke organisaties (27). Eerste Hulp is de nationale en internationale gangbare uitdrukking voor de eerste hulp aan slachtoffers na een ongeval wordt aangeboden. Tegenwoordig bevat de EHBO-diploma, oftewel Eenheidsdiploma EHBO, de aantekeningen verbandleer, reanimatie en AED bediening. Voorheen kon men voor deze aantekeningen apart lessen volgen en een certificaat behalen. Het Eenheidsdiploma EHBO is ingevoerd op 1 Januari 1938 en op 7 Mei 1951 goedgekeurd door de staatssecretaris van volksgezondheid. Het enige ministerieel goedgekeurde certificaat voor de opleidingen EHBO, uitgegeven door Het Oranje Kruis. 24

De EHBO-er en Specialisaties Het werkterrein van de moderne eerste hulpverlener is breder dan het verlenen van hulp bij ongelukken. Mensen kunnen ook hulp nodig hebben in andere situaties, omdat ze onwel zijn geworden, een hartstilstand krijgen, e.d.. Deskundige en geoefende hulpverleners zijn van levensbelang. Zij kunnen handelen omdat ze weten wat ze (moeten) doen. Hulpverleners zijn mensen zoals U en ik. Ze hebben een ding voor op veel anderen; ze weten wat ze (moeten) doen als de nood aan de man komt. Citaat van de Nationale Bond EHBO. Bij de hulpverlening staat de EHBO-er steeds voor keuzes, vooral als er sprake is van meerdere slachtoffers (wie help ik eerst, wat doe ik eerst?). De hulpverlener moet eerst beslissingen nemen over de volgorde van zijn werkzaamheden voordat hij kan beginnen. De prioriteitenstelling vormt een belangrijk hoofdstuk. De EHBO-er is professioneel, hoewel vaak op vrijwillige basis. Door de opleiding en training is de EHBO-er in staat om adequate hulp te verlenen. Reanimatie en AED zijn ook onderdeel van het Eenheidsdiploma. Reanimatie bestaat behalve uit uitwendige hartmassage toepassen ook uit het beademen van het slachtoffer. Hierbij worden de vitale functies van het slachtoffer weer op gang gebracht die door hartfalen zijn veroorzaakt. AED is een Automatische Externe Defibrilator die gebruikt wordt om een slachtoffer met hartfalen te defibrileren. Waarna gestart kan worden met reanimeren. Er is ook nog Eerste hulp voor jongeren. Voor de jeugd is de leerstof onderverdeeld in A (11-13 jarigen) en B (13-16 jarigen). De stof is aangepast op de leeftijd omdat bepaalde behandelingsmethoden een groter beroep doen op de verantwoordelijkheid van de hulpverlener. De cursussen en herhalingslessen worden gedoceerd door een Kaderinstructeur of docent EHBO. Vaak wordt de term Kader gebruikt. Deze persoon heeft de kaderopleiding met goed gevolg afgerond. In de opleiding worden didactische en pedagogische vaardigheden aangeleerd voor het lesgeven aan EHBO-cursisten. Herhalingslessen zijn bijeenkomsten van EHBO-ers of Kaderinstructeurs om de leerstof te herhalen, zich bij te scholen en over nieuwe ontwikkelingen 25

te worden geïnformeerd. Om diploma s en aantekeningen te kunnen laten verlengen, zijn houders verplicht om een minimumaantal bijeenkomsten bij te wonen. Er zijn lessen waarin gebruik wordt gemaakt van een Lotus. LOTUS staat voor Landelijke Opleiding Tot Uitbeelding van Slachtoffers. Een Lotus-slachtoffer is iemand die met goed gevolg de Lotus-opleiding heeft beëindigd. Hij kan ongevalssituaties ontwerpen die de werkelijkheid dicht benaderen, ongevallen ensceneren, bepaalde letsels met schmink aanbrengen of voor slachtoffer spelen opdat de EHBO-er op een imitatie-slachtoffer zijn vaardigheden kan oefenen. De organisatie LOTUS is opgericht in 1975. Dan is er nog de HOC-opleiding en SIGMA. HOC staat voor Hulpverlening bij grote Ongevallen en Calamiteiten. Deze opleiding bereid EHBO-ers voor op semi-professionele hulpverlening. Na deze opleiding kan men de professionele hulpverleners beter bijstaan. HOC is de vervanger van GOR, Gewondenzorg Onder Rampomstandigheden, in 1997. GOR was de vernieuwde versie van Eerste Hulp Bij Rampen. SIGMA in een Snel Inzetbare Groep voor Medische Assistentie. Deze personen worden ingeschakeld om als volwaardige hulpdienst te assisteren bij de hulpverlening rond grote calamiteiten en ongevallen. Dit kunnen ook EHBOers zijn met extra opleidingen. Het Oranje Kruis heeft nog een opleiding speciaal gericht op het bedrijfsleven. Een verkorte EHBO-opleiding, Kernvaardigheid EHBO. Speciaal ontwikkeld voor dat deel van het bedrijfsleven dat de opzet en verplichtingen van de volledige EHBO-opleidingen een te zware belasting vindt voor het personeel. De Arbo-wetgeving zag het Eenheidsdiploma ook niet meer als voorwaarde voor de bedrijfshulpverlening. Daarna kwam de BHV. De BHV, BedrijfsHulpVerlening. In het algemeen is dit een neventaak voor medewerkers in vast dienstverband, op het betreffende bedrijf. De opleiding hiervoor vormen een beperkt deel van de totale EHBOopleiding. Ze zijn gericht op de levensreddende eerste hulp, ontruiming en communicatie en een deel over brandbeperking en blussen in het bedrijf. Er is nog een korte opleiding LEH, Levensreddende Eerste Hulp. Vergelijkbaar met de Kernvaardigheid Eerste Hulp voor het bedrijfsleven. De EHBOorganisaties beschouwen deze opleiding als goede aanzet tot voortgezette studie met volledige EHBO-diploma als einddoel. 26