Groen Blauw Stimuleringskader De regeling voor de stimulering van particulier landschapsbeheer Eindrapportage Gebiedscontract Kempenland Peildatum 31 december 2013
Foto s voorpagina: Diverse activiteiten en resultaten Groen Blauw Stimuleringskader 2
Groen Blauw Stimuleringskader De regeling voor de stimulering van particulier landschapsbeheer Eindrapportage Gebiedscontract Kempenland Peildatum 31 december 2013 Tekst en foto s: Coördinatiepunt Landschapsbeheer Brabants Landschap ` Noud Janssen Veldcoordinator ANV Kempenland Financiële gegevens uitvoeringsbudget: Dienst Regelingen Ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie Februari 2014 3
Inhoud Voorwoord Samenvatting Inleiding 1. Resultaten 1.1 Deelnemers 1.2 Bestaande streekeigen landschapselementen 1.3 Nieuwe streekeigen landschapselementen 2. Besteding financiële middelen 3. Resultaten en korte evaluatie per gemeente/waterschap 3.1 Bladel 3.2 Eersel 3.3 Goirle 3.4 Hilvarenbeek 3.5 Reusel-De Mierden 3.6 Waterschap De Dommel Bijlagen: Overzichtskaarten met aangevraagde pakketten Gemeente Bladel Gemeente Eersel Gemeente Goirle Gemeente Hilvarenbeek Gemeente Reusel-De Mierden 4
Voorwoord Eind 2009 werd in Hoeve de Biestheuvel te Hoogeloon het gebiedscontract Kempenland 2010-2013 ter stimulering van de groen en blauwe diensten ondertekend door de 5 deelnemende gemeenten (Goirle, Hilvarenbeek, Reusel de Mierden, Bladel en Eersel), het Waterschap en de Provincie Noord Brabant. De jonge Agrarische Natuurvereniging Kempenland had samen met Buro Aequator voor de eerste 2 jaar ingeschreven om dit project tot uitvoer te kunnen brengen. Na die 2 jaar is de uitvoer van de regeling veranderd en is de rol van Aequator overgenomen door het Coördinatiepunt Landschapsbeheer. Een hoofdrol in het STIKA speelt de veldcoördinator die ondersteund door ANV Kempenland de regeling in het veld tot uitvoer brengt. Aequator en het Coördinatiepunt Landschapsbeheer hebben vooral de backoffice functie vervult. In het begin verliep het wegzetten van contracten moeizaam. De regeling was niet bekend en weinig vertrouwen in wat er na de 6 jarige contractsperiode zou gaan gebeuren met het element waren hier debet aan. Door de tomeloze inzet van de veldcoördinator en toen er een paar schapen over de dam waren kwam het in een stroomversnelling. De budgetten van de diverse gemeenten werden vrij snel de beperkende factor. Het mooie van het STIKA is dat de resultaten van aanleg en onderhoud van natuurelementen vrij snel zichtbaar worden. Houtwallen, kikkerpoelen, struweelhagen, kruidenrijke akkerranden, bloemrijke graslanden en wandelpaden werden zichtbaar. Uit de regio heb ik meermaals positieve reacties mogen ontvangen op de gerealiseerde projecten. Het is ook een regeling waarvan gebruikt kan worden gemaakt door alle boeren en burgers. Na 4 jaar blijkt dat de regeling in dit gebied mijn inziens succesvol kan worden genoemd vanwege het bereikte resultaat. De goede samenwerking van de veldcoördinator met de gemeenten, het waterschap en het Coordinatiepunt Landschapsbeheer heeft hier zeker een rol bij gespeeld. Het is daarom ook belangrijk dat de regeling een vervolg krijgt omdat er nog volop belangstelling is om projecten aan te leggen en wat ook belangrijk is, is dat er geld moet blijven voor het onderhoud van de aangelegde projecten en de elementen waarvoor een beheerscontract is afgesloten. Dit voor een goede continuïteit en het betrouwbaar zijn van de overheid zodat niet het idee kan ontstaan dat natuur het ene moment belangrijk genoeg is om er geld in te stoppen en het ander moment weer niet. Ik ben blij dat we deze eerste 4 jaar een steentje bij hebben kunnen dragen om de leefomgeving van de Kempeninwoners op deze manier te bevorderen Drs. F.W. Berndsen Voorzitter ANV Kempenland 5
Samenvatting Sinds enkele jaren is er een nieuwe subsidieregeling voor de stimulering van het agrarisch en particulier landschapsbeheer in onze provincie, de Subsidieregeling Groen Blauw Stimuleringskader Noord-Brabant (kortweg STIKA). De financiële middelen voor deze subsidieregeling worden voor 50% beschikbaar gesteld door de Provincie en voor de overige 50% staan gemeenten of waterschappen aan de lat. Eind 2009 hebben de gemeenten Bladel, Eersel, Goirle, Hilvarenbeek en Reusel-De Mierden, Waterschap De Dommel, Brabants Landschap en Provincie Noord-Brabant het Gebiedscontract Kempenland ondertekend. Daarmee werd een budget van 1.130.000,00 beschikbaar gesteld om overeenkomsten af te sluiten met agrariërs en particulieren. Dit budget was bedoeld voor het beheer van bestaande streekeigen landschapselementen en voor de aanleg van nieuwe landschapselementen, bloemrijke randen en wandelpaden door boerenland. Van de regeling is goed gebruik gemaakt. In totaal zijn 134 aanvragen via de veldcoördinator bij Dienst Regelingen van het Ministerie van EL&I ingediend. Dienst Regelingen verzorgt de administratieve afhandeling van de aanvragen, de uitbetalingen en de controles in het veld. 57 aanvragen hebben betrekking op de aanvraag van een beheervergoeding voor het onderhoud van bestaande streekeigen landschapselementen. Het gaat hierbij om landschapselementen die niet in tuinen of erven staan maar in of langs landbouwgronden. Bij de bestaande landschapselementen zijn de pakketten houtsingel, landschapsboom en knotboom qua aantal/oppervlakte het belangrijkst. 77 aanvragen hebben betrekking op de aanleg van nieuwe landschapselementen in de zogenaamde aandachtgebieden. Dit zijn de gebieden waar een verbetering van de landschapskwaliteit wordt nagestreefd. Qua omvang zijn bij de nieuwe landschapselementen de pakketten bloemrijke rand, akkerflora- en faunarand, houtsingel en wandelpad door boerenland het belangrijkst. Door de aanleg van nieuwe streekeigen landschapselementen zal op diverse plaatsen het landschap aantrekkelijker worden voor de flora en fauna en voor recreanten. Aan het eind van het gebiedscontract was 89% van het beschikbare uitvoeringsbudget besteed. Het budget in de gemeente Bladel, Eersel en Hilvarenbeek is voor bijna 100% besteed. In Goirle is de budgetclaim 88% en in Reusel-De Mierden is 67% van het uitvoeringsbudget besteed. De besteding van het budget van Waterschap De Dommel is hierbij achtergebleven. Het waterschapsbudget is voor 57% besteed. Geconcludeerd wordt dat de regeling in vier gemeenten goed loopt en dat een impuls is gegeven aan een kwaliteitsverbetering van het landschap. 6
Inleiding Eind 2009 is het Gebiedscontract Kempenland voor de Subsidieregeling Groen Blauw Stimuleringskader (kortweg StiKa) ondertekend door 5 gemeenten, Waterschap De Dommel, Brabants Landschap en Provincie Noord-Brabant. De ondertekenaars van het gebiedscontract stelden gezamenlijk 1.130.000,00 beschikbaar voor het beheer en de aanleg van kleine streekeigen landschapselementen zoals houtsingels, bomenrijen, kikkerpoelen en bloemrijke (akker)randen door agrariërs en particulieren (buitenlui). De kaders voor de besteding van de middelen waren vastgelegd in het gebiedscontract en de daarbij behorende werkkaarten die in overleg met een breed samengestelde klankbordgroep waren opgesteld. Gemeentelijke visies, visies van Waterschap De Dommel en de Provincie zijn op de werkkaart vertaald in concrete doelen (gewenste landschapselementen en ambitie). Een onderdeel van de regeling was de aanstelling van een veldcoördinator; het gezicht van de regeling, iemand die de regeling promoot en adviezen geeft aan (potentiële) deelnemers. Hiermee waren zeer goede ervaringen opgedaan in eerdere projecten in West-Brabant. Om de regeling onder de aandacht te brengen van potentiële deelnemers en hen te adviseren, heeft de regeling ook een gezicht gekregen. De eerste 6 maanden is Wout van Oostrum veldcoördinator geweest. Daarna is het stokje overgenomen door Noud Janssen die namens de Agrarische Natuurvereniging Kempenland aangesteld werd als veldcoördinator. Veldcoordinator Noud Janssen spreekt zijn gehoor toe bij opening project Het project werd ondersteund door een projectgroep met vertegenwoordigers van alle gemeenten, Waterschap De Dommel, Zuidelijke Land- en Tuinbouw Organisatie, Provincie Noord-Brabant en Brabants Landschap. Adviesbureau Equator, die samen met de ANV een offerte ingediend had voor de veldcoördinatie was van 1 januari 2010 tot maart 2012 de trekker van de projectgroep. Omdat de provincie in 2012 gekozen heeft voor een nieuw ondersteuningsmodel is de rol van Adviesbureau Equator overgenomen door het 7
Coördinatiepunt Landschapsbeheer van het Brabants Landschap (kortweg Coördinatiepunt). Minimaal tweemaal per jaar worden de gebiedspartijen geïnformeerd over de voortgang van de regeling De administratieve afhandeling van de aanvragen en de uitbetaling gedurende een periode van 6-7 jaar wordt verzorgd door Dienst Regelingen van het Ministerie van Economische Zaken. Namens Dienst Regelingen verzorgt Dienst Landelijk Gebied de controles in het veld. Aanvragen die betrekking hebben op het beheer van bestaande landschapselementen wordt steekproefsgewijs gecontroleerd en de aanvragen voor de aanleg van nieuwe landschapselementen worden allemaal gecontroleerd. De kosten van DR worden voor 100% door de provincie betaald. Aan het eind van de contractperiode moet de balans worden opgemaakt. De resultaten van de afgelopen 4 jaar zijn in deze rapportage beschreven. Eerst wordt ingegaan op de gebiedsbrede resultaten en daarna worden de resultaten per gemeente in het kort geëvalueerd. 8
1. Resultaten 1.1 Deelnemers In de periode van 1 januari 2010 tot 31 december 2013 zijn 134 aanvragen via de veldcoördinator ingediend en beschikt door de Dienst Regelingen. De gemeente Hilvarenbeek scoort het hoogst met 38 aanvragers (zie figuur 1). 7 aanvragen zijn ook gedeeltelijk uit het budget van Waterschap de Dommel gefinancierd. Het gaat om 3 projecten in Hilvarenbeek en 4 in Eersel. Figuur 1: Overzicht aantal aanvragers per gemeente en waterschap Aantal aanvragen 40 35 30 25 20 15 10 5 0 Do m m el ie rd en W S De M -D e Re us el ar en be ek Hi lv G oi r le Ee rs el Bl ad el Aantal aanvragen 9
1.2 Bestaande streekeigen landschapselementen 57 aanvragen hebben betrekking op de aanvraag van een beheervergoeding voor het onderhoud van bestaande streekeigen landschapselementen. Het gaat hierbij om landschapselementen die niet in tuinen of erven staan, maar in of langs landbouwgronden. Bij de bestaande landschapselementen zijn de pakketten houtsingel, hakhoutbosje, landschapsboom en knotboom qua oppervlakte of aantal het belangrijkst (zie tabel 1). Tabel 1: Overzicht aanvragen beheervergoeding voor bestaande landschapselementen per gemeente Code pakket Naam pakket Aantallen/oppervlakten per gemeente Eindtotaal Eenheid * Bladel Eersel Goirle Hilvarenbeek Reusel de Mierden L1 Houtsingel 93,64 39,20 3,48 33,40 29,20 198,92 are L2 Elzensingel 65 65 meter L3 Hakhoutbosje 28 3,5 63,62 95,12 are L5 Klein bosje 13,00 10,00 23,00 are L6 Struweelhaag 365 365 meter L8 Landschapsboom 377 285 166 306 254 1388 stuks L9 Knotboom 53 65 118 stuks L10 Hoogstamfruitboom 38 43 81 stuks L11 Amfibieenpoel 2 2 1 5 stuks R1 Bloemrijke rand 2,25 4,20 6,45 are R3 Graslandflora- en faunarand 4,20 4,20 are W2 Onverharde weg met bloemrijke bermen 330 330 meter * 1 are= 100 m2 1388 landschapsbomen 19.892 m2 houtsingel 118 knotbomen 10
1.3 Nieuwe streekeigen landschapselementen 77 aanvragen hebben betrekking op de aanleg van nieuwe landschapselementen in de zogenaamde aandachtgebieden. Dit zijn de gebieden waar een verbetering van de landschapskwaliteit wordt nagestreefd. Voor een oppervlakte van 60.093 m 2 is een vergoeding voor waardedaling uitbetaald. Landbouwgrond wordt hierdoor definitief omgezet in een landschapselement. De duurzame instandhouding is geborgd middels een kwalitatieve verbintenis die door een notaris ingeschreven is in het Kadastrale Register. De oppervlakte waarvoor waardevermindering is uitbetaald heeft vooral betrekking op de aanleg van houtsingels en poelen. Qua omvang zijn bij de nieuwe landschapselementen de pakketten bloemrijke rand, akkerflora- en faunarand, houtsingel en wandelpad door boerenland het belangrijkst, maar ook van de ander pakketten is goed gebruik gemaakt (zie tabel 2). Op de volgende pagina s worden de deze elementen kort omschreven. Tabel 2: Overzicht gerealiseerde nieuwe landschapselementen per gemeente Code pakket Naam pakket Aantallen/oppervlakten per gemeente Eindtotaal Eenheid * Bladel Eersel Goirle Hilvarenbeek Reusel de Mierden L1 Houtsingel 23,78 38,42 23,90 27,60 21,62 135,32 are L3 Hakhoutbosje 21,43 15,95 37,38 are L5 Klein bosje 9,68 33,50 43,18 are L6 Struweelhaag 125 195 50 370 meter L8 Landschapsboom 185 73 172 224 106 760 stuks L9 Knotboom 42 5 24 71 stuks L10 Hoogstamfruitboom 66 35 19 120 stuks L11 Amfibieenpoel 2 6 2 3 2 15 stuks L14 Natuuroever nat grasland 26,55 6,60 33,15 are R1 Bloemrijke rand 87,45 119,57 66,42 178,24 85,35 537,03 are R2 Kruidenrijke zoom 11,4 31,65 43,05 are R3 Graslandflora- en faunarand 3,90 49,80 53,70 are R4 Akkerflora- en faunarand 148,62 36,60 95,20 85,40 30,00 395,82 are W1 Wandelpad door boerenland 1380 1143 1501 566 720 5310 meter * 1 are= 100 m2 11
Inrichtingsplan met diverse nieuwe landschapselementen en randen langs in gemeente Eersel Nieuwe poel langs ommetje in gemeente Eersel 12
Bloemrijke rand Bloemrijke randen zijn randen die eenmalig ingezaaid worden met een mengsel van blijvende grassen en bloemen. De randen worden een- of tweemaal per jaar gemaaid en het maaisel blijft liggen. Voor diverse vogels zoals patrijs, kwartel en geelgors, allemaal soorten die sterk in aantal zijn achteruitgegaan en wel een steuntje in de rug kunnen gebruiken, zijn ze ook ideaal om in te broeden en om in de winter voedsel te zoeken. Daarnaast zijn ze interessant voor dagvlinders. Ruim 537 are van dit type rand is ingezaaid in het gebied. Bloemrijke rand met grassen en kruiden Akkerflora- en faunarand Akkerflora- en faunaranden zijn randen die jaarlijks ingezaaid worden met een mengsel van granen en bloemen. In de winter blijven de randen staan waardoor ze voedsel verschaffen aan veel vogels. Voor diverse vogels zoals patrijs, kwartel en geelgors, allemaal soorten die sterk in aantal zijn achteruitgegaan en wel een steuntje in de rug kunnen gebruiken, zijn ze ook ideaal om in te broeden en om in de winter voedsel te zoeken. Ruim 395 are van dit type rand is ingezaaid in het gebied. Akkerrand met granen en kruiden Inzet: geelgors en patrijs 13
Houtsingel Houtsingels zijn groenelementen die bestaan uit inheemse bomen en struiken zoals vuilboom, hazelaar, berk, lijsterbes en zomereik. Op termijn kunnen deze elementen zich ontwikkelen tot waardevolle groene linten in het landschap die voor vogels en kleine zoogdieren een toevluchtsoord zijn. Voor Vleermuizen zijn houtsingels belangrijk als oriëntatiemiddel om zich te verplaatsen door een gebied. Ruim 13.532 m2 houtsingel is aangeplant in het gebied. Nieuwe houtsingel in gemeente Bladel 14
Inrichtingsplan met nieuwe houtsingels en bomenrijen in gemeente Hilvarenbeek 15
Poel Kempenland is van oudsher een belangrijk gebied voor amfibieën in onze provincie. De afgelopen jaren zijn binnen en buiten natuurgebieden veel nieuwe poelen aangelegd. Ook in het kader van het STIKA is de aanleg van poelen in bepaalde gebieden (de goede leefgebieden) subsidiabel. In totaal zijn 15 nieuwe poelen aangelegd. Nieuw aangelegde poel langs Kleine Beerze in gemeente Bladel 16
Wandelpad over boerenland Het Stika kent ook een aantal zogenaamde recreatiepakketten. Een daarvan is het pakket wandelpad over boerenland. Dit pakket wordt bijna ingezet als onderdeel van ommetjes rond de dorpen en voor het leggen van verbindingen tussen bestaande wandelroutestructuren. In totaal is 5310 meter nieuw wandelpad over boerenland aangelegd. In alle gemeenten hebben grondgebruikers gebruik gemaakt van dit pakket. Nieuw wandelpad over boerenland 17
2. Besteding financiële middelen 2.1 Besteding uitvoeringsbudget In het gebiedscontract is 1.130.000 beschikbaar gesteld ten behoeve van het STIKA. 83% van dit budget is bedoeld voor het afsluiten van overeenkomsten met agrariërs en particuliere grondeigenaren in het buitengebied. Het overige budget is geoormerkt ten behoeve van de veldcoördinatie, communicatie, evaluatie en monitoring en cursussen. Gedurende de periode van 4 jaar wordt jaarlijks een deel van het budget beschikbaar gesteld. Gelden die in een bepaald jaar niet besteed waren, zijn overgeheveld naar het volgende jaar. Aan het eind van het gebiedscontract was 901.745,79 van het uitvoeringsbudget aangevraagd bij Dienst Regelingen (zie tabel 3). Dit is 89% van het beschikbare budget. 295.550,10 hiervan heeft betrekking op een vergoeding voor beheer en/of voor gederfde inkomsten, 213.229,55 is besteed aan de aanleg van nieuwe landschapselementen en 392.966,14 aan waardedaling van landbouwgrond die definitief is omgezet in een landschapselement. Indien er sprake was van een bijdrage voor waardedaling is een kwalitatieve verbintenis afgesloten die is opgenomen in het kadastrale register. Een gedeelte van het totaalbedrag is uitbetaald en een deel is gereserveerd, maar nog niet uitbetaald. Dit gereserveerde bedrag is bestemd voor betalingsverplichtingen aan de deelnemers. De overeenkomsten hebben namelijk een duur van 6 jaar (bestaande elementen) of 7 jaar (nieuwe elementen). De vergoeding voor functieverandering en/of inrichting zijn na de aanleg geheel uitbetaald. De vergoeding voor beheer en gederfde inkomsten wordt gedurende een periode van 6 jaar jaarlijks door DR aan de aanvragers uitbetaald. Tabel 3: Totaaloverzicht besteding uitvoeringsbudget gebiedscontract Aantal aanvragen 134 Aantal aanvragen met aanleg 77 Budget (83% van het totale budget) 1.016.063,00 Aangevraagd 901.745,79 Beschikt 872.112,79 Bijdrage voor beheer /opbrengstderving 295.550,10 Bijdrage voor aanleg 213.229,55 Bijdrage voor waardedaling 392.966,14 901.745,79 Aan het eind van het gebiedscontract was 89% van het beschikbare uitvoeringsbudget besteed. Het budget in de gemeente Bladel, Eersel en Hilvarenbeek is voor bijna 100% besteed. In Goirle is de budgetclaim 88% en in Reusel-De Mierden is 67% van het uitvoeringsbudget besteed. De besteding van het budget van Waterschap De Dommel is hierbij achtergebleven. Het waterschapsbudget is voor 57% besteed (zie tabel 4). 18
Tabel 4: Totaaloverzicht besteding uitvoeringsbudget per gemeente Uitvoeringsbudget Gemeente/ waterschap 2010 2011 2012 2013 Totaal Bladel 41.500 41.500 41.500 41.500 166.000 Eersel 24.900 24.900 83.145 119.518 252.463 Goirle 83.000-41.500 41.500 166.000 Hilvarenbeek 41.500 41.500 41.500 41.500 166.000 Reusel de Mierden 41.500 41.500 41.500 41.500 166.000 WS De Dommel 24.900 24.900 24.900 24.900 99.600 Totaal 257.300 174.300 274.045 310.418 1.016.063 Gerealiseerd Gemeente/ waterschap Aangevraagd Budget- Budget claim Betaald Verplichtbetaald Bladel 177.486 166.000 107% 73.411 104.074 Eersel 245.510 252.463 97% 124.077 121.432 Goirle 146.137 166.000 88% 58.940 87.197 Hilvarenbeek 165.108 166.000 99% 108.318 56.790 Reusel de Mierden 110.530 166.000 67% 52.950 57.580 WS De Dommel 56.975 99.600 57% 21.924 35.052 Totaal 901.746 1.016.063 89% 439.621 462.125 * Een project in Bladel is gedeeltelijk afgevallen maar nog niet verwerkt door DR. Vandaar budgetclaim van 107%. Na verwerking ongeveer 96% van budget besteed. 19
3. Korte analyse en evaluatie per gemeente 3.1 Bladel Besteding uitvoeringsbudget Beschikbaar uitvoeringsbudget 166.000 Totaal aangevraagd bij DR 177.486 Totaal aantal aanvragen * 50% beschikbaar gesteld door gemeente en 50% door provincie 31 Subsidiemogelijkheden In gemeente kon het budget voor het beheer van bestaande landschapselementen en voor de aanleg van nieuwe landschapselementen worden ingezet. Evaluatie In Gemeente Bladel was sprake van een moeizame start. Veel wantrouwen om aan natuurplannen deel te nemen. Project Kleine Beerze werd aangehaald als voorbeeld van onbetrouwbare overheid. Gaandeweg is er vertrouwen gekomen in dit project. Veel informatieavonden en presentaties verzorgd. Onder andere aan ZLTO, Dorpsraden, Heemkundekring en op de Koeien kansdagen op de Ruurhoeve. Dit heeft uiteindelijk een goed resultaat opgeleverd Nieuwe bomenrij in de gemeente Bladel 20
3.2 Eersel Besteding uitvoeringsbudget Beschikbaar uitvoeringsbudget 252.463 Totaal aangevraagd bij DR 245.510 Totaal aantal aanvragen 25 * 50% beschikbaar gesteld door gemeente en 50% door provincie Subsidiemogelijkheden In gemeente kon het budget voor het beheer van bestaande landschapselementen en voor de aanleg van nieuwe landschapselementen worden ingezet. Evaluatie De gemeente Eersel was vanaf het begin zeer positief over inzet Stika als mogelijkheid om doelen te realiseren Na inventarisatie bleek al snel dat deze niet gerealiseerd konden worden met het budget wat beschikbaar was voor Stika. De projecten die voortkwamen uit project Kleine Beerze zijn toen niet meer meegenomen binnen Stika. Ook buiten het Kleine Beerze gebied was de belangstelling voor projecten groot. In 2011 kwam de inrichting rondom de Gender in Steensel in zicht. De Gemeente heeft toen gevraagd om te kijken of en hoe het Stika een rol kon spelen om het gehele tracé mede ingericht te krijgen met inzet van Stika-middelen. In overleg met Provincie, waterschap en gemeente is dit opgepakt. Dit heeft tot resultaat gehad dat de gemeente extra middelen ingezet heeft t.b.v. het project Gender. In totaal is een extra bedrag van 119.663,00 (50% gemeente en 50% provincie) ingezet t.b.v. het project de Gender. In dit gebied hebben veel 7 eigenaren deelgenomen aan het project. Nieuwe poel in het beekdallandschap van De Gender 21
De Gender In het voorjaar van 2011 heeft de gemeenteraad het masterplan voor De Gender vastgesteld. Het masterplan beschrijft een integrale visie voor de bovenloop van de Gender tot de grens met de gemeente Veldhoven. In het project participeren diverse partijen om samen een kwaliteitsimpuls te geven aan het beekdalgebied ten noorden van Steensel. Veel energieke en enthousiaste inwoners willen bijdragen aan de verbetering van hun landschap. Het is de bedoeling om De Gender zichtbaar terug te brengen in het landschap. Verder zal het Pelgrimspad van s-hertogenbosch naar Visé (onderdeel van de route naar Santiago de Compostella) en andere lokale wandelroutes een plek krijgen in het landschap. Het project heeft daarmee recreatieve en sociale waarde en is van belang voor de natuur. Gebleken is dat het Stika een mooi instrument is om boeren en buitenlui in het gebied te betrekken bij de realisatie van de kwaliteitsimpuls. Voor 7 particuliere grondeigenaren is een inrichtingsplan gemaakt en gesubsidieerd via het Stika. Nieuw infopaneel bij De Gender 22
Inrichtingsplan langs de Gender voor particuliere grondeigenaar t.b.v. Stika 23
3.3 Goirle Besteding uitvoeringsbudget Beschikbaar uitvoeringsbudget 166.000 Totaal aangevraagd bij DR 146.137 Totaal aantal aanvragen 19 * 50% beschikbaar gesteld door gemeente en 50% door provincie Subsidiemogelijkheden In gemeente kon het budget voor het beheer van bestaande landschapselementen en voor de aanleg van nieuwe landschapselementen worden ingezet. Evaluatie In de aanloop weinig belangstelling voor aanleg of onderhoud projecten. Actie ondernomen naar diverse partijen in gemeente zoals ZLTO, B-team en Heemkunde werkgroep. Verder hand en span diensten verleend aan werkgroep ommetjes. Dit heeft geresulteerd in de aanleg van een wandelpad (Ommetje) rondom Riel. Op verschillende plaatsen over boerengrond met een Stika contract. Verder gericht een aantal grondbezitters benaderd wat ook een aantal contracten opgeleverd heeft. Daarna meer belangstelling. Inrichtingsplan voor de aanleg van diverse nieuwe landschapselementen in gemeente Goirle 24
3.4 Hilvarenbeek Besteding uitvoeringsbudget Beschikbaar uitvoeringsbudget 166.000 Totaal aangevraagd bij DR 165.108 Totaal aantal aanvragen 38 * 50% beschikbaar gesteld door gemeente en 50% door provincie Subsidiemogelijkheden In gemeente kon het budget voor het beheer van bestaande landschapselementen en voor de aanleg van nieuwe landschapselementen worden ingezet. Evaluatie In de Gemeente Hilvarenbeek is vanaf het begin bij boeren en buitenlui veel belangstelling geweest voor het Stika. Goede stemming onder deelnemers. In gemeenten wandelpaden en verschillende nieuwe landschapselementen kunnen realiseren. Mogelijkheden beperkt vanwege uitputting budget. Inrichtingsplan voor de aanleg van diverse nieuwe landschapselementen in gemeente Hilvarenbeek 25
Opening eerste project in gemeente Hilvarenbeek 26
3.5 Reusel-De Mierden Besteding uitvoeringsbudget Beschikbaar uitvoeringsbudget 166.000 Totaal aangevraagd bij DR 110.530 Totaal aantal aanvragen 18 * 50% beschikbaar gesteld door gemeente en 50% door provincie Subsidiemogelijkheden In gemeente kon het budget voor het beheer van bestaande landschapselementen en voor de aanleg van nieuwe landschapselementen worden ingezet. Evaluatie Reusel de Mierden liep vanaf het begin moeizaam. ZLTO was wat afhoudend: uitspraak bestuurder dat de grond in Reusel is te duur voor natuur deed er geen goed aan. Langzaam is er toch wat vertrouwen gekomen onder de grondbezitters zodat er toch een aantal projecten gerealiseerd worden. Inrichtingsplan voor de aanleg van diverse nieuwe landschapselementen in gemeente Reusel-De Mierden 27
3.6 Waterschap de Dommel Besteding uitvoeringsbudget Beschikbaar uitvoeringsbudget 99.600 Totaal aangevraagd bij DR 56.975 Totaal aantal aanvragen 7 50% beschikbaar gesteld door gemeente en 50% door Waterschap Subsidiemogelijkheden Het budget van het waterschap kon ingezet worden t.b,v, natte ecologische verbindingszones, poelen in beekdallandschap en poelen in zone van 500 meter langs evz en randen en natuuroevers langs schouw- en leggerwaterlopen. Evaluatie Budget waterschap is moeilijker weg te zetten dan budgetten gemeenten omdat er bij inzet budget waterschap bijna altijd sprake is van een definitieve omzetting van landbouwgrond naar een landschapselement. De stap voor deelname is hierdoor een stuk groter. In de gemeente Hilvarenbeek is het budget van het waterschap ingezet ten behoeve van 3 projecten met natuuroevers en poelen en in de gemeente Eersel zijn 4 projecten langs De Gender gedeeltelijk betaald uit het waterschapsbudget. 2 poelen langs de Kleine Beerze in Vessem zijn ook uit het waterschapsbudget betaald. Inrichtingsplan met natuurvriendelijke oever en poel langs de Gender in gemeente Eersel 28
Bijlage 1: Overzichtskaarten aangevraagde pakketten 29
Groen Blauw Stimuleringskader Stand van zaken Gemeente Bladel Overzichtskaart Peildatum: 1 januari 2014 Legenda Amfibieenpoel Knotboom Landschapsboom Wandelpad Bloemrijke randen Akkerflora- en faunarand Elzensingel Knip- en scheerheg Struweelhaag Natuuroever riet Houtsingel Hakhoutbosje Griendje Klein bosje Hoogstamfruitboomgaard Natuuroever nat grasland Stapsteen EVZ EHS Gemeentegrens 0 500 1.000 Meters 1:50.000 Gemaakt door: Coördinatiepunt Landschapsbeheer Basisgegevens Dienst Regelingen
Groen Blauw Stimuleringskader Stand van zaken Gemeente Eersel Overzichtskaart Peildatum: 1 januari 2014 Legenda Amfibieenpoel Knotboom Landschapsboom Wandelpad Bloemrijke randen Akkerflora- en faunarand Elzensingel Knip- en scheerheg Struweelhaag Natuuroever riet Houtsingel Hakhoutbosje Griendje Klein bosje Hoogstamfruitboomgaard Natuuroever nat grasland Stapsteen EVZ EHS Gemeentegrens 0 5001.000 Meters 1:60.000 Gemaakt door: Coördinatiepunt Landschapsbeheer Basisgegevens Dienst Regelingen
Groen Blauw Stimuleringskader Stand van zaken Gemeente Goirle Overzichtskaart Peildatum: 1 januari 2014 Legenda Amfibieenpoel Knotboom Landschapsboom Wandelpad Bloemrijke randen Akkerflora- en faunarand Elzensingel Knip- en scheerheg Struweelhaag Natuuroever riet Houtsingel Hakhoutbosje Griendje Klein bosje Hoogstamfruitboomgaard Natuuroever nat grasland Stapsteen EVZ EHS Gemeentegrens 0 500 1.000 Meters 1:35.000 Gemaakt door: Coördinatiepunt Landschapsbeheer Basisgegevens Dienst Regelingen
Groen Blauw Stimuleringskader Stand van zaken Gemeente Hilvarenbeek Overzichtskaart Peildatum: 1 januari 2014 Legenda Amfibieenpoel Knotboom Landschapsboom 1:50.000 Wandelpad Bloemrijke randen Akkerflora- en faunarand Elzensingel Knip- en scheerheg Struweelhaag Natuuroever riet Houtsingel Hakhoutbosje Griendje Klein bosje Hoogstamfruitboomgaard Natuuroever nat grasland Stapsteen EVZ EHS Gemeentegrens 0 500 1.000 Meters Gemaakt door: Coördinatiepunt Landschapsbeheer Basisgegevens Dienst Regelingen
Groen Blauw Stimuleringskader Stand van zaken Gemeente Reusel-De Mierden Overzichtskaart Peildatum: 1 januari 2014 Legenda Amfibieenpoel Knotboom Landschapsboom Wandelpad Bloemrijke randen Akkerflora- en faunarand Elzensingel Knip- en scheerheg Struweelhaag Natuuroever riet Houtsingel Hakhoutbosje Griendje Klein bosje Hoogstamfruitboomgaard Natuuroever nat grasland Stapsteen EVZ EHS Gemeentegrens 0 500 1.000 Meters 1:50.000 Gemaakt door: Coördinatiepunt Landschapsbeheer Basisgegevens Dienst Regelingen