1 van 6 Nationale Parken, drieluikfolder v 1.0 18.06.2011 Meer informatie Parklogo en opgeven Heeft uw school belangstelling om deel te nemen, neem dan contact op met: team NMC, Milieudienst Zuidoost-Utrecht T 00-699978 E nmc@milieudienstzou.nl Meer informatie Titel over van het de programma folder NatuurWijs is te vinden op www.natuurwijs.nl De klas uit, het bos in! met NatuurWijs Vormentaal Samenwerking binnen Nationaal Park Utrechtse Heuvelrug Het programma Fotografie NatuurWijs wordt aangeboden door een samenwerkingsverband van Staatsbosbeheer, Natuurmonumenten, Amerongse Boscommissie van Het Utrechts Landschap, Vereniging voor Dorp en Natuur Vormentaal over foto Amerongen-Leersum, IVN Heuvelrug en Kromme Rijn, IVN Veenendaal-Rhenen, IVN Consulentschap Utrecht, Milieudienst Zuidoost-Utrecht en gemeente Utrechtse Heuvelrug. Het project wordt financieel mogelijk gemaakt door provincie Eigen parkkleur Utrecht, NatuurWijs en Rabobank Utrechtse Heuvelrug. In Nationaal Park Utrechtse Heuvelrug werken meer dan 2 partners samen om de natuur te beschermen en tegelijkertijd volwassenen en kinderen de gelegenheid te bieden de natuur uit eigen ervaring te leren kennen, beleven, waarderen en respecteren. Foto's: Geertemarie de Gelder, Frank TerStappen 6 www.np-utrechtseheuvelrug.nl Ondertitel Schooljaar 2011/2012 Groep en 6 info@burovanbaar.nl Dit instructiedocument bevat aanwijzingen voor de opmaak van drieluikfolders formaat A4, 2x gevouwen tot 0 x 2 mm.
2 van 6 Drieluikfolder 1 2 Paginering De voorzijde is pagina 1. Daarachter ligt. Opengevouwen ziet men 2--4. De folder kent dus één drievoudige spread enerzijds en drie individuele pagina s anderzijds. Houd daar met de inhoud rekening mee. Vaste opbouw Pagina 1: voorzijde volgens een vast stramien waarin de posities van logo, titel, fotoblok + vormentaal en onderkop zijn vastgelegd in de Word-template. Pagina 2--4: binnenzijde; dit is het gedeelte waar de belangrijkste inhoud overzichtelijk bij elkaar staat volgens een vast kolommenstramien; voorkeur heeft het 1-koloms stramien dat een rustig beeld oplevert door de witmarge links. Bij veel informatie is er het het 2-koloms stramien. Op de binnenzijde is een vaste positie opgenomen voor de slogan. Pagina : de informatie van pagina 2--4 kan hier doorlopen. Ook kan deze pagina, wegens de uitzonderlijke positie, gebruikt worden voor specifieke inhoud, bijvoorbeeld een aankondiging, een apart onderdeel van een programma of testimonials. Pagina 6: achterzijde; hier staan bij voorkeur de bereikbaarheidsinformatie, tarieven en iets over de samenwerking van de parken als geheel en met partners. Ook is er een strook vrijgehouden voor logo s. 2 4 6 Volume tekst en beeld: voorbereiding Minimaal telt de kopij 70 woorden, maximaal 00. Ga uit van drie foto s voor de voorzijde en nog 2 à voor de binnenzijde. Templates Templates voor de aanmaak van folders in Word kunt u downloaden vanaf: www.nationaalpark.nl/documents/extranet/ Typografie De macro s (zie hiernaast) zijn opgemaakt in Scala Sans. Het is verkrijgbaar via SNP. Tekst is NP-groen of NP-oranje. Als uitwijkmogelijkheid mag Arial gebruikt worden. Pas dan wel de corpsgroottes aan. Font: Scala Sans Bold + Normaal Titel 2/6 Kop 24/24 Paragraaf 1/12 Tussenkopje of oranje 9/12 Platte tekst 9/12 Font: Arial Bold + Normaal Titel 28/6 Kop 20/24 Paragraaf 11/12 Tussenkopje of oranje 8/12 Platte tekst 8/12
van 6 Stramien binnenzijde, afgebeeld op 90% 0 0 18, 61, (1x /4 kolom) 40 (2x 2/4 kolom) 40 7 6 6 9 8 8 2 182 97 2 2 4 4 hulplijn 18 vouw de rechterzijde naar links tegen de hulplijn aan
4 van 6 Stramien, buitenzijde afgebeeld op 90% 97 0 0 18, 61, (1x /4 kolom) 40 (2x 2/4 kolom) 40 4 61, (1x /4 kolom) 11 6 18, 61, (1x /4 kolom) 40 (2x 2/4 kolom) 40 8 8 2 182 2, 2 4 18
van 6 Word count Voorbeeld van een éénkoloms opmaak. Pagina is gebuikt voor korte citaten. Op pagina 6 staan tarief- en bereikbaarheidsinformatie alsmede een tekstje over samenwerking met partners. Pag. 2--4: inleiding 6, platte tekst 400 Pag. 6 onder de balk: 0 Meer informatie en opgeven "Het belangrijkste wat de leerlingen ervan opgestoken hebben is dat natuur iets is waar je van kan genieten, bijvoorbeeld als een plek om te spelen. En daarom ook iets waar je zuinig op moet zijn. NatuurWijs zet natuur weer op de kaart." Leerkracht Rik uit Utrecht Heeft uw school belangstelling om deel te nemen, neem dan contact op met: team NMC, Milieudienst Zuidoost-Utrecht T 00-699978 E nmc@milieudienstzou.nl Meer informatie over het programma NatuurWijs is te vinden op www.natuurwijs.nl De klas uit, het bos in! Met NatuurWijs Samenwerking binnen Nationaal Park Utrechtse Heuvelrug "We gingen met de boswachter van de paden af, waar je normaal niet mag komen. We vonden heel veel spinnen die we nog nooit hadden gezien. Het helpt als je stil bent, daarna zagen we echt reeën. Toen gingen we naar een poel. Daar leefden ringslangen. Ringslangen houden van zonnen, dus mochten wij de bomen omzagen! Het was gewoon een superdag in het bos!" Leerlingen van de Nicolaasschool in Odijk. In Nationaal Park Utrechtse Heuvelrug werken meer dan 2 partners samen om de natuur te beschermen en tegelijkertijd volwassenen en kinderen de gelegenheid te bieden de natuur uit eigen ervaring te leren kennen, beleven, waarderen en respecteren. Foto's: Geertemarie de Gelder, Frank TerStappen Het programma NatuurWijs wordt aangeboden door een samenwerkingsverband van Staatsbosbeheer, Natuurmonumenten, Amerongse Boscommissie van Het Utrechts Landschap, Vereniging voor Dorp en Natuur Amerongen-Leersum, IVN Heuvelrug en Kromme Rijn, IVN Veenendaal-Rhenen, IVN Consulentschap Utrecht, Milieudienst Zuidoost-Utrecht en gemeente Utrechtse Heuvelrug. Het project wordt financieel mogelijk gemaakt door provincie Utrecht, NatuurWijs en Rabobank Utrechtse Heuvelrug. www.np-utrechtseheuvelrug.nl Schooljaar 2011/2012 Groep en 6 Wat is NatuurWijs? NatuurWijs is in 2006 ontwikkeld door Staatsbosbeheer, NatuurCollege en Universiteit Utrecht en draait nu op zo'n dertig locaties in Nederland. Schoolklassen uit het basis- onderwijs gaan keer in een schooljaar een hele dag naar een natuurgebied. Onder leiding van een boswachter, boomverzorger, een ervaren natuurgids of andere groene professional. Op school bereiden ze zich steeds voor en kijken ze terug. NatuurWijs zet natuur weer op de kaart Buiten zijn, onvergetelijke ervaringen opdoen in de natuur en verwondering kweken voor de eigen leefomgeving: Nationaal Park Utrechtse Heuvelrug is de uitgelezen plek om in én over de natuur te leren. Met het programma NatuurWijs werken terreinbeherende organisaties en vrijwilligers samen om leerlingen kennis te laten maken met de natuur en hen zelf te laten ervaren welke betekenis de natuur voor hen heeft. Het NatuurWijs programma Het programma van NatuurWijs voor een klas gedurende een schooljaar bestaat uit: 1. Voorbereiden in de klas Drie keer een voorbereidende les op school vóór de buitendag. Duur: 1 lesuur (gegeven door de leerkracht, lesideeën beschikbaar). 2. Begeleid de natuur ontdekken Drie keer een schooldag met de NatuurWijsuitvoerder de natuur in. Een buitendag bestaat uit activiteiten die de kinderen zelf uitvoeren: ontdekken, onderzoeken, spelen en werken. Duur: een schooldag (begeleid door NatuurWijsuitvoerder).. Verwerken op school Drie keer een verwerkingsles op school ná de buitendag. Duur: 1 lesuur (gegeven door de leerkracht, lesideeën beschikbaar). Voor wie is NatuurWijs? NatuurWijs is er voor basisscholen in Nationaal Park Utrechtse Heuvelrug. In het Nationaal Park bieden we het programma in schooljaar 2011/2012 aan voor groep en 6. De activiteiten zijn opgezet volgens de nieuwste didactische ontwikkelingen en sluit aan bij de nieuwe Leerlijn Natuur. Met deelname aan Natuurwijs voldoet de school aan de verplichte uren voor natuuronderwijs. De NatuurWijsuitvoerder en de leerkracht maken een programma op maat. Zo sluit het programma aan bij de spelende en onderzoekende aard van kinderen en de leerdoelen en vakken op school. De kinderen zijn in een schooljaar drie hele dagen buiten. Kosten Deelname aan NatuurWijs is in het schooljaar 2011/2012 gratis. Bewezen effectief In 2009 evalueerde de Universiteit Utrecht NatuurWijs. De conclusie was dat NatuurWijs positieve effecten heeft op de cognitieve en affectieve wijze waarop kinderen omgaan met natuur en dat NatuurWijs haar doelen op succesvolle wijze behaalt. Het viel de onderzoekers op dat het programma door alle partijen zeer positief gewaardeerd wordt. Ook concluderen ze dat NatuurWijs goed aansluit op de leefwereld van het kind. Waarom zou u de leerlingen mee laten doen? De natuur krijgt betekenis voor de leerlingen en ze doen kennis, emotionele en fysieke natuurervaringen op. Dit draagt bij aan een gezonde en veelzijdige ontwikkeling van het kind. 2 Voorbereiding De leerkracht en de NatuurWijsuitvoerder vullen samen het programma in. De voorbereiding vindt plaats in het gebied dat de klas gaat bezoeken en duurt ongeveer 2, uur. Ze spreken samen af wanneer de buitendagen plaatsvinden, bij voorkeur is dat in verschillende seizoenen. Twintig Nationale Parken vertellen het verhaal van de Nederlandse natuur 4
6 van 6 Voorbeeld van een tweekoloms opmaak. De kopjes op pag. 2--4- bevatten twee regels: een titel en een leeftijdsgroep. Dit is opgelost door gebruik van groen en oranje. Op pagina loopt de inhoud van de binnezijde door. Op deze pagina is tevens te zien, dat een foto niet per se de kolombreedte vult. Op pagina 6 staan tariefen bereikbaarheidsinformatie alsmede een tekstje over samenwerking met partners. Dit is een goed voorbeeld van een volle folder. Veel meer infomatie kan er niet in. Word count Pag. 2--4: inleiding 6, platte tekst 0 Pag : 20 2. Draai om de boom (Groep /4, 60 minuten) De deelnemers doen een memoryspel met kaartjes waarop diverse organismen afgebeeld staan. Deze organismen vormen een kringloop met de boom. Na het memoryspel gaan de deelnemers met behulp van de kaartjes zelf een kringloop maken. In combinatie met dit spel kan de schoolgids de kinderen meenemen voor een wandeling.. Geluid en stilte (groep 8, twee dagdelen) Een leskist met een grote diversiteit aan opdrachten die allemaal te maken hebben met geluid en stilte. De nadruk ligt op luisteropdrachten 4. Bodem (Groep / 6, één dagdeel) Er is een leskist bodem voor de middenbouw. De middenbouw krijgt inzicht in de relatie tussen de omgeving en de bodem door het doen van opdrachten en onderzoekjes.. De Boom (Groep 6/7, 60 minuten) Door te knutselen en te verkleden wordt een boom gemaakt. Ieder kind heeft zijn eigen functie. De een is bijvoorbeeld een sapstroom, de ander een tak. Op deze manier leren de kinderen op een leuke manier welke processen zich in en rond een boom afspelen. In combinatie met dit spel kan de schoolgids de kinderen meenemen voor een wandeling. 6. Bij en Hei (Groep 7/8, één dagdeel) Een echte bijenkast met toebehoren wordt in de klas onder de loep genomen. Door verschillende opdrachten uit te voeren krijgen de kinderen inzicht in de levenscyclus, voortplanting, rangen, bestuiving en het nut voor de mens. Bovendien leren ze tijdens een tekenopdracht waarnemingen vast te leggen. www.ivn.nl 6 Schoolprojecten en aanmelden U kunt uw keuze en wensen voor de schoolprojecten online aangeven via www.npdemaasduinen.nl. U ontvangt een bevestiging en factuur per email. Kosten per gereserveerd project, inclusief schoolgidsen, docentenhandleiding en leerlingenboek:,- Meer informatie over schoolprojecten IVN Consulentschap Limburg Godsweerderstraat 2 6041 GH Roermond tel. 047-86460 e-mail : consulentschap.limburg@ivn.nl Website: www.ivn.nl Nationaal Park De Maasduinen is een samenwerkingsverband van Staatsbosbeheer, Stichting het Limburgs Landschap, Gemeente Bergen, Gemeente Gennep, kleine particuliere eigenaren, Waterschap Peel en Maasvallei, Provincie Limburg, en Ministerie LNV. IVN Consulentschap Limburg coördineert activiteiten op het gebied van educatie en voorlichting. www.np-demaasduinen.nl Met de klas de natuur in Schooljaar 20-11 Schoolprojecten in en rond Nationaal Park de Maasduinen Schoolprojecten in en rond Nationaal Park de Maasduinen De schoolprojecten sluiten goed aan bij de kerndoelen die voor het basisonderwijs zijn vastgesteld op het gebied van natuur- en milieueducatie. De projecten zijn voor groep 1 t/m 8 van het basisonderwijs. Leerlingen gaan zelf op onderzoek uit in de natuur of gaan aan de slag met natuurlijke materialen. De projecten passen binnen het natuuronderwijs- of wereldoriëntatieprogramma van scholen en worden begeleid door schoolgidsen. 1. Op pad met Hubrecht de Specht (Groep 1 t/m8) In deze serie wijst Hubrecht de Specht de leerlingen de weg in de natuur. Elk schooljaar volgen de kinderen één module waarbij natuurbeleving steeds centraal staat. 1a. Hubrecht de Specht: Bodem (Groep 1, één dagdeel) Na het verzamelen van verschillende grondsoorten gaan de kinderen opdrachten uitvoeren. Ruiken, voelen, kijken, nat of droog, zwaar of licht. Ze leren hierdoor de kenmerken van deze grondsoorten. 1b. Hubrecht de Specht: herfstkabouterpad (Groep 2, één dagdeel) Deze module wordt uitgevoerd vanuit kabouter-perspectief. Door de kabouter te helpen leren de kinderen herfstvruchten en paddenstoelen kennen. Ook bekijken ze een boom en bodemdiertjes van dichtbij. Een heuse herfstbeleving! 1c. Hubrecht de Specht: een boom (Groep, één dagdeel) Door goed te kijken en te voelen ontdekken de kinderen de verschillen tussen bomen. Elke soort heeft zijn eigen schors en bladeren. Door de boom te meten leren ze hoe oud hij is. In een boom blijken ook allerlei kleine diertjes en vogels te leven. Wie zijn dat en waarom leven ze daar? 1d. Hubrecht de Specht: Lentepad (Groep 4, één dagdeel) In de lente komt de natuur weer tot leven. De kinderen gaan op zoek naar de rol van het weer. Met behulp van een loeppotje bekijken ze de geheimen van de lente van dichtbij. Diertjes op jonge bladeren, bloemen, vogelveren, knoppen en bladeren; het komt allemaal aan bod. Ten slotte lopen de kinderen geblinddoekt langs een voelkoord. Wat hangt er aan het koord? 1e. Hubrecht de Specht: het bos (Groep, één dagdeel) Met behulp van een zoekkaart gaan de kinderen op ontdekkingstocht. Een bos blijkt uit verschillende bomen te bestaan. Ook onder die bomen is het niet kaal. Er leven grassen en struiken. Elk van deze lagen wordt van dichtbij bekeken. Natuurlijk leven in het bos ook dieren. Er wordt gezocht naar sporen, zoals uitwerpselen, pootafdrukken en holletjes. Van welke dieren zouden die zijn? 1f. Hubrecht de Specht: herfstpad (Groep 6, één dagdeel) In de herfst maakt de natuur zich klaar voor de winter. Er zijn bomen die hun bladeren verliezen, maar dat doen ze niet allemaal. Welke bladeren vallen van de boom en welke niet? Welke bodemdiertjes leven onder deze bomen? De kinderen gaan op zoek naar herfstvruchten en bekijken hoe ze verspreid worden. Ook is er aandacht voor paddenstoelen en zoeken de kinderen naar voorwerpen met een geurtje. 1g. Hubrecht de Specht: natuurbelevingspad (Groep 7, één dagdeel) Tijdens deze wandeling beleven de kinderen de omgeving met al hun zintuigen. Verschillende landschapstypen krijgen aandacht doordat de gids ingaat op alles wat er op dat moment te beleven is. Bijvoorbeeld vogelgeluiden, insecten, wind en galappels. Een stilteopdracht, waarbij de kinderen vijf tot tien meter uit elkaar gaan zitten, vormt het hoogtepunt van de wandeling. Er blijkt veel meer te horen, te zien en te ruiken te zijn als je stil bent! 1h. Hubrecht de Specht: veldwerk (Groep 8, een hele dag) Na een introductie in de klas gaan de kinderen naar Activiteitencentrum de Twintig Nationale Parken vertellen het verhaal van de Nederlandse natuur Zevenboom in Nationaal Park De Maasduinen. Tijdens een wandeling voeren ze in groepjes verschillende opdrachten uit. Onderwerpen die aan bod komen zijn: bladeren, landschap, bodem, diersporen, dierenleven in een poel. Ook is er ruimte voor een creatieve opdracht met natuurlijke materialen. 2 4