checklist borstvoeding

Inleiding U gaat binnenkort bevallen, of u bent bevallen en verblijft samen met uw kind in het OLVG (op de kraam- of kinderafdeling). U heeft besloten borstvoeding te gaan geven. Uw kind kan door omstandigheden niet aan de borst drinken? Dan kunt u toch moedermelk geven door te kolven. Informatie over verschillende manieren van kolven, leest u in de kolfbrochure. In deze folder leest u hoe u borstvoeding kunt geven. Heeft u na het lezen van deze folder nog vragen? Stel deze dan aan de verpleegkundige. Deze kan u eventueel doorverwijzen naar de verloskundige, arts of lactatiekundige. Een lactatiekundige is gespecialiseerd in borstvoeding, en u kunt bij haar altijd terecht voor vragen over borstvoeding. Op de afdeling Verloskunde, Neonatologie en Kindergeneeskunde zijn de verpleegkundigen opgeleid om uitleg te geven over borstvoeding, en u hierbij te helpen. Het OLVG is een baby-friendly-hospital en bezit het WHO/UNICEF certificaat Zorg voor Borstvoeding. Tip Gebruik de checklist achter in de folder. U kunt deze zelf invullen, of door de verpleegkundige laten invullen. In uw medisch dossier noteren wij de gemaakte afspraken. Wij doen ons best om u en uw baby een goede start te geven op het gebied van borstvoeding. 2

De 10 vuistregels voor het welslagen van borstvoeding De kraamafdeling van het OLVG heeft in 2000 als eerste ziekenhuis van Nederland het WHO/Unicef certificaat voor borstvoeding gekregen. Dit certificaat wordt uitgereikt door de Stichting Zorg voor Borstvoeding. Als een ziekenhuis gecertificeerd is, betekent dit dat het ziekenhuis voldoet aan de 10 internationale vuistregels, opgesteld door de WHO/Unicef. Hieronder de 10 vuistregels voor het welslagen van borstvoeding waarvoor alle moeder- en kindzorginstellingen dienen zorg te dragen: 1. dat zij een beleid ten aanzien van borstvoeding op papier hebben, dat standaard bekend gemaakt wordt aan alle betrokken medewerkers. 2. dat alle betrokken medewerkers de vaardigheden aanleren, die noodzakelijk zijn voor het uitvoeren van dat beleid. 3. dat alle zwangere vrouwen voorgelicht worden over de voordelen en de praktijk van borstvoeding geven. 4. dat u binnen een uur na de geboorte van uw kind geholpen wordt met het geven van borstvoeding. 5. dat u uitleg krijgt over hoe u uw kind aan kunt leggen en hoe u de melkproductie in stand kunt houden, zelfs als uw kind van u gescheiden moet worden. 6. dat uw kind geen andere voeding dan borstvoeding krijgt, noch extra vocht, tenzij op medische indicatie. 7. dat u en uw kind dag en nacht bij elkaar op een kamer mogen blijven ( rooming-in ). 8. dat borstvoeding op verzoek wordt nagestreefd. 9. dat aan kinderen die borstvoeding krijgen geen speen of fopspeen gegeven wordt. 10. dat er borstvoedingsbegeleidingsgroepen (moedergroepen) gevormd kunnen worden en dat u bij ontslag naar deze groepen verwezen wordt. 3

Checklist Geboortedag en tijd: dag om uur Naam zoon/dochter: Medisch verantwoordelijke: Kinderarts Verloskundige Minimaal 1 uur huid-op-huidcontact gehad ja nee Heeft succesvol aan de borst gedronken ja nee Krijgt bijvoeding ja nee Vitamine K gekregen ja nee Paracetamol gekregen ja nee Besproken met moeder Onderwerp Datum Paraaf Rooming in Vroege voedingssignalen Voeden op verzoek, 8-12 keer per 24 uur, nachtvoedingen Aanleggen, hoe verloopt een voeding (1e borst goed leeg laten drinken) Voedingshoudingen Dagelijks huid-op-huidcontact (zeker indien lage temperatuur kind of bij borstvoedingsproblemen) Waarom geen fopspeen (missen voedingssignalen, aanleren verkeerde zuigtechniek) Nadelen bijvoeding (steriliteit van de darmen voor 2 weken weg na 1 kunstvoeding -> risico op infecties is groter) Borstvoedingsorganisaties, internetsites, mamacafe s 4

Voedingssignalen Zuigbehoefte: hap-, mond-, tong- of lipbewegingen en/of zoeken met het mondje. Wakker worden: bewegen met het lijfje, zwaaien of maaien met de handjes, de handjes naar het mondje brengen en eventueel beginnen met zuigen, smakgeluidjes, mopperen, minder oppervlakkig ademen Huilen is een laat voedingssignaal. U mag nu eerst uw kind troosten. Een huilend kind drinkt niet goed aan de borst door verkeerd gebruik van de tong. Hygiëne: handen wassen voor voeding, borsten 1 x daags wassen zonder zeep. Let op! Geen alcohol zo lang u borstvoeding geeft. Niet roken in combinatie met borstvoeding. U gebruikt medicijnen? Overleg altijd met uw arts of verloskundige! Advies: Eet gevarieerd en gezond, drink voldoende, 10 mcg vit D suppletie. 5

Dag 1,1e 24 uur, datum: Kind Heeft minimaal 8-12 keer aan de borst gedronken ja nee Maakt goede zuigbewegingen aan de borst ja nee Slikt hoorbaar ja nee Voedingen zijn van normale duur (niet te lang of te kort) ja nee Is na de voeding tevreden ja nee Krijgt bijvoeding (moedermelk of kunstvoeding) ja nee Heeft minimaal 1 x geplast ja nee Heeft minimaal 1 x meconium geloosd ja nee Temperatuur tussen de 36.5 37.5 graden ja nee Fladdert niet/incidenteel ja nee Moeder Heeft de informatie uit de folder begrepen ja nee Huid-op-huid contact gehad ja nee Ervaart geen pijn bij het voeden ja nee Heeft pijnlijke tepels/tepelkloven ja nee Is gestart met kolven ja nee Bijvoeden / kolven; waarom? Vragen moeder en afspraken rondom borstvoeding/kolven 6

Dag 1 (0-24u) Ochtend Middag Avond Nacht 6u 12u 18u 0u 7u 13u 19u 1u 8u 14u 20u 2u 9u 15u 21u 3u 10u 16u 22u 4u 11u 17u 23u 5u Doel Plassen Poepen Minimaal 6-8 voedingen / 24 uur 7

Dag 2, 2e 24 uur, datum: Kind Gewichtsverlies is < 10 % (vanaf 7% gewichtsverlies BV evalueren) ja nee Heeft minimaal 8-12 keer aan de borst gedronken ja nee Maakt goede zuigbewegingen aan de borst ja nee Slikt hoorbaar ja nee Voedingen zijn van normale duur (niet te lang of te kort) ja nee Is na de voeding tevreden ja nee Krijgt bijvoeding (moedermelk of kunstvoeding) ja nee Heeft minimaal 2 x geplast ja nee Heeft minimaal 2 x meconium/overgangsontlasting geloosd ja nee Temperatuur tussen de 36.5 37.5 graden ja nee Fladdert niet/incidenteel ja nee Moeder Heeft de informatie uit de folder begrepen ja nee Huid-op-huid contact gehad ja nee Ervaart geen pijn bij het voeden ja nee Heeft pijnlijke tepels/tepelkloven ja nee Heeft gestuwde borsten/ervaart verandering in de borsten Is gestart met kolven ja nee Bijvoeden / kolven; waarom? Vragen moeder en afspraken rondom borstvoeding/kolven 8

Dag 3, 3e 24 uur, datum: Kind Gewichtsverlies is < 10 % (vanaf 7% gewichtsverlies BV evalueren) ja nee Heeft minimaal 8-12 keer aan de borst gedronken ja nee Maakt goede zuigbewegingen aan de borst ja nee Slikt hoorbaar ja nee Voedingen zijn van normale duur (niet te lang of te kort) ja nee Is na de voeding tevreden ja nee Krijgt bijvoeding (moedermelk of kunstvoeding) ja nee Heeft minimaal 3 x geplast ja nee Heeft minimaal 2 x meconium/overgangsontlasting geloosd ja nee Moeder Heeft de informatie uit de folder begrepen ja nee Huid-op-huid contact gehad ja nee Ervaart geen pijn bij het voeden ja nee Heeft pijnlijke tepels/tepelkloven ja nee Heeft gestuwde borsten/ervaart verandering in de borsten ja nee Is gestart met kolven ja nee Bijvoeden / kolven; waarom? Vragen moeder en afspraken rondom borstvoeding/kolven 10

Dag 4, 4e 24 uur, datum: Kind Geen gewichtsverlies meer ja nee Heeft minimaal 8-12 keer aan de borst gedronken ja nee Maakt goede zuigbewegingen aan de borst ja nee Slikt hoorbaar ja nee Voedingen zijn van normale duur (niet te lang of te kort) ja nee Is na de voeding tevreden ja nee Krijgt bijvoeding (moedermelk of kunstvoeding) ja nee Heeft minimaal 4 x geplast ja nee Heeft minimaal 3 x groen/gele ontlasting geloosd ja nee Moeder Heeft de informatie uit de folder begrepen ja nee Huid-op-huid contact gehad ja nee Ervaart geen pijn bij het voeden ja nee Heeft pijnlijke tepels/tepelkloven ja nee Heeft gestuwde borsten/ervaart verandering in de borsten ja nee Is gestart met kolven ja nee Bijvoeden / kolven; waarom? Vragen moeder en afspraken rondom borstvoeding/kolven 12

Afspraken bij ontslag, datum: Denkt u aan de borstvoedingsorganisaties (zie brochure Borstvoeding)! U kunt daar terecht met al uw vragen over borstvoeding. Tot slot Alle medewerkers van de afdelingen verloskunde, neonatologie en de kinderafdeling van het OLVG wensen u een plezierige kraamperiode en uw kind de beste start met borstvoeding! Vragen? Heeft u vragen over de checklist? Neem dan contact op met Antoinette van Geemen, Leonie van Rutten of Karlijn Moes, lactatiekundigen via lactatiekundige@olvg.nl of via de verpleegkundige. 14

Ruimte voor aantekeningen 15

onze lieve vrouwe gasthuis postbus 95500 1090 hm amsterdam (020) 599 91 11 www.olvg.nl algemene voorwaarden, kijk op www.olvg.nl/algemene_voorwaarden klacht of opmerking, ga naar www.olvg.nl/klacht Redactie en uitgave Marketing en Communicatie december 2013/verloskunde/301-1026/ 2013621