Hoofdzaken Beheerplan Natura 2000 Schiermonnikoog Informatiebijeenkomst juni 2014 (handout)
Informatieavond Natura 2000 Schiermonnikoog Beheerplan Natura 2000 Schiermonnikoog 3 juni 2014 Programma van de informatieavond 1. Aanloop naar het beheerplan Natura 2000 Ettienke Bakker provincie Fryslân 2. De inhoud van het plan Gabriel Vriens en Jan Meijer (Dienst Landelijk Gebied) 3. De vervolgprocedure Ettienke Bakker 4. Vragen o.l.v. Piet Dijkstra 1
De geschiedenis van dit beheerplan 13 december 2007 1 e informatieavond over beheerplan N2000 want: Schiermonnikoog heeft als natuurgebied speciale bescherming: Europese richtlijnen: Vogelrichtlijn en Habitatrichtlijn. Nederlandse Natuurbeschermingswet Opstellen van een Beheerplan Natura 2000 is verplicht Provincie Fryslân is verantwoordelijk Afspraak in 2007: De geschiedenis van dit beheerplan (vervolg) Uitwerken Natura 2000 Samen met het BIP BIP plus In 2011: Bip Plus gereed. Natura 2000 onderdeel : de 90 %- versie Nog niet gereed: de effecten van Stikstof. Landelijk aanpak : Programmatische Aanpak Stikstof (PAS) 2
Schiermonnikoog en de PAS Probleem: In heel Nederland te hoge stikstofneerslag door verkeer, industrie, landbouw Gevolg 1 Slecht voor de natuur (verruiging, verrijking) Gevolg 2: Geen vergunning voor uitbreidingen van economische activiteiten met stikstof (m.n.landbouw!) Oplossing: landelijke aanpak: Programmatische Aanpak Stikstof = PAS Schiermonnikoog en de PAS PAS: 1.Landelijke maatregelen tbv daling Stikstof neerslag 2.Voor alle gebieden herstelmaatregelen Voor Schiermonnikoog: de BIP plus maatregelen bekeken en iets aangevuld 3.Vergunningverlening weer mogelijk 3
Juni 2014 : het concept beheerplan ligt er. Hoe ziet dit beheerplan er nu uit? Toelichting door beheerplanschrijvers: Jan Meijer en Gabriel Vriens Dienst Landelijk Gebied Op weg naar het N2000 beheerplan Schiermonnikoog Gabriël Vriens, Jan Meijer Dienst Landelijk Gebied (DLG) 4
Opzet presentatie 1. Opzet beheerplan 2. Aanwijzing Natura 2000 Schiermonnikoog / doelstellingen 3. Van doelen naar maatregelen 4. Toetsing bestaand gebruik en mitigerende maatregelen 5. Uitvoeringsprogramma 6. Overzicht: wat is extra t.o.v. BIP+? 7. Vragen Inhoudsopgave N2000 Beheerplan 1 Inleiding 2 Instandhoudingsdoelen 3 Ecologische gebiedsbeschrijving 4 Plannen, beleid en huidige activiteiten 5 PAS gebiedsanalyse 6 Visie en uitwerking kernopgaven en instandhoudingsdoelen 7 Uitvoeringsprogramma 8 Sociaal economische aspecten 9 Kader voor vergunningverlening Literatuur Bijlagen 5
Aanwijzingsbesluit 2009 en begrenzingen N2000 Beheerplan gaat over hele eiland binnen de vloedlijn In aanwijzingsbesluit: instandhoudingsdoelen Habitattypen Habitatsoorten Vogelrichtlijnsoorten (broedvogels en niet broedvogels) 6
Doelen N2000 habitattypen 1 Code Omschrijving Natura 2000 L-SVI Doel Opp. Doel Kwal. H1310A Zilte pionierbegroeiingen (zeekraal) W/N - =/= =/= H1310B Zilte pionierbegroeiingen (zeevetmuur) W/N + =/= =/= H1320 Slijkgrasvelden W -- = = H1330A Schorren en zilte graslanden (buitendijks) W/N - =/= >/= H1330B Schorren en zilte graslanden (binnendijks) W - = = H2110 Embryonale duinen W/N + =/= =/= H2120 Witte duinen D/W - =/= =/= H2130A *Grijze duinen (kalkrijk) D/W -- =/= =/= H2130B *Grijze duinen (kalkarm) D/W -- >/= >/> H2130C *Grijze duinen (heischraal) D -- > > Doelen N2000 habitattypen 2 Code Omschrijving Natura 2000 L-SVI Doel Opp. Doel Kwal. H2140B *Duinheiden met kraaihei (droog) D - = = H2160 Duindoornstruwelen D/W + =/= =/= H2170 Kruipwilgstruwelen D + =(<) = H2180A Duinbossen (droog) D + > = H2180B Duinbossen (vochtig) D - > > H2180C Duinbossen (binnenduinrand) D - > > H2190A Vochtige duinvalleien (open water) D - = > H2190B Vochtige duinvalleien (kalkrijk) D/W/N - >/=/= >/=/= H2190C Vochtige duinvalleien (ontkalkt) D + = = H2190D Vochtige duinvalleien (moeras) D - = = H6410 Blauwgraslanden D -- > = 7
Broedvogelsoorten met een verbeterdoelstelling De vogels liften mee met de habitattypen Duurzame ontwikkeling habitattypen op basis van natuurlijke processen Wind en water Groen strand duinvalleien waterstroming binnenduinrand Hoe kunnen we de motor van het duinecosysteem beter laten draaien? 8
Motto: Het duin sterk en gezond! Was Wordt: Hoofdstuk 3 Ecosysteembeschrijving Hoe zit het gebied in elkaar? Hoe werkt het systeem? Waar zitten de knoppen? 9
habitattypenkaart Huidig beheer en recente maatregelen 10
Visie en uitwerking maatregelen Waar en hoe denken we de N2000 doelen te realiseren? Afweging: Grijze duinen meest urgent. Trendanalyse: achteruitgang. Teveel stikstof uit de lucht. Diverse maatregelen getroffen in duinherstelprogramma. N2000 doel: uitbreiding Grijze duinen (kalkarm en heischraal). Meeste kans: herstelmaatregelen vooral op afstand van polder. 11
Afweging Duinbos (droog): Trendanalyse: toename Teveel stikstof uit de lucht N2000 doel:uitbreiding voor alle typen duinbos Bos heeft filterende werking op N Behoud huidig areaal bos. Afweging Vochtige duinvalleien (kalkrijk en ontkalkt) + Blauwgraslanden Veel maatregelen getroffen (o.a. duinherstelprogramma) Maatregelen Watergebiedsplan in voorbereiding Goed beheerd Trendanalyse: positieve ontwikkelingen N2000 doel Kalkrijke valleien uitbreiden; Ontkalkte valleien handhaven; Blauwgraslanden uitbreiden 12
Voorstel maatregelen + voort te zetten beheer dynamiek begrazingsplan Verruimen duikers slenken + in zoekgebied: Plaggen chopperen Stuifkuilen maken Witte duinen; Grijze duinen (kalkrijk) Versterken dynamiek in zeereep (west en noord) Gezamenlijk zoeken naar mogelijkheden Combi verstuiving, versterken kustveiligheid en natuur Bijvoorkeur lokaal kerven maken waar het kan 13
Geboorte van een paraboolduin. Werking van de wind bij het ontstaan van paraboolduinen in de zeereep (foto R. Slings). 14
Grijze duinen Begrazing west en noord Inleidend op grootschalig begrazingsbeheer plan BIP+ Lokaal, periodiek (verplaatsbaar raster, seizoen bv winter) Liefst eilander vee (pony s, paarden) Aanvullend op duinherstelprogramma (uitbreiding) Noodzakelijk voor behoud / verbetering grijze duinen 15
Duinbos (droog) Handhaven huidig areaal. Mn. zuidelijke randzone Uitbreiding door geleidelijke omvorming delen van het naaldbos (stormen 2013) Mogelijk op den duur uitbreiding Duinbos (Binnenduinrand) Vochtige duinvalleien (kalkrijk en ontkalkt) + Blauwgraslanden Huidig beheer is oké, dus handhaven Beheer met vinger aan de pols Mogelijk iets intensiever beheren (analyse Everts en de Vries) Hydrologisch onderzoek Griënglop 16
Verruimen doorstroming slenken fietspad Overleg / onderzoek /uitvoeren washover stuifdijk 17
Hoofdstuk 4 Plannen, beleid en huidige activiteiten Plannen en beleid Toetsing activiteiten Aansluiting bij BIP+ 4 Mitigerende maatregelen Inventarisatie bestaand gebruik Beheer en onderhoud t.b.v. de natuur Beheer en onderhoud waterstaatkundig Waterwinning Faunabeheer Onderzoek en monitoring Recreatief strandgebruik Evenementen Excursies Vissen Overig recreatief gebruik Overige activiteiten Externe werking 18
Activiteiten beoordeeld op hun effecten op de N2000doelstellingen Geen activiteit is op zichzelf strijdig met de doelstellingen Wel ca. 40 activiteiten die cumulatief mogelijk verstoring opleveren voor strandbroeders Mitigerende maatregel gewenst : Flexibele zonering strandgebruik (uit BIP+) Mitigerende maatregelen bestaand gebruik 1. Het verplaatsen van de strandactiviteiten naar een deel van het activiteitenstrand (uit het BIP+ en is al uitgevoerd) 2. Flexibel zonering van het eilandgebruik (uit het BIP+) 3. Het afsluiten van het pad onder aan de stuifdijk voor voertuigen (uit BIP+) 4. Betere afstemming over aanlandingspunten Wadlooptochten 19
Recreatieve zonering strand Maatregelen voor Duinen Schiermonnikoog In BIP+ / duinherstelprogramma: Begrazingsplan opstellen Integrale begrazing in de duinen Herintroductie konijnen Onderzoek / voorbereiden herstel Washovercomplex Verbeteren waterkwaliteit Westerplas Vlonderplan Reddingweg Herstel natte duinvalleien Hydrologisch onderzoek Griënglop Peilverhoging en aanpassing waterhuishouding polder (Watergebiedsplan) 20
Maatregelen voor Duinen Schiermonnikoog Nu extra in N2000 beheerplan t.o.v. BIP+: Lokale (inleidende, tijdelijke) begrazing Westerduinen. Aanvullend plaggen / chopperen. Stimuleren lokale verstuiving (stuifkuilen). Stimuleren dynamiek / verstuiving zeereep (kerven). Overleg ontwikkelen Duinbossen (binnenduinrand). Hydrologisch onderzoek binnenduinrand en polder (omgeving Griënglop). Uitbreiding onderzoek uit Watergebiedsplan. Onderzoek en realisatie terugdringen emissie landbouw. Verruimen duikers in de slenken Binnenkwelder. Einde 21
Inspraak procedure beheerplan Informatie avonden 3 juni Publieke avond over het beheerplan 5 juni Advies Overlegorgaan aan GS prov. Fryslân over het beheerplan N2000 September Informatieavond te leeuwarden over beheerplan Waddenzee & Noordzeekustzone Eind augustus 2014: Informatie avond over de PAS voor agrariërs / gemeente Inspraak procedure beheerplan/pas Inspraak Half september eind oktober Inspraak PAS landelijk (ook de gebiedsmaatregelen voor Schiermonnikoog) Najaar 2014 Inspraak beheerplan Natura 2000 Schiermonnikoog (Gelijktijdig met Waddenzee, Noordzeekustzone en andere eilanden) Voorjaar 2015 Pas en Beheerplan definitief vastgesteld 22
Ná de vaststelling van het beheerplan Voorjaar 2015 Voorstel aan Overlegorgaan: Aanvullen BIP -plus 2015-2020 Uitvoering van de Maatregelen door provincie Wetterskip, Vitens,Natuurmonumenten, gemeente Begeleiding en afstemming van de uitvoering via werkgroep beheer (overlegorgaan) Informatie Informatie (actuele informatie over de procedure) Meer informatie over het Natura 2000-beheerplan Schiermonnikoog kunt u vinden op de website: http://www.fryslan.nl/n2000 en: http://www.waddenzee.nl U kunt ook contact opnemen met: De provincie Fryslân: Ettienke Bakker 058-2925154 e.c.bakker@fryslan.nl Johan Grijpstra 06-46224797 j.grijpstra@fryslan.nl Richard Deen 058-2925424 r.j.deen@fryslan.nl 23
Instandhoudingsdoelen Natura 200 beheerplan Schiermonnikoog. Tabel 2.3 Habitattypen voor de Natura 2000-gebieden op Schiermonnikoog: Duinen Schiermonnikoog (D), Waddenzee (W) en Noordzeekustzone (N) (zie voor legenda onder de tabel). Code Omschrijving Natura 2000 L-SVI Doel Opp. Doel Kwal. H1140A Slik- en zandplaten (getijdengebied) W - = > H1140B Slik- en zandplaten (Noordzee-kustzone) N - = = H1310A Zilte pionierbegroeiingen (zeekraal) W/N - =/= =/= H1310B Zilte pionierbegroeiingen (zeevetmuur) W/N + =/= =/= H1320 Slijkgrasvelden W -- = = H1330A Schorren en zilte graslanden (buitendijks) W/N - =/= >/= H2110 Embryonale duinen W/N + =/= =/= H2120 Witte duinen D/W - =/= =/= H2130A *Grijze duinen (kalkrijk) D/W -- =/= =/= H2130B *Grijze duinen (kalkarm) D/W -- >/= >/> H2130C *Grijze duinen (heischraal) D -- > > H2140B *Duinheiden met kraaihei (droog) D - = = H2160 Duindoornstruwelen D/W + =/= =/= H2170 Kruipwilgstruwelen D + =(<) = H2180A Duinbossen (droog) D + > = H2180B Duinbossen (vochtig) D - > > H2180C Duinbossen (binnenduinrand) D - > > H2190A Vochtige duinvalleien (open water) D - = > H2190B Vochtige duinvalleien (kalkrijk) D/W/N - >/=/= >/=/= H2190C Vochtige duinvalleien (ontkalkt) D + = = H2190D Vochtige duinvalleien (hoge moerasplanten) D - = = H6410 Blauwgraslanden D -- > = Legenda * Prioritaire habitattypen. Voor het instandhouden van deze typen draagt Nederland een bijzondere verantwoordelijkheid. Natura 2000 Naam Natura 2000-gebied D = Duinen Schiermonnikoog W = Waddenzee, (waarden geldend voor gehele Natura 2000-gebied Waddenzee) N = Noordzeekustzone (waarden geldend voor gehele Natura 2000-gebied Noordzeekustzone) L-SVI Landelijke Staat van Instandhouding -- zeer ongunstig - matig ongunstig + gunstig Doelstelling > Verbeter- of uitbreidingsdoelstelling = Behoudsdoelstelling =(<) Aanwijzingsbesluit heeft 'ten gunste van' formulering
Tabel 2.4 Habitatsoorten voor de Natura 2000-gebieden op Schiermonnikoog: Duinen Schiermonnikoog (D), Waddenzee (W) en Noordzeekustzone (N). De kolommen L-SVI, Doel Opp. en Doel Kwal. geven voor deze gebieden de respectievelijke waarden (zie voor legenda onder de tabel) Code Omschrijving Natura 2000 L-SVI Doel Opp. Doel Kwal. Doel Pop. H1364 Grijze zeehond W/N - =/= =/= =/= H1365 Gewone zeehond W/N + =/= =/= >/= H1903 Groenknolorchis D -- = = = Tabel 2.5 Broedvogels voor de Natura 2000-gebieden op Schiermonnikoog: Duinen Schiermonnikoog (D), Waddenzee (W) en Noordzeekustzone (N). De kolommen L-SVI, Doel Opp. en Doel Kwal. geven voor deze gebieden de respectievelijke waarden (zie voor legenda onderaan de tabel) Code Omschrijving Natura 2000 L-SVI Doel Opp. Doel Kwal. Draagkracht (aantal paren) A021 Roerdomp D -- = = 3( ) A034 Lepelaar W + = = 430 A063 Eider D/W -- =/= =/> 200/5000 A081 Bruine kiekendief D/W + =/= =/= 25 / 30 A082 Blauwe kiekendief D/W -- =/= =/= 10( ) /3 A132 Kluut W - = > 3800 A137 Bontbekplevier W/N -- =/= =/= 60 / 20 A138 Strandplevier W/N -- >/> >/> 50( ) / 30( ) A183 Kleine mantelmeeuw W + =/= =/= 14000 / 19000 A191 Grote stern W -- = = 16000( ) A193 Visdief W - = = 5300 A194 Noordse stern W + = = 1500 A195 Dwergstern W/N -- >/> >/> 210( ) / 20( ) A222 Velduil D/W -- >/= >/= 2( )/5 A275 Paapje D -- > > 10( ) A277 Tapuit D -- > > 30( ) Legenda * Prioritaire habitattypen. Voor het instandhouden van deze typen draagt Nederland een bijzondere verantwoordelijkheid. Natura 2000 Naam Natura 2000-gebied D = Duinen Schiermonnikoog W = Waddenzee, (waarden geldend voor gehele Natura 2000-gebied Waddenzee) N = Noordzeekustzone (waarden geldend voor gehele Natura 2000-gebied Noordzeekustzone) L-SVI Landelijke Staat van Instandhouding -- zeer ongunstig - matig ongunstig + gunstig Doelstelling > Verbeter- of uitbreidingsdoelstelling = Behoudsdoelstelling =(<) Aanwijzingsbesluit heeft 'ten gunste van' formulering Draagkracht (aantal paren) ( )= verbetering t.o.v. de huidige aantallen De aantallen gelden per deelgebied, dus bijvoorbeeld voor de Duinen Schiermonnikoog, maar ook voor de gehele Waddenzee en Noordzeekustzone
Tabel 2.6 Niet-broedvogels voor de Natura 2000-gebieden op Schiermonnikoog: Duinen Schiermonnikoog (D), Waddenzee (W) en Noordzeekustzone (N). De kolommen L-SVI, Doel Opp. en Doel Kwal. geven voor deze gebieden de respectievelijke waarden (zie voor legenda onderaan de tabel) Code Omschrijving Natura 2000 L-SVI Doel Opp. Doel Kwal. Functie Draagkracht (aantal) (D/W/N) A017 Aalscholver W/N + =/= =/= s,f/s,f 4200 / 1900 A034 Lepelaar W + = = s,f 520 A043 Grauwe gans W + = = s,f 7000 A045 Brandgans W + = = s,f 36800 A046 Rotgans W - = = s,f 26400 A048 Bergeend W/N + =/= =/= s,f/s,f 38400 / 520 A050 Smient W + = = s,f 33100 A063 Eider W/N -- =/= >/= f/f 90000-115000 ( ) / 26200 A130 Scholekster W/N -- =/= >/= s,f/s 140000-160000 ( ) / 3300 A132 Kluut W/N - =/= =/= s,f/s 6700 / 120 A137 Bontbekplevier W/N + =/= =/= s,f/s 1800 / 510 A140 Goudplevier W -- = = s,f 19200 A141 Zilverplevier W/N + =/= =/= s,f/s 22300 / 3200 A142 Kievit W - = = s,f 10800 A143 Kanoet W/N - =/= >/= s,f/s 44400 ( ) / 560 A144 Drieteenstrandloper W/N - =/= =/= s,f/s,f 3700 / 2000 A147 Krombekstrandloper W + = = s,f 2000 A149 Bonte strandloper W/N + =/= =/= s,f/s 206000 / 7400 A156 Grutto W -- = = s,f 1100 A157 Rosse grutto W/N + =/= =/= s,f/s 54400 / 1800 A160 Wulp W/N + =/= =/= s,f/s 96200 / 640 A162 Tureluur W - = = s,f 16500 A164 Groenpootruiter W + = = s,f 1900 A169 Steenloper W/N -- =/= >/= s,f/s,f 2300-3000 ( ) / 160 Legenda * Prioritaire habitattypen Voor het instandhouden van deze typen draagt Nederland een bijzondere verantwoordelijkheid. Natura 2000 Naam Natura 2000-gebied D = Duinen Schiermonnikoog W = Waddenzee, (geldend voor gehele Natura 2000-gebied Waddenzee) N = Noordzeekustzone (waarden geldend voor gehele Natura 2000-gebied Noordzeekustzone) L-SVI Landelijke Staat van Instandhouding -- zeer ongunstig - matig ongunstig + gunstig Doelstelling > Verbeter- of uitbreidingsdoelstelling = Behoudsdoelstelling =(<) Aanwijzingsbesluit heeft 'ten gunste van' formulering Functie van het gebied S= slaapplaatsfunctie voor de vogel F= Foerageerfunctie Draagkracht (aantal) ( )= verbetering t.o.v. de huidige aantallen De aantallen gelden per deelgebied, dus bijvoorbeeld voor de Duinen Schiermonnikoog, maar ook voor de gehele Waddenzee en Noordzeekustzone
Voorstel maatregelen + voort te zetten beheer dynamiek begrazingsplan Verruimen duikers slenken + in zoekgebied: Plaggen chopperen Stuifkuilen maken