Sacro-iliacale gewrichtsinfiltratie INFORMATIEBROCHURE VOOR PATIËNTEN
INHOUD 1. INLEIDING...4 2. WAT IS EEN SACRO-ILIACALE GEWRICHTSINFILTRATIE?...5 3. VOORBEREIDING...5 4. DE DAG VAN DE INGREEP...6 5. DE BEHANDELING...7 6. NA DE BEHANDELING...7 7. RESULTATEN...8 8. WAT ZIJN DE RISICO S EN BIJWERKINGEN?...9 9. CONTACT...10 10. INFORMED CONSENT...11
1. INLEIDING Binnenkort krijgt u één of meerdere therapeutische infiltraties van het sacro-iliacale gewricht. Met deze brochure willen wij u informeren over deze ingreep. Wij willen u vooraf zo goed mogeljk informeren over deze pijnbehandeling. Enkel een goed geïnformeerde patiënt kan toestemming geven om de ingreep te laten plaatsvinden door het tekenen van het informed consent. Deze vindt u achteraan in deze brochure. Anatomie sacro-iliacaal gewricht (SIG) Het sacro-iliacale-gewricht (SIG) is het gewricht dat gevormd wordt door het heiligbeen of sacrum en de bekkenkamvleugel of ileum. Dit gewricht kan pijn geven bij slijtage, ontsteking of door kleine veranderingen ten gevolge van een trauma. Pijnklachten uitgaande van dit gewricht kunnen gevoeld worden in de onderrug, het heiligbeen, de achterzijde van het bovenbenen en de lies. 4
2. WAT IS EEN SACRO-ILIACALE GEWRICHTSINFILTRATIE? Het is mogelijk om uit te zoeken of dit SIG-gewricht een deel van uw pijnklachten kan veroorzaken. Dit doen we door de zenuwbanen die in het gewricht lopen tijdelijk te verdoven met een lokaal verdovingsmiddel en een kleine dosis corticoïden. We noemen dit een therapeutische infiltratie. Deze medicatie heeft als doel een eventuele ontsteking en zwelling in en rond het gewricht te verminderen. Zo nemen de pijnklachten af als ook de tintelingen die door de ontsteking veroorzaakt kunnen worden. Als de pijnklachten verminderen, kunnen de spieren in de rug zich beter ontspannen. Kinesitherapie met stabiliserende oefeningen kunnen extra effect hebben. De behandeling gebeurt in principe aan één zijde per keer. 3. VOORBEREIDING Het is niet nodig om nuchter te zijn voor de infiltratie. Medicatie mag u blijven nemen, behalve sterke bloedverdunners. Bespreek dit vooraf met uw arts. Zorg ervoor dat u na de behandeling naar huis wordt gebracht door een begeleider. Tot 24 uur na de behandeling mag u niet actief deelnemen aan het verkeer. Als u op de dag van de behandeling koorts heeft of ziek bent, neem dan contact op met de pijnkliniek. Indien uw medicatie wordt vervangen door onderhuidse injecties, zoals Clexane, Fraxiparine of Fraxodi, moet de laatste injectie 12 uur of 24 uur vóór de infiltratie gebeurend. Dit afhankelijk van de dosis. Bent u ouder dan 50 jaar en/of neemt u bloedverdunners dan moet er een stollingscontrole worden uitgevoerd (PTT, APTT, INR en bloedplaatjes). Overleg dit vooraf met uw huisarts en breng de resultaten mee. Als u overgevoelig of allergisch bent voor pleisters, latex, jodium of als u 5
geen contrastvloeistof, of verdovingsprodukten verdraagt, meld dit dan zeker vooraf aan de verpleegkundige of arts. Liefst al bij de planning van de infiltratie. In verband met röntgenstraling is het belangrijk te weten of u zwanger bent: de straling kan schadelijk zijn voor het ongeboren kind. Als u zwanger bent of een vermoeden daarvan heeft, moet u dit vóór de start van de behandeling aan de verpleegkundige of arts melden. De behandeling zal uitgesteld worden tot na de bevalling. 4. DE DAG VAN DE INGREEP Bij aankomst in het ziekenhuis laat u zich eerst inschrijven aan het onthaal. Breng de volgende documenten mee: identiteitskaart een lijst van de huidige medicatie eventueel een verwijsbrief indien foto s niet genomen zijn in ons ziekenhuis, gelieve deze dan mee te nemen, samen met bijhorend verslag het door u ingevuld en ondertekend toestemmingsformulier. Dit formulier bevindt zich op de laatste pagina in deze brochure Na de inschrijving meldt u zich aan de verpleegafdeling. U wordt gevraagd zich om te kleden en een operatiehemdje aan te trekken. Dit sluit langs de achterzijde. Vervolgens zal de verpleegkundige een waakinfuus aanbrengen, waarlangs de arts zo nodig tijdens de behandeling eventueel medicatie kan geven. 6
5. DE BEHANDELING Een SIG-infiltratie gebeurt in de operatiezaal onder geleide van radioscopie. U zal zien dat er onder meer een televisiemonitor en een röntgenapparaat aanwezig zijn om de juiste behandelingsplaats te bepalen. Tijdens de behandeling ligt u op uw buik op de operatietafel. Na het instellen van het röntgenapparaat zal de verpleegkundige uw rug ontsmetten met een rode ontsmettingsstof (dit kan koud aanvoelen). De arts legt dan steriele doeken rond de prikplaats om steriel te kunnen werken. Vervolgens wordt de huid plaatselijk verdoofd door de arts. Dit kan een brandend, spannend gevoel geven dat snel weer wegtrekt. Om de juiste plaats te controleren, wordt er een kleine hoeveelheid contraststof ingespoten. Als de naald zich in de correcte positie bevindt, wordt de medicatie (lokale verdovingsstof met een corticoïde) traag ingespoten om een snelle ontzwelling en snelle recuperatie van de pijn en beweeglijkheid te krijgen. Het kan zijn dat u hierbij tijdelijk de door u gekende pijnklachten in de onderrug, heup of bovenbeen ervaart. Dit is volkomen normaal en u hoeft zich hierover geen zorgen te maken. 6. NA DE BEHANDELING Het kan zijn dat u een warm gevoel of een lichte krachtsvermindering in het been van de behandelende zijde ervaart. Dit is volledig normaal en verdwijnt binnen enkele uren. Ongeveer een uur na de infiltratie mag u met uw begeleider naar huis na goedkeuring van arts of verpleegkundige. Gedurende de rest van de behandeldag doet u het best rustig aan. U mag uw pijnstillers verder nemen zoals u gewoon bent: het is immers niet verstandig om pijnstillers onmiddellijk te stoppen omdat het effect van de infiltratie soms meer dan 1 week op zich laat wachten. Enkele uren na de behandeling, wanneer de lokaal ingespoten verdoving is uitgewerkt, kan eventueel nog napijn optreden: dit komt omdat de behandeling plaatsvindt in geïrriteerd weefsel. Deze napijn kan een tijd 7
aanhouden maar verdwijnt vrijwel altijd. 7. RESULTATEN Een infiltratie in het sacro-iliacale gewricht is een weinig ingrijpende behandeling met de bedoeling de vicieuze cirkel van ontsteking, pijn en spierspanning te doorbreken. Pijnklachten in de onderrug kunnen meerdere oorzaken hebben, waardoor het voor de arts meestal niet mogelijk is met zekerheid de diagnose te stellen. Als uw arts vermoedt dat uw pijnklachten hun oorsprong hebben in het SIG, is het aan te raden deze infiltraties uit te voeren. De infiltraties helpen mee om de diagnose te bevestigen. Deze behandeling is niet bij iedereen succesvol: bij een aantal patiënten zullen de pijnklachten volledig verdwijnen, bij anderen zullen de klachten verminderen. Dit hangt samen met de ernst van de onderliggende aandoening die de klachten veroorzaakt. Meestal merkt u binnen 30 minuten na de infiltratie dat uw pijnklachten verminderen. Dit wordt veroorzaakt door het lokaal verdovingsmiddel dat werd toegediend. In de meeste gevallen wordt een injectie gegeven in het gewricht en worden er ook corticoïden toegediend. We spreken dan van een therapeutische infiltratie. Het effect van deze medicatie wordt vaak pas na enkele dagen tot weken voelbaar en kan erg lang aanhouden. Soms langer dan een jaar. Er is dus geen reden tot paniek indien u na de eerste behandeling nog helemaal geen beterschap merkt. Dit is vaak het geval. Over het algemeen is er verbetering van de klachten na de 1ste injectie. Door een tweede of een derde injectie wordt deze verbetering gestabiliseerd of neemt deze zelfs toe. Het uiteindelijke doel is dat u door deze pijnvermindering geholpen wordt in de gehele revalidatie van uw ruglijden: andere bijkomende maatregelen zijn houdingsverbeterende oefeningen en een correct ruggebruik, met het oog op een langdurige periode met genezing en beterschap. 8
Corticoïden zijn niet bij iedereen effectief. Daarom kan het nodig zijn om een radiofrequente denervatie uit te voeren, waarbij door het toepassen van elektrische stroom de zenuwtakjes voor lange tijd ongevoelig worden gemaakt. Indien u hiervoor in aanmerking komt zal de arts dit met u bespreken. 8. WAT ZIJN DE RISICO S EN BIJWERKINGEN? Deze procedure is over het algemeen veilig. Aan elke behandeling zijn echter risico s en nevenwerkingen verbonden en er bestaat altijd een mogelijkheid tot complicaties. Mogelijke bijwerkingen en complicaties: Napijn en tijdelijke gevoelsvermindering: deze gevoelsvermindering treedt op in de buurt van het behandelde SI-gewricht. Aanraking geeft hierbij soms een vreemd gevoel. Na enkele weken keert het gevoel langzaam terug. Het type corticoïde dat gebruikt wordt kan voor bijwerkingen zorgen: deze treden echter zelden op bij kortdurende behandelingen, maar kunnen uitzonderlijk en bij gevoelige personen de volgende klachten veroorzaken: blozen, zweten, hartkloppingen, kloppende hoofdpijn en verhoging van de bloedsuikerspiegel (bij diabetici), maaglast, slapeloosheid en lichthoofdigheid. Elke medicatie die wordt toegediend aan het lichaam kan een allergische reactie geven. Meestal ontstaat er alleen jeuk, roodheid en zwelling. Soms zijn de reacties meer algemeen en kunnen ze heel uitzonderlijk aanleiding geven tot levensbedreigende complicaties Indien u allergieën heeft, is het belangrijk dat u deze vooraf meldt. Indien er zich toch een allergische reactie voordoet, beschikken we over aangepast materiaal en getraind personeel om deze reactie zo snel mogelijk en adequaat te behandelen. Ernstige complicaties zoals infecties, bloedingen en zenuwschade zijn bijzonder zeldzaam. Deze kunnen nagenoeg vermeden worden door doelbewust na te vragen welke bloedverdunnende medicatie er gebruikt wordt, door te werken onder strikte chirurgische steriliteitsvoorwaarden en door controle van naaldpositie met röntgenstraling en gebruik van contrastvloeistoffen tijdens de procedure 9
9. CONTACT Dr. H. Vandendriessche Dr. K. Geelen Dr. K. Beckers Neem contact op met het secretariaat van de pijnkliniek wanneer u vragen heeft over de behandeling u om één of andere reden niet aanwezig kan zijn op een afspraak u deze afspraak wenst te verplaatsen of te annuleren tel. 012 39 72 64, tussen 09:00 en 13:00 uur. 10
10. INFORMED CONSENT INFORMED CONSENT : SACRO-ILIACALE GEWRICHTSINFILTRATIE Allergie: Medicatie: Ik, ondergetekende,..., heb de informatie gelezen, en ben op de hoogte van de mogelijke risico s. Datum:... Handtekening... 11
NOTITIES................... 12
................... 13
................... 14
Hazelereik 51 3700 Tongeren 012 39 61 11 Hospitaalstraat 15 3740 Bilzen 012 39 61 11 www.facebook.com/azvesalius www.twitter.com/az_vesalius www.azvesalius.be BR-01370-NL, 30 november 2018