Muziek en Meer Muziekmethode voor basisonderwijs Docentenhandleiding groep 8 Jennemieke Snijders Uitgeverij Lambo telefoon: 026-3515613 Parkstraat 30 internet: www.lambo.nl 6828 JJ Arnhem e-mail: info@lambo.nl Muziek & Meer Groep 8 Handleiding: isbn: 90-77318-37-2
Inhoud 3 Hoofdstuk 1 Film Les 1.1 7 Les 1.2 8 Les 1.3 9 Les 1.4 10 Les 1.5 11 Les 1.6 12 Hoofdstuk 2 Muziek en tekst Les 2.1 13 Les 2.2 14 Les 2.3 15 Les 2.4 16 Les 2.5 17 Les 2.6 18 Hoofdstuk 3 Caribische muziek Les 3.1 19 Les 3.2 20 Les 3.3 21 Les 3.4 22 Les 3.5 23 Les 3.6 24 Hoofdstuk 4 Muzikantenkeuken Les 4.1 26 Les 4.2 27 Les 4.3 28 Les 4.4 29 Les 4.5 30 Les 4.6 31 Hoofdstuk 5 Muziek in beeld Les 5.1 32 Les 5.2 33 Les 5.3 34 Les 5.4 35 Les 5.5 36 Les 5.6 37 Liedlijst 39
HOOFDSTUK 1: film groep 8 LES 1.1. - werkboek blz. 3 - cd A 1+2 lied The lion sleeps tonight - cd A 3 luistervoorbeeld James Bond Theme cd 3 Vertel het volgende verhaaltje: Aan de kassa zit een mevrouw. Tweemaal voor die van zeven uur, alstublieft, zegt Koen. Da s dan veertien euro. Malik betaalt. Hij krijgt twee kaartjes en met z n tweeën lopen ze verder, de grote trap op, naar zaal drie. Daar aangekomen opent Koen voorzichtig de deur. Een jongen helpt hen naar hun stoel op rij acht. Ze zijn net op tijd. Zodra ze gaan zitten op de grote, blauwe, zachte stoelen begint het. (Start cd 3, de leerlingen horen de intro van een James Bond-film.) Vraag de leerlingen waar Koen en Malik zijn en naar wat voor soort film ze gaan kijken (ze zijn in de bioscoop en gaan naar een avonturenfilm van James Bond kijken). Stel vragen als: waarom past deze muziek goed bij een avonturenfilm? Ben je ooit naar de bioscoop geweest? Wat is je daar het meest opgevallen? Welke film vind je leuk? Laat de leerlingen vertellen. Vertel in eigen woorden over film en muziek: Eind negentiende eeuw ontstaan de eerste films. De onderwerpen zijn humoristisch of romantisch. Deze korte films zijn zonder geluid, daarom worden deze in de ruimte waar de film geprojecteerd wordt, muzikaal begeleid door een pianist of orkest. Rond 1930 behoren de zwijgende films tot het verleden: kijkers kunnen muziek, dialoog en beeld tegelijkertijd waarnemen. Dit is ook het tijdperk van de grote Hollywoodfilmsterren. Het bijeenvoegen van beeld en geluid heeft tot op de dag van vandaag een grote invloed op films. Zonder geluid was Brad Pitt nooit zo beroemd geworden! (bron: www.filmmuseum.nl) In de huidige film zorgt de geluidsman op de filmset voor het geluid. Hij sjouwt de hele dag met een zware microfoonhengel om alle geluiden en stemmen op te nemen. Het geluid komt op een losse geluidsband te staan. Dat is handig: zo kun je alleen de filmbeelden aan een ander land verkopen. Het geluid wordt dan in de eigen taal gedubt. In Nederland wordt alles ondertiteld, behalve kinderfilms. Als de filmbeelden gemonteerd zijn is het tijd voor de geluidsmontage. Hier gaat veel tijd inzitten: de geluidsman heeft vooral de stemmen van de acteurs opgenomen. Bijgeluiden zoals het dichtslaan van een autodeur, voetstappen of rinkelende telefoon moeten allemaal sterker opgenomen worden. Daarvoor heeft de geluidsman een geluidenbibliotheek, met meer dan 25000 geluiden. Bijvoorbeeld 107 rinkelende telefoons en 295 dichtslaande autodeuren (bron: www.lesseninhetdonker.be) cd 1+2 Laat het lied The lion sleeps tonight horen. Vraag de leerlingen vooraf uit welke film dit lied afkomstig is. Vraag achteraf naar het antwoord: dit lied is gebruikt in The Lion King. Leer de leerlingen het lied.
LES 1.2. - werkboek blz. 4 + 5 - cd A 5+6 lied Regisseur - cd A 4 twee filmscènes - cd A 7 opdracht 1.2.a. - cd A 8 opdracht 1.2.b. cd 4 cd 7 cd 8 cd 5+6 Vertel het volgende in eigen woorden: Je krijgt een scène uit een film te zien. Je krijgt twee fragmenten te horen. Wat is het effect van de muziek? Teken onderstaande afbeelding op het bord en start cd 4. Vraag achteraf wat het effect van de muziek is, terwijl je naar de scène kijkt. Kom tot de conclusie dat muziek een heel belangrijke bijdrage levert aan hoe je een film ervaart. De leerlingen nemen opdracht 1.2.a. voor zich. Ze gaan luisteren naar filmmuziek en kiezen de scène die er het best bij past. Gebruik de pauzetoets om de fragmenten van elkaar te scheiden. De leerlingen vullen deze opdracht zelfstandig in. Gezamenlijk nakijken. De leerlingen nemen opdracht 1.2.b. voor zich. Ze gaan luisteren naar filmmuziek en proberen daar, als regisseur, een korte film bij te verzinnen. Gebruik de pauzetoets om de fragmenten van elkaar te scheiden. De leerlingen vullen deze opdracht zelfstandig in. Gezamenlijk nakijken. Laat het lied Regisseur horen. Vraag vooraf de leerlingen te luisteren waarover je zingt. Vraag achteraf wat een regisseur is en wat hij / zij zoal doet. Wie van de leerlingen zou regisseur willen worden? Leer de leerlingen het lied. Opdracht 1.2.a. 3, 2, 1, 4
LES 1.3. - werkboek blz. 6 - cd A 1+2 lied The lion sleeps tonight - cd A 9 opdracht 1.3.b. - twee staafinstrumenten met staven d g a cd 1+2 cd 9 Schrijf het volgende op het bord: : D D G G D D A A : Dit is de liedbegeleiding bij The lion sleeps tonight. Elke letter duurt twee tellen. Vraag twee leerlingen om het lied te begeleiden, terwijl de rest van de klas het lied zingt. De leerlingen nemen opdracht 1.3.a. voor zich. Lees de tekst gezamenlijk door en vul de opdracht gezamenlijk in. De leerlingen nemen opdracht 1.3.b. voor zich. Ze kruisen zelfstandig het filmgenre dat bij de muziek past aan. Gezamenlijk nakijken. De leerlingen beargumenteren waarom ze voor hun antwoorden hebben gekozen. Schrijf de filmgenres horror en thriller op het bord. Vraag de leerlingen wat het verschil is tussen een horrorfilm en een thriller (in een horrorfilm zie je vaak enge, bloederige, fantasievolle scènes, een thriller zit vol spanning; enge, bloederige beelden worden achterwege gelaten). Vraag de leerlingen waar deze woorden ze aan doen denken. Schrijf de inventarisatie op het bord. Volgende les meer hierover Opdracht 1.3.a. Opdracht 1.3.b. harde, kortklinkende, snelle hoogklinkende, snelle, harde zachte, langzame zachte, langklinkende 1. fantasy, kinderfilm 2. liefdesdrama 3. thriller 4. fantasy 5. western
LES 1.4. - werkboek blz. 7 - cd A 5+6 lied Regisseur - A4-papier voor elke leerling cd 5+6 Herhaal het lied Regisseur. Vertel de kinderen dat ze vandaag de regisseur zijn: ze gaan een eigen, korte film verzinnen. Vertel in eigen woorden wat een storyboard is: Voordat een film gemaakt wordt, moet er een idee voor de film zijn. Dit idee moet uitgewerkt worden tot een verhaal. In dit verhaal liggen begin en eind, plaats, tijd en tekst vast. Zo n verhaal noem je een scenario. Het scenario wordt vaak omgezet in een storyboard. In het storyboard wordt met tekeningen aangegeven hoe de filmscène in beeld wordt gebracht. Een storyboard is dus eigenlijk een soort stripverhaal. De leerlingen nemen opdracht 1.4. voor zich. De leerlingen gaan hun eigen storyboard maken voor een thriller of horrorfilm. Dit wordt later ingezet om een klankspel bij te verzinnen. Lees de opdracht gezamenlijk door. Verzeker je ervan dat iedereen de opdracht begrijpt. Verdeel de groepjes en zet de leerlingen aan het werk. Laat de leerlingen tot het einde van de les werken aan het storyboard. Zorg dat ze het voor het begin van de volgende les afhebben.
LES 1.5. - werkboek blz. 7 - blanco papier voor elk groepje - cd A 10 luistervoorbeeld 1.5.a. - cd A 11 luistervoorbeeld 1.5.b. - cd A 12 luistervoorbeeld 1.5.c. Vertel de leerlingen dat ze gaan onderzoeken wat horrormuziek zo spannend maakt. Hun vergaarde kennis zetten ze later in om zelf horrormuziek te componeren. cd 10 cd 11 cd 12 Laat luistervoorbeeld 1.5.a. horen. Analyseer het gezamenlijk. Kom tot de conclusie dat het spannend klinkt vanwege de lange klanken waaraan geen eind lijkt te komen. Schrijf lange klanken op het bord. Laat luistervoorbeeld 1.5.b. horen. Analyseer het gezamenlijk. Kom tot de conclusie dat het spannend klinkt vanwege de herhaling. Schrijf herhaling op het bord. Laat luistervoorbeeld 1.5.c. horen. Analyseer het gezamenlijk. Kom tot de conclusie dat het spannend klinkt vanwege de zwevende tonen. Schrijf zwevende tonen op het bord. De leerlingen nemen opdracht 1.5. voor zich. Ze gaan hun eigen horrormuziek maken, het moet passen bij hun eerder gemaakte storyboard. Zet de eerder gevormde groepjes bij elkaar en aan het werk. Alle groepjes dienen minstens tot en met stap 2 te komen.
LES 1.6. - werkboek blz. 7 - diverse instrumenten naar keuze De groepjes gaan verder met opdracht 1.5. Zorg dat alle groepjes hun grafische partituur (stap 3) binnen 15 minuten af hebben. Elk groepje presenteert de horrormuziek (eventueel opnemen met een eenvoudige recorder). Evalueer elke presentatie. Vraag medeleerlingen wat ze van de originaliteit vonden, van de uitvoering en van de taakverdeling. Vraag ze of de horrormuziek goed bij het storyboard past. Sluit af met een (wel)verdiend compliment voor iedereen. NB Niet genoeg tijd om alle groepjes aan bod te laten komen? Probeer het op een later tijdstip nog eens.
Liedlijst Muziek-cd A Groep 8 nummer opdracht soort titel A 1 1.1. lied the lion sleeps tonight A 2 1.1. zing mee the lion sleeps tonight A 3 1.1. voorbeeld James Bond theme A 4 1.2. voorbeeld twee scenes filmmuziek A 5 1.2. lied regisseur A 6 1.2. zing mee regisseur A 7 1.2.a. opdracht vier scenes A 8 1.2.b. opdracht filmregisseur A 9 1.3.b. opdracht vijf filmgenres A 10 1.5.a. opdracht spanning door lange tonen A 11 1.5.b. opdracht spanning door herhaling A 12 1.5.c. opdracht spanning door zwevende tonen A 13 2.1. lied you're in love A 14 2.1. zing mee you're in love A 15 2.2.b. liedbegeleiding you're in love A 16 2.1.a. opdracht like someone in love A 17 2.1.b. opdracht sinds een dag of 2 (32 jaar) A 18 2.3. lied liddel ducky A 19 2.3. zing mee liddel ducky A 20 2.3.a. opdracht positief lied A 21 2.4.a. opdracht der holle rache - die zauberflote A 22 2.5.b. opdracht spraakwater A 23 2.5.c. opdracht tweezaamheid A 24 2.6. speelstuk begeleidingsritme rap A 25 3.1. lied hill a gully A 26 3.1. zing mee hill a gully A 27 3.1. opdracht drie melodieen op piano A 28 3.2.b. opdracht get up, stand up A 29 3.3. lied mangoes A 30 3.3. zing mee mangoes A 31 3.6. liedbegeleiding mangoes A 32 3.3.b. opdracht twee carnavalsnummers A 33 3.4.a. opdracht salsa mania A 34 3.5. liedbegeleiding ritmebegeleiding mangoes A 35 3.5. opdracht fruitritmes A 36 3.6. opdracht steeldrums
Liedlijst Muziek-cd B Groep 8 B 1 4.1. lied I'm a Ford (1+2+3) B 2 4.1. zing mee I'm a Ford (1+2+3) B 3 4.1.c.+4.3.a. opdracht drie keer Chopin B 4 4.2. speelstuk Speelstuk B 5 4.2.a. opdracht l Italiana in Algeri B 6 4.3. lied row your boat in majeur B 7 4.3. zing mee row your boat in majeur B 8 4.3. lied row your boat in mineur B 9 4.3. zing mee row your boat in mineur B 10 4.3.b. opdracht mineur of majeur B 11 4.4. opdracht motief en thema 5e symphonie B 12 4.4. speelstuk begeleiding motiefspel B 13 4.4.a. opdracht l Italiana in Algeri B 14 4.4.b. opdracht get right B 15 4.6. lied podiumvrees B 16 4.6. zing mee podiumvrees B 17 5.1.a. opdracht ghost of tom B 18 5.3. lied donny B 19 5.3. zing mee donny B 20 5.4.a. opdracht vier kledingkeuzes B 21 5.4.b. opdracht don't know why B 22 5.5. lied in de late uren B 23 5.5. zing mee in de late uren B 24 5.5.a. opdracht zes genres