versie 2 1 We lezen het 18-e vers: $T:BI lx"rfb:,y niwf ib-we $d:bfieae rmeao Y^ v- lx"rf=tae boqi_ y- bh-ae Ye v- Weer vijf nieuwe woorden: bh-aeyev-: U ziet al dat dit een narrativusvorm is. Het gaat om het werkwoord bha. Het werkwoord bha betekent "liefhebben". bh-aeyev-(way.yè.è.hav) = en hij had lief.hnfu-q:h- Ook bij de werkwoordsvorm $d:bfieae (è.è.vá.de.gá) is wat uitleg nodig. In de eersteplaats is dit een imperfectum-vorm. Een imperfectum-vorm met een APV. Het gaat hier om het werkwoord dbi (dienen). Het betekent: ik zal u dienen. Dat het om ik gaat ziet u de a. Het APV "$" betekent "u". Onthoud deze werkwoordsvorm. imperfectum louq:ae (èq.tol) ik (m/v) dood, ik zal doden ib-we = zeven (bij een vrouwelijk woord),yniwf = jaren; hnfwf = jaar; $T:BI = uw dochter; Vertaling van het 18-e vers: En Jakob had Rachel lief; en hij zei: "Ik zal u zeven jaren dienen, om Rachel, uw jongste dochter". Nog enkele imperfectumvormen (ik-vormen, wij-vormen) 1 louq:ae = ik (m/v) dood, ik zal doden 3 ux-w:ae = ik (m/v) slacht, ik zal... 2 dobieae = ik (m/v) dien, ik zal dienen 4 xl-w:ae = ik (m/v) zend, ik zal...
versie 2 2 U ziet bij de eerste twee werkwoorden bevat de laatste lettergreep een "o". Bij de laatste twee werkwoorden bevat de laatste lettergreep een "a". We spreken van een o-imperfectum en een a-imperfectum. 1 louq:ni= wij (m/v) doden, wij zullen... 3 ux-w:ni= wij (m/v) slachten, wij zullen... 2 dobi_n-= wij (m/v) dienen, wij zullen... 4 xl-w:ni= wij (m/v) zenden, wij zulen... U ziet: de wij-vormen van het imperfectum zijn aan de n voor de stam te herkennen. Opdracht 1 "Lijntrekken" Bij ieder woord uit de linker kolom past één woord uit de rechter kolom. Verbind deze met een lijn. 1 wij slachten, wij zullen slachten ux-w:ni 1 2 wij hebben gedood $d:bfieae 2 3 ik dood, ik zal doden Vnlf^ufq: 3 4 wij zenden, wij zullen zenden bh-aeyev- 4 5 wij kloven, wij zullen kloven xl-w:ni 5 6 ik dien u, ik zal u dienen louq:ae 6 7 en hij had lief dobi_n- 7 8 hij doodde ons 9 wij dienen, wij zullen dienen We lezen vers 19.ydIMfiI hbfw: rx"a- wyail: Htfoa ytitimi #lf Htfoa ytiti bou ]b-lf rmeaoy^v- Het woord ytiti kent u nog niet. Het is de inf.c. van ]tn = geven. Daarachter het APV. (y) We vertalen ytiti hier met "ik geef". (hierover later meer!)
versie 2 3 Htfoa = ta" (duidt het lijdend.vw. aan) + H (haar). Htfoa vertalen we dus met "haar". #lf = aan u (hierover hierna meer) ; ytitimi(mit.tit.tie) = ytiti (ik geef) + ]mi(vanuit). (hierover hierna meer) rx"a- = andere; hbfw: = blijf! geb.ws. ev. van bwy = zitten, blijven, wonen ydimfii (im.má.die)= bij mij (hierover hierna meer) Hierboven stond ytitimi = ytiti + ]mi. Een merkwaardige combinatie! Het woordje ]mi wordt hier gebruikt om de vergrotende trap aan te duiden. Zo is bijvoorbeeld de vergrotende trap van "goed": "beter". Jan is groter dan Piet. In het Hebreeuws zegt men:vanuit Piet (gezien) is Jan groot. Een voorbeeld uit de Bijbel: hafl"mi lx"rf=tae boqi_y- bh-aeyevhafl"mi = hafl" + ]mi De letterlijke vertaling luidt: En Jacob had Rachel lief vanuit Lea (gezien). We vertalen: En Jacob had Rachel meer lief dan Lea. Zo luidt de letterlijke vertaling van het vers 19 ( behalve de laatste woorden): En Laban zei: Het is goed, dat ik haar aan u geef, (gezien) vanuit: ik geef haar aan een andere man; De vertaling van vers 19 wordt dus: En Laban zei: Het is beter, dat ik haar aan u geef, dan dat ik haar aan een andere man geef; blijf bij mij. Enkele voorzetsels met APV Al enkele keren kwamen we OTaI (met hem) tegen. OTaI bestaat uit een voorzetsel met een APV. Hieronder vindt u er meer. lae = naar, tot li- = op, boven ta" = met, bij ta" = lijd.vw. yl-a" = naar mij yl-if = boven mij ytiai = met mij ytiai = mij $yle^a" = naar jou, u $yle^if = boven jou, u $T:aI = met jou, u $T:ao = jou, u vylfa" = naar hem vylfif = boven hem OTaI = met hem Otao = hem hfyle^a" = naar haar hfyle^if = boven haar HTfaI = met haar Htfao = haar
versie 2 4 Nog een paar opmerkingen over het "voorzetsel met een APV". #lf = aan / voor jou of u; Deze vorm is niet makkelijk te herkennen. Dit komt doordat dit woord op deze plaats in de zin zwaar beklemtoond is. Zonder die zware beklemtoning ziet dit "voorzetsel met APV" er zo uit: $l:. $l: = l: (aan / voor) + $ (jou / u) ydimfii= bij mij Meestal gebruikte men ymiii; ymiii =,ii(met, bij) + y (mij) Opdracht 2 Vertaal de volgende zinnen. lx"rf=tae boqi_y- bh-aeyev- hafl"mi lx"rf=tae bh-aeyev-,yniwf ib-we $d:bfieae rmeaoy^v- #lf Htfoa ytiti bou rmeaoy^v- lx"rf hnfu-q:h-,w" v: tonbf yt"w: ]bflfl:v hvhy=dyf yl-if htfy:hf OTaI vyrfifn: ynw:=tae xq-yiv- hvhy Ol rmeaoy^v- x-b"^z:mih-=li- Otoa,seYf^v- Maak ook de extra oefening! U kunt deze vinden op de site als u "extra oefeningen" aanklikt.
versie 2 5 ANTWOORDEN Opdracht 1 "Lijntrekken" 1-1; 2-6; 3-8; 4-7; 5-4; 6-3; 7-9 Opdracht 2 Vertaal de volgende zinnen. lx"rf=tae boqi_y- bh-aeyev- = En Jacob had Rachel lief. hafl"mi lx"rf=tae bh-aeyev- = En hij Rachel meer lief dan Lea.,ynIwf ib-we $d:bfieae rmeaoy^v- = En hij zei: "Ik zal u zeven jaar dienen". #lf Htfoa ytiti bou rmeaoy^v- = En hij zei: "Het is goed dat ik haar aan u geef ". lx"rf hnfu-q:h-,w" v: = En de naam van de jongste was Rachel. tonbf yt"w: ]bflfl:v = En Laban had twee dochters. hvhy=dyf yl-if htfy:hf = De hand van de HEERE was op mij. OTaI vyrfif n: ynw:=tae xq- YI v- = En hij nam twee van zijn knecht met zich. hvhy Ol rmeaoy^v- = En de HEERE zei tegen hem. x-b"^z:mih-=li- Otoa,seYf^v- = En hij legde hem op het altaar.