Instituut voor de nationale rekeningen Nationale rekeningen Kwartaalrekeningen 2014-I
Inhoud van de publicatie De kwartaalrekeningen van België worden opgesteld volgens de definities van het Europees Stelsel van EconomischeRekeningen (ESR 1995). De kwartaalrekeningen worden gepubliceerd in drie fasen. Een eerste flashraming van de economische groei wordt 30 dagen na het einde van het kwartaal gemaakt. Dit cijfer wordt herzien 70 dagen na het einde van het kwartaal en verspreid via de website van de Nationale Bank van België met gedetailleerde statistieken over de samenstelling van het bruto binnenlands product (toegevoegde waarde, bestedingen, inkomens) en over de arbeidsmarkt. Tenslotte wordt 120 dagen na het einde van het kwartaal de definitieve en volledige raming van de belangrijkste aggregaten van de economie gepubliceerd. Deze publicatie omvat de belangrijkste aggregaten van de nationale economie voor het vierde kwartaal van 2013 en daarnaast ook een flashraming van het binnenlandse product voor het eerste kwartaal van 2014. Ze bestaat uit twee hoofdstukken: het eerste geeft een korte synthese van de resultaten; het tweede bevat de gedetailleerde aggregaten, gecorrigeerd voor seizoenschommelingen en kalendereffecten (verdeling van het bruto binnenlands product volgens de invalshoeken toegevoegde waarde, uitgaven en inkomens; besparingen en vorderingensaldo van de totale economie; arbeidsmarktstatistieken). De rekeningen van het eerste kwartaal van het jaar 2014 en de flashraming van het tweede kwartaal van 2014 zijn opgesteld op basis van de op 18 juli 2014 beschikbare gegevens. Instituut voor de nationale rekeningen Nationale Bank van België, Brussel Alle rechten voorbehouden. De volledige of gedeeltelijke verveelvoudiging van deze brochure voor educatieve en niet-commerciële doeleinden is toegestaan mits bronvermelding. ISSN 1373-945X (print) ISSN 1780-4337 (online)
Inhoudstafel Synthese 5 Tabellen 1 Oorsprong van het binnenlands product: bruto toegevoegde waarde per bedrijfstak 11 1.1 Ramingen tegen lopende prijzen 11 1.2 Ramingen in kettingeuro s (referentiejaar 2011) 11 1.3 Bijdragen tot de volumeverandering van het BBP t.o.v. dezelfde periode van het voorgaande jaar 12 2 Besteding van het binnenlands product: belangrijkste bestedingscategorieën 13 2.1 Ramingen tegen lopende prijzen 13 2.2 Ramingen in kettingeuro s (referentiejaar 2011) 13 2.3 Bijdragen tot de volumeverandering van het BBP t.o.v. dezelfde periode van het voorgaande jaar 14 3 Verdeling van het binnenlands product: belangrijkste inkomenscategorieën, ramingen tegen lopende prijzen 14 4 Beschikbaar inkomen, besparingen en vorderingenoverschot of -tekort, ramingen tegen lopende prijzen 14 5 Arbeidsmarktstatistieken 15 5.1 Verdeling van de beloning van werknemers per bedrijfstak 15 5.2 Nationale werkgelegenheid: aantal zelfstandigen en werknemers 15 5.3 Binnenlandse werkgelegenheid: verdeling van het aantal werkzame personen per bedrijfstak 15 5.4 Arbeidsvolume per bedrijfstak: werknemers 16 Publicaties van het INR en contactpersonen 17 Algemene opmerkingen 21 Conventionele tekens 23 Lijst van afkortingen 25 3
Synthese In het eerste kwartaal van 2014 is de economische activiteit met 0,4 % gestegen In het eerste kwartaal van 2014 is het voor seizoen- en kalenderinvloeden gezuiverde bbp naar volume toegenomen met 0,4 % ten opzichte van het voorgaande kwartaal. Jaar-op-jaar groeit het bbp met 1,2 % in het eerste kwartaal van 2014, tegen 0,8 % in het vierde kwartaal van 2013. Het activiteitsverloop neemt toe in elke bedrijfstak: ten opzichte van het voorgaande kwartaal is de toegevoegde waarde met 0,5 % gestegen in de industrie, met 2,2 % in de bouw en met 0,2 % in de dienstensector. De binnenlandse vraag (ongerekend voorraden) nam toe met 0,5 %, vooral als gevolg van een sterke toename van de investeringen van de ondernemingen (+2,2 %). Ook de investeringen in woongebouwen namen toe, zij het met 0,5 %, terwijl de investeringen van de overheid daarentegen een daling vertoonden van 2,9 %. De consumptie van de overheid bleef voor het vijfde kwartaal op rij stabiel, terwijl de consumptieve bestedingen van de huishoudens een stijging vertoonden van 0,4 %. Na een daling eind 2013 bleef de buitenlandse vraag verder afnemen, de uitvoer van goederen en diensten daalde (-0,5 %). De invoer van goederen en diensten liep sterker terug (-0,7 %), zodat de bijdrage van de netto-uitvoer tot de economische groei positief was (0,2 procentpunt). In het eerste kwartaal van 2014 is de binnenlandse werkgelegenheid stabiel gebleven in vergelijking met het voorgaande trimester. In vergelijking met het overeenstemmende trimester van het voorgaande jaar wordt een lichte stijging (+0,1 %) genoteerd tegenover een daling met 0,2% in het vierde kwartaal van 2013. Het arbeidsvolume van de loontrekkenden vertoont een meer uitgesproken profiel. Op kwartaalbasis stijgt het met 0,3 % en op jaarbasis neemt het toe met 0,7 %. en in het tweede kwartaal van 2014 is zij met 0, % gestegen. Volgens de flash-raming van het bruto binnenlands product (bbp) naar volume en gezuiverd voor seizoen- en kalenderinvloeden vertoonde de economische activiteit in het tweede kwartaal van 2014 een groei van 0,1 % ten opzichte van het voorgaande kwartaal. Op jaarbasis bedraagt de toename van de activiteit 1,0 %. 5
tabel 1 Verloop van het kwartaal-bbp (in kettingeuro s (referentiejaar 2011), veranderingspercentages, voor seizoeninvloeden en kalendereffecten gezuiverde gegevens) 2014 III IV I II III IV I I T.o.v. de overeenstemmende periode van het voorgaande jaar 1 1 T.o.v. de voorgaande periode -0,1 0,2-0,3-0,4-0,5 0,1 0,4 0,8 1,2-0,1 0,2-0,1-0,1 0,0 0,2 0,3 0,3 0,4 0, Bron: INR 1 De cijfers van het kwartaal 2014 zijn het resultaat van de flashraming van het bbp. tabel 2 Ontwikkeling van de kwartaalaggregaten (in kettingeuro s (referentiejaar 2011), veranderingspercentages t.o.v. het voorgaande periode, voor seizoeninvloeden en kalendereffecten gezuiverde gegevens) 2014 III IV I II III IV I I 1 Bruto binnenlands product Toegevoegde waarde van de industrie Toegevoegde waarde van de bouwnijverheid Toegevoegde waarde van de diensten Consumptieve bestedingen van de particulieren Consumptieve bestedingen van de overheid Investeringen van de ondernemingen Investeringen in woongebouwen Overheidsinvesteringen Totaal bruto-investeringen in vaste activa Voorraadverandering Uitvoer van goederen en diensten Invoer van goederen en diensten Netto-uitvoer van goederen en diensten Werkgelegenheid (aantal personen) Arbeidsvolume van de werknemers (uren) -0,1 0,2-0,1-0,1 0,0 0,2 0,3 0,3 0,4-2,4-1,1 0,0-0,3-1,2 0,5 0,4 0,6 0,5 1,0-1,3-0,3-1,4-0,5-0,3 0,9 0,8 2,2 0,1 0,5 0,1 0,0 0,3 0,1 0,2 0,1 0,2-0,3 0,8-0,1-0,2 0,5 0,6 0,2 0,3 0,4 1,7 0,6 0,4 0,5 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0-2,1-0,5 0,0-1,5 0,1 0,7 0,2 1,0 2,2-3,2-2,6-0,7-1,4-0,7-0,8 0,4 0,4 0,5 2,5-5,0 1,3 1,8-8,2 0,4 2,5 0,4-2,9-2,0-1,4-0,1-1,1-0,8 0,3 0,4 0,8 1,3-0,5-0,6-0,2-0,1 0,1-0,4-0,4-0,1-0,2 1,8 1,9 0,7-1,1-0,3 2,6 1,6-0,2-0,5 1,3 1,4 0,6-1,3-0,1 2,4 1,0-0,4-0,7 0,5 0,5 0,1 0,2-0,2 0,2 0,5 0,1 0,2 0,2-0,2 0,0 0,0-0,2-0,1 0,1 0,0 0,0 0 0-0 6 0 0-0 2-0 6 0 2 0 1 0 2 0 3 0, Bron: INR 1 De cijfers van het kwartaal 2014 zijn het resultaat van de flashraming van het bbp. 2 Bijdrage tot de verandering van het bbp.. 6
Grafiek 1 BBP en conjunctuurverloop 6 5 4 3 2 1 0-1 -2-3 -4-5 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2014 15 10 5 0-5 -10-15 -20-25 -30-35 Kwartaalrekeningen, veranderingspercentage van het bbp in volume t.o.v. het overeenstemmende kwartaal van het voorgaande jaar, gegevens gecorrigeerd voor kalendereffecten (linkerschaal) Flashraming, idem (linkerschaal) Synthetische conjunctuurcurve van de NBB, afgevlakte gegevens (rechterschaal) Synthetische conjunctuurcurve van de NBB, seizoengezuiverde brutogegevens (rechterschaal) Bron: INR 7
Tabellen
1 OORSPRONG VAN HET BINNENLANDS PRODUCT: BRUTO TOEGEVOEGDE WAARDE PER BEDRIJFSTAK 1.1 RAMINGEN TEGEN LOPENDE PRIJZEN (miljoenen euro s, voor seizoeninvloeden en kalendereffecten gezuiverde gegevens) 2014 II III IV I II III IV I Landbouw, bosbouw en visserij 2.488 2.691 605 676 632 674 656 709 653 689 Nijverheid en energie 53.452 53.101 13.372 13.366 13.329 13.244 13.257 13.305 13.296 13.343 Bouwnijverheid 19.748 19.619 4.940 4.962 4.912 4.865 4.854 4.922 4.977 5.106 Diensten Handel, vervoer en horeca 66.585 67.555 16.588 16.707 16.635 16.701 16.886 16.979 16.989 17.143 Informatie en communicatie 13.934 14.134 3.473 3.510 3.498 3.517 3.532 3.526 3.559 3.545 Financiële dienstverlening 21.700 22.087 5.417 5.404 5.495 5.505 5.509 5.528 5.545 5.582 Verhuur en handel van onroerend goed 30.057 30.476 7.494 7.516 7.540 7.613 7.589 7.630 7.643 7.682 Zakelijke dienstverlening 43.892 45.003 10.989 10.987 10.892 11.105 11.176 11.346 11.375 11.517 Overheid en onderwijs 50.116 51.942 12.478 12.597 12.651 12.792 12.898 13.195 13.056 13.166 Gezondheids- en welzijnszorg 26.472 27.630 6.585 6.642 6.702 6.836 6.902 6.946 6.944 7.016 Cultuur, recreatie, overige diensten 6.888 7.163 1.718 1.729 1.730 1.758 1.782 1.812 1.811 1.824 Productgebonden belastingen min subsidies 40.528 41.282 10.058 9.926 10.204 10.094 10.394 10.202 10.592 10.310 Bruto binnenlands product tegen marktprijzen 375.859 382.657 93.717 94.021 94.222 94.699 95.430 96.093 96.435 96.914 1.2 RAMINGEN IN KETTINGEURO S (REFERENTIEJAAR 2011) (miljoenen euro s, voor seizoeninvloeden en kalendereffecten gezuiverde gegevens) 2014 II III IV I II III IV I Landbouw, bosbouw en visserij 2.109 2.142 526 529 531 531 533 538 540 544 Nijverheid en energie 52.799 52.208 13.167 13.163 13.118 12.959 13.023 13.073 13.152 13.216 Bouwnijverheid 19.709 19.458 4.950 4.937 4.870 4.844 4.829 4.873 4.912 5.020 Diensten Handel, vervoer en horeca 65.313 64.728 16.302 16.319 16.268 16.199 16.236 16.155 16.138 16.203 Informatie en communicatie 13.683 13.726 3.414 3.437 3.418 3.430 3.414 3.424 3.458 3.429 Financiële dienstverlening 21.634 21.980 5.404 5.385 5.472 5.477 5.490 5.502 5.511 5.528 Verhuur en handel van onroerend goed 29.580 29.601 7.391 7.388 7.384 7.408 7.371 7.407 7.416 7.433 Zakelijke dienstverlening 43.057 43.417 10.797 10.753 10.646 10.779 10.795 10.908 10.935 11.034 Overheid en onderwijs 48.724 49.535 12.162 12.213 12.236 12.313 12.385 12.404 12.433 12.407 Gezondheids- en welzijnszorg 25.910 26.134 6.459 6.491 6.531 6.535 6.528 6.534 6.538 6.529 Cultuur, recreatie, overige diensten 6.792 6.923 1.698 1.699 1.703 1.718 1.729 1.741 1.736 1.738 Productgebonden belastingen min subsidies 39.424 39.596 9.870 9.782 9.841 9.827 9.874 9.921 9.974 10.014 Bruto binnenlands product tegen marktprijzen 368.734 369.411 92.142 92.096 92.015 92.013 92.199 92.468 92.731 93.082 11
1.3 BIJDRAGEN TOT DE VOLUMEVERANDERING VAN HET BBP T.O.V. DEZELFDE PERIODE VAN HET VOORGAANDE JAAR (procentpunten, voor kalendereffecten gezuiverde gegevens) 2014 II III IV I II III IV I Landbouw, bosbouw en visserij 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 Nijverheid en energie -0,4-0,2-0,4-0,3-0,3-0,4-0,2-0,1 0,0 0,3 Bouwnijverheid 0,1-0,1 0,1 0,0-0,1-0,1-0,1-0,1 0,0 0,2 Diensten 0,1 0,4 0,0-0,1 0,0 0,1 0,3 0,4 0,6 0,5 Handel, vervoer en horeca -0,2-0,2-0,2-0,2-0,3-0,2-0,1-0,2-0,1 0,0 Informatie en communicatie 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 Financiële dienstverlening 0,0 0,1-0,1 0,0 0,1 0,1 0,1 0,1 0,0 0,1 Verhuur en handel van onroerend goed 0,0 0,0 0,0-0,1-0,1 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 Zakelijke dienstverlening 0,0 0,1 0,0-0,1-0,1-0,1 0,0 0,2 0,3 0,3 Overheid en onderwijs 0,2 0,2 0,2 0,2 0,1 0,2 0,2 0,2 0,2 0,1 Gezondheids- en welzijnszorg 0,2 0,1 0,2 0,1 0,2 0,1 0,1 0,0 0,0 0,0 Cultuur, recreatie, overige diensten 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 Productgebonden belastingen min subsidies 0,0 0,0 0,1 0,0-0,1-0,1 0,0 0,1 0,1 0,2 Bruto binnenlands product tegen marktprijzen -0,1 0,2-0,2-0,3-0,4-0,5 0,1 0,4 0,8 1,2 12
2 BESTEDING VAN HET BINNENLANDS PRODUCT: BELANGRIJKSTE BESTEDINGSCATEGORIEËN 2.1 RAMINGEN TEGEN LOPENDE PRIJZEN (miljoenen euro s, voor seizoeninvloeden en kalendereffecten gezuiverde gegevens) 2014 II III IV I II III IV I Consumptieve particuliere bestedingen 1 198.898 202.963 49.618 49.735 49.834 50.214 50.702 50.930 51.116 51.474 Consumptieve bestedingen van de overheid 93.969 96.567 23.404 23.590 23.799 23.876 24.055 24.253 24.383 24.566 Bruto binnenlandse kapitaalvorming Bruto kapitaalvorming 76.431 76.044 19.063 19.163 19.046 18.903 18.945 19.018 19.178 19.534 Bruto-investeringen van de ondernemingen, zelfstandigen en IZW s 48.751 48.912 12.184 12.219 12.079 12.150 12.225 12.192 12.346 12.667 Bruto-investeringen in woongebouwen 21.029 20.863 5.243 5.297 5.249 5.200 5.165 5.225 5.272 5.342 Bruto-investeringen van de overheid 6.651 6.269 1.636 1.647 1.719 1.554 1.554 1.601 1.560 1.526 Voorraadverandering 2.572 557 792-194 746 1.402 875-472 -1.247-398 Netto-uitvoer van goederen en diensten (uitvoer - invoer) 3.988 6.526 840 1.726 797 304 854 2.364 3.004 1.737 Totale uitvoer 323.710 328.558 80.871 81.707 80.706 79.954 81.901 83.322 83.381 82.062 Totale invoer 319.722 322.032 80.031 79.980 79.909 79.650 81.047 80.958 80.377 80.325 Bruto binnenlands product tegen marktprijzen 375.859 382.657 93.717 94.021 94.222 94.699 95.430 96.093 96.435 96.914 1 Consumptieve bestedingen van de huishoudens en de instellingen zonder winstoogmerk (IZW s). 2.2 RAMINGEN IN KETTINGEURO S (REFERENTIEJAAR 2011) (miljoenen euro s, voor seizoeninvloeden en kalendereffecten gezuiverde gegevens) 2014 II III IV I II III IV I Consumptieve particuliere bestedingen 1 194.172 195.791 48.539 48.493 48.393 48.648 48.944 49.028 49.170 49.346 Consumptieve bestedingen van de overheid 91.711 92.299 22.873 22.976 23.094 23.083 23.074 23.073 23.069 23.076 Bruto binnenlandse kapitaalvorming Bruto kapitaalvorming 74.851 73.772 18.715 18.699 18.485 18.333 18.381 18.459 18.599 18.843 Bruto-investeringen van de ondernemingen, zelfstandigen en IZW s 47.889 47.666 11.974 11.974 11.800 11.817 11.899 11.918 12.031 12.294 Bruto-investeringen in woongebouwen 20.395 19.866 5.122 5.084 5.014 4.981 4.941 4.962 4.982 5.010 Bruto-investeringen van de overheid 6.566 6.238 1.619 1.640 1.670 1.534 1.541 1.579 1.585 1.539 Voorraadverandering n. n. - - - - - - - - Netto-uitvoer van goederen en diensten (uitvoer - invoer) n. n. - - - - - - - - Totale uitvoer 319.504 325.727 79.809 80.389 79.542 79.276 81.359 82.648 82.443 82.058 Totale invoer 314.986 319.293 78.683 79.160 78.136 78.053 79.956 80.791 80.493 79.954 Bruto binnenlands product tegen marktprijzen 368.734 369.411 92.142 92.096 92.015 92.013 92.199 92.468 92.731 93.082 1 Consumptieve bestedingen van de huishoudens en de instellingen zonder winstoogmerk (IZW s). 13
2.3 BIJDRAGEN TOT DE VOLUMEVERANDERING VAN HET BBP T.O.V. DEZELFDE PERIODE VAN HET VOORGAANDE JAAR (procentpunten, voor kalendereffecten gezuiverde gegevens) 2014 II III IV I II III IV I Consumptieve particuliere bestedingen 1-0,1 0,4-0,1-0,2-0,3-0,1 0,4 0,6 0,8 0,8 Consumptieve bestedingen van de overheid 0,4 0,2 0,4 0,4 0,5 0,3 0,2 0,1 0,0 0,0 Bruto binnenlandse kapitaalvorming -0,9-0,9-0,8-1,6-1,6-1,2-0,9-1,0-0,6-0,5 Bruto kapitaalvorming -0,4-0,3-0,7-0,6-0,5-0,7-0,4-0,3 0,1 0,6 Bruto-investeringen van de ondernemingen, zelfstandigen en IZW s -0,3-0,1-0,6-0,4-0,3-0,3-0,1-0,1 0,2 0,5 Bruto-investeringen in woongebouwen -0,2-0,1-0,2-0,1-0,2-0,2-0,2-0,1 0,0 0,0 Bruto-investeringen van de overheid 0,0-0,1 0,1 0,0 0,0-0,1-0,1-0,1-0,1 0,0 Voorraadverandering -0,5-0,6 0,0-1,0-1,1-0,6-0,5-0,7-0,7-1,1 Netto-uitvoer van goederen en diensten 0,5 0,5 0,3 1,0 1,1 0,5 0,3 0,7 0,6 0,9 Totale uitvoer 1,6 1,7 1,3 1,1 1,6-0,5 1,7 2,4 3,1 3,0 Totale invoer 1,1 1,2 1,0 0,1 0,6-1,0 1,4 1,8 2,6 2,0 Bruto binnenlands product tegen marktprijzen -0,1 0,2-0,2-0,3-0,4-0,5 0,1 0,4 0,8 1,2 1 Consumptieve bestedingen van de gezinshuishoudingen en de instellingen zonder winstoogmerk (IZW s). 3 VERDELING VAN HET BINNENLANDS PRODUCT: BELANGRIJKSTE INKOMENSCATEGORIEËN, RAMINGEN TEGEN LOPENDE PRIJZEN (miljoenen euro s, voor seizoeninvloeden en kalendereffecten gezuiverde gegevens) 2014 II III IV I II III IV I Beloning van werknemers 197.730 201.423 49.404 49.572 49.799 49.736 50.381 50.575 50.731 50.792 Lonen 144.509 146.819 36.086 36.216 36.378 36.232 36.704 36.836 37.047 37.130 Sociale premies 53.221 54.604 13.317 13.356 13.421 13.503 13.677 13.739 13.684 13.662 Bruto exploitatieoverschot en bruto gemengd inkomen 138.518 140.805 34.628 34.928 34.164 35.118 35.066 35.566 35.054 36.018 Netto belastingen op productie en invoer 39.611 40.430 9.685 9.521 10.259 9.845 9.983 9.952 10.649 10.103 Bruto binnenlands inkomen tegen marktprijzen 375.859 382.657 93.717 94.021 94.222 94.699 95.430 96.093 96.435 96.914 4 BESCHIKBAAR INKOMEN, BESPARINGEN EN VORDERINGENOVERSCHOT OF -TEKORT, RAMINGEN TEGEN LOPENDE PRIJZEN (miljoenen euro s, voor seizoeninvloeden en kalendereffecten gezuiverde gegevens) 2014 II III IV I II III IV I Bruto binnenlands inkomen tegen marktprijzen 375.859 382.657 93.717 94.021 94.222 94.699 95.430 96.093 96.435 96.914 Saldo van de primaire inkomens van/naar het buitenland 994-527 161 105 75-405 -339-12 230 100 Bruto nationaal inkomen 376.853 382.130 93.878 94.125 94.297 94.294 95.091 96.081 96.665 97.014 Verbruik van vaste activa 67.625 69.977 16.874 17.003 17.068 17.238 17.411 17.585 17.743 17.903 Netto nationaal inkomen 309.228 312.153 77.004 77.122 77.229 77.055 77.680 78.496 78.921 79.111 Saldo van de inkomensoverdrachten van/naar het buitenland -6.027-7.196-1.456-1.513-1.759-1.899-1.978-1.571-1.748-1.905 Netto nationaal beschikbaar inkomen 303.202 304.957 75.549 75.609 75.469 75.157 75.702 76.925 77.173 77.206 Nationale consumptie 292.867 299.530 73.022 73.325 73.633 74.090 74.758 75.183 75.500 76.040 Netto nationale besparingen 10.334 5.427 2.526 2.283 1.837 1.067 945 1.742 1.673 1.165 Investeringen in vaste activa 76.431 76.044 19.063 19.163 19.046 18.903 18.945 19.018 19.178 19.534 Voorraadverandering 2.572 557 792-194 746 1.402 875-472 -1.247-398 Saldo van de kapitaaltransacties met het buitenland 2.304-212 -59-82 2.542-72 -88 11-63 -85 Vorderingenoverschot (+)/-tekort (-) van de totale economie 1.143-1.445-525 210 1.590-2.163-1.493 774 1.437-164 14
5 ARBEIDSMARKTSTATISTIEKEN 5.1 VERDELING VAN DE BELONING VAN WERKNEMERS PER BEDRIJFSTAK (binnenlands concept, miljoenen euro s, voor seizoeninvloeden en kalendereffecten gezuiverde gegevens) 2014 II III IV I II III IV I Landbouw, bosbouw en visserij 459 475 114 115 117 114 117 121 123 121 Nijverheid en energie 34.790 34.897 8.699 8.719 8.684 8.634 8.741 8.781 8.740 8.755 Bouwnijverheid 10.327 10.202 2.552 2.583 2.622 2.413 2.575 2.569 2.645 2.661 Diensten 152.154 155.850 38.039 38.156 38.376 38.575 38.947 39.104 39.223 39.255 Handel, vervoer en horeca 41.176 41.562 10.281 10.322 10.382 10.302 10.404 10.423 10.432 10.409 Informatie en communicatie 7.219 7.353 1.801 1.807 1.829 1.825 1.837 1.829 1.862 1.831 Financiële dienstverlening 10.481 10.921 2.634 2.638 2.615 2.777 2.722 2.738 2.683 2.766 Verhuur en handel van onroerend goed 860 905 213 217 218 222 224 231 228 232 Zakelijke dienstverlening 21.437 21.491 5.375 5.344 5.383 5.292 5.368 5.380 5.452 5.470 Overheid en onderwijs 46.243 47.839 11.571 11.614 11.655 11.804 11.971 12.015 12.048 12.055 Gezondheids- en welzijnszorg 19.944 20.845 4.963 5.010 5.080 5.138 5.191 5.239 5.277 5.260 Cultuur, recreatie, overige diensten 4.795 4.934 1.200 1.204 1.213 1.214 1.230 1.249 1.241 1.232 Totale beloning van werknemers 197.730 201.423 49.404 49.572 49.799 49.736 50.381 50.575 50.731 50.792 5.2 NATIONALE WERKGELEGENHEID: AANTAL ZELFSTANDIGEN EN WERKNEMERS (duizenden personen, voor seizoeninvloeden en kalendereffecten gezuiverde gegevens) 2014 II III IV I II III IV I Zelfstandigen 745,0 751,6 743,8 746,2 748,6 750,1 750,9 751,8 753,7 755,7 Werknemers 3.891,0 3.874,8 3.891,6 3.889,0 3.887,9 3.877,5 3.871,3 3.875,4 3.875,2 3.874,6 Totaal aantal werkzame personen 4.635,9 4.626,5 4.635,4 4.635,2 4.636,5 4.627,5 4.622,2 4.627,2 4.629,0 4.630,3 5.3 BINNENLANDSE WERKGELEGENHEID: VERDELING VAN HET AANTAL WERKZAME PERSONEN PER BEDRIJFSTAK (duizenden personen, voor seizoeninvloeden en kalendereffecten gezuiverde gegevens) 2014 II III IV I II III IV I Landbouw, bosbouw en visserij 59,6 58,3 59,7 59,3 59,1 58,7 58,5 58,3 57,7 57,7 Nijverheid en energie 583,0 570,5 584,8 581,9 578,7 575,6 572,0 568,9 565,5 562,1 Bouwnijverheid 281,1 276,8 281,2 281,0 280,4 278,7 277,5 276,2 274,6 272,8 Diensten 3.631,8 3.640,2 3.629,2 3.632,2 3.637,6 3.633,8 3.633,5 3.643,0 3.650,4 3.657,0 Handel, vervoer en horeca 991,0 980,8 991,8 990,8 985,7 982,5 980,9 981,9 978,0 976,7 Informatie en communicatie 107,8 107,3 107,9 107,9 108,0 107,5 107,2 107,3 107,2 107,2 Financiële dienstverlening 137,1 139,6 137,4 136,9 136,5 140,3 139,9 139,3 138,8 137,8 Verhuur en handel van onroerend goed 24,5 24,9 24,5 24,5 24,6 24,7 24,8 24,9 25,1 25,2 Zakelijke dienstverlening 807,3 813,0 805,7 807,5 812,8 808,1 808,1 813,7 822,3 829,4 Overheid en onderwijs 809,8 809,6 809,2 809,3 811,2 808,7 809,0 810,3 810,5 809,2 Gezondheids- en welzijnszorg 557,8 567,4 556,3 559,2 562,6 564,5 566,5 568,0 570,7 572,7 Cultuur, recreatie, overige diensten 196,5 197,5 196,5 196,2 196,3 197,6 197,3 197,5 197,7 198,8 Totale binnenlandse werkgelegenheid 4.555,4 4.545,8 4.554,9 4.554,4 4.555,8 4.546,8 4.541,5 4.546,5 4.548,3 4.549,6 15
5.4 ARBEIDSVOLUME PER BEDRIJFSTAK: WERKNEMERS (miljoenen uren, voor seizoeninvloeden en kalendereffecten gezuiverde gegevens) 2014 II III IV I II III IV I Landbouw, bosbouw en visserij 30,7 31,1 7,7 7,7 7,7 7,6 7,6 7,8 8,1 8,1 Nijverheid en energie 857,9 841,0 215,1 214,1 212,8 210,6 210,7 209,8 209,9 208,9 Bouwnijverheid 319,4 309,5 78,3 80,2 79,4 74,7 77,5 78,2 79,1 81,1 Diensten 4.258,0 4.254,2 1.065,1 1.064,5 1.063,6 1.063,1 1.062,7 1.063,3 1.065,1 1.068,1 Handel, vervoer en horeca 1.226,5 1.215,5 307,1 306,5 305,5 304,3 304,0 303,5 303,7 303,7 Informatie en communicatie 157,0 156,9 39,2 39,3 39,4 39,2 39,2 39,2 39,3 39,2 Financiële dienstverlening 190,0 194,4 47,6 47,5 47,4 48,5 48,5 48,7 48,7 48,3 Verhuur en handel van onroerend goed 28,6 29,2 7,1 7,2 7,2 7,2 7,3 7,3 7,4 7,4 Zakelijke dienstverlening 692,7 686,4 173,4 172,9 172,5 171,5 171,2 171,6 172,1 173,6 Overheid en onderwijs 1.154,2 1.151,0 288,5 288,6 288,5 287,7 287,7 287,7 288,0 288,6 Gezondheids- en welzijnszorg 611,6 622,9 152,6 153,3 154,0 154,7 155,4 156,0 156,8 157,4 Cultuur, recreatie, overige diensten 197,4 198,0 49,5 49,2 49,1 50,0 49,6 49,3 49,2 49,9 Totaal aantal uren 5.466,0 5.435,8 1.366,2 1.366,4 1.363,5 1.356,0 1.358,4 1.359,1 1.362,3 1.366,1 16
Publicaties van het INR - Contactpersonen Het Instituut voor de nationale rekeningen publiceert naast de belangrijkste aggregaten nog andere cijfers uit de nationale en regionale rekeningen. De overgrote meerderheid van de gegevens zijn beschikbaar in pdf-formaat via de link: http://www.nbb.be/doc/dq/n/planningpappub.htm De cijfergegevens kunnen worden opgevraagd via de interactieve databank Belgostat Online. Hieronder volgt per publicatie een korte beschrijving. 1. Gedetailleerde nationale rekeningen De publicatie van de gedetailleerde nationale rekeningen verschijnt eind september. Zij bestaat uit gedetailleerde tabellen met de samenstelling en verdeling van het binnenlands product, de productie en inkomensvormingsrekening alsook de belangrijkste bestedingscomponenten, de sectorrekeningen, de kapitaalgoederenvoorraad en de werkgelegenheid. 2. Kwartaalrekeningen en eerste raming van de jaarrekeningen De kwartaalrekeningen bevatten de eerste ramingen van de voornaamste nationale aggregaten. Zij verschijnen vier maal per jaar, 120 dagen na het verloop van het kwartaal waarop de rekeningen betrekking hebben. Samen met de resultaten van het vierde kwartaal verschijnt de eerste schatting van de jaarrekeningen, die grotendeels gebaseerd is op de kwartaalrekeningen. In de kwartaalrekeningen, die consistent zijn met de nationale jaarrekeningen, worden de belangrijkste aggregaten uit zowel het bestedings-, inkomens- als productieoogpunt gepresenteerd. Zij bevatten ook de voornaamste saldi uit de sectorrekeningen. Ook de werkgelegenheid, het arbeidsvolume van de loontrekkenden en de beloning van werknemers per bedrijfstak wordt geschat. Teneinde zo snel mogelijk cijfers betreffende het meest recente kwartaal ter beschikking te stellen, verschijnt reeds na 30 dagen een flash-raming van de bbp-groei (zowat 50 dagen in het geval van het vierde kwartaal). Deze wordt wel niet opgesplitst naar de verschillende deelcomponenten van het bbp. Een eerste raming van deze opsplitsing en van de andere aggregaten van de economie wordt 70 dagen na het einde van het kwartaal verspreid. 17
3. Rekeningen van de institutionele sectoren De jaarrekeningen van de institutionele sectoren zijn opgenomen in de publicatie van de gedetailleerde nationale rekeningen (cf. punt 1). Eind september worden ze uitgebracht via de database van de Nationale Bank van België, Belgostat Online. De complete rekeningenreeks voor de niet-financiële vennootschappen wordt gepubliceerd. De institutionele sectoren bestaan uit de niet-financiële vennootschappen, de financiële instellingen (en subsectoren), de overheid, de huishoudens, de IZW s t.b.v. huishoudens en het buitenland (en subsectoren). De kwartaalrekeningen van de institutionele sectoren worden vier maal per jaar verspreid, ongeveer 105 dagen na het einde van het kwartaal waarop zij betrekking hebben. Deze kwartaalrekeningen zijn in overeenstemming met hun jaarlijks equivalent (zie hierboven), maar zijn minder gedetailleerd. De focus ligt op de meest relevante aggregaten, in het bijzonder door middel van sleutelindicatoren en componenten. Deze rekeningen bevatten eveneens de kwartaalrekeningen van de overheid die tot oktober 2010 werden opgenomen in de publicatie van de kwartaalrekeningen over de voornaamste nationale aggregaten. 4. Rekeningen van de overheid De kwartaalrekeningen van de overheid worden samen met de rekeningen van de institutionele sectoren verspreid (zie punt 3). Jaarlijks worden twee ramingen van de jaarrekeningen van de overheid opgesteld, waarvan de resultaten worden gepubliceerd op de website van de Nationale Bank van België. In de maand april volgend op het referentiejaar wordt een eerste raming gepubliceerd in de vorm van tabellen van ontvangsten en uitgaven van de overheid. De tweede raming, die in de maand september wordt verspreid, omvat de volledige rekeningen van de overheid en haar subsectoren. Die versie bevat de gegevens die nodig zijn voor de analyse van de overheidsfinanciën en hun verhouding tot de rest van de economie. Deze rekeningen worden overgenomen in de publicatie van de gedetailleerde nationale rekeningen. 5. Aanbod- en gebruikstabellen Op het einde van ieder jaar verschijnen de aanbod- en gebruikstabellen. Zij geven een beeld van de structuur van de productiekosten, van het inkomen dat wordt gegenereerd in het productieproces en van de goederen- en dienstenstromen die ofwel uit binnenlandse productie voortvloeien ofwel het resultaat zijn van in- en uitvoer. 6. Regionale rekeningen: aggregaten per bedrijfstak en rekening van de huishoudens Op het einde van ieder jaar verschijnen de jaarlijkse regionale rekeningen. Zij verdelen per gewest, provincie en arrondissement meerdere variabelen uit de nationale rekeningen, waarmee ze volledig consistent zijn. Naast de regionale bruto toegevoegde waarde en beloning van werknemers, bevat de publicatie ook de geregionaliseerde gegevens over het aantal werkzame personen en over de bruto 18
investeringen in vaste activa. Ook de regionale cijfers met betrekking tot de rekening van de huishoudens maken deel uit van het geheel. Wat dit laatste betreft, gaat het om de belangrijkste variabelen uit de rekening voor de bestemming van de primaire inkomens (beloning van werknemers en inkomen uit vermogen) en de secundaire inkomensverdeling (belastingen, sociale bijdragen en uitkeringen en beschikbaar inkomen). 7. Historische reeksen In oktober 2002 werden de historische reeksen van de nationale rekeningen volgens het ESR1995 gepubliceerd. De historische reeksen, die de periode 1970-1995 bestrijken, omvatten: de samenstelling van het bruto binnenlands product vanuit de drie invalshoeken van de nationale rekeningen tegen lopende prijzen tegen de prijzen van 1995; de toegevoegde waarde per bedrijfstak (31 bedrijfstakken) tegen lopende prijzen en tegen prijzen van 1995; de beloning van werknemers per bedrijfstak (31 bedrijfstakken) tegen lopende prijzen; de finale consumptie van de huishoudens per product (16 producten) tegen lopende prijzen en tegen prijzen van 1995; de sectorrekeningen; de kapitaalgoederenvoorraad en investeringen tegen lopende prijzen en tegen prijzen van 1995. Met uitzondering van de overheidsrekening, die voor de periode vanaf 1970 volgens het ESR1995 werd opgesteld, werden de sectorrekeningen slechts tot 1985 geretropoleerd. Het grootste deel van de belangrijkste informatiebronnen voor de financiële en niet-financiële ondernemingen is immers pas vanaf dat jaar beschikbaar. De rekening van de financiële vennootschappen werd overigens niet geretropoleerd naar subsectoren. 8. Contactpersonen Methodologie Geert Detombe Tel. +32 2 221 30 40 Fax +32 2 221 32 30 e-mail: geert.detombe@nbb.be Productieoptiek van het bbp en aanbod- en gebruikstabellen Hans De Dyn Tel. +32 2 221 30 38 Fax +32 2 221 31 43 e-mail: hans.dedyn@nbb.be Bestedingsoptiek van het bbp en kapitaalgoederenvoorraad Isabelle Brumagne Tel. +32 2 221 28 77 Fax +32 2 221 32 30 e-mail: isabelle.brumagne@nbb.be Sectorrekeningen en satellietrekenigen van de IZW s Marie Vander Donckt Tel. +32 2 221 36 50 Fax +32 2 221 32 30 e-mail: marie.vanderdonckt@nbb.be Rekeningen van de overheid Claude Modart Tel. +32 2 221 30 26 Fax +32 2 221 32 30 e-mail: claude.modart@nbb.be 19
Kwartaalrekeningen, flashraming en arbeidsmarkt Yannick Rombauts Tel. +32 2 221 26 93 Fax +32 2 221 31 43 e-mail: yannick.rombauts@nbb.be Regionale rekeningen Monica Maeseele Tel. +32 2 221 30 28 Fax +32 2 221 31 43 e-mail: monica.maeseele@nbb.be Verspreiding van de reeksen (online consultaties) Kristof Segers Tél. +32 2 221 38 70 Fax +32 2 221 32 30 e-mail : kristof.segers@nbb.be 20
Algemene opmerkingen In een aantal tabellen zijn de totalen, ten gevolge van afrondingen, niet steeds gelijk aan de som van de rubrieken. De website van de Nationale Bank van België (http://www.nbb.be/app/cal/n/calthema.htm) bevat de publicatiekalender van de belangrijkste economische statistieken opgesteld door de Bank en het INR. In uitvoering van de SDDS-verplichting (IMF s Special Data Dissemination Standard) zijn ook alle statistieken die deel uitmaken van de SDDS in de kalender opgenomen. Publicatiedata zijn overgenomen van de instelling die de statistiek opstelt; sommige onder hen publiceren via hun eigen verspreidingskanalen ruimere kalenders over hun statistieken dan die vermeld op de website van de Bank. 21
Conventionele tekens r raming v voorlopig - het gegeven bestaat niet of heeft geen zin n. niet beschikbaar p.m. pro memorie 0 of 0,0 nul of minder dan de helft van de laatst in aanmerking genomen eenheid 23
Lijst van afkortingen BBP BNI Bruto binnenlands product Bruto nationaal inkomen ESR Europees systeem van nationale en regionale rekeningen IGDFI INR IZW Indirect gemeten diensten van financiële intermediairs Instituut voor de nationale rekeningen Instelling zonder winstoogmerk NACE-BEL Belgische versie van de statistische nomenclatuur van de economische activiteiten in de Europese gemeenschappen NBB Nationale Bank van België SNA System of National Accounts VZW Vereniging zonder winstoogmerk 25
Bestellingen Op de internetsite van de Nationale Bank van België, via de rubriek e-service, kan u een gratis e-mailabonnement nemen op deze statistische publicatie. Deze wordt u dan automatisch op de publicatiedatum via e-mail toegezonden. Via de rubriek Print-on-demand kan u tegen betaling een papieren versie van deze publicatie bestellen. (http://www.nbb.be/pub/stats/stats.htm?l=nl&tab=publications) Voor meer informatie Wie meer informatie wenst over de inhoud, de methodologie, de berekeningswijze en de bronnen kan terecht bij de dienst nationale & regionale rekeningen en conjunctuur van de Nationale Bank van België. Tel. +32 2 221 44 08 - Fax +32 2 221 32 30 nationalaccounts@nbb.be Verantwoordelijke uitgever Rudi Acx Chef van het departement Algemene statistiek Nationale Bank van België Naamloze vennootschap RPR Brussel - Ondernemingsnummer: 0203.201.340 Maatschappelijke zetel: de Berlaimontlaan 14 - BE-1000 Brussel www.nbb.be Illustraties: Nationale Bank van België Opmaak: NBB Algemene statistiek Omslag: NBB AG - Prepress & Image Gepubliceerd in juli 2014