Nationaal Archief joins Wikipedia. Effectmeting

Vergelijkbare documenten
Nationaal Archief joins Wikipedia

Gegevens, getallen en achtergrond

Nationale Shopping Index Nederland

AWossink, CC-BY-SA 4.0. Arne Wossink 17 november 2016, 19:00 Bibliotheek Hengelo

Finchline Widgets. Versie 4.0

Prowise Presenter (online digibordsoftware)

Computerrekenpakket Maple zesde jaar

Handleiding CMS. Auteur: J. Bijl Coldfusion Consultant

Inleiding. Inleiding. Impactmeting Wikimedia Commons

4 jan. 5 feb. 9 mrt. 10 apr. 12 mei 13 jun. 15 jul. 16 aug. 17 sep. 19 okt. 20 nov. 22 dec. Kaartoverlay. Bezoekers

Stel je een wereld voor waarin elke persoon vrije toegang heeft tot alle kennis. Dat is waar wij aan werken.

**************************************************************************************************************************

MEDIA-ANALYSE 1 JANUARI 2018 T/M 31 DECEMBER 2018 PRINT & INTERNET FICTIEVE VOORBEELDRAPPORTAGE. in opdracht van BEDRIJF A

Handleiding webalizer sitestatistieken

Open Data. Themamiddag Actieve Openbaarheid

Monitor CGL-producten 2014

Gebruikersonderzoek website DEN. Bijlage 4. Rapportage webstatistieken. Inhoud. 1. Over de data... 2

Van Wikipedia naar Onderwijs, de kracht van het open domein. sambo-ict conferentie 27 januari 2017

Toeristische verhuur van woonruimte

FTP met Filezilla. Installatie

Op naar de sterren en daar voorbij

Gendergap werkgroep Wikipedia, verslag FemNet 11 mei 2016

Deze cookieverklaring is van toepassing op System CSl ( en tot stand gekomen doormiddel van ACM.

Sitestatistieken in SharePoint 2010

Analytics rapport: AmbiSphere

GOOGLE ANALYTICS. Inloggen de je hier: haps:// Rechtsboven staat de tekstuele link aanmelden. !

Registratie Data Verslaglegging

Hoofdstuk 10 Google Positie google

E. We gebruiken uw gegevens ten slotte ook om te voldoen aan op de Jobwice B.V. rustende wet- en regelgeving.

Auteursrecht Een introductie in het (NL) auteursrecht. Judith Blijden

Omzeil het gebruik van mappen en bestanden over Wiki s en het werken in de 21 e eeuw

Rijksoverheid.nl verbeteren met webstatistieken. 12 november 2015

INHOUD. IQ LEADS Adres: Curieweg 8E Postcode: 2408 BZ Plaats: ALPHEN AAN DEN RIJN Telefoon: (0172)

webvertising havovwo.nl

VVV NL app Statistieken

Wij zijn er van bewust dat u vertrouwen stelt in ons. Wij zien het dan ook als onze verantwoordelijkheid om uw privacy te beschermen

Dashboard. 1 jan dec Vergelijken met: Site. 57,49% Weigeringspercentage Bezoeken. 00:02:44 Gem.

Facebook in Nederland Analyse Augustus Een analyse van fans, interactie en demografie

De belangrijkste conclusies die op basis van de tellingen in 2018 (in vergelijking met 2016) kunnen worden getrokken zijn:

Het gebruik van e-books van de bibliotheek. Grafieken en cijfers tot en met februari 2016

Stel je een wereld voor waarin elke persoon vrije toegang heeft tot alle kennis. Dat is waar wij aan werken. Jose Spierts april 2010

Huidige collecties in de HCL beeldbank:

Webapplicatie mathcounts Trainer

Het belang van een visie op digitalisering

Auteursrecht en Open Data in de Culturele Sector

Hoofdstuk 18 Regionaal archief en Open monumentdagen

(C) Uw gegevens worden geanalyseerd om de informatie en aanbiedingen zo veel mogelijk op uw interesse af te stemmen.

Handleiding Plesk. Eddy De Bock

Statistiek inleiding 2 mavo

Privacy en Cookie statement FlexFG B.V.

Duurzaamheid van werk binnen de banenafspraak

Internet Marketing Termen

Passantentellingen binnenstad Leiden 2012

Passanten in de Leidse binnenstad 2013

Gebruik van de gegevens We gebruiken de gegevens die we over u hebben op de volgende manieren:

Slim meten met Google Analytics

Zeekadetkorps Nederland

WIKIMEDIA NEDERLAND CULTUREEL ERFGOED ONLINE BESCHIKBAAR MAKEN

WikiKids Atlas. Lerarenhandleiding Project WikiKids Atlas

Klik&Steen Dashboard. Wat zijn nou interessante statistieken bij websites?

Privacyverklaring & Cookiestatement

Algemene Voorwaarden DoelgroepenDashboard Jobdigger IG!

Inhoudsopgave. Gebeurtenissen meten met event tracking

Rapport voor website

Demografische trends binnen de Gereformeerde Kerk (vrijgemaakt): Een analyse van de ontwikkelingen van de ledentallen van de GKv

Kritische Prestatie Indicatoren Trendrapportage

Webanalyse. Stemmen vanuit het Buitenland. Webanalyse. Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties

Hoe betrouwbaar is Wikipedia voor het doen van onderzoek? Leroy Remor. Hogeschool Rotterdam,

Een analyse van het vak communicatie in de media 27 augustus 2015

Donderdag 28-jan 6:30 8:27 11:54 12:54 15:34 17:23 19:20

Wij gebruiken een cookie om je cookie-voorkeur te onthouden, hetgeen een paar gevolgen heeft

Kenmerken ontwikkelingslanden vmbo-b34

Profiel digitale krantenlezer

Projectopzet Wikipedian in Residence in Gelderland Januari 2016

Google Analytics Training

OPEN CULTUUR DATA Een bottom-up initiatief vanuit de erfgoedsector"

Privacy Policy. Wat voor gegevens verzamelen wij? Datum van inwerkingtreding: 1 september 2018

Bezoekcijfers Groen Kennisnet. Relatiemiddag Groen Kennisnet 2017 Jan Nijman

Webmasters (hoofdstuk 5). Managers (hoofdstuk 6).

PRIVACY STATEMENT BBP Media bv

Globale kennismaking

Creative Commons in. Informatie voor projectleiders bij hogeronderwijsinstellingen. CC BY: Creative Commons Mountain View HQ

VeleHanden. Collecties online toegankelijk door crowdsourcing

Grondwaterstandindicator freatisch grondwater Februari 2012

Duurzaamheid van werk binnen de banenafspraak

wystack Case Study Sensight: online, real-time inzicht in gevalideerde sensor-gegevens. #big-data, #internet-of-things, #cloud

Wees gerust! We doen niets raars met jouw gegevens.

Hoewel veel mobiele sites zijn ontworpen met het oog op weergave op mobiele apparaten, zijn ze vaak niet goed toegankelijk via een zoekmachine.

Luisteren en kijken - Betrouwbaarheid vmbo-kgt34

Statistisch Bulletin. Jaargang

Call Tracking. Slimme marketingbeslissingen maakt u op basis van complete data. AdCalls

Leeswijzer Google Analytics-rapporten

2 aug. 20 aug. 7 sep. 25 sep. 13 okt. 31 okt. 18 nov. 6 dec. 24 dec. 11 jan. 29 jan. Inhoudsoverzicht. Bezoekers Kaartoverlay 20.

WIKIMEDIA NEDERLAND. EDUCATIE OP WIKIPEDIA Succesvolle samenwerking tussen Wikimedia en onderwijsinstellingen

Centrummaten en klassen vmbo-kgt34

AutoTrack.nl Online advertising

TRENDS IN UITGESTELD KIJKEN VIA DE TELEVISIE

MPARE Gebruikersvoorwaarden App. Arnhem, 21 maart 2014

PRIVACYVERKLARING. Wat voor gegevens verzamelen wij? Log file informatie

Handleiding delicious HANDLEIDING DELICIOUS

Transcriptie:

Nationaal Archief joins Wikipedia Effectmeting

Inhoudsopgave Inleiding! 2 Begrippen! 3 Vraagstelling! 4 Beschikbaar gestelde collectie! 5 Effectmeting! 6 Conclusies! 13 Bronnen! 14 Colofon! 15 1

Inleiding In september 2010 hebben het Nationaal Archief en Spaarnestad Photo samen ruim 1.000 speciaal geselecteerde foto's beschikbaar gesteld aan Wikimedia. Dit project, genaamd Nationaal Archief joins Wikipedia, is gerealiseerd in het kader van Beelden voor de Toekomst en sluit aan bij eerdere, vergelijkbare experimenten van erfgoedinstellingen met Wikipedia van onder meer het Duitse Bundesarchiv en het Tropenmuseum. Deze experimenten beweren dat het beschikbaar stellen van beeldmateriaal op Wikimedia Commons een positief effect heeft op de bezoekersaantallen van de websites van de betrokken instellingen en op het bereik van het beschikbaar gestelde materiaal. Er waren echter tot nu toe geen exacte meetgegevens over de impact van Creative Commons gelicenseerd materiaal op Wikimedia Commons van gedigitaliseerde collecties. Het project Nationaal Archief joins Wikipedia biedt een uitgelezen kans om deze effecten van het vrij aanbieden van fotocollecties te meten. Een solide effectmeeting zal erfgoedinstellingen zowel binnen als ook buiten het consortium van Beelden voor de Toekomst in staat stellen om beredeneerde keuzes te maken over beleid in online beschikbaarstelling. De gepresenteerde effectmeting is dus niet alleen bedoeld om de effecten van het project op bezoekersaantallen en gedrag bij het Nationaal Archief te meten, maar ook om andere erfgoedinstellingen en organisaties als Wikimedia te informeren en handvatten te bieden. In dit rapport worden statistieken van alle aan Wikimedia beschikbaar gestelde beelden geanalyseerd. Om inzicht te geven in de invloed op de website van de collectiehouder is gekozen voor de effecten van de beschikbaarstelling op de beeldbank van het Nationaal Archief. Het effect van het beschikbaar gesteld materiaal op de bezoekersaantallen bij de website van Spaarnestad Photo is technisch niet haalbaar, derhalve wordt deze analyse in dit rapport buiten beschouwing gelaten. 2

Begrippen Nationaal Archief Het Nationaal Archief stelt 719 foto s beschikbaar aan Wikimedia. Het Nationaal Archief wordt afgekort als NA. Beeldbank De beeldbank is deel van de website van het NA waar een groot deel van hun gedigitaliseerde collectie te bekijken is. De beeldbank bevat 526.557 afbeeldingen 1. Spaarnestad Photo Spaarnestad Photo stelt 474 foto s beschikbaar aan Wikimedia. Spaarnestad Photo wordt afgekort met SPh. Wikimedia Foundation De Wikimedia Foundation is de organisatie achter Wikipedia en Wikimedia Commons, maar ook vele andere wikiprojecten. Wikimedia Commons Wikimedia Commons is de opslagplaats, ofwel de beeldbank voor media van de Wikimedia Foundation. Hier staat vrij materiaal op dat door iedereen gebruikt kan worden, op bijvoorbeeld Wikipedia. Wikipedia Wikipedia is s werelds grootste online encyclopedie die volledig door vrijwilligers ( wikipedianen ) wordt bijgehouden. Selectie Wanneer er gesproken wordt over selectie zal dit verwijzen naar de selectie van 1.193 foto s die is gemaakt uit de gehele collectie van het NA/SPh en beschikbaar is gesteld aan Wikimedia. Bezoekersaantallen Met bezoekersaantallen worden digitale paginabezoeken bedoeld zoals deze in de statistieken staan. Een enkele bezoeker kan meerdere pagina s bezoeken. Wegens technische beperkingen zijn dit geen unieke bezoekers, maar paginabezoeken. Adoptiegraad Met adoptiegraad wordt het percentage unieke gebruikte beelden van de totale selectie bedoeld. Het is het percentage beelden op Wikimedia Commons dat voorkomt in artikelen van Wikipedia. Bereik Met bereik wordt het totaal aan bezoekers bedoeld dat toegang heeft tot de mediabestanden uit de selectie. Referrers Met referrer wordt de webpagina bedoeld waar een gebruiker vandaan komt. Als de beeldbank van het Nationaal Archief bereikt wordt via Google dan is Google de referrer. 1 Zie http://beeldbank.nationaalarchief.nl/ 3

Vraagstelling De effectmeeting vindt plaats in twee fases. Tijdens de eerste fase, die liep van 1 september tot en met 31 december 2010, werden de gegevens van de verschillende beeldbanken vergaard. In de 2 fase zal gekeken worden naar dezelfde effecten over een langere termijn. De rapportage daarvan zal in juli 2011 verschijnen. Het vergaren van meetgegevens gebeurt op verschillende websites: Wikimedia en Wikipedia, de beeldbank van het Nationaal Archief en Spaarnestad Photo. Per meetplek worden complementaire gegevens verzameld, die na afloop van de meetperiode met elkaar gecombineerd worden. De onderstaande vragen en subvragen zijn leidend bij het vergaren van deze informatie. Wat is het effect van het vrij aanbieden van fotocollecties aan Wikimedia Commons op bezoekersaantallen, bereik en verkoop van de collectie? Subvragen: 1. Hoe vaak is een foto binnen Wikipedia gekoppeld aan een Wikipedia-artikel? (aantal artikelen per foto, per taal); 2. Hoe vaak wordt een foto als onderdeel van één of meerdere artikelen bekeken? (totaal aantal views per artikel, per dag, per taal); 3. Hoe vaak wordt de Wikimedia Commons pagina van een foto bekeken? (per foto, per dag); 4. Hoeveel bezoekers bekijken de op Wikipedia beschikbare foto's op de beeldbank van NA of SPh? (pageviews per foto, in zowel de selectie als in de controlegroep, per dag); 5. Hoeveel bezoekers hiervan komen via de fotopagina's op de Wikimedia Commons naar de fotopagina's op de beeldbank van het NA? (te meten per foto via referrers, in de selectie, per dag); 6. Waar komen de andere bezoekers vandaan? (te meten per foto via refferers, in de selectie, per dag). 4

Beschikbaar gestelde collectie De foto s komen voor een belangrijk deel uit de omvangrijke collectie van het roemruchte persbureau Anefo. Sinds de oprichting van dit bureau door de Nederlandse overheid in ballingschap in 1944 heeft Anefo belangrijke politieke gebeurtenissen gefotografeerd waaronder verkiezingen, kabinetscrises, Prinsjesdagen en politieke debatten. Behalve gebeurtenissen bevat de collectie ook veel portretfoto s van politici. Twee van de meest gebruikte foto s uit deze collectie zijn portretten van Wim Kok en Willem Drees. Samen worden ze meer dan vijftig keer gebruikt ter illustratie van verschillende artikelen op Wikipedia. Artikelen in dertig talen zijn aangevuld met deze twee foto s. Niet alleen wordt de leeservaring op Wikipedia verrijkt als een gevolg van het beschikbaar stellen van deze foto s, ook is een grote toename in het bereik te verwachten, vergeleken met plaatsing op uitsluitend de beeldbank van het NA. 5

Effectmeting Het meten van de effecten van het beschikbaar stellen van deze collectie gebeurt op twee plaatsen. Er is gekeken naar het gebruik en de bezoekersaantallen van de collectie binnen Wikimedia Commons en het effect op de bezoekersaantallen bij de beeldbank. Gebruik op Wikipedia Bij het gebruik van de collectie op Wikipedia wordt gekeken hoe vaak materiaal en in welke taal een afbeelding is gebruikt. In welke taal vindt deze collectie op het Wikimedia project Wikipedia de grootste afzetmarkt? Deze cijfers over het gebruik en adoptie zijn verzameld van augustus 2010 tot en met december 2010. Op het meetpunt in januari 2011 zijn 621 unieke foto s gebruikt binnen Wikipedia-artikelen (52%). In totaal zijn foto s binnen deze collectie 1.003 maal gebruikt in verschillende artikelen. Wanneer de adoptie van beschikbaar gesteld materiaal van andere erfgoedinstellingen vergeleken wordt met het gebruik van het NA/SPhmateriaal is te zien dat deze collectie het bijzonder goed doet. Een vergelijking met de collecties van de Deutsche Fotothek, het Open Gebruik 48% 52% Gebruikt Niet gebruikt Beelden platform, het Tropenmuseum en het project Wiki Loves Art/NL geeft aan dat de NA/SPhcollectie een belangrijke en kwalitatief hoge bijdrage heeft geleverd aan Wikimedia. NA/SPh Deutsche Fotothek Open Beelden Wiki Loves Art Tropenmuseum Totalen Project Totaal aantal foto s Aantal Gebruiken Adoptiegraad 1193 979 51.47% 61586 3162 3.42% 1153 723 28.45% 4339 490 7.84% 45003 3977 7.50% 113274 9331 De tabel hierboven geeft het totaal aantal beschikbaar gestelde beelden aan per instelling, het aantal keer dat een beeld in een artikel van Wikipedia is opgenomen (gebruik) en het percentage unieke beelden dat gebruikt is (adoptiegraad). Hier is te zien dat de afbeeldingen van het NA/SPh de hoogste adoptiegraad hebben. De adoptiegraad is een indicatie van de kwaliteit van de beelden voor het gebruik in een encyclopedie. De adoptie is verder te specificeren in de talen van de artikelen waarin ze gebruikt worden. Van de 1.003 afbeeldingen die in artikelen voorkomen, gebruikt de Nederlandstalige Wikipedia de meeste beelden (69%), gevolgd door de Engelstalige (15%) en Duitstalige (6%) Wikipedia. In januari 2011 komen foto s van de NA/SPh collectie op Wikimedia Commons op pagina s in 32 verschillende talen voor. 6

Gebruik bij verschillende talen 8% 3% 6% nl.wikipedia en.wikipedia de.wikipedia fr.wikipedia overig 15% 69% Bij de taalverdeling van de bezoekers aan de beeldbank van het NA gemeten over de periode 2010 zien we dat een groter percentage van de bezoekers het Nederlands als hoofdtaal gebruikt 2. Taal van bezoekers aan de Beeldbank 14% Nederlands Engels Duits Frans overig 82% Uit deze vergelijking kunnen we concluderen dat beschikbaar stellen van materiaal aan Wikimedia kan zorgen voor een groter internationaal bereik van de selectie. Deze bevinding wordt ondersteund door een analyse van de bezoekersaantallen. Bezoekersaantallen De belangrijkste indicator voor het bereik van een collectie op internet zijn de bezoekersaantallen die de site getrokken heeft. Om de bezoeken aan Wikipedia te vergelijken met de cijfers van het NA wordt er gekeken naar het aantal pageviews. Het aantal pageviews geeft aan hoe vaak pagina s opgevraagd zijn, waarbij een enkele gebruiker meerdere pagina s achter elkaar kan opvragen. Bij het Nationaal Archief bezocht de gemiddelde unieke bezoeker 8,75 pagina s in 2 Dit is gebaseerd op de taalinstelling van de browser, wanneer deze de beeldbank bezoekt. 7

november 2010. Bij Wikimedia is dit 34 pagina s per unieke bezoeker 3. Het aantal pagina s per unieke bezoeker op Wikipedia is gebaseerd op een gemiddelde van het totaal aantal bezoeken aan Wikipedia wereldwijd en moet beschouwd worden als een indicator van het aantal paginabezoeken per unieke gebruiker. De werkelijke waarde voor de pagina s die bekeken is anders dan deze waarde, maar niet te achterhalen. De meetgegevens die bij Wikimedia voorhanden zijn, omvatten de paginabezoeken aan Wikipedia waarin foto s voorkomen uit de collectie. Bijvoorbeeld een bezoek aan de Nederlandstalige Wikipedia-pagina met de lijst van premiers van Nederland, waarin veel foto s van de collectie staan, telt voor één bezoek. Ook hier is weer te zien dat de selectie het grootste bereik heeft op Nederlandstalige Wikipediapagina s. Dit was te verwachten, gezien de aard van de selectie (Nederlands politiek materiaal). Met gemiddeld meer dan 250.000 bezoeken per maand over de periode augustus tot en met december 2010 worden afbeeldingen op Nederlandstalige artikelen verreweg het meest bekeken. Daarna volgen de Engels- en Duitstalige Wikipedia. De overige 29 talen leverden daarna slechts een klein percentage van het bereik. 500000 Wikipedia bezoeken aan artikelen met NA/SPh foto s 375000 250000 125000 0 2010-08 2010-09 2010-10 2010-11 2010-12 nl.wikipedia en.wikipedia de.wikipedia overig Over een periode van vijf maanden zijn de afbeeldingen binnen de collectie 1.988.170 maal bekeken. Wanneer het bereik van de selectie wordt berekend aan de hand van het aantal keren dat deze foto s getoond worden, dan heeft deze collectie een enorme vlucht genomen in termen van bereik. De selectie is minimaal door 58.476 (1.988.170 / 34) unieke bezoekers bekeken. Dit is de meest conservatieve schatting, deze waarde is waarschijnlijk vele malen hoger. Van augustus 2010 tot en met december 2010 heeft de beeldbank (526.577 afbeeldingen) van het Nationaal Archief, inclusief informatiepagina s zonder afbeeldingen, 159.428 unieke bezoekers gehad. Deze bezoekers zijn goed voor totaal 1.883.906 pageviews, een getal dat vergelijkbaar is 3 De waarde van het aantal paginaʼs per bezoek is gebaseerd op een macro afgerond getal van alle Wikipediaʼs. De statistieken hiervan zijn te vinden op. Zie http://stats.wikimedia.org/reportcard/ RC_2010_11_summary.html 8

met paginabezoeken aan de veel kleinere beschikbare collectie (719 afbeeldingen) op Wikimedia. Wikipedia Beeldbank Totaal fotopagina s pageviews Gemiddeld aantal bezichtigingen per foto 979 1,988,170 2,031 526,577 1,883,906 4 Wanneer er deze cijfer worden vergeleken, dan is te zien dat er een groot verschil is tussen het bereik van de collectie op de beeldbank vergeleken met het bereik van de collectie op Wikipedia. Het totaal aantal pagina s op Wikipedia met foto s uit de selectie is vele kleiner, maar haalt nagenoeg evenveel pageviews. Gemiddeld genomen wordt 1 foto op Wikipedia meer dan 500 keer vaker bezocht dan op de beeldbank. Over het geheel 2010 jaar is de subset van 719 foto s op de Beeldbank slechts 397 keer bezocht. Dit betekent dat de meeste foto s van de collectie op de beeldbank niet bekeken zijn afgelopen jaar. Als we daarvan alle bezoeken weghalen die niet van Wikimedia of Wikipedia afkomstig zijn dan houden we 114 bezoeken over. Dit geeft aan dat bezoekers op Wikipedia vrijwel niet doorklikken naar de Beeldbank. De grafiek hieronder laat absolute bezoekcijfers aan de beeldbank zien (y-as), gerelateerd aan de datum. De pieken kunnen worden verklaard door de persaandacht die deze collectie heeft gekregen, maar ook door de bezigheden van wikipedianen. Het groene gebied geeft het totaal aantal bezoekers aan de subset weer, het blauwe gebied daarbinnen beschrijft de bezoekers die van Wikipedia of Wikimedia afkomstig zijn. 30 Bezoeken aan selectie 15 0 Jan 1, 2010 Feb 27, 2010 Apr 25, 2010 Jun 21, 2010 Aug 17, 2010 Oct 13, 2010 Dec 9, 2010 Hier moet worden opgemerkt dat de selectie maar een deel van de hele collectie op de beeldbank is. Er staan in totaal 526.577 afbeeldingen op de beeldbank van het Nationaal Archief. Het percentage dat aan Wikimedia beschikbaar gesteld is bestaat uit 0,14% van alle afbeeldingen op de beeldbank. 9

Invloed op bezoekersaantallen De belangrijkste gepercipieerde graadmeter voor succes van het beschikbaar stellen van materiaal aan Wikimedia, is de invloed die de beschikbaar gestelde foto s hebben op de bezoekersaantallen van de beeldbank. Dit kan gemeten worden door de referrers te tellen van het aantal unieke bezoekers op de site op de beeldbank. Ook moet hier de waarde van deze bezoekersaantallen in perspectief gezet worden. Van de 526.557 afbeeldingen op de beeldbank staan er maar 719 (0,14%) op Wikimedia Commons. Een visuele weergave van deze verhouding is hiernaast geplaatst, per beschikbaar gestelde foto zijn er ongeveer 700 niet beschikbaar gesteld. Het is daarom te verwachten dat er geen meetbare toename van bezoek aan de gehele beeldbank te meten is door dit (relatief kleine) project. Om te kijken of er een meetbaar effect is, is eerst gekeken naar de sites waar alle externe bezoekers vandaan komen in het jaar 2010. In totaal zijn er in dat jaar 141.280 unieke bezoekers naar de beeldbank van het NA gekomen via andere sites 4. De top-20 referrers hiervan leveren 96.979 bezoeken (68,64% van totaal). Google levert, met meer dan 59%, overduidelijk het overgrote deel. nl.wikipedia.org levert 4% (~5.650 unieke bezokers) van het totaal in heel 2010. Referrers 2010 25% 37% google.nl images.google.nl images.google.com flickr.com nl.wikipedia.org europeana.eu overig 3% 4%4% 6% 22% Interessant is nu om te zien hoe groot het percentage bezoeken, afkomstig van externe sites, is geweest na september 2010. In september begonnen de beschikbaar gestelde afbeeldingen te verschijnen in Wikipedia-artikelen. Een toename van het percentage van Wikimedia-verwijzingen kan dus worden verwacht. Via externe websites kwamen er in deze periode van september 2010 tot en met december 2010 73.171 bezoekers naar de beeldbank van het NA (51,79% van totaal aantal bezoekers kwam via externe sites). Google en Europeana zorgen in deze periode voor het merendeel van de bezoekers. nl.wikipedia.org zorgde in deze periode voor 3% (~1.137). 4 Het totale aantal unieke bezoekers 2010 bedraagt 482.381, hiervan kwam 29,28% via een andere site binnen. 10

google.nl europeana.eu google.be flickr.com nl.wikipedia.org wikiwijs.nl overig Referrers 09-12 2010 25% 3% 3%4%5% 53% 7% Hier is te zien dat Wikipedia maar voor een klein deel bijdraagt aan de bezoekers via referrers van de beeldbank. Hier zijn twee oorzaken voor aan te wijzen. Ten eerste is het binnen Wikipedia relatief moeilijk om van een beeld in een artikel naar de beeldbank te komen, het kost nu twee muisklikken en wat zoekwerk om van een artikel op Wikipedia naar de objectpagina van de Beeldbank te komen. Ten tweede is er een relatief kleine collectie aan Wikimedia beschikbaar gesteld. Bij een meer substantiële beschikbaarstelling zou dit getal drastisch kunnen veranderen. Dat Wikipedia het laatste deel van 2010 procentueel minder heeft bijgedragen betekent uiteraard niet dat materiaal beschikbaar gesteld aan Wikimedia niet goed is voor bezoekersaantallen. Het geeft aan dat andere webpagina s die verwijzen naar het NA aan het einde van het jaar meer hebben bijgedragen aan bezoekersaantallen. Daarnaast is het ook hier belangrijk te melden dat er maar 0.14% structureel is bijgedragen aan Wikipedia. De toename van bezoekers vanuit Europeana is interessant om nader te bekijken. Europeana maakt het mogelijk om de hele beeldbank te doorzoeken. Hierdoor draagt Wikimedia relatief gezien meer bij aan bezoekersaantallen dan Europeana. Europeana maakt de totale collectie beschikbaar, terwijl Wikimedia slecht iets meer dan 1.100 beelden van het Nationaal Archief beschikbaar stelt. Het is dan ook interessant om te zien wat er zal gebeuren wanneer een groter percentage van de beeldbank vrij beschikbaar zou zijn voor gebruik op Wikimedia. Dan is te verwachten dat de bezoekersaantallen vanuit Wikimedia groter zullen zijn dan die vanuit Europeana. Een ander interessant perspectief is het bekijken van de percentuele bezoekersaantallen van de selectie ten op zichten van alle bezoeken aan de beeldbank vanaf 1 augustus 5. De verwachting is dat de selectie percentueel evenveel bijdragen ten opzichte van haar grootte. Als een doorsnede van 0.14% van de gehele collectie bekeken wordt dan kan worden aangenomen dat ze ook 0.14% van de bezoekers zal trekken. In onderstaande grafiek te zien dat de selectie positief bijdraagt aan het totaal aantal bezoeken aan de beeldbank, omdat het boven deze 0.14% uitkomt. 5 In augustus 2010 verschenen de eerste test fotoʼs op Wikimedia. Effecten op het bezoek aan de collectie zijn van dat moment te meten. 11

3.00% Bezoekers (percentages) 2.25% 1.50% 0.75% 0% Aug 1, 2010 Aug 27, 2010 Sep 22, 2010 Oct 18, 2010 Nov 13, 2010 Dec 9, 2010 Percentage van dagelijkse bezoekers Percentage afbeeldingen van totale collectie Lopend gemiddeld percentage (vanaf 01-08-2010) De blauwe lijn hierboven geeft het percentage weer van het totaal aantal bezoeken naar de selectie op de beeldbank. In het groen is de verwachtte 0.14% van de totaal bezoeken zichtbaar. In het geel is het lopende gemiddelde te zien. Vanaf het moment dat deze selectie beschikbaar is gesteld aan Wikimedia is te zien dat dit lopende gemiddelde begint te stijgen en zich rond de 0.14% stabiliseert. Dit geeft aan dat over een langere periode deze collectie sinds het open beschikbaar stellen van de data de aandacht krijgt die verwacht kon worden. 12

Conclusies Ontsluiting via Wikipedia zorgt voor een grote toename in bereik Artikelen waarin foto s van het NA/SPh zijn verwerkt, zijn bijna 2 miljoen keer bekeken in de periode augustus tot en met december 2010. Wanneer dit afgezet wordt tegen het aantal pagina s dat bezocht is op de beeldbank van het NA over dezelfde periode, 277.985 pagina s 6, dan heeft deze collectie, slechts 0.14% van de gehele digitale beschikbare collectie, een zeer grote toename gezien in haar bereik. Wikipedia zorgt niet voor een groter aantal bezoekers aan de beeldbank Van deze 2 miljoen bezoeken aan de artikelen van Wikipedia heeft maar een klein percentage doorgeklikt naar de beeldbank van het NA (<0.005%) 7. Het feit dat dit percentage laag uitvalt, heeft meerdere oorzaken. Wikipedia geeft ten eerste geen bronnen / verwijzingen aan bij afbeeldingen binnen artikelen. Daarnaast zijn bezoekers van Wikipedia-artikelen meestal niet (primair) op zoek naar afbeeldingen over het onderwerp, maar naar tekstuele informatie over het onderwerp. Beschikbaar gestelde collectie te klein om toename bezoekersaantallen op de Beeldbank te meten Er gaan dagelijks c.a. 400 unieke bezoekers rechtstreeks naar een contentpagina op de beeldbank. De selectie van 0.14% van de gehele beeldbankcollectie zou per dag ongeveer een halve bezoeker moeten opleveren. Een toename van het aantal bezoekers aan deze pagina s is hierdoor niet te meten. Ondanks dat maar 0.14% van de totale NA-collectie beschikbaar is gesteld, is binnen die selectie wel een positief effect gemeten op de bezoekersaantallen. Wikipedia is effectiever in vergelijking tot Europeana Hoewel er maar een klein percentage van de totale NA-collectie op Wikimedia Commons staat (0.14%), draagt dit relatief meer bij aan bezoekersaantallen aan de NA-beeldbank dan Europeana, die de gehele NA-collectie geïndexeerd heeft. Hierbij moet wel opgemerkt worden dat het grootste deel van de van Wikimedia afkomstige bezoekers aan de NA-beeldbank niet gericht op de selectie is. Bij Wikipedia ontbreekt het aan overzichtelijke statistieken Structurele samenwerkingen tussen Wikimedia en de erfgoedsector vinden steeds vaker plaats. Hiervoor zijn recent wel al kleine gereedschappen ontwikkeld om statistieken voor specifieke collecties op Wikimedia Commons bij te houden. Er mist echter een overzicht van lopende statistieken op de servers van Wikimedia. Dit maakt het arbeidsintensief om data te verzamelen en daardoor minder interessant voor cultureel erfgoedinstellingen om bij te dragen aan Wikimedia. 6 Gebaseerd op het aantal paginaʼs die opgevraagd zijn binnen de beeldbank met een URL eindigen op col1:dat over de periode 01-08-2010 en 31-12-2010 7 Gebaseerd op het aantal bezoeken van Wikipedia en Wikimedia aan de de paginaʼs op de beeldbank van de selectie (114). Deze bevatten ook de mensen die vanaf Wikimedia Commons op de Beeldbank zijn gekomen. Er kan dus vanuit gegaan worden dat dit percentage nog kleiner zal zijn. 13

Bronnen Wikimedia-statistieken geven het gebruik van materiaal uit Wikimedia weer. Google Analyticsstatistieken van het Nationaal Archief geven de doorlink ratio en totale bezoek aan de selectie weer. Statistieken voor Wikimedia Voor Wikimedia bestaan een aantal scripts die analyses doen op databases en bezoekerscijfers. De gegevens die gebruikt kunnen worden zijn adoptiecijfers en bezoekersaantallen. http://toolserver.org/~magnus/glamorous.php? doit=1&category=images_from_nationaal_archief&use_globalusage=1&ns0=1&show_details=1 http://toolserver.org/~magnus/baglama.php?group=images+from+nationaal+archief&date=201012 http://toolserver.org/~magnus/baglama.php?group=images+from+nationaal+archief&date=201011 http://toolserver.org/~magnus/baglama.php?group=images+from+nationaal+archief&date=201010 http://toolserver.org/~magnus/baglama.php?group=images+from+nationaal+archief&date=201009 http://toolserver.org/~magnus/baglama.php?group=images+from+nationaal+archief&date=201008 Webstatistieken van het Nationaal Archief Hiervoor zijn cijfers van Google Analytics gebruikt. Bezoekersaantallen van de beeldbank worden al enige tijd bijgehouden. Hier is het mogelijk ook te kijken naar de bezoekersaantallen voordat de selectie beschikbaar is gesteld. 14

Colofon Nationaal Archief Joins Wikipedia effectmeting Auteur: Maarten Zeinstra Coördinatie: Stichting Nederland Kennisland, Nationaal Archief Research: Maarten Zeinstra, Josefien Schuurman Beelden voor de Toekomst, April 2011 Op dit werk is een Creative Commons Naamsvermelding, GelijkDelen 3.0 licentie van toepassing. De gebruiker mag dit werk kopiëren, verspreiden en doorgeven, en afgeleide werken maken onder de volgende voorwaarden: De gebruiker dient bij het werk Beelden voor de Toekomst te vermelden als maker van het oorspronkelijke werk. Indien de gebruiker het werk bewerkt kan het daaruit ontstane werk uitsluitend krachtens dezelfde licentie als de onderhavige licentie of een gelijksoortige licentie worden verspreid. Bij hergebruik of verspreiding dient de gebruiker de licentievoorwaarden van dit werk kenbaar te maken aan derden. De gebruiker mag uitsluitend afstand doen van een of meerdere van deze voorwaarden met voorafgaande schriftelijke toestemming van de rechthebbende. Het voorgaande laat de wettelijke beperkingen op de intellectuele eigendomsrechten onverlet. De volledige licentietekst is te vinden op http://www.creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0/nl/ 15