DIEREXPERIMENTENCOMMISSIE NEDERLANDS KANKER INSTITUUT JAARVERSLAG 2014

27 maart 2015 DIEREXPERIMENTENCOMMISSIE NEDERLANDS KANKER INSTITUUT JAARVERSLAG 2014 Algemeen: De Dierexperimentencommissie van het Nederlands Kanker Instituut, hierna te noemen de DEC, is ingesteld op verzoek van de Stichting Het Nederlands Kanker Instituut - Antoni van Leeuwenhoek Ziekenhuis. De DEC werd officieel erkend door het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport per d.d. 01-01-2000. De taakstelling van de DEC is: o Het adviseren aan de Vergunninghouder omtrent de ethische toelaatbaarheid van voorgenomen dierproeven. o Het adviseren van de Vergunninghouder over ontwikkelingen op het gebied van dierproevenbeleid en over vragen aangaande dierexperimenteel onderzoek. o Het formuleren van criteria met betrekking tot het gebruik van proefdieren. o Het stimuleren van de toepassing van Vermindering, Verfijning en Vervanging van dierproeven. o De Vergunninghouder van advies dienen, indien in het kader van een dierproef, tevens biotechnologische handelingen bij de dieren worden verricht. Gedurende het verslagar heeft de DEC NKI advies uitgebracht aan de Vergunninghouder van de Stichting Het Nederlands Kanker Instituut - Antoni van Leeuwenhoek Ziekenhuis en de Vergunninghouder Sanquin Bloedvoorziening. Dit arverslag betreft de adviezen die aan het Nederlands Kanker Instituut zijn uitgebracht. Er zijn in 2014 nog geen verzoeken onder de nieuwe regelgeving behandeld. Procedure DEC NKI: De onderzoekers dienen hun DEC formulier(en) of andere verzoeken in bij het secretariaat van de DEC. Op basis van het reglement van de DEC wordt samen met de proefdierdeskundige bepaald op welke wijze het verzoek verder zal worden afgehandeld. Nieuwe protocollen worden altijd in de plenaire DEC-vergadering behandeld. Andere verzoeken zoals verlengingen van en wijzigingen op reeds van positief advies voorziene protocollen kunnen worden behandeld door de DEC plenair, de DEC in kleine commissie of door de proefdierdeskundige, volgens vooraf bepaalde criteria. Samenstelling DEC NKI: De DEC bestond gedurende het verslagar uit zeven leden; deels uit externe leden en deels uit leden die werkzaam zijn bij het NKI-AVL. Tevens is een van de proefdierdeskundigen bij de vergaderingen aanwezig en deze treedt op als adviseur van de Vergunninghouder en de DEC. 1

deskundigheid arbeidsverhouding betrokken bij dierproeven lid 1 voorzitter Ethiek; dierproeven; proefdieren en hun bescherming lid 2 vice vz. Alternatieven/dierproeven lid 3 proefdieren en hun bescherming lid 4 proefdieren en hun bescherming lid 5 proefdieren en hun bescherming lid 6 Dierproeven lid 7 Dierproeven adviseur proefdierdeskundige ambt. secretaris - Aantal vergaderingen: De DEC is in 2014 dertien keer in plenaire vergadering en elf keer in kleine commissie bijeen geweest. DEC-formulier en geldigheidsduur advies: Het DEC formulier van het NKI bestaat uit twee delen: een A-deel en een B-deel. Het A-deel is een overkoepelend onderzoeksplan. Het B-deel spitst zich meer toe op het daadwerkelijke experiment. Dieren worden toegekend op het B-deel. Er kunnen meerdere B-delen aan een A-deel worden toegevoegd tijdens de looptijd van een A-deel. Een voorbeeld van beide DECformulieren is als bijlage bijgevoegd. De DEC heeft tijdens dit verslagar besloten de geldigheidsduur van alle adviezen voor alle lopende A- en B-delen te verlengen tot 31 december 2017. Adviezen: De adviezen die de DEC aan de Vergunninghouder kan uitbrengen voor de ingediende protocollen zijn: aangehouden, positief onder voorwaarden (pov) en positief. Indien een protocol wordt aangehouden danwel de DEC een positief onder voorwaarden-advies uitbrengt, stelt de DEC een aantal vragen en/of voorwaarden aan de onderzoeker die hij/zij dient te beantwoorden. Tevens verzoekt de DEC de onderzoeker het protocol aan te passen. Daarnaast wordt tijdens de vergadering bepaald door welke instantie (DEC plenair, DEC kleine commissie, proefdierdeskundige) de reacties van de onderzoekers en de bijbehorende aangepaste protocollen verder zal worden afgehandeld. Onderzoekers zijn niet verplicht binnen een bepaalde termijn te reageren op de vragen en voorwaarden gesteld door de DEC, maar kunnen als er vragen of voorwaarden zijn gesteld waarop een reactie wordt verwacht ook niet beginnen met hun experiment. 2

Toelichting: alleen positieve adviezen? Uit opsomming van alle protocollen en de daarvoor uitgebrachte adviezen blijkt dat voor nagenoeg alle protocollen uiteindelijk een positief advies wordt uitgebracht. Daar in dit arverslag alleen de adviezen over het ar 2014 staan vermeld, staat bij een aantal protocollen als laatste advies aangehouden of positief onder voorwaarden. Het kan zijn dat in 2015 alsnog een positief advies hiervoor is/wordt uitgebracht. Dit geldt alleen wanr een positief advies onder voorwaarden is uitgebracht. Ingeval het advies aangehouden is uitgebracht, kan dit niet verder meer door de DEC worden afgehandeld vanwege de gewijzigde wetgeving. Daarnaast kan het voorkomen dat na het uitbrengen van een aangehouden -advies de onderzoeker besluit het experiment niet uit te voeren. De DEC wordt hiervan in dergelijke gevallen vaak niet op de hoogte gebracht en zal een dergelijk besluit van de onderzoeker niet in één afzonderlijk arverslag zichtbaar worden. Het is de DEC dan (nog) niet duidelijk of de onderzoeker later of helemaal niet meer zal reageren. Afwegingen: Onderstaand zijn een aantal knelpunten uitgelicht die tijdens de DEC vergaderingen gedurende het verslagar 2014 aan bod kwamen: Ethisch: De kerntaak van een DEC is de ethische afweging van een dierproef en tijdens dit verslagar heeft de DEC een aantal keer om uitgebreidere verantwoording ten aanzien van de relevantie van een bepaald experiment in relatie tot de humane situatie verzocht danwel om overtuigende redenen voor continuering van bepaalde experimenten. Daarnaast is dit verslagar een aantal keer uitgebreid een bepaald diermodel besproken die veel meer onverwacht ongerief ontwikkelde en waarvoor nog geen alternatief is gevonden. Aantallen: Wat betreft de aantallen dieren werd bij een groot aantal protocollen gevraagd de aantallen stapsgewijs te onderbouwen en af te sluiten met een samenvattende berekening. Daarnaast was niet altijd duidelijk aangegeven of bepaalde dieren op dit protocol of op een ander protocol waren opgevoerd zoals bijvoorbeeld donordieren of de fok van dieren voor het eigenlijk experiment. In een aantal gevallen was niet duidelijk of er een controlegroep miste of dat het de bedoeling was gebruik te maken van historische gegevens. Daarnaast heeft de DEC een aantal keer de onderzoeker verzocht te verduidelijken of het de intentie van de onderzoeker was om een stof of tumormateriaal eenzijdig of tweezijdig toe te dienen en hoe dit gegeven in de berekening werd opgenomen. Ook werd een aantal keer toelichting gevraagd hoe op meerdere tumoren wordt gescoord en of er correctie zal worden toegepast in de berekening van het aantal benodigde dieren. Tevens is onderzoekers meerdere keren gevraagd het experiment gefaseerd uit te voeren en beslismomenten in te bouwen. Dit door bijvoorbeeld een andere volgorde van een doseringsschema aan te houden of een methode of een MTD (Maximum Tolerated Dose) te bepalen alvorens vervolgstappen te ondernemen of om de power te kunnen berekenen. Ook de onderbouwing van de keuze voor de groepsgrootte is een aantal keren bekritiseerd en is de onderzoeker verzocht dit te verduidelijken met een power-analyse of ervaring vanuit het verleden of te verduidelijken of het een proef met een pilot-achtig karakter betrof. Echter, een aantal keren is onderzoekers gevraagd het aantal dieren te vermeerderen daar de DEC van mening was dat de power te laag was en dat dit hierdoor een onbetrouwbare uitkomst zou opleveren. De reden voor deze beslissingen is dat de DEC van mening is dat alleen op statistisch 3

betrouwbare resultaten vervolgonderzoek kan worden gedaan en ook met het oog op een eventueel zeer onwenselijke gevolg om een geheel experiment te moeten herhalen. Proefopzet: Daarnaast heeft de DEC een aantal keer de onderzoeker verzocht de proefopzet in de DECvergadering te bespreken of het door te spreken met een van de DEC-leden. De reden hiervoor was dat de DEC graag een aantal opties en mogelijkheden wilde doorspreken met de onderzoeker of het experiment anders uitgevoerd kon worden, zoals bijvoorbeeld het gebruik van een ander muis- of tumormodel; spontaan model versus transplantatiemodel; de keuze voor bepaalde stamlijnen; wijziging van de proefopzet of de indeling van de groepen of de wijze van uitlezing. Tevens was een aantal keer de beschrijving van het experiment niet duidelijk genoeg gespecificeerd waardoor de DEC het experiment niet goed kon beoordelen. Vragen van de DEC spitsten zich in deze gevallen voornamelijk toe op een meer overzichtelijk en stapsgewijze beschrijving van het experiment en op het verkrijgen van achtergrondinformatie, zoals het beschrijven van de ervaring met het muismodel; beschrijven of er in vitro-voorwerk was uitgevoerd en zo ; de toelichting hierbij; de reden voor het uitvoeren van bepaalde biotechnische ingrepen en uitgebreide uitleg van de gevolgen van deze handelingen; toelichting op de uitlezing zoals de levensvatbaarheid van bepaalde tumoren danwel of bepaalde tumoren niet worden overschaduwd door metastasen. Biotechnische ingrepen: Tevens heeft de DEC een aantal keer de onderzoeker verzocht bij uitvoering van bepaalde handelingen bij de eerste keer de proefdierdeskundige uit te nodigen zodat deze kon meekijken en eventueel kon bijsturen. Het ging hier om biotechnische ingrepen die niet eerder of al geruime tijd niet meer binnen het NKI waren uitgevoerd zodat de proefdierdeskundige zich persoonlijk op de hoogte kon stellen van het optredende ongerief en gebruik van de nieuwe techniek. Een aantal keer heeft de DEC de onderzoeker verzocht een andere biotechnische ingreep te hanteren die minder belastend voor de dieren zijn zoals bijvoorbeeld bloedafname via de staartvene in plaats van een orbitapunctie of een andere wijze van immuniseren in de poot. Humane eindpunten: De DEC heeft afgelopen verslagar meermalen onderzoekers gevraagd het humane eindpunt uitgebreider te beschrijven waarbij, er specifiek aangegeven moest worden wat daadwerkelijk werd verwacht en waarbij de grenzen heel duidelijk werden aangegeven zoals bij meerdere tumoren de cumulatieve tumorgrootte te hanteren. Monitoring: Voor elke dierproef die wordt uitgevoerd geldt als basis de standaardregelgeving van het proefdierhuis van het NKI m.b.t. monitoring. Daarnaast heeft de DEC echter bij een aantal protocollen de onderzoeker verzocht de monitoring van de dieren verder toe te spitsen op hetgeen redelijkerwijs verwacht kan worden (binnen dat bepaalde experiment). Dit gold met name voor het verscherpen van de monitoring indien longtumoren kunnen optreden en het verhogen van de frequentie van de monitoring bij de eerste tekenen van ongerief. Pijnstilling/anesthesie: Door invoering van richtlijnen van een instituut wijd pijnstillingprotocol vier ar geleden is de pijnstilling en anesthesie gestandaardiseerd en dit blijft een aandachtspunt voor de DEC. Door het niet meer verkrijgbaar zijn van bepaalde middelen zijn er een aantal wijzigingsaanvragen hieromtrent geweest en waarbij in enkele gevallen in overleg met de 4

proefdierdeskundige naar werkbare alternatieven is gezocht zoals pijnstillingsmiddelen in het voer. Huisvesting: Voor elke dierproef die wordt uitgevoerd geldt als basis de standaardregelgeving van het proefdierhuis van het NKI m.b.t. de huisvestiging van de dieren. Dit betekent dat alleen in hoge uitzondering dieren solitair worden gehuisvest zoals o.a. vechtende mannetjes en in geval van kans op besmetting. De DEC heeft hier op toegezien dat dit correct werd verwoord in de DECaanvragen. 5

Nieuwe protocollen Nummer A/B-deel Soort doel 1e advies voorwaarden vragen 2e advies voorwaarden vragen 3e advies voorwaarden vragen 4e advies Toelichting NIEUWE PROTOCOLLEN 09.011 B25 muis 30 pov 19, 32, 36 (30) positief 09.018 B32 muis 30 # positief 09.018 B33 muis 30 # positief 09.018 B34 muis 30 positief 09.018 B35 muis 30 pov 36 (30) 11 positief 09.026 B6 muis 30 pov 36 (30, 17), 32 positief 09.029 B11 muis 30 aanhouden 28, 12, 30, 32, 17, 36 (12, 13) 11 positief 35 (28) 09.030 B17 muis 30 aanhouden 39, 12, 19 is 14.048 B3 geworden 09.032 B4 muis 33 aanhouden 12, 30, 19 20 positief 10.003 B28 muis 30 # positief 10.003 B29 muis 30 # positief 10.006 B8 muis 30 # positief 10.006 B10 muis 30 # positief 10.006 B12 muis 30 aanhouden 37 (11, 12, 22, 32) positief 10.009 B7 muis 30 pov 36 (17, 19, 13, 12) positief 10.013 B14 muis 30 pov 25, 12, 19 positief 10.017 B9 muis 37 # positief 10.017 B10 muis 33 aanhouden 12, 19, 30, 32, 29 pov 19 pov 19, 36 (30) positief 10.017 B11 muis 33 aanhouden 37 (11), 26, 36 (19), 13, 22, 17 pov 13 positief 10.017 B12 muis 33 aanhouden 37 (11), 36 (19, 13, 30), 22, 12 positief 35 (13) 10.018 B8 muis 37 positief 35 (17) 10.019 B30 muis 30 positief 10.019 B31 muis 30 positief 10.019 B32 muis 30 pov 32 11 pov 11 positief 10.019 B33 muis 30 positief 35 (25) 10.019 B34 muis 30 positief 10.019 B35 muis 30 positief 10.023 B11 muis 30 positief 35 (19, 32, 6, 25) 10.029 B9 muis 30 pov 19 positief 10.039 B15 muis 30 aanhouden 39, 15, 32 11,12 pov 39 11, 19 is 14.001 B1 geworden 10.039 B16 muis 30 aanhouden 17 11, 20, 6, 12 10.041 B7 muis 30 positief 32, 35 (12) 10.041 B8 muis 30 pov 32, 19, 36 (12) 11 positief 11.001 B11 muis 30 # positief 11.001 B13 muis 30 # positief 11.001 B14 muis 30 # positief 11.001 B15 muis 30 # positief 11.001 B19 muis 37 positief 35 (32) 11.001 B20 muis 30 pov 36 (19, 32) 11.001 B21 muis 30 pov 19, 36 (32) positief 11.002 B14 muis 30 aanhouden 19, 34, 39 11 11.002 B15 muis 30 aanhouden 39, 19, 32, 36 (13) is 14.024 B1 geworden 11.002 B16 muis 30 positief 35 (15) 11.006 B44 muis 30 # positief 11.006 B47 muis 30 pov 36 (12, 13, 30, 19) 11.006 B48 muis 30 positief 11.006 B49 muis 30 pov 21 11.006 B50 muis 30 pov 19 positief 11.006 B51 muis 30 positief 35 (13) 11.006 B52 muis 30 positief 35 (13) 11.008 B11 muis 30 positief 35 (12, 32, 13) 11.008 B12 muis 30 pov 19, 36 (17, 13) 11 11.010 B39 muis 31 positief 35 (30, 13)

Nieuwe protocollen Nummer A/B-deel Soort doel 1e advies voorwaarden vragen 2e advies voorwaarden vragen 3e advies voorwaarden vragen 4e advies Toelichting 11.024 B4 muis 30 aanhouden 36 (3, 13, 28, 29, 30), 15 11, 21, 12 pov 12, 13, 36 (15) positief 11.026 B10 muis 37 pov 36 (12, 15), 30 positief 11.026 B11 muis 30 pov 30, 15, 36 (30, 6) positief 11.026 B13 muis 31 positief 35 (12, 32) 11.028 B4 muis 30 positief 35 (32, 12, 15, 30) 11.029 B8 muis 30 pov 11 positief 11.031 B33 muis 30 pov 30 12 positief 11.031 B34 muis 30 aanhouden 12, 36 (19, 21) 11, 12 positief 11.031 B35 muis 30 aanhouden 11, 19, 31 pov 28 positief 11.031 B36 muis 30 pov 36 (28) 11.031 B37 muis 30 pov 36 (19, 12) 12 positief 11.031 B38 muis 30 pov 19, 30 positief 11.031 B39 muis 30 positief 35 (27) 11.031 B40 muis 30 pov 32. 36 (30) 11 11.031 B42 muis 30 pov 19 positief 11.032 B10 muis 29 aanhouden 19, 22, 36 (12, 22) 40, 3 positief 11.032 B11 muis 37 aanhouden* 36 (2, 12, 32 ) 11, 19 aanhouden* 36 (2, 12 ), 11,19 positief 11.032 B12 muis 37 aanhouden* 36 (2) 21 (18) aanhouden* 36 (2), 18, positief 11.032 B14 muis 30 positief 11.032 B15 muis 30 positief 11.033 B7 muis 30 # positief 35 (19, 30) 11.033 B9 muis 30 pov 36 (19, 30) positief 12.001 B9 muis 30 aanhouden 20, 11, 36 (12) positief 12.002 B43 muis 30 # positief 12.002 B49 muis 30 pov 25, 19, 36 (30, 17, 15) 19 12.002 B50 muis 30 aanhouden* 19, 36 (12) 11 aanhouden* 37: 11, 18 positief 12.002 B52 muis 30 aanhouden 10 11, 13 positief 35 (13) 12.002 B53 muis 30 aanhouden 10 11, 13 positief 12.002 B54 muis 30 aanhouden 39, 32, 12 11 aanhouden 39, 36 (13) is 14.029 B1 geworden 12.002 B55 muis 30 pov 39, 21 (18) positief 12.002 B56 muis 30 aanhouden 36 (30) 11 positief 12.002 B57 muis 30 pov 36 (30), 37 (13) positief 12.002 B58 muis 30 pov 32, 36 (30, 13) positief 12.002 B59 muis 30 positief 12.002 B60 muis 30 positief 12.002 B63 muis 30 pov 7 positief 12.002 B64 muis 30 pov 36 (32), 19 positief 12.002 B65 muis 30 positief 12.002 B66 muis 30 positief 12.002 B68 muis 30 pov 36 (30, 32) positief 12.003 B22 muis 30 aanhouden* 11,9, 12, 6 aanhouden* 37 (11) positief 12.003 B23 muis 30 pov 39, 12, 13, 36 (17) 11 positief 35 (17) 12.005 B3 muis 30 pov 31, 36 (15) positief 12.009 B8 muis 30 positief 35 (12) 12.010 B11 muis 30 pov 36 (30, 12) 12 positief 3 12.010 B12 muis 30 aanhouden 25, 22, 19, 15 positief 19, 35 (30, 17) 12.011 B15 muis 30 # positief 12.011 B16 muis 30 pov 36 (30, 13) 11,12 12.011 B17 muis 30 pov 42, 36 (13) 12, 20 positief 12.011 B18 muis 33 pov 31, 12 positief 12.011 B19 muis 30 positief 35 (13) 12.012 B8 muis 30 aanhouden 15 11 positief 12.012 B9 muis 30 pov 17 11 positief 35 (30) 12.012 B10 muis 30 positief 35 (19) 12.012 B12 muis 30 pov 28, 25, 36 (12, 30), 11 positief 12.012 B13 muis 30 positief 35 (12)

Nieuwe protocollen Nummer A/B-deel Soort doel 1e advies voorwaarden vragen 2e advies voorwaarden vragen 3e advies voorwaarden vragen 4e advies Toelichting 12.012 B14 muis 30 positief 12.012 B15 muis 30 positief 12.012 B16 muis 30 positief 35 (13) 12.013 B5 muis 30 pov 12 positief 12.015 B2 muis 37 positief 12.018 B4 muis 30 positief 35 (12, 30) 12.018 B5 muis 30 pov 15, 36 (12, 30) positief 12.018 B6 muis 30 positief 35 (17, 19) 12.018 B7 muis 30 positief 35 (30, 15) 12.018 B8 muis 30 positief 12.018 B9 muis 30 pov 19, 36 (19, 30) 12.018 B10 muis 30 pov 19, 36 (13, 30) 12.018 B11 muis 30 pov 36 (30, 13) 12.018 B12 muis 30 pov 19, 36 (19, 13) 12.018 B13 muis 30 pov 19, 36 (30, 13) 12.018 B14 muis 30 pov 36 (30, 13) 12.018 B15 muis 30 pov 36 (30, 13) 12.019 B22 muis 30 positief 35 (19) 12.019 B23 muis 30 positief 12.019 B24 muis 30 positief 35 (19) 12.019 B25 muis 30 positief 35 (19, 13) 12.019 B26 muis 30 positief 12.019 B27 muis 30 pov 37 (21) positief 12.019 B29 muis 30 positief 35 (12) 12.019 B30 muis 30 positief 35 (30) 12.019 B31 muis 30 pov 36 (19) positief 12.019 B32 muis 30 pov 36 (19) positief 12.019 B33 muis 30 positief 12.019 B34 muis 30 positief 12.019 B35 muis 30 positief 35 (19) 12.019 B36 muis 30 positief 35 (13) 12.019 B37 muis 30 positief 35 (13) 12.020 B3 muis 30 positief 35 (13, 25) 12.020 B4 muis 30 aanhouden 36 (10), 18 11 12.022 B5 muis 30 positief 12.022 B6 muis 30 pov 30, 32 positief 12.024 B7 muis 30 # positief 12.024 B8 muis 30 # positief 12.024 B9 muis 30 pov 36 (28, 12), 15 positief 12.024 B10 muis 30 aanhouden 18, 36 (28) 11, 7 positief 12.024 B11 muis 30 positief 12.025 B4 muis 30 positief 12.025 B5 muis 30 pov 29, 32, 19 11 positief 35 12.025 B7 muis 30 pov 13 12.035 B12 muis 30 positief 35 (19, 30) 12.039 B7 muis 30 # positief 12.039 B8 muis 30 # positief 12.039 B9 muis 30 # positief 12.039 B10 muis 30 # positief 12.039 B12 muis 30 pov 36 (12, 28), 22 (12) positief 12.039 B14 muis 30 positief 35 12.039 B15 muis 30 pov 13 positief 12.042 B3 muis 30 # positief 12.045 B2 muis 30 pov 12, 32, 15, 29, 13 positief 12.045 B3 muis 30 pov 36 (19, 34, 12) positief 12.046 B5 muis 30 35 (19)

Nieuwe protocollen Nummer A/B-deel Soort doel 1e advies voorwaarden vragen 2e advies voorwaarden vragen 3e advies voorwaarden vragen 4e advies Toelichting 12.050 B3 muis 30 pov 32 12.050 B4 muis 30 positief 35 (19) 12.051 B4 muis 30 # positief 12.058 B4 muis 37 positief 12.062 B4 muis 30 aanhouden 16 12.062 B5 muis 30 aanhouden 10 21, 11, 20 12.066 B6 muis 30 positief 12.066 B7 muis 30 positief 35 (12) 12.071 B1 muis 30 # 36 (19, 30), 12, 29 11, 28 aanhouden 13.001 B3 muis 30 pov 19, 36 (30, 15) positief 13.003 B3 muis 30 pov 36 (12, 30) positief 13.003 B4 muis 30 pov 31, 36 (13) positief 13.007 B2 muis 30 positief 13.007 B3 muis 30 pov 12 13.008 B1 muis 30 # aanhouden 11 pov 19 12 positief 13.009 B2 muis 30 positief 35 (15) 13.012 B2 muis 30 # positief 13.012 B3 muis 30 # positief 13.012 B6 muis 30 pov 12, 30 34 positief 13.012 B7 muis 30 positief 13.014 B3 muis 33 pov 36 (10, 30), 28, 12 positief 13.014 B4 muis 37 positief 35 (1, 12, 32, 30) 13.015 B2 muis 30 aanhouden 31, 36 (30, 15) 21, 23, 29 13.016 B4 muis 30 positief 35 (12) 13.016 B5 muis 30 positief 35 (19) 13.016 B6 muis 30 positief 35 (32) 13.019 B6 muis 30 pov 19, 15 positief 13.020 B4 muis 30 positief 13.020 B5 muis 30 positief 13.020 B6 muis 30 positief 13.020 B7 muis 30 positief 35 (30, 13) 13.020 B8 muis 30 positief 13.020 B9 muis 30 pov 30, 13 12 positief 35 (13) 13.020 B10 muis 30 positief 35 (30, 13) 13.020 B11 muis 30 positief 13.020 B12 muis 30 positief 35 (30, 13) 13.020 B13 muis 30 positief 13.020 B14 muis 30 positief 35 (30, 13) 13.022 B1 muis 30 # positief 13.022 B3 muis 30 aanhouden 37 (11), 36 (40, 30), 28, 19, 32 13.023 B1 muis 30 # pov 25, 12, 30, 36 (6) positief 13.023 B2 muis 30 pos 36 (30), 12 13.024 B1 muis 30 positief 35 (30,34) 13.024 B2 muis 30 positief 13.024 B3 muis 30 positief 13.024 B5 muis 30 positief 14.001 A muis 30 positief 14.001 B1 muis 30 positief* was 10.039 B5 14.001 B2 muis 30 aanhouden 39, 13, 12, 15 20, 19,11 is 14.050 B1 geworden 14.002 A muis 30 positief 14.002 B1 muis 30 pov 12 positief 14.002 B2 muis 30 positief 14.002 B3 muis 30 positief 35 (12) 14.005 A muis 30 pov 6 positief 14.005 B1 muis 30 aanhouden 19, 29, 30, 13, 42 23, 12 positief 35 (15) 14.006 A muis 30 positief

Nieuwe protocollen Nummer A/B-deel Soort doel 1e advies voorwaarden vragen 2e advies voorwaarden vragen 3e advies voorwaarden vragen 4e advies Toelichting 14.006 B1 muis 37 pov 3, 30, 15, 36 (6, 30, 19) positief 14.006 B2 muis 37 positief 35 (30, 12, 13, 30) 14.007 A muis 30 positief 14.007 B1 muis 30 pov 12, 19, 36 (17, 30) 14.008 A muis 30 positief 35 (17) 14.008 B1 muis 30 positief 35 (13, 12) 14.008 B2 muis 30 pov 36 (28), 11 positief 14.009 A muis 33 positief 14.009 B1 muis 33 positief 35 (30, 13) 14.009 B2 muis 30 positief 14.009 B4 muis 33 positief 35 (13) 14.010 A muis 30 positief 14.010 B1 muis 30 aanhouden 19, 20, 36 (17, 12) 11, 18 pov 19 positief 14.011 A muis 30 positief 14.011 B1 muis 30 positief 35 (30) 14.011 B2 muis 30 pov 36 (30), 19 positief 14.012 A muis 30 positief 14.012 B1 muis 30 aanhouden* 20, 36 (25, 32, 13, 12) 11, 19 aanhouden* 11, 28, 26, 32, 36 (30) gewijzigd in nieuw B-deel: B2 14.012 B2 muis 30 aanhouden 5 pov 19, 36 (29) 14.013 A muis 30 positief 14.013 B1 muis 30 pov 19 positief 14.014 A muis 30 positief 35 (17) 14.014 B1 muis 30 pov 36 (30), 13 positief 14.014 B2 muis 30 pov 36 (30), 13 11 positief 14.014 B3 muis 30 pov 36 (30), 13 positief 14.014 B4 muis 30 pov 36 (30), 13 positief 14.016 A muis 30 positief 14.016 B1 muis 30 positief 35 (17) 14.017 A muis 30 positief 14.017 B1 muis 30 aanhouden 6, 11, 12 positief 14.017 B2 muis 30 pov 19, 36 (30) positief 14.017 B3 muis 30 pov 36 (2), 32 positief 14.017 B4 muis 30 positief 35 (10, 13) 14.017 B5 muis 30 positief 35 (10, 13, 12) 14.017 B6 muis 30 positief 14.018 A muis 30 positief 14.018 B1 muis 30 positief 35 (12) 14.019 A muis 30 positief 14.019 B1 muis 30 positief 35 (19) 14.020 A muis 30 positief 14.020 B1 muis 30 pov 34, 18, 36 (12) positief 14.020 B2 muis 30 pov 36 (12, 25, 30) positief 14.020 B3 muis 30 pov 32, 36 (15, 25) positief 14.020 B4 muis 37 positief 35 (19, 25) 14.020 B5 muis 37 positief 3, 35 (12, 32) 14.020 B6 muis 37 pov 36 (19, 25) 12 positief 14.021 A muis 30 positief 14.021 B1 muis 30 pov 34, 12, 17, 15, 36 (30) positief 14.022 A muis 30 positief 14.022 B1 muis 30 pov 28, 19, 15, 36 (12) positief 35 (25) 14.022 B2 muis 30 pov 19, 36 (13), 15 pov 13, 36 (30, 25, 34, 22) positief 14.022 B3 muis 30 pov 19, 34, 15, 36 (13) 28 pov 13, 19, 36 (25) 28 positief 14.022 B4 muis 30 pov 19, 34, 15 pov 36 (25), 19 positief 14.022 B5 muis 30 aanhouden 19, 32, 15 aanhouden 37 (11) positief 35 (19, 32, 6, 25) 14.023 A muis 30 positief 14.023 B1 muis 30 pov 18, 36 (28, 13) positief

Nieuwe protocollen Nummer A/B-deel Soort doel 1e advies voorwaarden vragen 2e advies voorwaarden vragen 3e advies voorwaarden vragen 4e advies Toelichting 14.023 B2 muis 30 positief 35 14.024 A muis 30 positief 14.024 B1 muis 30 positief 14.025 A muis 30 positief 14.025 B1 muis 30 pov 19, 15 14.026 A muis 33 positief 14.026 B1 muis 33 pov 36 (30, 32), 11, 19 positief 14.026 B2 muis 33 pov 36 (30, 32), 11, 19 positief 14.026 B3 muis 33 positief 14.026 B4 muis 33 positief 35 (2, 6, 12, 32), 3 14.027 A muis 30 positief 14.027 B1 muis 30 pov 28, 8 3 positief 14.028 A muis 30 positief 14.028 B1 muis 30 pov 36 (19), 6 positief 14.029 A muis 30 positief 14.029 B1 muis 30 positief 35 (13) 14.030 A muis 30 pov 6,7 positief 14.030 B1 muis 30 positief 14.031 A muis 30 pov 1, 3 14.031 B1 muis 30 pov 36 (1, 13, 30), 19 28 14.032 A muis 30 positief 14.032 B1 muis 30 pov 28, 11, 12, 36 (12) positief 35 (19, 30, 13) 14.033 A muis 30 positief 14.033 B1 muis 30 pov 19, 12, 36 (32, 13, 30) positief 35 (13) 14.034 A muis 30 pov 3 positief 14.034 B1 muis 30 pov 19 positief 14.035 A muis 30 positief 14.035 B1 muis 30 pov 12, 32, 36 (13, 30, 15) positief 14.036 A muis 30 positief 14.036 B1 muis 30 aanhouden 36 (13,12,30), 19, 34, 11, 12, 13 19, 11 positief 35 (30) 14.037 A muis 30 aanhouden 17, 8, 36 positief 14.037 B1 muis 30 pov 36 (13,30), 28, 34, 32 11 positief 35 (2) 14.038 A muis 30 positief 14.038 B1 muis 30 pov 22 (15), 13, 36 (30) positief 14.039 A muis 30 positief 14.039 B1 muis 30 aanhouden* 11, 6, 19 aanhouden* 11,6,19 positief 14.040 A muis 30 positief 14.040 B1 muis 30 pov 19, 36 (30, 25) positief 14.042 A muis 30 positief 14.042 B1 muis 30 positief 35 (30, 32) 14.043 A muis 30 positief 14.043 B1 muis 30 pov* 36 (2, 25, 6), 19, 12, 15, 35 (32) 14.043 B2 muis 30 pov* 36 (2, 6, 13), 30, 19, 12, 15, 35 (32) 14.043 B3 muis 30 pov* 36 (2, 25, 6), 19, 12, 15, 35 (32) 14.043 B4 muis 30 pov* 36 (25,17, 13), 19, 12, 15, 35 (32) 14.43 B6 muis 30 pov* 36 ( 25,17), 19, 12, 15, 35 (32) 14.044 A muis 30 positief 14.044 B1 muis 30 positief 14.044 B2 muis 30 positief 14.044 B3 muis 30 positief 35 (19) 14.044 B4 muis 30 pov 17, 36 (13) 12 positief 14.044 B5 muis 30 pov 36 (32) positief 14.044 B6 muis 30 pov 36 (13) 12 positief 14.045 A muis 30 pov 1 14.045 B1 muis 30 pov 41 14.045 B2 muis 30 pov 41

Nieuwe protocollen Nummer A/B-deel Soort doel 1e advies voorwaarden vragen 2e advies voorwaarden vragen 3e advies voorwaarden vragen 4e advies Toelichting 14.046 A muis 30 positief 35 (3) 14.046 B1 muis 30 positief 35 (19, 30,32) 14.047 A muis 30 positief 14.047 B1 muis 30 positief 35 14.048 A muis 30 positief 14.048 B1 muis 30 pov 19 12 14.048 B3 muis 30 positief 35 (1) was B17 onder 09.030 14.050 A muis 30 positief 14.050 B1 muis 30 positief 35 (34) was B2 onder 14.001 14.051 A muis 30 positief 14.051 B1 muis 30 positief 14.052 A muis 30 positief 14.052 B1 muis 30 positief 3 14.052 B2 muis 30 positief 3, 35 (32, 15) 14.053 A muis 30 positief 14.053 B1 muis 30 positief 14.053 B2 muis 30 positief 14.054 A muis 30 aanhouden 8 6 14.055 A muis 30 positief 14.055 B1 muis 30 positief 35 (30, 13) 14.057 A muis 30 positief 14.057 B1 muis 30 positief 35 (19) pov=positief onder voorwaarden

Mutaties Nummer A/B-deel Soort doel 1e advies voorwaarden vragen 2e advies voorwaarden vragen 3e advies voorwaarden vragen Opm. toelichting MUTATIES 08.041 B32 muis 30 positief 6 08.050 B8 muis 30 positief 1 08.061 B7 muis 30 positief 4 08.061 B7 muis 30 positief 4 08.061 B7 muis 30 positief 5 08.061 B9 muis 30 positief 7 08.062 B9 muis 30 positief 5 09.011 B14 muis 30 positief 5 09.011 B20 muis 30 positief 5 09.011 B20 muis 30 positief 5 09.018 B29 muis 30 positief 5 09.018 B30 muis 30 positief 35 (12) 4 + 6 09.018 B34 muis 30 positief 4 09.024 B7 muis 30 positief 3 09.026 B5 muis 30 positief 12, 35 (32) 5+7 09.030 B16 muis 30 positief 2 09.032 B5 muis 33 positief 5+7 09.036 B5 muis 30 positief 35 (30) 7 10.003 B30 muis 30 positief 5+6 10.005 B6 muis 29 positief 5+7 10.006 B10 muis 30 positief 3 10.006 B12 muis 30 positief 35 (25, 30) 7 10.006 B12 muis 30 positief 3 10.013 B13 muis 30 positief 6 10.013 B15 muis 30 positief 5+7 10.013 B15 muis 30 positief 4 10.017 B7 muis 30 positief 4 10.019 B26 muis 30 positief 5 10.019 B28 muis 30 positief 6 10.019 B28 muis 30 positief 3 10.019 B29 muis 30 # positief 5+7 10.019 B29 muis 30 positief 6 10.019 B29 muis 30 positief 35 (19) 5 10.023 B8 muis 30 positief 4 10.023 B8 muis 30 positief 4 10.023 B8 muis 30 positief 19 5 10.023 B9 muis 30 positief 4 10.023 B9 muis 30 positief 4 10.023 B9 muis 30 geen 5 pov 28, 15 4 10.023 B9 muis 30 positief 4 10.023 B9 muis 30 positief 4 10.023 B9 muis 30 positief 19 5 10.023 B9 muis 30 positief 4 10.023 B10 muis 30 positief 4 10.026 B2 muis 30 positief 4 10.029 B7 muis 30 positief 5 10.029 B8 muis 30 pov 19, 36 (13, 30, 29, 12) 5 10.029 B10 muis 30 positief 35 (12) 2 10.039 B12 muis 30 positief 5 10.039 B12 muis 30 positief 5 10.039 B14 muis 30 positief 7 10.041 B6 muis 30 positief 35 (12) 2

Mutaties Nummer A/B-deel Soort doel 1e advies voorwaarden vragen 2e advies voorwaarden vragen 3e advies voorwaarden vragen Opm. toelichting 10.047 B3 muis 30 positief 4 11.001 B16 muis 30 positief 5+7 11.001 B17 muis 30 positief 7 11.001 B18 muis 30 positief 5+7 11.001 B22 muis 37 positief 5+7 11.002 B4 muis 30 positief 32, 15 7 11.002 B11 muis 30 positief 5 11.002 B12 muis 30 positief 7 11.002 B12 muis 30 aanhouden 11, 19, 26, 36 (1, 12, 30) aanhouden 5 positief 3+5+7 11.002 B13 muis 30 positief 2 11.002 B13 muis 30 positief 6 11.002 B13 muis 30 positief 4 11.003 B4 muis 30 positief 5+7 11.006 B45 muis 30 aanhouden 11 positief 7 11.006 B46 muis 30 positief 35 (19) 2 11.006 B46 muis 30 positief 3 11.006 B48 muis 30 positief 3 11.008 B6 muis 30 positief 3 11.008 B6 muis 30 positief 6 11.008 B6 muis 30 positief 7 11.008 B7 muis 30 positief 5 11.008 B7 muis 30 aanhouden 11, 19 positief 3 11.008 B9 muis 30 positief 35 (19) 7 11.010 B40 muis 30 positief 35 (1, 40, 19) 5+7 11.010 B41 muis 34 positief 5+7 11.010 B42 muis 34 positief 5+7 11.013 B4 muis 30 positief 4 11.014 B4 muis 30 positief 5+7 11.014 B5 muis 30 positief 4 11.014 B9 muis 30 positief 35 (28) 5 11.019 B13 muis 30 positief 4 11.019 B15 muis 30 positief 4 11.022 B10 muis 30 positief 35 (1) 4 11.026 B9 muis 37 positief 4+5 11.026 B10 muis 37 positief 5+7 11.026 B11 muis 30 positief 4 11.026 B11 muis 30 positief 4 11.028 B2 muis 30 positief 5+7 11.028 B3 muis 30 positief 4 11.030 B2 muis 30 positief 4 11.031 B12 muis 30 positief 6 11.031 B12 muis 30 positief 5 11.031 B13 muis 30 positief 4 11.031 B22 muis 30 pov 11 positief 6 11.031 B22 muis 30 positief 7 11.031 B23 muis 30 pov 11 positief 6 11.031 B25 muis 30 pov 11 positief 6 11.031 B26 muis 30 positief 5 11.031 B26 muis 30 positief 4 11.031 B27 muis 30 aanhouden 5 positief 7 11.031 B27 muis 30 positief 5 11.031 B27 muis 30 positief 5 11.031 B27 muis positief 6 11.031 B29 muis 30 pov 11 positief 6 11.031 B30 muis 30 pov 11 positief 6 11.031 B31 muis 30 pov 11 positief 6

Nummer A/B-deel Soort doel 1e advies voorwaarden vragen 2e advies voorwaarden vragen 3e advies voorwaarden vragen Opm. toelichting 11.031 B31 muis 30 positief 5+6 11.031 B31 muis 30 pov 29 7 11.031 B31 muis 30 aanhouden* 11, 19 positief 19 7 11.031 B34 muis 30 positief 6 11.031 B34 muis 30 positief 5 11.031 B35 muis 30 aanhouden 39, 12 7 11.031 B39 muis 30 positief 5+7 11.031 B40 muis 30 positief 5+7 11.031 B41 muis 30 positief 35 (32, 12, 15, 6) 5 +7 11.032 B13 muis 30 positief 35 (32, 6 5+7 11.033 B3 muis 30 aanhouden 19 positief 5 11.033 B5 muis 30 positief 4 11.033 B6 muis 30 positief 4 11.033 B8 muis 30 positief 5 11.033 B8 muis 30 positief 4 12.001 B8 muis 30 positief 4 12.002 B9 muis 30 positief 5 12.002 B9 muis 30 positief 5 12.002 B19 muis 30 positief 4 12.002 B23 muis 30 positief 7 12.002 B24 muis 30 positief 2 12.002 B44 muis 30 positief 6 12.002 B48 muis 30 positief 4 12.002 B51 muis 30 geen 5 positief 5 12.002 B62 muis 30 aanhouden 7, 21, 11 positief 12.002 B67 muis 30 positief 35 (32) 5+7 12.003 B15 muis 30 positief 7 12.003 B16 muis 30 positief 4 12.003 B16 muis 30 positief 7 12.003 B17 muis 30 positief 7 12.003 B17 muis 30 geen 10 12.003 B19 muis 30 positief 5+7 12.003 B20 muis 30 positief 7 12.003 B20 muis 30 positief 5 12.009 B1 muis 30 positief 5 12.010 B8 muis 30 positief 6 12.010 B8 muis 30 positief 6 12.010 B8 muis 30 pov 39 4+7 mutatie is vervangen door 12.012 B11 12.011 B12 muis 33 positief 2 12.011 B12 muis 30 positief 6 12.011 B15 muis 30 positief 5+7 12.012 B7 muis 30 positief 7 12.012 B9 muis 30 positief 5 12.013 B3 muis 30 geen 5 positief 3 12.013 B3 muis 30 positief 4 12.014 B4 muis 30 positief 5+6 12.018 B8 muis 30 positief 5 12.019 B4 muis 30 positief 5 12.019 B10 muis 30 positief 13 7 12.019 B10 muis 30 positief 3 12.019 B11 muis 30 positief 5 12.019 B11 muis 30 positief 35 (30) 6 12.019 B13 muis 30 positief 13 7 12.019 B14 muis 30 positief 6 12.019 B21 muis 30 positief 13 7 12.019 B28 muis 30 positief 2 Mutaties

Mutaties Nummer A/B-deel Soort doel 1e advies voorwaarden vragen 2e advies voorwaarden vragen 3e advies voorwaarden vragen Opm. toelichting 12.019 B28 muis 30 positief 13 7 12.019 B34 muis 30 positief 6 12.021 A muis 30 positief 7 12.021 B2 muis 30 positief 40 7 12.021 B2 muis 30 positief 5+7 12.021 B2 muis 30 positief 5+7 12.022 B3 muis 30 positief 7 12.022 B3 muis 30 positief 7 12.022 B4 muis 30 positief 6 12.024 B7 muis 30 positief 7 12.025 B1 muis 30 positief 4 12.025 B1 muis 30 positief 4 12.025 B4 muis 30 positief 5+7 12.025 B6 muis 30 positief 5+7 12.027 A muis 30 positief 7 12.027 B4 muis 30 positief 7 12.035 B9 muis 30 positief 7 12.035 B11 muis 30 positief 35 (19) 2 12.035 B13 muis 30 positief 2 12.039 B2 muis 30 positief 5 12.039 B3 muis 30 positief 6 12.039 B7 muis 30 positief 6 12.039 B7 muis 30 positief 6 12.039 B8 muis 30 positief 6 12.039 B10 muis 30 positief 6 12.039 B10 muis 30 positief 5+7 12.039 B11 muis 30 positief 6 12.039 B13 muis 30 positief 5+6 12.040 B2 muis 30 positief 7 12.045 B2 muis 30 positief 5 12.047 B1 muis 30 positief 3 12.047 B1 muis 30 positief 5 12.047 B3 muis 30 positief 4 12.047 B3 muis 30 positief 3 12.050 B2 muis 30 positief 4 12.051 B2 muis 30 positief 4 12.053 B2 muis 30 positief 5 12.058 B2 muis 30 positief 5+7 12.058 B3 muis 30 positief 5+7 12.060 B1 muis 30 positief 4 12.060 B1 muis 30 positief 4 12.060 B2 muis 30 positief 4 12.060 B3 muis 30 positief 7 12.060 B3 muis 30 positief 7 12.060 B4 muis 30 positief 7 12.070 B1 muis 30 positief 5 13.001 B2 muis 30 positief 1 13.001 B2 muis 30 aanhouden* 11 aanhouden* 11 positief 7 13.008 B1 muis 30 positief 16 3 13.008 B1 muis 30 aanhouden 37, 19, 12 6 13.009 B1 muis 30 positief 5 13.013 B1 muis 30 positief 3 13.014 B1 muis 30 positief 5 +7 13.016 B3 muis 30 positief 3 13.016 B6 muis 30 positief 3 13.019 B1 muis 30 positief 7

Mutaties Nummer A/B-deel Soort doel 1e advies voorwaarden vragen 2e advies voorwaarden vragen 3e advies voorwaarden vragen Opm. toelichting 13.019 B1 muis 30 pov 19 11 5+7 13.019 B1 muis 33 positief 5+7 13.019 B1 muis 33 aanhouden* 11 11, 19 positief* 35 (19) 5+7 13.019 B3 muis 37 positief 35 (19, 12, 32, 6) 5+7 13.019 B5 muis 33 positief 5+7 13.020 B2 muis 30 positief 7 13.023 B1 muis 30 positief 4 13.023 B1 muis 30 geen 37 6 13.023 B1 muis 30 positief 7 13.023 B1 muis 30 positief 6 13.024 B3 muis 30 positief 3+7 13.049 B1 muis 30 positief 7 14.002 B2 muis 30 positief 4 14.002 B3 muis 30 positief 4 14.002 B4 muis 30 positief 35 (19) 5+6 14.006 B1 muis 30 positief 4 14.006 B1 muis 37 positief 4 14.006 B2 muis 30 positief 4 14.008 B3 muis 30 positief 6 14.009 B3 muis 33 positief 5+7 14.009 B4 muis 30 positief 35 (13) 5 14.012 B2 muis 30 positief 7 14.016 B1 muis 30 positief 7 14.016 B1 muis 30 positief 4 14.018 B1 muis 30 positief 4 14.018 B1 muis 30 positief 4 14.018 B1 muis 30 positief 4 14.022 B1 muis 30 positief 4 14.022 B2 muis 30 positief 7 14.022 B2 muis 30 positief 7 14.022 B3 muis 30 positief 7 14.027 B1 muis 30 positief 5+7 14.027 B1 muis 30 positief 5+7 14.033 B1 muis 30 positief 4 14.033 B1 muis 30 positief 7 14.034 B1 muis 30 positief 5+7 14.046 B1 muis 30 positief 4 14.053 B1 muis 30 positief 3 14.053 B2 muis 30 positief 3 pov=positief onder voorwaarden

Categorieen voorwaarden/vragen: Wettelijke bevoegdheden en regelgeving 1 Verantwoordelijk onderzoeker 2 BBD/ andere regelgeving 3 Bevoegdheid/deskundigheid 4 Toezicht tijdens (deel van) experiment 5 Overstijging bevoegdheden DEC Kleine commissie/andere vergadering Doel, belang, (externe) wetenschappelijke beoordeling 6 Doel onderzoek/vraagstelling 7 Belang onderzoek: wetenschappelijk en/of maatschappelijk 8 Wetenschappelijke beoordeling 9 Ethische afweging 10 Titel Experiment 11 Proefopzet/fokschema 12 Biotechnische/experimentele handelingen 13 Anesthesie/analgesie 14 Euthanasie 15 Humane eindpunten 16 Eerst pilot/ander B-deel uitvoeren 17 Looptijd/duur experiment 18 Fasering/beslismomenten 19 (onderbouwing van) Aantallen 20 Uitlezing 3 V's 21 Vermindering (of vermeerdering) (biostatistische onderbouwing aantal dieren) 22 Verfijning 23 Vervanging Gegevens proefdieren 24 Diersoort 25 Herkomst dieren/surplusdieren 26 (Schatting) omvang fokoverschotten/surplusdieren 27 Bestemming overtollige dieren/hergebruik 28 stamlijnen 29 gevolgen/uitval Ongerief 30 Inschatting ongerief 31 Aangetast fenotype 32 Monitoring Diversen 33 (tussentijdse) Rapportage 34 Huisvesting/locatie 35 Administratieve aanpassing secretariaat DEC* 36 Administratieve aanpassing door onderzoeker* 37 Overleg met DEC lid/pdd/tijdens DEC-vergadering 38 Breder opstellen protocol 39 Valt niet onder A-deel/ structuur protocol 40 Medewerkers 41 Eerst goedkeuring A-deel 42 Aanwezigheid PDD bij uitvoering (beginfase) experiment * Vaak staan de categorieen 35 en 36 gecombird met een of meerdere andere categorieen. Dit is om aan te geven in welke categorie de wijziging gemaakt dient te worden. Het betreft hier een minimale wijziging van adminstratieve aard zoals bijvoorbeeld een onjuist vakje aangevinkt, een niet geheel duidelijke formulering van een antwoord e.d.

Categorieen opmerkingen: 1 Verlenging: geen ophoging aantallen dieren 2 Verlenging: wel ophoging aantallen dieren 3 Mutatie: stamlijnen en ophoging aantallen dieren 4 Mutatie: stamlijnen, geen ophoging aantallen dieren 5 Mutatie: ophoging aantallen dieren 6 Mutatie: experimentele handelingen 7 Mutatie: diversen 8 Pilot experiment 9 Vervalt 10 Rapportage Legenda : Pov positief onder voorwaarden advies # eerder advies uitgebracht in verslagar 2013 * uitnodiging / mondelinge behandeling tijdens vergadering

Aanmeldingformulier Deel A ten behoeve van toetsing gebruik proefdieren V050920 VERTROUWELIJK DEEL A: GEGEVENS ONDERZOEKSPLAN Dierexperimentencommissie NKI Gelieve onderstaande vragen zo volledig mogelijk te beantwoorden en s.v.p. aan te kruisen wat van toepassing is. Onvolledigheid of onduidelijkheid kan leiden tot vertraging in de toetsingsprocedure. Het aanmeldingsformulier dient uiterlijk 12 dagen (vrijdag 17:00) voor de eerstvolgende DEC vergadering te worden ingeleverd bij: DEC NKI ------------------- ------------------- ------------------- Niet invullen door de aanvrager Datum binnenkomst: Datum behandeling: Datum positief advies: DEC nr: A1. Titel van deze studie: (uniek, betreft uitsluitend de hieronder aangemelde dierproeven). A2. Verantwoordelijk onderzoeker, ex. art. 9 functionaris en direct verantwoordelijke voor opzet en uitvoering van dit onderzoeksplan. Beschrijf de deskundigheid van deze persoon, waaronder begrepen de mate van ervaring op het desbetreffende onderzoeksgebied in verband met artikel 9 van de wet. A3. Deze aanvraag betreft: een nieuwe aanvraag een herhaalde aanvraag Vermeld bij een herhaalde aanvraag het voorgaande DEC-nummer: A4. Titel van het onderzoeksprogramma waaronder dit onderzoeksplan valt. A-deel pagina 1 van 3

Aanmeldingformulier Deel A ten behoeve van toetsing gebruik proefdieren V050920 VERTROUWELIJK A5. Sectie- of groepsleider (Dit zijn de groepsleiders die ook als zodanig binnen het NKI bekend zijn. Deze groepsleider is verantwoordelijk voor het correct invullen van deze aanvraag en hij/zij ziet erop toe dat dierexperimenten door zijn/haar medewerkers conform deze aanvraag worden uitgevoerd. Tevens is hij/zij verantwoordelijk voor het doorgeven van alle personele mutaties aan de DEC. A6. Aanvang en einde van de uitvoering van dit onderzoeksplan: Aanvang: / / Einde: / / De DEC geeft maximaal een positief advies voor de duur van maximaal 4 ar voor een A-deel. A7. Door wie en hoe is de wetenschappelijke beoordeling van dit onderzoeksplan uitgevoerd? In geval van projecten ook het nummer of nummers van de projecten vermelden. A8. Korte omschrijving van vraagstelling, doel en belang van het onderzoek, in relatie tot het voorgestelde proefdiergebruik en tot voorgaande bevindingen in het onderzoekstraject en tot het belang voor de gezondheid of voeding van mens of dier. Achtergrond: A-deel pagina 2 van 3

Aanmeldingformulier Deel A ten behoeve van toetsing gebruik proefdieren V050920 VERTROUWELIJK Doel/hypothese: Belang wetenschappelijk Belang maatschappelijk A9. Waarom zijn er dierproeven nodig voor dit project? A10. hiermee verklaart de indiener, dat de groepsleider kennis heeft genomen van en akkoord gaat met de inhoud van deze aanvraag. A-deel pagina 3 van 3

Aanmeldingsformulier deel B ten behoeve van toetsing gebruik proefdieren V05/09/20 VERTROUWELIJK Dierexperimentencommissie NKI DEEL B: OMSCHRIJVING DIERPPROEF Gelieve onderstaande vragen zo volledig mogelijk te beantwoorden en s.v.p. aan te kruisen wat van toepassing is. Onvolledigheid of onduidelijkheid kan leiden tot vertraging in de toetsingsprocedure. De DEC geeft een positief advies voor de duur van maximaal 1 ar voor een B-deel. Dit termijn gaat in op de datum van het uitbrengen van een positief advies. Na einddatum kunnen geen dieren meer in proef genomen worden, d.w.z. ingeboekt worden op de werkprotocollen die behoren bij het B-deel. De werkprotocollen blijven wel actief voor de dieren die voor de einddatum ingeboekt werden. Indien nodig, dien op tijd een aanvraag voor verlenging in bij de DEC (vraag 1.3: herhaalde aanvraag / ongewijzigd). Het aanmeldingsformulier dient uiterlijk 12 dagen (vrijdag 17:00) voor de eerstvolgende DEC vergadering te worden ingeleverd bij: DEC NKI ------------------ ------------------ ------------------ Niet invullen door de aanvrager Datum binnenkomst: Datum behandeling: Datum positief advies: DEC nr: Administratieve gegevens 1.1 Titel van deze studie zoals genoemd op A-deel vraag A1 Naam van de verantwoordelijk onderzoeker, ex. Art 9 functionaris op A-deel vraag A2 Hiermee verklaart de indiener, dat de verantwoordelijk onderzoeker voor het A-deel kennis heeft genomen van en akkoord gaat met de inhoud van deze aanvraag DEC-nummer van het A-deel: 1.2 Geef een titel die uniek is voor het dierexperiment beschreven in dit B-deel. Naam van de verantwoordelijk onderzoeker, ex. Art 9, voor dit B-deel Dit B-deel is exemplaarnummer:, behorende bij het bovenvermelde A-deel. B-deel exemplaar pagina 1 van 8

Aanmeldingsformulier deel B ten behoeve van toetsing gebruik proefdieren V05/09/20 VERTROUWELIJK 1.3 Deze aanvraag betreft: een nieuwe aanvraag een herhaalde aanvraag: ongewijzigd gering gewijzigd aanzienlijk gewijzigd 1 Vermeld bij een herhaalde aanvraag: het nummer voorgaande B-deel: Welke wijzigingen zijn aangebracht t.o.v. de eerdere aanvraag, indien van toepassing. Hoeveel dieren heeft u aangevraagd bij voorgaande indiening van deze studie en hoeveel dieren heeft u daadwerkelijk gebruikt in de periode waarvoor de dieren aangevraagd werden (per diersoort)? Diersoort Aantal dieren aangevraagd Aantal dieren gebruikt Indien een aanzienlijk verschil bestaat tussen aangevraagd en gebruikt aantal dieren verklaar dan het verschil. 1.4 Totale tijdsduur van het gehele dierexperiment zoals beschreven in dit B-deel. 1.5 Betreft het een aanvraag voor het vervaardigen van genetisch gemodificeerde dieren? Vergunning BBD-nummer: Worden genetisch gemodificeerde dieren betrokken van buiten de instelling? Leverancier: Indien u GGM dieren fokt en/of experimenten hiermede uitvoert, dient u over een GGO vergunning te beschikken. Het GGO nummer moet in het werkprotocol ingevuld zijn om genetisch gemodificeerde dieren te kunnen boeken op het desbetreffende werkprotocol. Voor GGO vergunningszaken kunt u contact opnemen met de Biologische Veiligheidsfunctionaris. Medewerkers 2 Medewerkers betrokken bij handelingen aan proefdieren. Onderzoekers Art. 9 bevoegd 1. 2. 3. 1 Criteria aanzienlijk gewijzigd: o.a. andere procedure(s), aantal dieren, andere diersoort(en), mate van ongerief. B-deel exemplaar pagina 2 van 8

Aanmeldingsformulier deel B ten behoeve van toetsing gebruik proefdieren V05/09/20 VERTROUWELIJK 4. 5. 6. 7. Dierverzorgers/ Art. 12 bevoegd 1. biotechnici/ 2. analisten 3. 4. 5. 6. 7. Stagiaires/studenten Zonder bevoegdheid 1. 2. 3. Anderen Functies of bevoegdheid vermelden 1. 2. 3. Diergegevens 3.1 Diersoort: 3.2 Gegevens stammen: beantwoordt de vragen in tabel 3.2 in B bijlage 3.3 Totaal aantal aangevraagde dieren: 3.4 Worden surplus dieren gebruikt?. Waarom niet? Onder surplus dieren wordt verstaan overtollige dieren die gefokt zijn binnen het instituut, niet voor het doel van de betreffende proef, welke gebruikt kunnen worden in de betreffende proef omdat stam, geslacht, en/of leeftijd niet relevant zijn. Huisvesting 4.1 Zijn de dieren gehuisvest in de centrale proefdierfaciliteit (gebouw G)?. Waar dan gehuisvest en waarom? 4.2 Worden de dieren in open bakken gehuisvest?. Waarom niet (te denken aan immuunstatus, GGO regelgeving, e.d.) 4.3 Hoe worden de dieren gehuisvest? B-deel exemplaar pagina 3 van 8

Aanmeldingsformulier deel B ten behoeve van toetsing gebruik proefdieren V05/09/20 VERTROUWELIJK De dieren worden in groepen gehuisvest op de standaard bedding en met de standaard kooiverrijking (tissues): Indien van toepassing, motiveer waarom dieren solitair en/of zonder bedding en/of kooiverrijking worden gehuisvest. Experiment (uitvoering) Indien bij de uitvoering van dit experiment met carcinogenen, toxische stoffen of (pathogene) micro-organismen gewerkt wordt moet u dat expliciet vermelden in het werkprotocol. Neem in dit geval ook contact op met de Biologische veiligheidsfunctionaris (------------------ en/of het hoofd afdeling proefdieren (--------------------) voor te nemen veiligheidsmaatregelen 5.1 Geef een korte beschrijving van het doel van dit dierexperiment en geef aan waarom het onder het A-deel valt. 5.2 De beschrijving van de dierproef moet zodanig zijn, dat het duidelijk is, hoe met de gekozen proefopzet de vraagstelling(en) kan (kunnen) worden beantwoord en welke rol de verschillende experimentele groepen daarbij spelen. Vermeld in ieder geval: o De structuur van het experiment o De experimentele condities (onafhankelijke variabelen) per proefgroep o De te meten parameters (afhankelijke variabelen) per proefgroep o o De benodigde aantallen proefdieren per proefgroep De extra aantallen die men nodig denkt te hebben i.v.m. eventuele uitval en/of training 5.3 Geef een omschrijving van de experimentele procedures waaraan de dieren worden onderworpen. Vermeld hierbij tevens aard, duur en frequentie ingreep, de lengte van het interval tussen de ingrepen, de klinische effecten, en gebruikte farmaca (anders dan anesthetica/pijnstillers) etc. Vermeld de totale duur van het experiment en hoe de dieren uit dit werkprotocol worden genomen (b.v. euthanasie (methode), overbrengen naar ander werkprotocol, ander instituut, e.d.) Beantwoordt de vragen van tabel 5.3 in B-bijlage. Experiment (motivatie) 6.1 Geef een motivering voor de keuze van het diersoort, de stammen (en genotype). Voor de beantwoording van deze vraag kan soms volstaan worden met het beantwoorden van de desbetreffende kolom in tabel 3.2. Indien de complexiteit van de opzet van het experiment een meer samenvattend en/of uitgebreider antwoord vereist, kan deze hier beschreven worden. 6.2 Geef een motivering voor het aantal dieren per proefgroep. Geef hierbij tevens aan B-deel exemplaar pagina 4 van 8

Aanmeldingsformulier deel B ten behoeve van toetsing gebruik proefdieren V05/09/20 VERTROUWELIJK welke methodologische maatregelen (proefopzet, statistiek) er genomen worden om het aantal dieren te berekenen en te beperken. Motiveer uw antwoord met uitkomsten van berekeningen (bijvoorbeeld power analyse) en een gedetailleerde methodologische opzet. 6.3 Vervanging, Vermindering, Verfijning Geef een korte argumentatie waarom deze proef niet anders dan d.m.v. dierproeven (bijvoorbeeld m.b.v. celkweek, computermodellen, etc.) of met minder proefdieren kan worden uitgevoerd. Worden er specifieke methoden gebruikt om het ongerief voor de proefdieren zo veel mogelijk te beperken? Zo, welke? Inschatting ongerief 7.1 In geval van een genetisch gemodificeerde dier (GGM) geef aan welke modificatie dit betreft. Specificeer het eventuele fenotype en de stam(men) en beschrijf eventuele gerelateerd ongerief. Voor de beantwoording van deze vraag kan soms volstaan worden met de beantwoording van de desbetreffende kolom in tabel 3.2 van B- bijlage. Indien gewenst, kan hieronder nadere informatie verstrekt worden. 7.2 Beschrijf de aard van het ongerief geïnduceerd door de afzonderlijke ingrepen en eventuele gevolgen hiervan. Geef de mate van ongerief aan. Gebruik hiervoor tabel 5.3 in de B-bijlage. 7.3 De totale tijdsduur dat een individueel dier maximaal in proefgehouden wordt: 7.4 Wordt anesthesie toegepast? Vermelden in tabel 5.3 Waarom niet? 7.5 Wordt pijnbestrijding toegepast? Vermelden in tabel 5.3 Waarom niet? 7.6 Wanr acht u het in geval van meer dan verwacht ongerief noodzakelijk om het dier te euthanaseren (verantwoord eindpunt)? 7.7 Maak een inschatting van het totale (sommatie) ongerief voor het gehele experiment en vermeld dat in kolom 9, rij 9. Hergebruik 8.1 Zijn er proefdieren bij die reeds eerder zijn gebruikt in een experiment (binnen een ander DEC protocol)? B-deel exemplaar pagina 5 van 8

Aanmeldingsformulier deel B ten behoeve van toetsing gebruik proefdieren V05/09/20 VERTROUWELIJK Bij welk project (DEC nr) en met welk ongerief? 8.2 Worden dieren beschreven in dit experiment, later ook nog in andere experimenten gebruikt (bij een ander DEC protocol)? Bij welk project (DEC nr) en met welk ongerief? Wettelijke registratie codes 9. Codes voor Registratie dierproeven 1 Doel van de proef 2 Bijzondere technieken (#) 3 Toestand van de dieren na beëindiging van de proef 4 Pijnbestrijding, postoperatief of op een ander tijdstip 5 Anesthesie 6 Herkomst dieren en hergebruik ($) 7 Toxicologisch. Incl. Geen veiligheidsonderzoek 8 Wettelijke bepalingen Geen 9 Inschatting ongerief 10 Diersoort 11 Belang van de proef gericht op de gezondheid of voeding van mens of dier Ja #: Let op de nieuwe code nr.17: fok met spontaan ongerief $: met werkeenheid wordt bedoeld de vergunninghouder het Nederlands Kanker Instituut De keuze is dus meestal code 1: eigen fok werkeenheid 10 hiermee verklaart de indiener, dat de groepsleider kennis heeft genomen van en akkoord gaat met de inhoud van deze aanvraag. 11 Opmerkingen: B-deel exemplaar pagina 6 van 8