Opleiding Duurzaam Gebouw : ENERGIE

Opleiding Duurzaam Gebouw : ENERGIE Leefmilieu Brussel SWW: theoretische inleiding Kasper Derkinderen CENERGIE

DOELSTELLINGEN KENGETALLEN SWW PRODUCTIE SWW: PRINCIPES METHODEN VERDELING SWW AFGIFTE SWW Reglementering (legionella, EPB) 2

OVERZICHT KENGETALLEN SWW PRODUCTIE SWW: PRINCIPES METHODEN VERDELING SWW AFGIFTE SWW Reglementering (legionella, EPB) 3

KENGETALLEN 4

KENGETALLEN Huishoudelijk waterverbruik* Toepassing Verbruik l / pers / dag Douche: 6 tot 12 (tot 20!) l/min @ 40 C Bad: 150 tot 200 liter @ 40 C Verbruik % Voeding, vaatwas 6 5 Hygiëne 48 40 Wassen 24 20 Kuisen 12 10 WC 30 25 Totaal 120 100 ~ 60 l warm water / persoon / dag @ 40 C * België 1993 5

KENGETALLEN Huishouden: hoeveel liter @ 60 C? Gegevens: Leidingwater: 10 C T c = 10 C Warm water: 60 C T h = 60 C 45 l aan 38 C (huishouden) V m = 45 l, T m 40 C V c + V h = V m = 45l Gevraagd: V h =? 6

KENGETALLEN Berekening: Q = m.c.δt (warmtehoeveelheid) Q c + Q h + Q m = 0 (totale warmtestroom = 0) c c = c h = c water = 4.186 J/(kg.K) (soortelijke warmte) V ~ m V c (T m -T c )+V h (T m -T h ) = 0 (V m V h ) (T m -T c )+V h (T m -T h ) =0 V h = V m. (T m -T c ) / (T h -T c ) V h = 60. (40-10)/(60-10) = 45 liter V c = 15 liter 7

KENGETALLEN Huishouden: hoeveel energie voor 45 liter @ 60 C? Gegevens: Leidingwater: 10 C T c = 10 C Warm water: 60 C T h = 60 C, V h =45 l 1 kwh E = P.t 1.000 Watt.3.600 s = 3.600.000 Joule = 3,6 MJ Gevraagd: E =? 8

KENGETALLEN Berekening: Q = m.c.δt f m = 45 liter = 0,045 kg (hoeveelheid warmte in Joule) c water = 4.186 J/(kg/K) Q = 0,045kg. 4.186 J/(kg/K).(60-10) Q = 9418,5 Joule = 2,62 kwh / persoon / dag Q = 954,9 kwh / persoon / jaar 9

KENGETALLEN Dimensioneren Ontwerpdebiet = statische vraag met 2 parameters: Gebruikersprofiel Aantal en type toestellen 10

KENGETALLEN 11

KENGETALLEN 12

KENGETALLEN 13

KENGETALLEN Watergebruik / gebouw Gebouw Daggebuik Waarvan warm Hotel Jeugdhotel Kantoorgebouw met kantine Kantoorgebouw zonder kantine Kleuter/lagere school Middelbare school Restaurant 200 l per bed 90 l per bed 45 l per bediende 10 l / dag / maaltijd 40 l per bediende 4 l / dag / maaltijd 15 l per leerling 20 l per leerling 7 l per maaltijd 14

KENGETALLEN Watergebruik / toestel Toestel Warm l/s Koud l/s Vaatwasmachine 0,15 Wasmachine 1,00 Douche 0,10 0,10 Ligbad 0,15 0,15 Gootsteen 0,07 0,07 Lavabo 0,07 0,07 WC 0,70* Urinoir 0,30 * 4-10 liter per spoeling 15

VERWARMINGSPRINCIPES DIRECT GESTOOKT SEMI DIRECT GESTOOKT / SEMI ACCUMULATIE ACCUMULATIE 17

VERWARMINGSPRINCIPES DIRECT GESTOOKT 18

VERWARMINGSPRINCIPES SEMI DIRECT GESTOOKT / SEMI ACCUMULATIE 20

VERWARMINGSPRINCIPES ACCUMULATIE 22

VERWARMINGSPRINCIPES Direct Gestookt Semi Direct / Semi Accumulatie Accumulatie Stilstandsverliezen + - - Vermogen + + + Snelheid vermogen - + + Continu vermogen + + - 23

PRODUCTIEMETHODE Verbrandingsketel Warmtepomp Zonneboiler Vuur Elektrisch Biomassa 25

PRODUCTIEMETHODE Gas / mazoutketel 26

PRODUCTIEMETHODE Brandstof GAS MAZOUT Beschikbaarheid - + Prijs - + Onderhoud + - Rendement + - 27

PRODUCTIEMETHODE Warmtepomp 28

PRODUCTIEMETHODE Warmtepomp Aarde Lucht Water Video http://www.heizung.de/de/lexikon/u_bis_z/waermepumpe funktionsweise/frameset.html 29

PRODUCTIEMETHODE Warmtepomp Geschikte ondergrond Warmte EN koudevraag in evenwicht 30

PRODUCTIEMETHODE Zonneboiler 31

PRODUCTIEMETHODE Zonneboiler Voldoende behoefte aan SWW Rentabiliteit berekenen 32

PRODUCTIEMETHODE Vuur 33

PRODUCTIEMETHODE Elektrisch Hoog rendement Dure energie Stilstandsverliezen 34

PRODUCTIEMETHODE Biomassa 35

PRODUCTIEMETHODE Alles hang af van de omgeving 36

VERDELING LEIDINGEN Tracés zo kort mogelijk Altijd proberen isoleren > verliezen beperken Koud water proberen isoleren > legionella Isoleren tegen condens 40

AFGIFTE Er zijn drie vormen van warmteoverdracht: 1. Geleiding (conductie) Dit is warmteoverdracht binnen de desbetreffende stof, waarbij warmte stroomt van deeltjes met de hogere kinetische energie (temperatuur) naar minder energierijke (koudere) deeltjes. 2. Straling (radiatie) Dit is warmteoverdracht tussen twee lichamen, die niet met elkaar in aanraking zijn zonder gebruik te maken van een tussenstof. Het ene lichaam is warm en geeft daardoor veel elektromagnetische straling af en verliest zo warmte, en het andere lichaam absorbeert een deel van de binnenkomende straling en zet die om in warmte. 3. Stroming (convectie) Dit is warmteoverdracht door verplaatsing van een warme vloeistof of een warm gas, of van een koude vloeistof of een koud gas. 42

AFGIFTE Soorten verwarming Elk verwarmingstoestel zal de lucht van de kamer opwarmen, dus een toestel met 100 % stralingswarmte bestaat niet. Stralingswarmtetoestellen: toestellen die tussen 50 en 100 % stralingswarmte voortbrengen. RADIATOR Convectietoestellen: toestellen die tussen 50 en 100 % convectiewarmte voortbrengen. CONVECTOR 43

AFGIFTE STRALING 44

AFGIFTE CONVECTIE 46

REGLEMENTERING LEGIONELLA FEDERAAL: KB 4 augustus 1996 bescherming biologische agentia VLAAMS GEWEST: Besluit Vlaamse regering van 9 februari 2007: maatregelen voor verschillende inrichtingen WAALS GEWEST: 2 Waalse Besluiten met maatregelen voor zwembaden van 13 maart 2003 BRUSSELS HOOFDSTEDELIJK GEWEST: Bestluit van Brusselse Hoofdstedelijke Regering van 10 oktober 2002 48

REGLEMENTERING LEGIONELLA Maatregelen Vlaanderen: 1. Watervoorzieningen in hoogrisico-instellingen (publiek toegankelijke inrichtingen die gericht zijn op de behandeling, verzorging of huisvesting van gevoelige personen) 2. Watervoorzieningen in matigrisico-instellingen (publiek toegankelijke inrichtingen met een collectieve warmwatervoorziening) 3. Koeltorens 4. Klimaatregelingssystemen met luchtvochtigheidsbehandeling 5. Tandheelkundige units 6. Exposities 1 tem 3: Best Beschikbare Techniek (BBT) van emis 49

REGLEMENTERING LEGIONELLA: RISICO Bacterie: Overleven in water tussen 0 en 63 C Vermeerderen vooral tussen 25 en 45 C Groei maximaal tussen 30 en 40 C Doden van bacterie: 5 minuten bij 60 C 1,5 minuten bij 70 C ½ minuut bij 80 C 50

REGLEMENTERING LEGIONELLA: ALGEMENE MAATREGELEN Stagnering van water vermijden Dode leidingen vermijden Waterbuffers beperken Opwarming koudwaterleidingen vermijden Warm water steeds boven 60 C houden Warmwaterleidingen regelmatig spoelen op hoge temperatuur 51

REGLEMENTERING EPB - VERWARMING Wat zijn de nieuwe verplichtingen? Periodiek onderhoud van de verwarmingsketels Hebt u een verwarmingsketel van meer dan 20 kw, dan dient een erkend vakman deze regelmatig te controleren. Deze controle behelst het reinigen van de ketel en van het rookafvoersysteem, het afstellen van de brander, en het verifiëren van bepaalde vereisten, met name wat betreft de uitstoot van de ketel in werking. Hoe vaak dient deze controle te gebeuren? Jaarlijks voor de stookolieketels Driejaarlijks voor de gasketels Wie is onderworpen aan deze verplichting? De eigenaar moet ervoor zorgen dat de controles gebeuren. 52

REGLEMENTERING EPB - VERWARMING Wat zijn de nieuwe verplichtingen? De oplevering van een nieuw verwarmingssysteem Als u uw vroegere ketel vervangt of als u er een nieuwe installeert, moet uw verwarmingssysteem door een erkend vakman worden opgeleverd. Deze oplevering heeft als doel te laten controleren of de installatie - de regeling, de isolatie van de buizen, de ventilatie van het stooklokaal, de kwaliteit van de verbranding en de gasuitstoot, de trek van de schoorsteen,... correct plaatsvond. Wie is onderworpen aan deze verplichting? Elke eigenaar dient deze verplichting na te leven. In elk geval zal de erkende vakman u een officieel attest overhandigen, zoals voorgeschreven door de nieuwe EPBverwarmingsreglementering. 53

Interessante tools, websites,..: www.energieplus-lesite.be Praktische gids voor de duurzaam bouwen: Start pagina http://www.leefmilieubrussel.be/ Professionnelen Duurzam beheer Duurzaam gebouw Praktische handleiding Fiches ENE 19 ENE 20 54

TE ONTHOUDEN Water verwarmen kost ENERGIE Productiemethode warm water: SITUATIEGEBONDEN Isoleer leidingen Opletten voor legionella! EPB-verwarming erkende installatie en controle (Brussel) 55

CONTACT CENERGIE : + 32 3 271 19 39 Kasper Derkinderen E-mail: kasper.derkinderen@cenergie.be 56