Burgemeester en Wethouders de raad der gemeente EDE Behandelend ambtenaar B. Mulder Tel.nr. (0318) 680 606 Verzameling Raadsstukken registratienummer Afdeling datum: 2012/61 711011 VP 29 mei 2012 Cie. RO 12-06-2012 betreft Raad 28-06-2012 Kredietaanvraag realisatie onderdoorgang Parklaan A12 door Rijkswaterstaat Beslispunt Een krediet ad 6.800.000 (prijspeil 2012) beschikbaar te stellen voor de realisatie door Rijkswaterstaat van de realisatie van de onderdoorgang van de Parklaan onder de A12. Inleiding Besluitvormingskader De gemeenteraad heeft in 2008 de structuurvisie Infrastructuur Ede Oost vastgesteld en op 30 juni 2011 het Functioneel Ontwerp van de Parklaan. In beide besluiten is vastgelegd dat voor de realisatie van de Parklaan een aanpassing noodzakelijk is van de huidige op- en afritten van de afslag Ede op de A12 (bij de Poortwachter) en realisatie noodzakelijk is van een onderdoorgang van de Parklaan onder de A12, ongeveer 400 meter ten westen van de Edeseweg. Met Rijkswaterstaat is in 2010 afgesproken dat de realisatie van de onderdoorgang Parklaan/A12 meegenomen kan worden bij de verbreding van de A12 door Rijkswaterstaat in 2014 en 2015. Hiertoe heeft uw raad op 1 juli 2010 ingestemd met een garantiebrief aan Rijkswaterstaat, waarin is toegezegd dat de financiering van de onderdoorgang Parklaan/A12 door de gemeente wordt gegarandeerd. Deze brief was voor Rijkswaterstaat een voorwaarde om aan de planvorming voor de onderdoorgang te werken. Tevens is in 2010 afgesproken dat de aanpassing van de Poortwachter eventueel als meerwerk meegenomen kan worden door de aannemer die de verbreding van de A12 realiseert. Samenwerking met Rijkswaterstaat In januari 2012 heeft ons college de Faserings- en Aanbestedingsstrategie Parklaan vastgesteld. Dit document is besproken in de Raadscommissie RO/VP van 10 april 2012. In dit document wordt verwoord wat de voordelen zijn van samenwerking met Rijkswaterstaat bij de realisatie van deze twee projectonderdelen van de Parklaan: Afstemmingsproblemen tussen verschillende wegbeheerders en aannemers worden zo veel mogelijk voorkomen;
Blz. 2 Het combineren van de werkzaamheden leidt tot lagere uitvoeringskosten, met name doordat tijdelijke verkeersmaatregelen maar één keer genomen hoeven te worden; door de combinatie van werkzaamheden is er maar één keer overlast voor de automobilist op de A12; Door de huidige afspraken met Rijkswaterstaat is er de garantie dat de onderdoorgang en de Poortwachter op relatief korte termijn gerealiseerd kunnen worden. Tevens wordt in de Faserings- en Aanbestedingsstrategie Parklaan gekozen voor een bepaald samenwerkingsscenario met Rijkswaterstaat, namelijk het vooraf afkopen van de bouwkosten en risico s door de gemeente Ede op basis van een kostenraming. Het belangrijkste argument om hiervoor te kiezen is dat de aanbestedingsvorm die Rijkswaterstaat gebruikt (DBFM 1 ) het bijna onmogelijk maakt om aannemers de prijs van de onderdoorgang en de Poortwachter inzichtelijk te laten maken. In een DBFM-aanbesteding wordt het wegvak Ede-Grijsoord namelijk voor zowel verbreding als meerjarig beheer en onderhoud uitbesteed aan een aannemer, die hiervoor een bepaalde vergoeding per jaar krijgt. Een ander argument voor deze insteek is dat hiermee ook alle risico s en onvoorziene kosten in één keer zijn afgekocht. Principeafspraken Rijkswaterstaat Op basis van de uitgangspunten in de Faserings- en Aanbestedingsstrategie Parklaan zijn de afgelopen maanden gesprekken gevoerd met Rijkswaterstaat over het ontwerp van de te realiseren aanpassing van de Poortwachter en de onderdoorgang Parklaan/A12, de voorwaarden waaronder deze projectonderdelen van de Parklaan zouden kunnen worden gerealiseerd en de kosten die hieraan verbonden zijn voor de gemeente Ede. Over al deze zaken zijn principeafspraken gemaakt, die worden verwerkt in een concept bestuursovereenkomst tussen de Gemeente Ede en Rijkswaterstaat. Zodra de gemeenteraad een krediet beschikbaar heeft gesteld, kan ons college een bestuursovereenkomst met Rijkswaterstaat sluiten, waarin alle details voor realisatie worden geregeld. Uitgangspunten realisatie onderdoorgang Parklaan/A12 Op basis van het Functioneel Ontwerp Parklaan zijn de eisen die de gemeente Ede stelt aan de onderdoorgang van de Parklaan onder de A12 verder uitgewerkt: De onderdoorgang ligt schuin onder de A12, zodanig dat op de Parklaan veilig met 80 km per uur gereden kan worden, over 2 rijbanen. De breedte van de tunnel is zodanig dat er in de bochten van de Parklaan altijd voldoende zicht is om bij een rijsnelheid van 80km per uur te stoppen voor een obstakel op de weg. De doorrijhoogte is minimaal 4,6 meter. De onderdoorgang wordt aangelegd in twee fasen. Voor elke fase wordt het verkeer op de A12 ter plekke omgeleid via tijdelijke rijbanen. Het ontwerp van de onderdoorgang voldoet aan het door het Rijk vastgestelde beeldkwaliteitplan Regenboogroute A12. Uitgangspunten aanpassing Poortwachter Op basis van het Functioneel Ontwerp Parklaan en ontwerpcriteria van Rijkswaterstaat en de Provincie Gelderland is het ontwerp van de aanpassing van de Poortwachter verder uitgewerkt. Met Rijkswaterstaat en de provincie is vervolgens overeenstemming bereikt over een ontwerp, met daarin opgenomen: Het verleggen van de zuidelijke op- en afritten van de A12 van de oostzijde van de Dreeslaan, naar de westzijde van de Dreeslaan; Het realiseren van een dubbele uitvoegstrook vanaf de A12, om de afrit toekomstbestendig te maken, op kosten van Rijkswaterstaat. Het realiseren van een geluidsscherm van 2 meter hoogte langs de afrit, opgenomen als geluidswerende maatregel in het bestemmingsplan Parklaan. Het verleggen van de huidige Maanderdijk langs de nieuwe afrit. Het realiseren van een onderdoorgang onder de nieuwe op- en afritten, om de Maanderdijk te kunnen aansluiten op de Parklaan. Deze onderdoorgang heeft een breedte van 8,75 meter, waarmee een landbouwvoertuig en auto elkaar kunnen passeren in de onderdoorgang en tevens door middel van fietsstroken een veilige situatie voor fietsers kan worden gerealiseerd. 1 DBFM; Design, Build Finance and Maintain
Blz. 3, Behoort bij V.R. 2012/61 De aansluiting van de Parklaan op de zuidelijke kruising van de Parklaan. De aansluiting van de Maanderdijk en de Carpoolplaats op de nieuwe Parklaan ten oosten van de Poortwachter, inclusief een verkeersregelinstallatie. Realisatie van dit ontwerp kan zonder dat veel verkeersoverlast wordt veroorzaakt op de A12 en de Dreeslaan. Door slim te faseren kunnen namelijk werkzaamheden naast de weg worden uitgevoerd en op rustige tijden nieuwe aansluitingen gemaakt worden. Tijdens de werkzaamheden zal er een tijdelijke aansluiting van de Maanderdijk op de Dreeslaan zijn. De Maanderdijk is in deze periode alleen vanaf het noorden in te rijden en alleen naar het zuiden uit te rijden, omdat een tijdelijk verkeersregelinstallatie ongewenst is. Alleen realisatie Onderdoorgang Parklaan/A12 door Rijkswaterstaat Op basis van het ontwerp van de aanpassing van de Poortwachter en een referentieontwerp van de onderdoorgang Parklaan/A12 is in opdracht van de gemeente Ede door een ingenieursbureau een kostenraming gemaakt van beide projectonderdelen. Op basis van deze kostenraming is vervolgens gesproken met Rijkswaterstaat over de prijs die de gemeente Ede zou moeten betalen voor beide projectonderdelen. Tijdens deze besprekingen werd duidelijk dat het bijzonder lastig is op basis van een DBFMaanbesteding het aanbestedingsvoordeel te voorspellen. De aannemer legt immers een prijs neer voor het beschikbaar houden van de A12 over een lange periode en maakt niet specifiek welke prijs de realisatie van verschillende projectonderdelen heeft. Daarbij zullen er de komende jaren naar verwachting 21 soortgelijke DBFM-contracten op de markt worden gebracht door Rijkswaterstaat en is er maar een beperkte groep aannemers die op dit soort contracten inschrijft. Het aanbestedingsvoordeel is daarmee beperkt. Rijkswaterstaat kent daarnaast geen BTW-compensatiefonds, zoals de gemeente die wel kent. Daarom rekent Rijkswaterstaat inclusief BTW. De gemeente kan alleen in aanmerking komen voor BTW-compensatie als de gemeente eigenaar wordt van de betreffende wegdelen en hiervoor een BTW-factuur ontvangt. De projectonderdelen op- en afritten en de onderdoorgangen komen hiermee niet in aanmerking voor BTW-compensatie, aangezien deze onderdelen eigendom worden van Rijkswaterstaat. Ook als de gemeente zelf het werk zou aanbesteden zou de BTW niet bij het BTW-compensatiefonds geclaimd kunnen worden. Daarnaast is het voor Rijkswaterstaat niet mogelijk om voor de projectonderdelen die wel in eigendom komen een BTW factuur te sturen, aangezien zij niet opereert als ondernemer. Het meegaan met Rijkswaterstaat voor de realisatie van de Poortwachter levert daarmee een BTW nadeel op van 700.000. Ons college wil daarom de realisatie van de aanpassing van de Poortwachter door de gemeente zelf uit laten voeren, waarbij de planning van de in raadscommissie RO/VP besproken Faserings- en aanbestedingsstrategie Parklaan uitgangspunt blijft. Dit heeft het voordeel dat een traditionelere aanbestedingsvorm kan worden gekozen, waardoor veel meer aannemers in aanmerking komen voor realisatie van de werkzaamheden. In de huidige markt zou dit een aanzienlijk aanbestedingsvoordeel moeten kunnen opleveren. Daarnaast worden in het geval van realisatie door Ede rechtstreeks BTW-facturen ontvangen van de aannemer, waardoor voor de aanpassing van de Maanderdijk en de Dreeslaan de BTW gecompenseerd kan worden. Het verwachte voordeel aan BTW-compensatie en aanbestedingsresultaat kan daarmee oplopen tot 2 miljoen. Prijsafspraken Onderdoorgang Parklaan/A12 Met Rijkswaterstaat zijn dus nu alleen prijsafspraken gemaakt over de onderdoorgang Parklaan/A12. Hier zijn de voordelen van realisatie door Rijkswaterstaat groot: Kosten die voor de verbreding van de A12 al gemaakt moeten worden, worden niet in rekening gebracht bij de gemeente Ede. Dit scheelt aanzienlijk in de kosten van met name een erg dure damwand om verkeer tijdelijk te kunnen omleiden ten bate van de aanleg van de onderdoorgang. Interne kosten van Rijkswaterstaat voor de begeleiding van de aanbesteding, de selectie en het toezicht op de aannemer zijn niet in rekening gebracht. Rijkswaterstaat zal de verbreding van de A12 vanaf oktober 2012 gaan aanbesteden. In de huidige markt valt te verwachten dat er een aanbestedingsvoordeel te halen valt. De komende jaren worden er echter 21 DBFM contracten door Rijkswaterstaat op de markt gezet. Het aanbestedingsvoordeel zal daarom niet enorm groot zijn. Met Rijkswaterstaat is daarom een aanbestedingsvoordeel afgesproken van 9% op de kostenraming.
Blz. 4 Met Rijkswaterstaat is afgesproken dat de gemeente het totale bedrag zal betalen na oplevering van onderdoorgang in een gespreide betaling. Normaal gesproken wordt al tijdens de bouw in termijnen aan de aannemer betaald. Deze uitgestelde betaling aan Rijkswaterstaat levert een voordeel op in de businesscase Veluwse Poort van ongeveer 500.000, omdat rentekosten worden uitgespaard. De combinatie van afspraken die hierboven genoemd zijn, maakt dat de prijs die aan Rijkswaterstaat betaald wordt voor de onderdoorgang, ondanks de extra kosten van BTW, een goed resultaat is. Daarbij komt dat als nu niet meegegaan wordt met Rijkswaterstaat, de A12 al verbreed is naar 6 rijstroken als de gemeente een onderdoorgang wil realiseren. Het realiseren van de onderdoorgang onder 6 rijstroken zou substantieel duurder zijn dan realisatie onder 4 rijstroken voordat de A12 verbreed is. Argumenten 1. Het afgeven van een krediet op dit moment is nodig om harde afspraken met Rijkswaterstaat te kunnen maken, zodat Rijkswaterstaat de realisatie van de onderdoorgang Parklaan/A12 vanaf 1 oktober 2012 mee kan nemen bij de aanbesteding van de verbreding van de A12. 2. Het laten realiseren van de onderdoorgang Parklaan/A12 door Rijkswaterstaat kent veel voordelen, waaronder besparing van kosten, voorkomen van overlast en de garantie dat de onderdoorgang daadwerkelijk zal worden gerealiseerd. Het college van B&W heeft hiermee middels het vaststellen van de faserings- en aanbestedingsstrategie Parklaan ingestemd 3. Het bedrag dat betaald moet worden aan Rijkswaterstaat is marktconform. 4. Als geen overeenkomst met Rijkswaterstaat kan worden afgesloten is onduidelijk wanneer de onderdoorgang Parklaan/A12 gerealiseerd kan worden en zijn de kosten van realisatie substantieel hoger. Risico s Het kan zijn dat de verbreding van de A12, om wat voor reden dan ook vertraagt. In dat geval vertraagt ook de realisatie van de onderdoorgang en daarmee de realisatie van het zuidelijk deel van de Parklaan. Omdat de gemeente echter pas na realisatie van de onderdoorgang betaalt aan Rijkswaterstaat, wordt hiermee geen financieel risico gelopen. Het College van Burgemeester en Wethouders heeft het voornemen van het realiseren van de Parklaan verder uitgewerkt in een Ontwerp bestemmingsplan Parklaan, dat in maart en april 2012 ter visie heeft gelegen. Vertraging in het bestemmingsplan kan leiden tot vertraging van de onteigening van gronden en daarmee tot vertraging van de realisatie van het zuidelijk deel van de Parklaan. De onderdoorgang Parklaan/A12 kan gerealiseerd worden binnen het vigerende bestemmingsplan. Met het tekenen van de bestuursovereenkomst met Rijkswaterstaat verplicht Ede zich tot aanleg van de onderdoorgang Parklaan/A12. Rijkswaterstaat neemt het project namelijk vanaf 1 oktober 2012 mee in de aanbesteding van de verbreding van de A12 en gaat daarmee ook verplichtingen aan met een aannemer. Aanpak/uitvoering/juridische toetsing Nadat de gemeenteraad het krediet voor de realisatie van de onderdoorgang Parklaan/A12 beschikbaar heeft gesteld, kan het college een bestuursovereenkomst sluiten met Rijkswaterstaat. In deze bestuursovereenkomst worden de ontwerpuitgangspunten en andere voorwaarden die ook in deze raadsvoordracht staan, verder uitgewerkt. Burgerparticipatie De afspraken die met Rijkswaterstaat gemaakt worden zijn in lijn met de uitgangspunten in de structuurvisie en het Functioneel Ontwerp Parklaan. Op beide besluiten is inspraak mogelijk geweest. Het ontwerp van de aanpassing van de Poortwachter is besproken met een vertegenwoordiging van bewoners van De Kraats, met name in relatie tot de door hen gewenste aansluiting van de Maanderdijk. Kosten, baten en dekking Aan Rijkswaterstaat zal een bedrag van 6.800.000 prijspeil 2012 betaald worden voor realisatie van de onderdoorgang.
Blz. 5, Behoort bij V.R. 2012/61 De kosten van de realisatie van de onderdoorgang Parklaan/A12 zijn opgenomen in het budget van de Parklaan en daarmee een onderdeel van de businesscase Veluwse Poort. Het budget van de Parklaan is de laatste keer vastgesteld bij de vaststelling van het Functioneel Ontwerp in juni 2011. De onderdoorgang is nu goedkoper dan geraamd, omdat bij de uitwerking is gebleken dat het grondwater veel lager staat dan verwacht en daarmee de bouwwijze goedkoper is. Daarnaast neemt Rijkswaterstaat veel faseringskosten voor haar rekening bij de verbreding van de A12. Daarentegen blijkt uit de gedetailleerde kostenraming op het definitieve ontwerp van de Poortwachter dat de kosten hier hoger zijn dan geraamd. Dit komt vanwege de tunnel ten bate van de Maanderdijk, geluidsmaatregelen voortkomend uit de onderzoeken bestemmingsplan Parklaan en BTW waar geen rekening mee was gehouden. Het voordeel dat nu gehaald wordt op de onderdoorgang Parklaan/A12 lijkt nu groot genoeg om deze nadelen op te vangen. In dit project is sprake van voorfinanciering door de gemeente Ede, omdat uitgaven eerder worden gedaan dan inkomsten uit de ontwikkeling binnen komen. Hiermee is in de business case Veluwse Poort rekening gehouden. De (rente)kosten van deze voorfinanciering worden door het project betaald (= onderdeel van de totale cashflow en NCW-berekening zoals dit in het model van de business case gehanteerd wordt) Door de realisatie van de onderdoorgang Parklaan/A12 wordt als het ware het startschot gegeven voor de aanleg van de Parklaan. Mocht er vanwege omstandigheden een aanzienlijk vertraging optreden in het project Veluwse Poort, dan komt de dekking van dit krediet onder druk te staan. In dat geval loopt de gemeente een financieel nadeel op. Commissie Het raadsvoorstel wordt aangeboden aan de Agendacommissie, met het verzoek dit te behandelen in de raadscommissie Ruimtelijke Ontwikkeling of Veluwse Poort. Burgemeester en wethouders van Ede, MYRIAM VAN ROOIJ de adjunct-secretaris CEES VAN DER KNAAP de burgemeester