NAAM:............................. SCHOOL:............................. KLAS:............................. Welkom in het Speelgoedmuseum! In deze speelse werkmap krijg je niet alleen informatie over diverse aspecten van spel en speelgoed. Er wordt ook een beroep gedaan op jouw parate kennis en observatievermogen. Ga op zoek naar de verschillende afdelingen en los de vragen op. Veel plezier en succes! FILM EN TIJDLIJN Met het ontstaan van vrije tijd verschijnt het eerste speelgoed bij de Egyptenaren en de Grieken waar onze geschiedenis van het speelgoed start. Noem drie soorten speelgoed uit die periode van de oudheid: 1).................................... 2).................................... 3).................................... In de donkere periode, de Middeleeuwen, wordt het woeliger en komen gevechtsoefeningen het spel verdringen. Uit de tijd van de Renaissance (16 de eeuw) dateren prachtige poppenhuizen. Aan het speelgoed van de 17 de eeuw kun je merken dat het paard toen zo belangrijk was als de auto nu. Noem twee soorten speelgoed waar het paard model voor stond: 1)........................ 2)........................ In de 18 de eeuw duiken een paar soorten speelgoed op afkomstig uit het verre Oosten, namelijk de................... en de jojo. In West-Europa wordt voor het eerst in de geschiedenis het kind als kind benaderd. Nürnberg wordt een belangrijk centrum voor speelgoed (en blijft dat tot op heden). De 19 de eeuw is de tijd van de opkomende fabrieken en commercialisering van het speelgoed. Het is de tijd van de industriële revolutie en van kinderarbeid. Ouders gaan buitenshuis werken. Hiermee ontstaan de eerste bewaarscholen (de voorloper van de hedendaagse kleuterscholen). Bouwdozen voor kinderen komen op de markt. In de 19 de eeuw komen de eerste moderne vervoermiddelen op: de................... en de.................... die ook snel in speelgoedformaat verschijnen. De 20 ste eeuw wordt gekenmerkt door de verdere industrialisering van het speelgoed: van atelier tot multinational. Het oprichten van UNICEF (1946) en de goedkeuring van de Conventie van de Rechten van het Kind (1989 pas!) zijn positieve elementen die o.a. het recht van het kind op spelen onderlijnen. Maar nu nog altijd, hier bij ons en elders in de wereld, blijft de scherpe tegenstelling tussen arm en rijk het spel en het speelgoed van het kind bepalen. 1
Schrijf de volgende soorten speelgoed in de juiste eeuw (van hun verschijnen) op de tijdband: Balspel Stokpaard Tinnen soldaatjes Teddybeer Houten pop Bikkels Gameboy Hobbelpaard Schaakspel Barbie Teracotta pop Treinen POPPEN Hier zie je poppen uit verschillende materialen. Zet de materialen in de juiste volgorde van oud naar nieuw: Pijpaarde celluloid terracotta porselein - plastiek 4)............... 5)............... Aan welke Griekse godin offerden meisjes van 11-12 jaar hun poppen?............................................................ Uit welk materiaal werden deze popjes gemaakt?............................................................ BARBIE Deze pop kwam op de markt in 19... en is dus... jaren oud. Hoe heet Barbie voluit?................................. Waar woont Barbie?................................. PUZZELS De puzzel ontstond toen men landkaarten op de grenzen ging versnijden. Zo leerde men gemakkelijk aardrijkskunde. Oorspronkelijk hadden puzzels alleen een educatieve waarde. Pas later werden ze louter voor het spelplezier gebruikt. Wie liet als één van de eerste haar mooiste schilderijen in puzzels versnijden voor het spelelement?..................... In welke eeuw?........... 2
SCHRIJFMACHINES Bij schrijfmachines en computers bestaan er twee soorten klavieren. De volgorde van de lettertekens is licht verschillend. Het soort klavier wordt genoemd naar de eerste 6 letters die op het klavier voorkomen. Zo hebben we een.......... -klavier en een............ klavier. AUTOOTJES De geschiedenis van de speelgoedautootjes loopt samen met die van de echte auto s. De eerste modelauto zoals we die nu kennen werd geproduceerd in 1919 door Citroën. Twee populaire merken uit die tijd zijn de Dinky Toys en de autootjes die hun naam ontlenen aan de luciferdoosjes waarin ze zaten, namelijk de.................. MECHANISCH SPEELGOED Het eerste mechanische speelgoed bewoog niet met behulp van batterijen, maar door het opwinden van een............ Daarmee wond je een veer op in het speelgoed, waardoor het bewoog. KERMIS De eerste draaimolen bestond uit een grote rechtopstaande paal met bovenop twee gekruiste balken met vier lange touwen. Mensen namen een touw en liepen snel rond tot ze met de voeten van de grond rondzweefden. Later trokken paarden de draaimolen. Vandaar de naam paardenmolen. Noem 4 kermisattracties die je hier kan bewonderen. 1)........................ 2)........................ 3)........................ 4)........................ SPEELGOED VAN OVERAL Van kinderen in derdewereldlanden kunnen wij heel wat positiefs leren: Omdat ze voornamelijk materiaal moeten gebruiken dat voorhanden is, zijn ze heel wat milieuvriendelijker en vindingrijker in hun spel dan wij. Ze moeten niet enkel creatief zijn, maar ook handig. Kijk maar eens naar al de tentoongestelde voorwerpen rondom je, zou je zeggen dat die bijna allemaal zelfgemaakt zijn? Uit welke landen staat hier allemaal zelfgemaakt speelgoed? Som er drie op: 3
Schrijf de eerste letter van die landen op de juiste plaats op de wereldkaart hieronder. Kijk eens naar het speelgoed uit Kenia. Welk (afval)materiaal gebruiken de kinderen daar zoal om hun speelgoed te knutselen? Som er drie op: En welke werktuigen gebruiken ze daarvoor?.......................... Wat zijn twee grote verschillen met ons Westers speelgoed? 1)........................ 2)....................... BEELDVERHALEN OF STRIPS Ken je deze nog? Benoem de hier getekende figuren. 1)........................ 2)........................ CREATIEF EN LEERZAAM SPEELGOED Noem twee voorwerpen uit het klasje, die nu niet meer gebruikt worden. 1)........................ 2)........................ Uit welke eeuw dateert dit klasje?...................... 4
BOUW- EN CONSTRUCTIESPEELGOED Hieronder staan enkele fabrikanten van speelgoed, waarmee je zelf constructies kan bouwen. Uit welk materiaal is dit speelgoed gemaakt: Matador:............................. Meccano:............................. Anker-bouwstenen:............................. Lego:............................. KNUFFELS Waarom is een knuffel belangrijk voor een kind?............................................................. Zijn volgende uitspraken juist of fout? J = juist en F = fout. De knuffelbeer is genoemd naar president Freddy Roosevelt...... Roosevelt ging volgens het bekende verhaal jagen op vossen...... Knuffels van het merk Steiff hebben een knop in het oor...... De populairste knuffel is een hond omdat die zo schattig is...... TREINEN Hoe lang is deze Märklin-treintafel?..........meter. In welk land reden de eerste treinen op het Europese vasteland? Onderlijn. Duitsland - België - Nederland De eerste treinen (het waren er drie!) in België reden in 18.. Ze hadden alle drie een naam: GEZELSCHAPSSPELEN Gezelschapsspelen worden onderverdeeld in 6 soorten, naargelang het belangrijkste spelelement. Zo wordt het ganzenbordspel onderverdeeld bij de parcourspellen omdat het belangrijkste spelelement bij een ganzenbord is om een parcours af te leggen. Verbind het gezelschapsspel met het juiste soort spel: - Parcoursspellen Lottospel - Geluksspellen Pinballspel - Letter-, quiz- en cijferspellen Ganzenbord - Strategiespellen Schaken - Kaartspellen Domino - Behendigheidsspellen Kwartet 5
HERSENBREKERS Teken de oplossing van de boven en onderzijde van de 4 T puzzel in de vierkantjes hieronder. Bovenzijde puzzel met dun kader Onderzijde puzzel met breed kader TRADITIONEEL SPEL Je ziet een kopie van het schilderij De Kinderspelen uit 1560 (dat is de... eeuw). Wie is de schilder ervan?..................................... Hoeveel (kinder)spelen staan hierop afgebeeld?................... Ken je enkele van die spelen? Noem er drie. In het schilderij Noem 5 stukjes speelgoed die jij vandaag nog kent of waarmee jij nog veel hebt gespeeld. 4)............... 5)............... Doorstreep wat fout is. - Een springtouw van zo n 500 jaar geleden werd gemaakt van plastiek. - De tol zoals op het schilderij van Pieter Bruegel is gemaakt uit hout. - Als de kinderen vroeger gingen schaatsen, bonden ze een koeienbot aan hun schoenen. - Bikkels zijn ronde balletjes gemaakt van papier. - De kinderen van op het schilderij van Pieter Bruegel maakten meestal hun speelgoed zelf. - Knikkers werden vroeger gemaakt van plasticine. Bedankt voor je bezoek aan het Speelgoedmuseum. Probeer zeker nog spelletjes uit in de speelzaal! 6