Transparantie en duurzaam beheer van internationale ketens Dr. Huib Huyse, HIVA-KU Leuven 26 november 2018
Agenda 1 Duurzame toeleveringsketens: een blinde vlek? 2 Beleidskader en instrumenten 3 Transparantie en duurzaam beheer van ketens 4 Pistes voor een vorm van transformatieve transparantie 2
Belgium and the sustainable supply chain agenda: leader or laggard? Review of Human Right Due Diligence Initiatives in the Netherlands, Germany, France and EU huib.huyse@kuleuven.be Boris.verbrugge@kuleuven.be 3
4
1 Duurzame toeleveringsketens: een blinde vlek? 2 Beleidskader en instrumenten 3 Transparantie en duurzaam beheer van ketens 4 Pistes voor een vorm van transformatieve transparantie 5
2. Beleidskader en instrumenten a) Internationaal: Human Rights Due Diligence b) Nationaal: nationale actieplannen bedrijven en mensenrechten (NAP) c) Instrumenten 6
a) Human Rights Due Diligence (HRDD) (OECD DD Guidance for RBC, May 2018) Risk-based: severity + likelihood 7
b. National Action Plans on Business & Human Rights (November 2018) Belangrijk beleidsinstrument Wat ze delen: Voorkeur voor zelfregulering (maar..) Versterking van Nationale Contactpunten (NCP) Ondersteuning internationale initiatieven mbt bedrijven en mensenrechten Verschillen: Aandacht voor bindende maatregelen Mate van sector-specifieke focus Aandacht voor beperken van administratieve last Actionable: roadmap voor toekomstige actie? Achterhaald door snelle ontwikkelingen? 8
Belgisch Nationaal Actieplan (dec 2017) Sterke punten Verwijzingen naar Sensibilisering & ondersteuning Internationale kaderovereenkomsten Overheidsopdrachten Handelsmissies Zwakke punten Waslijst bestaande initatieven Weinig duidelijke targets en middelen Weinig aandacht voor bindende - of structurele maatregelen
c. Instrumenten Vrijwillige initiatieven Hybride Bindende regelgeving Andere 10
Vrijwillige initiatieven en - richtlijnen (aangepast van Verisk-Maplecroft, 2017) 1976 OECD guidelines 1986 IFC performance standards 2000 UN Global Compact 2010 ISO 26000 Guidance Vrijwillige richtlijnen 1977 ILO MNE declaration Labels en certificatiesystemen Rana Plaza ramp: groeiende twijfels Overzichtstudies veelal kritisch Kosten verhaald op producenten (versus price squeeze en time squeeze ) 11
Hybride: multi-stakeholder initiatieven (MSI) Nederland: convenanten 6 sectoren + 5 in onderhandeling Duitsland: Textil Bündnis Textiel en kleding 12
MSI s op de weegschaal: hoge verwachtingen, maar kunnen ze die inlossen? Vertrouwen Sector-aanpak Capaciteitsontwikkeling Transparantie Bindende elementen Kritische massa? Fragmentatie Bindend: wat en hoe? Vergt veel middelen Hobbelig parcours: langetermijn doelen en targets ontbreken 13
Versnelling bindende regelgeving sinds 2010 (aangepast van Verisk-Maplecroft, 2017) 1976 OECD guidelines 1986 IFC performance standards 2000 UN Global Compact 2010 ISO 26000 Guidance 2011 UN Guiding Principles on Business & Human Rights Vrijwillige richtlijnen 1977 ILO MNE declaration Bindende rapportering/transparantie wetgeving 2010 California Transparancy Act 2015 2016 UK Modern EU Non- Slavery Act Financial Reporting Directive Bindende due diligence wetgeving Pending Swiss Responsible Business Initiative Pending Australian Modern Slavery Act 2010 US Dodd Frank Act 1502 2017 French Duty of Care Act 2020 (Pending) Dutch Child Labour DD Act 2021 EU Conflict Minerals Regulation 14
Franse wet (2017) Alle sectoren & thema s 200-tal bedrijven Franse bedrijven (> 5.000 werknemers) Buitenlandse bedrijven (>10.000 werknemers) Bedrijven: Duty of Care plan: 5 bouwstenen Publiek maken van plan Rapportering over implementatie Kenmerken: Pro-actief risico s aanpakken Afdwingbaar via rechtbank Slachtoffers: kunnen compensatie vragen 15
Andere instrumenten? Global Framework Agreements Duurzaam aankoopbeleid Duurzaam investeren Arbeidsclausules in trade agreements 16
1 Duurzame toeleveringsketens: een blinde vlek? 2 Beleidskader en instrumenten 3 Transparantie en duurzaam beheer van ketens 4 Pistes voor een transformatieve transparantie 17
Transparantie duurzame toeleveringsketens? Verzamelen van transparantie informatie over 1) traceerbaarheid van ketenactoren 2) financiële transacties binnen de keten 3) ecologische en sociale impact 4) ketenzorg acties: beleid, targets, activiteiten, effectiviteit Gebruik van transparantie informatie voor navigatie complexiteit ketens beheer van ketenrisico s verbetering omstandigheden beoordeling vooruitgang Transparantie acties (aard, vorm & inhoud) Outcomes Ecologisch Sociaal Economisch (aangepast kader van Gardner et al., World Development, 2018) 18
Transparantie in ketens: wat zijn valkuilen? 1. Transparantie wordt het ultieme doel 2. Transparantie leidt tot het wegtrekken uit probleemgebieden 3. Transparantie dient enkel belangen van machtige ketenactoren 4. Transparantie beperkt zich tot ecologische parameters en/of enkel een stuk van de keten 5. Transparantie data niet (publiek) toegankelijk (Op basis van Gardner et al., World Development, 2018) 19
1 Duurzame toeleveringsketens: een blinde vlek? 2 Beleidskader en instrumenten 3 Transparantie en duurzaam beheer van ketens 4 Pistes voor een transformatieve transparantie 20
Transformatieve transparantie 1. Is geen vervangmiddel om te werken aan duurzaam beheer van ketens 2. Vindt een gezonde balans tussen transparantie als een wortel en een stok 3. Maakt deel uit van breder verbetertraject op basis van HRDD aanpak 4. Gebruikt zoveel mogelijk publieke vormen van transparantie 5. Vermijdt consumentenparalyse door data overload (Op basis van Gardner et al., World Development, 2018) 21
Dank u Huib.huyse@kuleuven.be 22