VISIE OP EEN S U P E R S I M P E L E K E R K Gebaseerd op het Nieuwe Testament Een studie van Erik Smith
Inhoudsopgave Inleiding... 3 1. Visie op een Super Simpele kerk... 4 2. Fundamenteel onderwijs... 9 3. Gods prioriteiten... 11 4. Geestelijke gaven... 14 5. Onderwijs in de gemeente... 16 6. Leiderschap in de gemeente... 18 7. Plan voor gemeente-ontwikkeling... 21 Over de auteur... 23 Deze brochure is vrij te downloaden en te printen (A5 formaat). Jan. - 2017 Erik Smith Uitgever: HisWord Publishing Postbus 122, 4380 AC Vlissingen Website: www.hisword.nl De hierin opgenomen Bijbelgedeelten zijn overgenomen uit De Apostelen en Het leven van Jezus, studies van Erik Smith. De studie Gods prioriteiten is geïnspireerd door het prachtige boek Engelen met een opdracht 2
Inleiding De term Super Simpele Kerk is natuurlijk intrigerend. Maar wat wordt daaronder verstaan ofwel wat zijn de bijzondere kenmerken en waarop is het gebaseerd? Om met de laatste vraag te beginnen: de visie is gebaseerd op de Bijbel en dan in het bijzonder op de apostolische geschriften. Deze geschriften omvatten het boek Handelingen van de apostelen en al hun brieven. Hierin vind je de praktijk van de kerk. En wat wordt nu verstaan onder een Super Simpele Kerk, ofwel wat zijn de kenmerken? Wel, dat is een kerk, die niet meer en niet minder doet dan wat de apostelen deden, voorschreven en wat de eerste christenen deden. De volgende vraag is natuurlijk, of er geen ruimte is voor eigen invulling. Het antwoord is ja. Niet alles is in het Nieuwe Testament tot in detail voorgeschreven of beschreven. In vrijwel alle kerken vind je gebruiken, die niet overeenkomen met de oorspronkelijke kerk. Ook mis je vaak zaken, die juist wel in de oorspronkelijke kerk waren. En dat maakt het kerkgebeuren onnodig gecompliceerd, maar ook ondoelmatig. De Super Simpele Kerk voorkomt deze ondoelmatigheid. De ervaring is, dat als je iets geleerd hebt, je dat gelooft en het lang hebt toegepast, het heel lastig is om het geleerde op een andere manier te bekijken. Deze studie is bedoeld, om mensen hierbij te helpen. En mocht iemand geen kerkelijke achtergrond hebben, dan is deze brochure handig om een aantal onderwerpen te bestuderen. Een Super Simpele Kerk richt zich op de essentie, maar is ook weer niet zo simpel 3
1. Visie op een Super Simpele kerk De apostolische geschriften geven heel veel informatie over het "gemeente-zijn" van de eerste kerk. Door deze goed te bestuderen, kunnen we inhoud geven aan het begrip Super Simpele Kerk. Hieronder is een gedeelte dat informatie geeft over het allereerste begin van de kerk. Het betreft een gedeelte van de toespraak van Petrus op de pinksterdag en het vervolg daarvan. a 14 Petrus stond daar echter met de elven en hij verhief zijn stem en sprak hen toe: Jullie Joden en allen die te Jeruzalem verblijven! Laat dit u bekend worden en luister naar mijn woorden. 37 Toen zij dit hoorden, werden zij in hun hart getroffen en zij zeiden tegen Petrus en de andere apostelen: Wat moeten wij doen, mannen broeders? 38 Petrus antwoordde hen: Bekeer u (verander uw gedachten)! En laat een ieder van u zich dopen in de naam van Jezus Christus, tot de vergeving van de zonden; en u zult de gave van de heilige Geest ontvangen. 39 Want voor u is de belofte en voor uw kinderen en voor allen die ver weg zijn: zovelen als de Here, onze God, ertoe zal roepen. 40 Petrus getuigde voorts met nog meer andere woorden en spoorde hen aan, door te zeggen: Zorg dat u behouden wordt uit deze kromme en verdraaide generatie. 41 Degenen dan die zijn woord met blijdschap aanvaardden, werden gedoopt. En op die dag werden ongeveer drieduizend zielen toegevoegd. 42 Zij waren voorts toegewijd aan het onderwijs van de apostelen, aan de gemeenschap, het breken van het brood en de gebeden. 43 En er kwam vrees (ontzag) over elke ziel en veel wonderen en tekenen vonden plaats door de apostelen. 44 Alle gelovigen waren steeds bijeen en zij hadden alles gemeenschappelijk; 45 zij verkochten hun bezittingen en hun goederen en verdeelden de opbrengst onder een ieder die er gebrek aan had. 46 Dagelijks waren zij in toewijding en harmonie in de tempel. Zij braken het brood aan huis en namen deel aan het eten met grote blijdschap; zij deden dit met eenvoud, zuiverheid en vrijgevigheid van het hart. 47 Zij loofden God en stonden in de gunst bij het hele volk. En dagelijks voegde de Here degenen die behouden werden, toe aan de gemeente. Uit dit gedeelte halen we belangrijke kenmerken voor een Super Simpele Kerk: a Handelingen 2:14 en 37-47 4
1. Visie op een Super Simpele Kerk Onderwijs apostelen De apostelen kenden de oude geschriften, ofwel voor ons het Oude Testament. Nadat Jezus was opgestaan, onderwees Hij de apostelen 40 dagen lang b. Het onderwijs van de apostelen is voor de kerk cruciaal om te bestuderen en na te volgen. De apostel Paulus schreef indertijd: Wat jullie geleerd en overgeleverd is, wat jullie van mij gehoord en gezien hebben: breng dat in toepassing en de God van de vrede zal met jullie zijn c. Ook maande Paulus de gelovigen aan om zijn brieven te laten lezen of voor te lezen in de gemeente d. Jezus had de apostelen ook gezegd, dat zij alle volken tot Zijn discipelen moesten maken en hen alles moesten leren wat Hij hen geboden had e. We kunnen er gerust op zijn, dat alles wat de apostelen ons leren door hun voorbeeld en hun brieven, dat zij dat van Jezus hebben geleerd f. Bekering, ofwel verandering van gedachten De mensen worden geattendeerd om hun gedachten te veranderen. Het Griekse woord metanoeo is vaak vertaald met bekeren, maar betekent letterlijk: veranderen van gedachten. Mensen worden meteen gedoopt Zoals we meerdere keren in het boek Handelingen lezen, worden degenen die het woord met blijdschap aanvaarden, meteen gedoopt g. Vergeving van zonden In het onderwijs is verweven dat er vergeving van zonden is. De Heilige Geest Mensen worden meteen verteld over de belofte van de Heilige Geest. In het boek Handelingen vind je deze prioriteit ook vaker terug h. b Handelingen 1:1-3 c Filippenzen 4:9 d Kolossenzen 4:16 e Matthéüs 28:19 f Efeziërs 3:3; 2Thessalonisenzen 2:15 g Handelingen 8:26-38; 9:1-18; 10:44-48; 16:19-34; 19:1-5 h Handelingen 8:13-17; 9:10-17; 19:1-7 5
1. Visie op een Super Simpele Kerk Behoudenis uit deze generatie De mensen worden aangemaand om zich te laten behouden uit deze huidige generatie, die volgens Petrus niet op de juiste manier leeft, ofwel verdraaid is. Samen-zijn De gelovigen zijn toegewijd aan de gemeenschap, ofwel aan het samen-zijn. Het is echter geen wet, maar men doet het vrijwillig. Gebeden De gelovigen zijn ook toegewijd aan de gebeden. Vrees / ontzag Vrees of ontzag staat tegenover losbandigheid en roekeloosheid. Dit is een kenmerk van de gelovigen. Wonderen en tekenen De eerste kerk ervoer veel wonderen en tekenen. Maar er was van buitenaf ook weerstand en dreiging. De gemeente bad het volgende i : 29 En nu, Here: let op hun dreigingen en geef dat Uw dienaren met alle vrijmoedigheid Uw woord mogen spreken, 30 doordat U Uw hand uitstrekt tot genezing en dat tekenen en wonderen gebeuren door de naam van Uw heilige knecht Jezus. 31 En terwijl zij baden, werd de plaats waar zij waren vergaderd, bewogen. En zij werden allen vervuld met de heilige Geest en spraken het woord van God met vrijmoedigheid. Ook dit is een kenmerk van de Super Simpele Kerk: men vindt wonderen en tekenen belangrijk en bidt hier ook voor. In de eerste kerk zie je dat engelen hielpen om mensen tot geloof te brengen en ook op andere gebieden j. Alles gemeenschappelijk In de eerste kerk verkochten gelovigen bezittingen en goederen en verdeelden de opbrengst onder hen die gebrek hadden. Nergens in de apostolische geschriften lees je dat de gelovigen een bepaald percentage van hun inkomsten gaven. De gelovigen werden wel aangemoedigd om vrijgevig te zijn, maar de apostelen respecteerden ook de keuzes van mensen om zelf te beslissen over hun bezit. In Handelingen lezen we de geschiedenis over een echtpaar i Handelingen 4:29-31 j Handelingen 1:9-11; 5:17-21; 8:26-35; 10:1-8; 12:1-11; 27:21-25 6
1. Visie op een Super Simpele Kerk dat loog over de opbrengst van een verkochte bezitting. Petrus zei dat de opbrengst ter beschikking stond van hen (maar dat zij niet moesten liegen over de opbrengst) k. Het breken van het brood aan huis met blijdschap Dit heeft betrekking op wat meestal het Avondmaal genoemd wordt. Paulus noemt het de maaltijd van de Here l. In Handelingen lezen we dat de door Paulus gestichte gemeente in Troas op de eerst dag van de week samenkwam om het brood te breken. Dit geeft aan dat het samenkomen beperkt kan worden tot een enkele keer per week en wat het centrum hiervan is m. Eenvoud, zuiverheid en vrijgevigheid Het breken van het brood aan huis deden de eerste christenen met blijdschap, maar ook met eenvoud, zuiverheid en vrijgevigheid van het hart". In het oorspronkelijke Grieks staat het zo: zonder een steen waartegen je voet stoot (apheloteti), van het hart (kardias). Het kan vertaald worden met eenvoud, zuiverheid en vrijgevigheid van het hart. Dit zal te maken hebben met de enorme aanvaarding die de christenen van God ervaren en daarmee ook naar elkaar. Problemen van elkaar, waar men anders moeite mee zou hebben, zijn nu geen struikelblokken meer. En hiermee komt de weg vrij, om in vrijgevigheid alles gemeenschappelijk te hebben en dat met grote blijdschap. Gelovigen loven God God staat centraal in de dankbaarheid en eerbewijs van de gelovigen. God voegt mensen toe In het gemeente-zijn wordt ervaren, dat het God is die mensen toevoegt en het dus Zijn werk is. Praktisch kenmerk: eenvoudige organisatie De tijdsbesteding aan de organisatie is zo gering mogelijk. Ook het voorkomen van zaken doen die de apostelen niet deden of voorschreven voorkomt veel gedoe. Hierdoor wordt tijd en energie bespaard voor belangrijke zaken. Denk daarbij aan de omgang met God, aandacht voor elkaar, onderwijs, het brengen van het evangelie en tijd voor jezelf. k Handelingen 5:1-11 l 1Korintiërs 11:20 m Handelingen 20:6-12 7
1. Visie op een Super Simpele Kerk Andere belangrijke kenmerken: Men legt bij gelovigen een fundament In de brief aan de Hebreeën wordt geschreven over het eerste onderwijs aangaande Christus, wat een fundament is. Er is helderheid over de hoofdzaken Om als kerk in balans en op koers te blijven, is het nodig om de hoofdzaken van het evangelie goed te kennen. De geestelijke gaven functioneren In 1Korintiërs schrijft Paulus dat de gelovigen leden zijn van een lichaam en dat in de samenkomsten geestelijke uitingen voorkomen, zoals profetie, tongentaal en vertolking, etc. De manier van onderwijs gebeurt op Bijbelse wijze De wijze waarop Jezus en met name Paulus onderwees, is voor ons heel leerzaam. Zij hielden geen lange toespraken, maar hun onderwijs was heel interactief. Ook horen de gelovigen door verschillende bedieningen toegerust te worden, etc. Bijbels functionerend leiderschap Het is belangrijk dat het leiderschap in de gemeente voldoet aan de richtlijnen, die de apostelen hebben voorgeschreven en zoals zij dat uitvoerden. Bovenstaande kenmerken worden kort in de volgende hoofdstukken kort beschreven. Voor uitgebreide studies van bovenstaande onderwerpen wordt verwezen naar website hisword.nl 8
2. Fundamenteel onderwijs In Hebreeën 6:1-2 staat een interessant gedeelte over het leggen van een fundament: 1 Laten wij daarom het eerste onderwijs aangaande Christus maar met rust; en laten we ons richten op het volkomene. Laten we niet opnieuw het fundament leggen van het anders denken over dode werken en van het geloof in God, 2 van de leer van de onderdompelingen (dopen) en van de oplegging van de handen, van de opstanding van de doden en van een eeuwig oordeel. Gezien de context wordt er gesproken over een fundament dat bestaat uit een aantal zaken, ofwel het eerste onderwijs aangaande Christus: 1 het anders denken over dode werken Bij het anders denken over dode werken, gaat het over werken waarvan iemand denkt of meent dat deze goed zijn en dit aanhangt. Vandaar dat er een actie nodig is: een verandering van denken of mening. Het is belangrijk om de mensen hierop te attenderen, dat zij dit weten én doen. 2 het geloof in God Door de hele Bijbel lezen we dat geloof in God, ofwel in wat Hij zegt en doet, heel fundamenteel is. God heeft Jezus Christus gezonden, zodat wij door het geloof in Hem gerechtvaardigd worden. 3 de leer van de onderdompelingen Hier is dus sprake van een leer over verschillende onderdompelingen, als onderdeel van het eerste onderwijs aangaande Christus. In het Nieuwe Testament komen drie verschillende dopen voor: De waterdoop: dit is een reactie van de gelovige op het aanvaarden van het evangelie en dus op het anders denken over dode werken. De waterdoop wordt als antwoord op het evangelie in verbinding gebracht met vergeving en afwassing van zonden, met behoudenis en redding, met een goed geweten en de opstanding van Jezus. Het is een instelling, die Jezus vlak voor Zijn hemelvaart aan de apostelen bekendmaakte. De doop werd toegepast direct na het aanvaarden van het evangelie. 9
2. Fundamenteel onderwijs De doop in de heilige Geest: deze is om kracht en bekwaamheid te ontvangen. Het is een gave voor alle gelovigen. De apostelen doopten eerst de mensen die tot geloof kwamen en baden daarna voor de doop met in de heilige Geest. Het kwam overigens ook voor dat mensen gedoopt werden in de heilige Geest, voordat zij gedoopt werden in water. De doop in Christus: hierdoor is de gelovige afgestorven van de zonde en heeft hij of zij een volledig nieuw leven in Christus. Dit is het werk van God. 4 Oplegging van handen Bij het bidden om de heilige Geest legden de apostelen de gelovigen de handen op. Hiermee wordt duidelijk dat de apostelen grote waarde hechtten aan het opleggen van handen voor de doop in de heilige Geest, waardoor dit een belangrijk onderdeel is van het fundament. 5 De opstanding van de doden Hiermee wordt de opstanding van Jezus Christus bedoeld, die fundamenteel is. Zonder Zijn opstanding zou het geloof waardeloos zijn. Nu Christus uit de dood is opgestaan heeft het geloof een geweldige inhoud én gevolg. 6 Een eeuwig oordeel of eeuwige veroordeling Als zesde onderdeel van het fundament wordt genoemd: een eeuwig oordeel of eeuwige veroordeling. De termen oordeel of veroordeling kom je in verschillende situaties tegen in het Nieuwe Testament. Maar als het gaat over een oordeel of veroordeling met eeuwigheidswaarde en fundamenteel voor de gelovige: dan kom je uit op het offer van Jezus Christus aan het kruis. Jezus werd namelijk tot kruisiging veroordeeld. Maar deze kruisiging was ook het plan van God en wel met eeuwigheidswaarde. De veroordeling van Jezus tot kruisiging, ofwel Zijn offer, heeft eeuwigheidswaarde voor de gelovige: het vergoten bloed van Christus reinigt de mens volledig van alle zonden en maakt de mens daarmee volmaakt. 10
3. Gods prioriteiten Ofwel de 7 hoofdzaken van het goede nieuws van God De Bijbel is een verzameling van 66 boeken, met in totaal een behoorlijk aantal bladzijden. De boeken variëren van verhalen, wetten, psalmen, uitspraken van wijsheid, profetieën tot en met brieven en visioenen. Hierbij is het van belang, om te weten wat de kern is en wat de hoofdzaken zijn. Geeft de Bijbel de kern en de hoofdzaken aan? Het antwoord is ja. Zowel wat de kern betreft, als de belangrijkste onderwerpen. Kern van de Bijbel: de persoon Jezus Christus Jezus zegt dat de schriften van Hem getuigen a. Als Jezus het over de schriften heeft, dan betreft dit de boeken die zijn opgenomen in het Oude Testament. Het is duidelijk, dat wat het Nieuwe Testament betreft, Jezus Christus hiervan het middelpunt is. Jezus was een keer met enkele discipelen op een berg, waar Zijn uiterlijk zodanig veranderde, dat Hij begon te stralen als de zon. Mozes en Elia verschenen daar en spraken met Hem en een lichtgevende wolk overschaduwde hen. Hieruit sprak een stem: Dit is Mijn geliefde Zoon, over wie Ik zeer tevreden ben. Luister naar Hem b. De Joden vroegen een keer aan Jezus, wat zij moesten doen om Gods werken te mogen werken. Hierop antwoordde Jezus dat de mensen moeten geloven in degene die door God gezonden is. En dat is Jezus c. Het evangelie De boodschap van Jezus wordt het evangelie genoemd, ofwel de goede boodschap. Jezus moedigde de mensen aan om zich te bekeren, ofwel hun denken te veranderen en het evangelie te geloven d. a Johannes 5:39 b Mattheüs 17:1-5 c Johannes 6:28-29 d Markus 1:15 11
3. Gods prioriteiten 7 Hoofdzaken In het Oude Testament staan zeven feesten. De apostel Paulus verklaart dat een oudtestamentisch feest een schaduw is van wat moest komen; en dat de werkelijkheid van Christus is e. De bekendste feesten zijn: - het Pascha, dat verband houdt met het sterven van Jezus. - het Pinksterfeest, dat verband houdt met de komst en inwoning van de Heilige Geest. Hieronder worden alle zeven feesten genoemd, met daarbij de hoofdzaken van het evangelie. Feest Hoofdzaak van het evangelie 1. Het Pascha Het bloed van Jezus 2. Het feest van de ongezuurde broden Vriendschap met God 3. Het feest van de eerstelingen De opstanding van Jezus 4. Het Pinksterfeest De inwoning van de Heilige Geest 5. Het feest van de trompetten De verkondiging van het evangelie 6. De verzoendag De eeuwige verzoening van Jezus 7. Het Loofhuttenfeest De terugkomst van Jezus De feesten hebben enkele zaken gemeen. Zij waren door God voorgeschreven, moesten ieder jaar gevierd worden en waren bedoeld voor het hele volk. Daarnaast is het aantal bijzonder, nl. zeven. Voorgeschreven door God: elk feest is door Hem bedacht en voorgeschreven. Ieder jaar: elk feest is belangrijk en mag niet vergeten worden. Door het hele volk: de feesten zijn belangrijk voor iedereen. Het getal zeven in de Bijbel betekent een volledig of volmaakt werk. Dit kunnen we zien bij de schepping van de hemel en aarde, in totaal zes dagen met een zevende als rustdag. Ook bij de zeven feesten zie je een volmaaktheid. Elk feest op zich is volmaakt en tevens perfect verbonden met de andere. Als geheel vormt het een volkomen werk, waarbij aan alles is gedacht f. e Kolossenzen 2:17 f Genesis 2:2-3 12
3. Gods prioriteiten Volgorde in de hoofdzaken De feesten werden elk jaar in volgorde gevierd. De hoofdzaken hebben eveneens een bepaalde volgorde: 1. Het bloed van Jezus 2. Vriendschap met God Eigenlijk hoort vriendschap met God bovenaan: het liefhebben van God. Dit is namelijk het hoogste gebod. Maar de zonde bracht scheiding tussen de mens en God. Vriendschap met God is weer mogelijk geworden door het verzoenend bloed van Jezus. Vandaar dat het bloed de eerste prioriteit is en vervolgens vriendschap met God. 3. De opstanding van Jezus De apostel Paulus schrijft, dat als Jezus niet zou zijn opgewekt, de prediking en het geloof zonder inhoud zouden zijn. Hij vermeldt ook dat wij in een nieuw leven kunnen wandelen, doordat Jezus leeft én voor ons bidt en voor ons zorgt. 4. De inwoning van de Heilige Geest Jezus had tegen Zijn discipelen gezegd, dat Hij ze na Zijn hemelvaart niet als wezen zou achterlaten. Hij zou de heilige Geest zenden om voor eeuwig bij hen te zijn. 5. De verkondiging van het evangelie Door het ontvangen van de heilige Geest kunnen we krachtige getuigen zijn van de opstanding van Jezus. 6. De eeuwige verzoening van Jezus Als gelovigen maken we fouten en hebben we tekortkomingen. God wist dit van te voren en zorgde voor een eeuwige verzoening ofwel een eeuwigdurende bedekking van onze levens door het bloed van Jezus. 7. De terugkomst van Jezus Dit is de afrondende fase van het verlossingsplan van God. Alle christenen, overleden of nog op aarde levend, zullen dan een nieuw en eeuwig lichaam krijgen. Zij zullen vervolgens altijd met Jezus zijn. 13
4. Geestelijke gaven Met name in de eerste brief van Paulus aan de Korintiërs wordt veel geschreven over de geestelijke gaven in de gemeente. Het betreffen de hoofdstukken 12 t/14. In hoofdstuk 12 lezen we dat de heilige Geest de uitingen geeft tot welzijn; en dat Hij deze dingen aan een ieder afzonderlijk toedeelt zoals Hij wil. Dat we door de Geest tot één lichaam gedoopt zijn en de gelovigen leden zijn van het lichaam van Christus. In 1Korintiërs 12:28 staat het volgende: 28 En God heeft inderdaad (waarlijk) in de gemeente gesteld: ten eerste apostelen, ten tweede profeten, ten derde leraren, verder krachtige wonderen; daarna gaven (charismata) van genezingen, om te helpen, om te besturen en allerlei tongen (talen). In de brief van Paulus aan de Romeinen (hoofdstuk 12) staat een soortgelijk gedeelte, waar al deze gaven (charismata) worden genoemd. De samenvoeging van beide gedeelten: 1 Korintiërs 12:28-30 Romeinen 12:7-8 apostelen voorgaan en leiding geven profeten profetie leraren onderwijzen bijzondere bekwaamheden bemoedigen gaven van genezingen barmhartigheid bewijzen gaven om te helpen dienen en meedelen gaven om te besturen voorgaan en leiding geven allerlei tongen (en vertaling) profetie In het Nieuwe Testament lezen we dat door de combinatie van gebed en handoplegging (soms met vasten) de charismata, ofwel de genadegaven, werden gegeven aan gemeenteleden. Dit wil overigens niet zeggen dat God hierdoor beperkt is. Wel geeft dit aan, dat de eerste gemeenten deze sleutel van God hadden ontvangen én toepasten. 14
4. Geestelijke gaven Hoofdstuk 13 toont ons, dat we zonder liefde niets zijn. En lezen we wat de liefde werkelijk inhoudt, maar ook, dat alles nog onvolkomen is en dat het volmaakte nog moet komen. Dat er drie dingen blijven: geloof, hoop en liefde, maar dat de meeste hiervan de liefde is. Het begin van hoofdstuk 14 is als volgt: 1 Volg en jaag de liefde na. En verlang sterk naar de gaven van de Geest (pneumatika), maar vooral naar het profeteren. 2 Want wie in een tong spreekt, spreekt niet tot mensen maar tot God. Niemand verstaat het namelijk: door de Geest spreekt hij woorden die buiten het vermogen van de mens liggen om die te verstaan. 3 Maar wie profeteert, spreekt voor de mensen opbouwend, bemoedigend en vertroostend. Vervolgens laat Paulus uitgebreid zien, hoe belangrijk het is om te profeteren in de gemeente. Daarna lezen we in 1Korintiërs 14:26-33 iets over de samenkomst: 26 Hoe hoort het nu te zijn, broeders, wanneer jullie samenkomen: een ieder van jullie heeft dan een psalm of een onderwijzing, een openbaring (apokalupsis), een tong, of een vertaling. Dit alles moet tot opbouw gebeuren. 27 Als iemand in een tong preekt, laten het er twee, ten hoogste drie zijn, om beurten en laat één het vertalen; 28 is er echter geen vertaler, dan moet deze zwijgen in de gemeente, maar tot zichzelf en tot God spreken in een tong. 29 En laten er twee of drie profeten spreken en laten de anderen het beoordelen. 30 Maar indien aan een ander die daar zit, iets geopenbaard (apokaluphte) wordt (of is), moet de eerste zwijgen. 31 Want zo kunnen jullie allen één voor één profeteren, zodat allen lering en allen bemoediging ontvangen. 32 De geesten van de profeten zijn dus aan de profeten onderworpen. 33 God is namelijk geen God van wanorde, maar van harmonie. Bovenstaande tekstgedeelten tonen ons dat de gemeente meer is dan een groep gelovigen, namelijk het lichaam van Christus. En dat de samenkomst een bepaalde inhoud moet hebben. 15
5. Onderwijs in de gemeente Als je weet hoe een mens het beste leert, kun je het leerproces daarop aanpassen. Hieronder zijn de belangrijkste basisprincipes vermeld. Kennis is niet hetzelfde als een vaardigheid. Weten wat je met een fiets kunt doen, is heel wat anders dan de vaardigheid om te fietsen. Het overbrengen van kennis gaat ook anders dan het aanleren van een vaardigheid. Het blijkt dat hoe actiever het leerproces is, hoe beter iemand leert. Het brein zoekt er altijd naar, om nieuwe informatie te koppelen aan bestaande informatie. Bij het geven van onderwijs moet er dus altijd een link zijn naar wat iemand al weet. Daarnaast moet onderwijs in begrijpelijke taal gebeuren! Onze aandacht bij het leren neemt na een bepaalde tijd af. Dit varieert weliswaar per persoon, maar bij onderwijs moet je hiermee wel rekening houden. Onderwijs in het Nieuw Testament (NT) Het beste voorbeeld van onderwijs vinden we in de bediening van Jezus. Zijn manier van onderwijs komt ook overeen met wat men tegenwoordig door wetenschappelijk onderzoek de beste manier van lesgeven vindt. Hij werd rabbi genoemd en blijkbaar niet alleen om wat hij onderwees, maar ook hoe hij onderwees. Enkele manieren hoe onderwees Jezus: - Hij ging in op vragen van mensen - Zijn onderwijs over een onderwerp duurde vaak erg kort - Hij liet mensen zelf nadenken - Jezus deed vaardigheden voor en liet deze nadoen - Jezus gebruikte eenvoudige taal - Hij leerde niet teveel in één keer Paulus hield vaak besprekingen Het houden van besprekingen komt van het Griekse woord dialegomai, wat betrekking heeft op een gesprek (en niet op een eenzijdige preek). In de bediening van de apostel Paulus vinden we 16
5. Onderwijs in de gemeente ook die effectieve manier van onderwijs. De kracht van besprekingen is dat de toehoorders kunnen reageren met vragen en opmerkingen, waardoor het geheel interactief wordt en de boodschap veel beter overkomt en blijft hangen. Onderwijs door verschillende bedieningen In Efeziërs 1:23 staat dat Christus door God aan de gemeente is gegeven als hoofd boven alles en dat de gemeente door Christus wordt volmaakt. Dat betekent ook het toerusten van de gelovigen. Het toerusten van de gelovigen doet Christus door apostelen, profeten, evangelisten, herders en leraren. Dit kunnen we lezen in Efeziërs 4:11-15 a. Hier worden vijf soorten bedieningen genoemd, die dus belangrijk zijn voor onderwijs in de kerk. De kerkgeschiedenis leert dat dit tot de dag van vandaag actueel is. Ook voor deze bedieningen geldt dat zij op een kundige wijze kennis moeten overbrengen en vaardigheden aanleren. Liederen Zoals dat uit de Psalmen duidelijk blijkt, mogen onze liederen erg gevarieerd zijn. In Efeze 5:19 moedigt Paulus de mensen aan om zich zingend te uiten tot de Here in psalmen, lofzangen, geestelijke liederen en met muziek. Een onderdeel van de liederen zal net als in het boek van de Psalmen, een lerende functie hebben. Onder andere wordt hierdoor het Woord van God beter onthouden. a In Efeziërs 4:11-15 worden de specifieke doelen genoemd van de toerusting en opbouw van deze vijf bedieningen: eenheid in het geloof eenheid in de volle kennis van de Zoon van God een volkomen man de maat van volwassenheid van de volheid van Christus wij niet langer onvolwassen zijn, heen en weer bewogen en als een blad meegevoerd met allerlei wind van leer wij de waarheid zullen spreken in liefde wij in alles zullen opgroeien in Christus die het hoofd is 17
6. Leiderschap in de gemeente Jezus had ervoor gezorgd dat na Zijn hemelvaart een groep van leiders bestond in de vorm van apostelen. Bij de vorming van gemeenten zorgden de apostelen dat het leiderschap bij oudsten of ouderlingen kwam te liggen. Leiderschap in de kerk is blijkbaar een Bijbels gegeven en belangrijk. Vandaag zijn we eeuwen verder en zien we allerlei verschillende vormen van leiderschap in de kerk. De centrale vraag is: wat staat er nu allemaal over leiderschap in het Nieuwe Testament? Er blijkt voldoende informatie te zijn over NT-leiderschap in de apostolische geschriften. Het punt is dat er in de praktijk nogal eens wordt afgeweken van wat er in de apostolische geschriften staat. Als het leiderschap in de kerk op punten afwijkt van wat de apostelen deden of voorschreven, kan dat behoorlijke negatieve gevolgen hebben: - de tegenstander van de kerk krijgt mogelijkheden om problemen te maken - sommige ontwikkelingen in de kerk stagneren In de praktijk zie je dit ook gebeuren. Het is dus zaak om goed kennis hebben van dit onderwerp. 1. Wie hebben de leiding in de gemeente en wat is hun titel? Toen de kerk begon hadden de apostelen meteen de leiding van de gemeente. Zij werden ook opzieners genoemd. In 1Petrus 5:1 noemt de apostel Petrus zichzelf ook mede-oudste. Een opziener heeft een herderlijke taak en wordt daarom ook herder genoemd. Omdat het een leidinggevende taak was, werden de leiders ook oudste genoemd. De apostelen reisden vanwege de evangelieverkondiging, maar bleven wel in de leiding van de gemeente. Een oudste, niet zijnde een apostel, reisde dus niet als zodanig. Vooral in de brief aan de Hebreeën wordt gesproken over voorgangers. Het Griekse woord heeft betrekking op 'leiding geven' en 'het 18
6. Leiderschap in de gemeente woord verkondigen'. Gezien de context zijn deze voorgangers, ofwel leidinggevenden, gewoon de opzieners van de gemeenten van de Hebreeën. In 1Petrus 5:1-4 lezen we ook duidelijk, dat het de oudsten zijn die de leiding hebben. In andere brieven wordt geschreven over diakenen, ofwel dienaren, maar niet dat zij de leiding hadden in de gemeente. Blijkbaar hielpen zij de opzieners bij de zorg voor de gemeente. De benaming van de leiders omschrijft meteen hun taak: Benaming / titel Opziener Oudste of ouderling Herder Leider of voorganger Letterlijke taak Deze houdt het overzicht van de gemeente en ziet toe dat alles goed gaat. Een aangewezen beproefde persoon om leiding te geven. Iemand die zorg draagt voor het welzijn van de kudde, ofwel een groep christenen. Iemand die aan een groep leiding geeft. Omdat er verschillende benamingen worden genoemd in het Nieuwe Testament, denk men vaak dat het om verschillende soorten leiders gaat. Bij het doornemen van de Bijbelgedeelten blijkt dat het telkens om dezelfde soort leider gaat. Ofwel: opziener = oudste = herder = leider / voorganger 2. De taak van de opzieners. De leiders moeten voor de gemeente zorgen, zoals herders voor een kudde (1Petrus 5:1-4). Apostelen, profeten, evangelisten, leraren, herders: In Efeziërs 4:11-15 worden naast de apostelen, profeten, evangelisten en leraren, ook herders genoemd. Hier wordt geschreven dat zij gegeven zijn om de heiligen toe te rusten en tot opbouw van het lichaam van Christus. Gezien de omschrijving van de taak van opziener, kan gesteld worden dat een opziener een herder is die meewerkt aan specifieke doelen, die in Efeziërs 4:11-15 worden genoemd. 19
6. Leiderschap in de gemeente Profeten, evangelisten en leraren werken eveneens mee aan deze doelen. De kerkgeschiedenis leert dat ook zij opzieners kunnen zijn en in die functie dan leiding geven aan een gemeente. Een apostel is per definitie ook een opziener volgens Handelingen 1:20. 3. De specifieke vereisten voor de opzieners. De apostel Paulus schrijft dat de opzieners aan specifieke vereisten moeten voldoen. Deze staan uitgebreid beschreven in 1Timotheüs 3:1-13 en Titus 1:5-9. 4. Meerdere opzieners per gemeente. Er wordt altijd over meerdere leiders gesproken. 5. De aanstelling van de opzieners. In Handelingen 20:28 lezen we dat Paulus tegen de opzieners zegt, dat zij door de heilige Geest zijn aangesteld. In Titus 1:5-9 staat dat Paulus Titus opdraagt om in alle steden van Kreta oudsten aan te stellen en waaraan deze moeten voldoen. Titus was een medewerker van de apostel Paulus. De aanstelling gebeurde blijkbaar door een apostel of medewerker van een apostel, (samen) met de heilige Geest. Er wordt nergens vermeld of opzieners voor het leven werden aangesteld of voor een bepaalde periode. Ook wordt nergens vermeld dat een opziener van zijn taak wordt ontheven. Als er geen voorschrift is, zal men in de gemeente dus naar wijsheid moeten handelen, in overleg met de heilige Geest. Diakenen De naam diaken is afgeleid van het Griekse woord diakonos, dat dienaar betekent. De taken van de diakenen worden nergens genoemd en ook niet hun verantwoordelijkheid of functie. Zij worden echter niet genoemd als leiders van de gemeente. Paulus noemt zichzelf in zijn brieven vaak een diaken. Maar aangezien hij apostel was, had hij leiding in de gemeente. Ook schrijft hij van medewerkers, dat die diaken waren. Gezien de genoemde hoge eisen aan diakenen, konden aan hen blijkbaar vertrouwelijke taken en verantwoordelijkheden gegeven worden. 20
7. Plan voor gemeente-ontwikkeling Voor gemeente-ontwikkeling is het verstandig om een plan te hebben. Hierdoor kun je de lijn vasthouden, die je moet gaan. Er is een doel dat je wil bereiken: de gewenste situatie. Dit is je drijfveer. Daarnaast is er een uitgangssituatie waar je rekening mee moet houden. Het plan is om van A naar B te komen. Belangrijk is om overzicht te hebben: Huidige situatie van de groep mensen De weg naar het doel Gemeente-zijn en samenkomsten, zoals de apostelen dat voorschreven en uitwerkten De uitgewerkte studies in de betreffende brochures kunnen goed van dienst zijn voor de te nemen stappen. Om tot ontwikkeling in de gemeente te komen is het belangrijk voor de betreffende mensen om hetzelfde uitgangspunt te hebben: het navolgen van Jezus en de apostelen. Jezus zei indertijd tegen de apostelen: Aan Mij is alle macht in hemel en op aarde gegeven. Ga alle volken onderwijzen en maak hen mijn discipelen; doop hen in de naam van de Vader en van de Zoon en van de heilige Geest; leer hen alles, wat Ik jullie geboden heb, te onderhouden en vast te houden. En zie, Ik ben met jullie alle dagen tot de volledige afmaking van deze wereld en van deze tijd. a a Matthéus 28:18-20 21
7. Plan voor gemeente-vorming Paulus schreef aan de Filippenzen: 9 Wat jullie geleerd en overgeleverd is, wat jullie van mij gehoord en gezien hebben: breng dat in toepassing en de God van de vrede zal met jullie zijn. b Door dit uitgangspunt vast te houden, is het goed mogelijk om te komen tot gemeente-ontwikkeling. Voor uitgebreide studies van de hoofdstukken 2 t/m 7 wordt verwezen naar website hisword.nl b Filippenzen 4:9 22
Over de auteur Na afronding van het VWO heeft Erik HBO-bedrijfseconomie gestudeerd en in latere jaren didaktiek. Hij heeft gewerkt in de accountancy, waarna hij is overgestapt naar de overheid als financieel medewerker. In de plaatselijke kerk is Erik voor een belangrijk deel betrokken geweest als zang- en muziekleider. Daarnaast nam hij deel aan de zondagse prediking. Hij is diaken en oudste geweest, en heeft enkele zendingsreizen gemaakt naar Oekraïne. Naast algemene Bijbelstudie heeft hij diverse Bijbelboeken uitgebreid bestudeerd. Van deze studies zijn diverse werken gepubliceerd. Zijn visie is om mee te werken aan nieuwe ontwikkelingen in de kerk. Stichting HisWord Ministries is door hem opgericht. Hieronder valt Uitgeverij HisWord Publishing, waar de publicaties van hem zijn ondergebracht. Andere publicaties van HisWord Publishing De apostelen, hun bediening en hun brieven Door een grondige studie van de apostolische Bijbelboeken is een bijzonder fijne studievertaling ontstaan. De tekst is uitgewerkt in helder taalgebruik, vaak met meer woorden dan gebruikelijk, soms met een toelichting. Het doel is om de inhoud van deze belangrijke geschriften zo toegankelijk mogelijk te maken voor elke lezer. Uitgebreide vertaling van de psalmen Wil je de oorspronkelijke Hebreeuwse tekst van de psalmen vertalen, dan heb je meer woorden nodig dan gebruikelijk is. In deze uitgebreide vertaling is dat gebeurd. Daarnaast zijn diverse Hebreeuwse woorden en begrippen achterin toegelicht. Door dit alles kun je de geweldige rijkdom van de psalmen heel goed tot je nemen. Engelen met een opdracht Dit is de vertaling van het belangrijke boek Angels on assignment. Hierin kun je de prachtige boodschappen lezen, die dominee Ronald Buck kreeg van onder andere de engel Gabriël. Alles draait om het geweldige werk van Jezus en hoe God hiernaar kijkt. De boodschappen zijn buitengewoon verhelderend, zeer inspirerend en bemoedigend. Het leven van Jezus Dit boek is een samenvoeging van de vier evangeliën tot één verhaal. Alle details van de vier verschillende schrijvers zijn gecombineerd, waardoor je een optimaal beeld krijgt van het leven van Jezus. De nodige korte uitleg en begrijpelijke taal maken dit werk zeer toegankelijk en informatief. Voor bestelmogelijkheden van de publicaties, zie: www.hisword.nl 23