TB Verdubbeling N33 Stikstofdepositieonderzoek Stikstofdepositie Rijkswaterstaat directie Noord-Nederland april 2012 Definitief
TB Verdubbeling N33 Stikstofdepositieonderzoek Stikstofdepositie dossier : BA5527 registratienummer : MD-AF20120226 versie : D01 Rijkswaterstaat directie Noord-Nederland april 2012 Definitief DHV B.V. Niets uit dit bestek/drukwerk mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt d.m.v. drukwerk, fotokopie, microfilm of op welke andere wijze ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van DHV B.V., noch mag het zonder een dergelijke toestemming worden gebruikt voor enig ander werk dan waarvoor het is vervaardigd. Het kwaliteitssysteem van DHV B.V. is gecertificeerd volgens ISO 9001.
INHOUD BLAD 1 INTRODUCTIE 2 2 WET EN REGELGEVING 3 3 BEREKENINGSMETHODE, AFBAKENING EN UITGANGSPUNTEN 4 3.1 Berekeningsmethode 4 3.2 Afbakening studiegebied 5 3.3 Gevoeligheidsanalyse verkeersbijdrage bedrijventerrein Assen-Zuid 7 3.4 Gevoeligheidsanalyse 130 km/uur 7 3.5 Achtergronddepositie 7 4 RESULTATEN 9 MD-AF20120226-1 -
1 INTRODUCTIE Uit het oogpunt van verkeersveiligheid en doorstroming is besloten om de N33 over het traject Assen Veendam Zuidbroek te verbreden. In de huidige situatie is er op het traject sprake van 2x1 rijbaan. In de plansituatie zal dit 2x2 rijbanen worden. De verbreding van de N33 zal gevolgen hebben voor de verkeersontwikkeling en daarmee de stikstofdepositie op de Natura2000 gebieden in de omgeving van de N33. In dit rapport worden de gebruikte rekenmethodiek en uitgangspunten bij de berekeningen besproken. Verder worden de resultaten van de stikstofdepositieberekeningen gepresenteerd. Het rapport dient als ondersteuning voor het Traject Besluit (TB) voor de verbreding van de N33. Doel onderzoek Het doel van het onderzoek is om: de stikstofdepositie in beeld brengen, als gevolg van de ontwikkeling van de N33, te bepalen op de Natura-2000 gebieden in de omgeving. De resultaten van de stikstofdepositieberekeningen dienen als input voor de ecologische studie om het effect van de toe- of afname van de stikstofdepositie op de Natura2000 gebieden te onderzoeken in het kader van het TB N33. Leeswijzer In hoofdstuk 2 is het wettelijk kader waarin de stikstofdepositie moet worden beoordeeld besproken. Vervolgens komen in hoofdstuk 3 de berekeningsmethodiek en de uitgangspunten aan bod, waarna in hoofdstuk 4 de resultaten weergegeven worden. MD-AF20120226-2 -
2 WET EN REGELGEVING Voor Natura-2000 gebieden in Nederland gelden, op basis van de Natuurbeschermingswet, instandhoudingsdoelstellingen. Dat houdt in dat het niet is toegestaan om de kwaliteit van de natuurlijke habitats te verslechteren of te verstoren. Daarbij dient opgemerkt te worden dat er geen wettelijke grenswaarden zijn t.a.v. wanneer er sprake is van een significante verslechtering van stikstofdepositiewaarden. Wel is het zo dat de Raad van State zeer kritisch is op significante verslechtering van stikstofdepositiewaarden wanneer er sprake is van een overschrijding van de kritische depositiewaarde (KDW). De kritische depositiewaarde geeft de grens waarboven het risico niet kan worden uitgesloten dat de kwaliteit van het habitattype significant wordt aangetast als gevolg van de verzurende en/of vermestende invloed van atmosferische stikstofdepositie. Met significant wordt bedoeld het in gevaar brengen van de realisatie van de instandhoudingsdoelstellingen van het gebied 1. Let wel Kritische depositiewaarden zijn geen formeel vastgelegde toetscriteria. 1 Van Dobben en Hinsbergen 2008 Overzicht van kritische depositiewaaarden voor stikstof, toegepast op habitattypen en Natura 2000 gebieden. Alterra en MNP rapport 1654 Wageningen MD-AF20120226-3 -
3 BEREKENINGSMETHODE, AFBAKENING EN UITGANGSPUNTEN In dit hoofdstuk wordt de berekeningsmethode en de afbakening van het studiegebied toegelicht. Verder worden de uitgangspunten van het stikstofdepositieonderzoek besproken. 3.1 Berekeningsmethode De depositie als gevolg van het wegverkeer is berekend met een methode die is afgeleid van Standaard Rekenmethode 2 uit de Regeling beoordeling luchtkwaliteit 2007 (PluimSnelweg 1.6). De bijdrage van het wegverkeer aan de stikstofdepositie wordt veroorzaakt door zowel de uitstoot van (stikstofoxiden) NO x als de uitstoot van (ammoniak) NH 3. Beide stoffen zijn in het onderzoek meegenomen. De methodiek bestaat globaal uit drie stappen. 1. In de eerste stap in het proces wordt op basis van het verkeersaanbod de uitstoot van NO x en NH 3 berekend. 2. De tweede stap betreft het berekenen van de concentraties met een verspreidingsmodel. In het voorliggende onderzoek is het model PluimSnelweg 1.6 gebruikt. Tevens wordt een correctie op de berekende NH 3 concentratie uitgevoerd voor het verdisconteren van het depositieverlies tijdens het transport. 3. In de derde stap wordt op basis van het ondergrondtype (LGN5 database) de effectieve depositiesnelheid bepaald. Hiermee worden de berekende en gecorrigeerde concentraties omgerekend naar depositiewaarden in mol/ha/jr. De stappen zijn figuur 1 schematisch weergegeven. Verspreidingsmodel Verkeersgegevens LGN5 Uitstoot NO x en NH 3 door verkeer Concentraties NO 2 NH 3 Depositie 1 2 3 Emissiefactoren NO x en NH 3 V dep per landgebruik per stof Figuur 1 Schematische weergave methodiek ter bepaling stikstofdepositie als gevolg van verkeer. MD-AF20120226-4 -
3.2 Afbakening studiegebied De afbakening van het studiegebied voor stikstofdepositieberekeningen is bepaald op basis van de methodiek zoals beschreven in de Instructie Rijkswegen en Natuurbeschermingswet 1998 van RWS (dd. 14 maart 2011). Concreet betekent dit dat de wegen die aan de onderstaande criteria voldoen in het onderzoek zijn opgenomen: de wegvakken van de voorgaande tot en met de eerstvolgende aansluiting op de aan te passen weg (plangebied) en aan weerszijden van dit wegvak tot 3 kilometer vanuit de meest buiten gelegen rijstroken. wegen buiten het plangebied wanneer er sprake is van toename van het wegverkeer tov referentiesituatie van meer dan 7% 2, waarvan de intensiteit meer dan 1500 mvt/etm bedraagt en wanneer de verandering als gevolg van het plan (positief of negatief) meer dan 500 mvt/etm bedraagt, wegen waarbij zich binnen een straal van 3 km Natura2000 gebieden te bevinden. HWN-wegen zijn ten minste 3 km buiten het afbakeningsgebied in de berekening opgenomen om afbrekingseffecten te voorkomen. Op basis van bovenstaande selectiecriteria worden de volgende wegen in het onderzoek meegenomen: A28: van Hooghalen tot ca. 1 km ten noorden van afslag Assen (incl. op en afritten), N33: van de aansluiting met de A28 tot enkele honderden meters oostelijk van de kruising met de N34 (incl. op en afritten), N34: van de kruising met de N33 tot en met de afslag Gieten, Grolloërstraat in Rolde. De wegen en natuurgebieden die in het stikstofdepositieonderzoek worden meegenomen staan weergegeven in figuur 2. 2 deze 7% is overgenomen uit de tabel op pag. 44 van de RWS instructie en heeft betrekking op scenario 2 (10% vrachtverkeer), deze situatie komt het beste overeen met betrekking tot de N33. MD-AF20120226-5 -
Figuur 2 Studiegebied stikstofdepositieonderzoek N33 in het kader van het TB. Op basis van de afbakening van het wegennet blijkt dat alleen de natuurgebieden Witterveld en Drentsche Aa-gebied binnen een straal van 3 km van wegen bevinden waarbinnen de veranderingen in verkeersintensiteiten dermate zijn dat toename van de stikstofdepositie niet is uit te sluiten. De omvang van het onderzoeksgebied is daarmee gelijk aan het onderzoeksgebied zoals gehanteerd in het OTB3. Het gebied waarvoor de stikstofdepositiebijdrage door het wegverkeer berekend gaat worden staat in figuur 2 weergegeven in lichtblauw. Voor dit gebied wordt de stikstofdepositiebijdrage door het wegverkeer berekend voor een grid met een oppervlakte van 1 ha (100x100 meter). Zichtjaren De Instructie Rijkswegen en Natuurbeschermingswet 1998 van RWS geeft aan dat de stikstofdepositie berekend dient te worden voor: referentiejaar (jaar van vaststelling ontwerpbesluit), 1 jaar na ingebruikname en 10 jaar na ingebruikname. In het kader van het TB N33 is het referentiejaar, conform het OTB, het jaar 2010. In het TB wordt uitgegaan van nieuwe verkeersgegevens (nieuw ten opzichte van OTB) en van de meest recente gegevens met betrekking tot emissiefactoren en achtergronddepositie. 3 OTB/MER Verdubbeling N33, Toetsing Natuurbeschermingsweg 1998 (inclusief Passende Beoordeling Natura 2000- gebieden), Movares Nederland B.V., Kenmerk BO-JC-100035305 Versie 2.0, Utrecht, 19 november 2010. MD-AF20120226-6 -
De planning is dat de verdubbelde N33 in 2015 wordt opengesteld en dat in 2016 de eerste auto s over de weg zullen rijden. 1 jaar na ingebruikname is derhalve 2016 en 10 jaar na ingebruikname zou dan 2026 moeten worden. Omdat het verkeersmodel als modelhorizon het jaar 2025 wordt voor doorkijk na realisering van het project het jaar 2025 aangehouden. 3.3 Gevoeligheidsanalyse verkeersbijdrage bedrijventerrein Assen-Zuid In de oksel van de A28 en de N33 zal het bedrijventerrein Assen Zuid worden ontwikkeld. In het kader van een gevoeligheidsanalyse is het effect van deze ontwikkeling op het verkeer en daarmee de stikstofdepositie meegenomen in de berekeningen. Hierbij is er vanuit gegaan dat in 2016 30% van het bedrijventerrein in gebruik is genomen en dat in 2025 het gehele terrein in bedrijf is genomen. Door ook de ontwikkeling van het bedrijventerrein Assen-Zuid mee te nemen wordt een worst-case scenario in beeld gebracht. De volgende situaties met bijbehorend zichtjaar zijn in dit onderzoek doorgerekend. Tabel 1. Te berekenen situaties en zichtjaren voor stikstofdepositie Assen Zuid. Situatie Zichtjaar Referentie 2010 Plan incl 30% bedrijventerrein Assen-Zuid 2016 Plan incl 100% bedrijventerrein Assen-Zuid 2025 Autonome ontwikkeling incl 30 % Assen Zuid 2016 Autonome ontwikkeling incl 100 % Assen Zuid 2025 3.4 Gevoeligheidsanalyse 130 km/uur In het kader van de mogelijke verhoging van de maximumsnelheid tot 130 km/u zijn twee aanvullende berekeningen uitgevoerd voor de plansituatie inclusief de ontwikkeling van Assen-Zuid met lokaal een maximumsnelheid van 130 km/u. De resultaten van de berekening kunnen gebruikt worden voor een gevoeligheidsanalyse ter behoeve van het TB N33. De resultaten van de berekeningen voor 130 km/u zijn niet in dit rapport opgenomen. 3.5 Achtergronddepositie Via de Grootschalige Depositiekaarten van het Planbureau voor de Leefomgeving zijn de achtergronddepositiewaarden voor stikstof in Nederland over het jaar 2015 en 2020 verkregen. Nederland is hierbij opgedeeld in een grid waarbij ieder vlak een lengte en een breedte heeft van 1 km (1*1 km vlakken). Via interpolatie is de achtergronddepositie in 2016 verkregen. In onderstaande figuur is de achtergronddepositie voor 2016 weergegeven. MD-AF20120226-7 -
Figuur 3 Achtergronddepositie in studiegebied N33. Door de in dit onderzoek berekende stikstofdepositiebijdrage te bekijken samen met de achtergrondconcentraties kan een compleet beeld verkregen worden van de stikstofdepositie op de Natura2000 gebieden in de omgeving van het plangebied van de N33. MD-AF20120226-8 -
4 RESULTATEN In onderstaande figuren zijn de resultaten van de stikstofdepositieberekeningen in beeld gebracht. De stikstofdeposities zijn de depositiebijdrage op de Natura2000 gebieden als gevolg van de verkeersemissies. De bespreking van de rekenresultaten en de effecten op natuur vindt plaats in de nota Ecologie. Figuur 4 Stikstofdepositiebijdrage voor referentiesituatie 2010. MD-AF20120226-9 -
Figuur 5 Stikstofdepositiebijdrage voor Plansituatie incl 30% ontwikkeling Assen Zuid 2016. Figuur 6 Stikstofdepositiebijdrage voor Plansituatie incl 100% ontwikkeling Assen Zuid 2025. MD-AF20120226-10 -
Figuur 7 2016.. Stikstofdepositiebijdrage voor Autonome situatie incl 30% ontwikkeling Assen Zuid Figuur 8 2016. Stikstofdepositiebijdrage voor Autonome situatie incl 30% ontwikkeling Assen Zuid MD-AF20120226-11 -
Onderstaande figuren tonen de verschilanalyse tussen de plansituatie en de autonome ontwikkeling, inclusief het bedrijventerrein Assen-Zuid. Uit de figuren blijkt dat het planeffect dicht bij de weg meer dan 5 mol N/ha/jr bedraagt maar dat in het grootste deel van het studiegebied de bijdrage van het plan ten opzichte van de autonome situatie beperkt is tot ca. 1 mol N/ha/jr of minder. Figuur 9 Verschil in stikstofdepositie in 2016 tussen Plansituatie en Autonome situatie. Figuur 10 Verschil in stikstofdepositie in 2025 tussen Plansituatie en Autonome situatie. MD-AF20120226-12 -
Laan 1914 nr. 35 3818 EX Amersfoort Postbus 1132 3800 BC Amersfoort T (033) 468 20 00 F (033) 468 28 01 www.dhv.nl
bijlage 0 MD-AF20120226-1 -