TEKSTPRODUCTIE TOM DE VRIES // FOTOGRAFIE HENK WIND EN TOM DE VRIES // TEKENWERK HENK HEUSINKVELD De 172 appartementen van de Paulinesymfonie zijn verdeeld over een langgerekt deel van 8 bouwlagen en een hoogbouwdeel van 24 bouwlagen. Het lage deel heeft brede, ondiepe appartementen met langs het spoor een dove gevel. Glazen geluidsschermen schermen de voordeur af van het geluid van het spoor. 20 // BOUWWERELD
Woongebouw De Paulinesymfonie // Locatie: Klaroenstraat, Rijswijk // Opdrachtgever: woningcorp. Vidomes // Bouwperiode: dec. 2009 dec. 2011 Geluid bepalend bij Paulinesymfonie De geluidbelasting van spoor en A4 hebben grote invloed gehad op het ontwerp van wooncomplex De Paulinesymfonie in Rijswijk. Dat geldt voor het volume, de materialisatie en detaillering. Het gebouw is tevens een geluidsscherm voor de achterliggende wijk. BOUWWERELD // 21
De naar het spoor gerichte dove gevel reduceert de geluidbelasting van 75 db naar 35 db. De gevel heeft met een open lattenstructuur, een geïsoleerd hsb-element en een binnenspouwblad van 10 cm prefab beton een totale massa van 2000 N/m 2. Op minder dan honderd meter van de plek waar het spoor van Den Haag naar Rotterdam en de rijksweg A4 elkaar kruisen, staat De Paulinesymfonie. De geluidbelasting is hier fors: ruim 75 db van het railverkeer en 65 db van het wegverkeer. Het complex met 172 appartementen en verschillende maatschappelijke ruimten, bestaat uit een langwerpig deel van 8 lagen en een hoogbouwdeel met 24 lagen. Het gebouw vervangt een acht verdiepingen hoge zaagtandflat uit de jaren vijftig. Dit was een gedateerd gebouw met 150 kleine woningen, die door de uiterst magere detaillering niet meer rendabel waren op te waarderen. Architect Eric Mathot van het Schiedamse Van Dop + Mathot architecten is al ruim tien jaar bij dit langlopende project betrokken. Op deze locatie zou de Glazen geluidsschermen in de balustrade compenseren de akoestische doorbreking van de gevel door de voordeur bouw van een aantal woontorentjes een voor de hand liggende optie zijn, ware het niet dat de te slopen flat een cruciaal ge - luids scherm was voor de achterliggende eengezinswoningen. Er is toen besloten om een nieuw geluidwerend gebouw neer te zetten in plaats van losse torentjes. Zo waren dure, aanvullende geluidwerende voorzieningen in de rest van de buurt niet nodig. Landmark en lint Het woongebouw is opgedeeld in Het Lint en De Toren. De Toren dient als landmark dat vanaf het spoor en de snelweg het begin van Rijswijk markeert. Het langwerpige deel is opgevat als een voortzetting van de aangrenzende woningbouw met tweelaagse eengezinswoningen en vierlaagse portiekflats. Architect Mathot: We hebben die verdeling hier op elkaar gestapeld. Om de benodigde (geluidwerende) hoogte te bereiken, zijn daarbovenop nog in architectuur afwijkende maisonnettes als dakwoningen geplaatst. Breed en ondiep Het complex is aan de geluidbelaste zijde ontworpen met zogenoemde dove gevels. Dat betekent een hoge geluidwerende isolatie en in principe geen te openen delen. Met name in Het Lint leidde dit tot bijzondere woningplattegronden. Om de woonen slaapvertrekken niet aan de geluidbelaste zijde te situeren, is 22 // BOUWWERELD
De glazen oostgevel van de woontoren is iets weggedraaid. Het zinken kader schermt de glasgevel voldoende af van het geluid. De westgevel van de hoogbouw heeft driehoekige erkers. Daardoor ontstaat een geluidluwe zijde, waarin een raam is opgenomen. gekozen voor een brede en relatief ondiepe plattegrond, met aan de spoorzijde een galerijontsluiting. Aan deze dove zijde zijn ook de keuken, de sanitaire ruimten en een meter- en regelkast gesitueerd. Om de akoestische doorbreking van de gevel te compenseren, is er voor iedere voordeur een glazen geluidsscherm in de balustrade opgenomen. Maat en detaille - ring hiervan zijn zorgvuldig ontworpen en berekend op geluid - werende kwaliteiten. Zo mocht de open aansluiting aan bovenen onderzijde van het scherm maximaal 30 mm groot zijn. De heldere gelaagde glasplaten met een dikte van 8 mm (4-0,76-4) zijn onderling met peesrubbers dichtgezet. De gevel zelf is voorzien van een akoestisch lattenwerk met open voegen, waarachter een geïsoleerd hsb-element en een 10 cm dikke prefab betonwand zit (12 cm t.p.v. de kopgevel van de toren). De totale constructie weegt 2000 N/m 2, waarmee de benodigde geluidwering van 40 db wordt bereikt. Drie oplossingen De woontoren wordt aan drie zijden belast met een overdosis geluid. De vertrekken die gelegen zijn aan de zijde die naar het spoor gericht is, hebben geen te openen ramen. De vaste vensters hebben hier glas (12-15-4.4.2) van type Climalit 36/43 van Saint Gobain, met een geluidwering van 36,1 db. Deze ver - trekken zijn in het plan als niet-benoemde ruimten opgenomen. Omdat in de praktijk de ruimte uiteraard wel gebruikt wordt, is hier wel een aansluiting op het WTW-ventilatiesysteem gemaakt. Aan de kop van het project richt de oostgevel zich niet alleen naar het spoor maar ook naar de snelweg. De geheel in glas uitgevoerde gevel is iets van het spoor weggedraaid. Rondom is de gevel omgeven door een kader dat gevormd wordt door de doorlopende zijgevels. Uit berekeningen bleek dat met het dertig centimeter langer maken van de gevel langs het spoor, er voldoende geluid van de glasgevel wordt weggehouden om zo buiten de eis van een dove gevel te vallen. Met dik glas (als het eerder genoemde vaste glas) en dubbele sponningen kunnen hier nu te openen geveldelen gemaakt worden. Voor de ramen in de westgevel die boven Het Lint uitsteekt, is een andere oplossing gekozen. Deze zijn vormgegeven als een doorgaande verticale strook van erkers met een driehoekige plattegrond. Aan de geluidluwe zijde hiervan kon een naar binnen draaiend raam worden geplaatst. Alle woningen in De Toren alsook de dakwoningen in Het Lint hebben een loggia. Vanwege de geluidbelasting zijn deze buitenruimten over de volle breedte afsluitbaar gemaakt met een vouwpui. BOUWWERELD // 23
Projectgegevens // Locatie: Klaroenstraat, Rijswijk // Opdrachtgever: woningcorporatie Vidomes, Rijswijk, vidomes.nl, paulinesymfonie.nl // Ontwerp: Van Dop + Mathot architecten (VD+M), Schiedam, vdmarchitecten.nl // Uitvoering: Waalbouw, Vlaardingen, waal.nl // Akoestisch adviseur: Raadgevende Ingenieurs Cauberg-Huygen, Rotterdam, chri.nl // Bouwkosten: 26.150.000 euro // Bouwperiode: december 2009 december 2011 Niet benoemde ruimte Geluidwerend glasscherm Galerij De Toren Te openen glaspui Het Lint Te openen glaspui (t.p.v. aansluiting Het Lint op De Toren) 1:500 Stalen leuning Geluidscherm glas, verticale naden gedicht met peesrubbers Alu glasprofiel 28x34mm Stelruimte max. 15mm ivm geluidseis Drukvaste afdichting Kitvoeg op rugvulling Afvoerbuisje 2 Voordeur 27kg/m ivm geluids eis Prefab balkonplaat Stelruimte max. 18mm ivm geluidseis Alu glasprofiel 28x34mm Betonconsole Geluidsabsorberende plafondplaat op regelwerk Houten delen, verticaal en sterk ventilerend Regelwerk Folie WKDD zwart Isolatie systeemrol 28mm Isolatie systeemboard 170mm Dampremmende laag Binnenspouwblad prefab beton 100mm Dragende gevel, gietbeton, 250mm Gipsvezelplaat Multiplex 22mm Dragende gevel, gietbeton, 250mm Houten gevelconstructie, 2 Rc 4,0m K/W Zinkpanelen met horizontale felsnaden 300 210 Prefab beton gevelband 600 210 Baluster 1:20 24 // BOUWWERELD