Hbo-opleiding theologie

Hbo-opleiding theologie Studiegids 2012-2013 Pastoraal werk

Voorwoord De HBO-opleiding Theologie van de Gereformeerde Gemeenten is een vierjarige theologieopleiding met drie varianten, nl. de GL-variant (= opleiding tot godsdienstleraar), de PW-variant (= opleiding tot pastoraal werker) en de Algemene variant. De GL-variant is als erkende opleiding ondergebracht in het Centraal Register Opleidingen Hoger Onderwijs. De PW-variant was geaccrediteerd tot 31 augustus 2011 voor degenen die vóór 31 december 2005 ingeschreven stonden als student PW. Studenten die zich na die datum hebben ingeschreven, verkrijgen een getuigschrift dat binnen de Gereformeerde Gemeenten volledig erkend is. Binnen de CGO-opleiding wordt enerzijds theoretische kennis van hoog niveau aangereikt, terwijl anderzijds de voor het latere beroep noodzakelijke competenties aan de orde komen. De theoretische kennis die aangereikt wordt, heeft een duidelijke verbinding met het latere beroep. De CGO-docenten leggen binnen de colleges verbindingen met de beroepspraktijk. Zo zijn de colleges zodanig opgezet dat deze als voorbeeld kunnen dienen voor het onderwijs aan groepen en wordt bij elke module aangegeven wat deze betekent voor het latere beroepenveld. Daarnaast is er met name bij de praktische vakken aandacht voor de competenties die nodig zijn in het beroepenveld. De GL-studenten volgen, naast de vaktheoretische colleges, een algemeen pedagogischdidactisch programma, samen met de studenten van de lerarenopleiding van Driestar Hogeschool. De CGO verzorgt de vakinhoudelijke vorming en vult het door Driestar Hogeschool verzorgde pedagogisch-didactische programma aan met vakspecifieke didactiek en pedagogiek. We hopen dat de Heere het onderwijs dat gegeven wordt op de CGO wil gebruiken tot uitbreiding van Zijn koninkrijk. Capelle a/d IJssel, juni 2012 W.M. van der Wilt, directeur

Inhoudsopgave 1.1 Naam en grondslag... 2 1.2 Bestuur... 2 1.3 Studieleiding en administratie... 2 1.4 Doelstelling... 2 1.5 Examencommissie... 3 1.6 Commissie van Beroep... 3 1.7 Afwijkende gevallen... 3 2. Inschrijving, toelating en uitschrijving... 4 2.1 Inschrijving en toelatingsvoorwaarden... 4 2.2 Vooropleiding... 4 2.3 Nederlands... 4 2.4 Aanvraag hoger studiejaar... 4 2.5 Aanvragen vrijstellingen... 4 2.6 Kosten... 5 2.7 Adreswijzigingen, verandering van studievariant en stopzetting studie... 5 2.8 Studieboeken... 6 2.9 Tegemoetkoming studiekosten... 6 2.10 De colleges... 6 3. Communicatie... 7 3.1 Informatie via de website en e-mail... 7 3.2 Informatie over de studievoortgang... 7 3.3 Groepsvertegenwoordigers... 7 3.4 Opleidingscommissie... 7 4. Inrichting van de studie... 9 4.1 Algemeen... 9 4.2 Beroepsbeeld... 9 4.3 Competentiegerichte opleiding... 10 4.4 Samenhangend programma... 10 4.5 Studiebelasting... 10 4.6 Introductiecolleges... 11 4.7 Propedeuse... 11 4.8 Hoofdfase... 11 4.9 Afstudeerfase... 12 4.10 Stage... 12 4.11 Studieadvies... 12 4.12 Keuzes... 13 4.13 Studiebegeleiding... 13 4.14 Kwaliteitszorg en kwaliteitsbewaking... 13 4.15 Diploma-uitreiking... 14 4.16 Overzicht vakken/credits... 14 4.17 Keuzevakken... 16 4.18 Rooster CGO... 16 4.19 Vakantieperiode... 16 5. Docenten... 17 6. Aanvullende informatie... 20 Studiegids PW 2012-2013 1

1. Over de hbo-opleiding theologie 1.1 Naam en grondslag De letters CGO staan voor Cursus Godsdienst Onderwijs, uitgaande van de Gereformeerde Gemeenten. De CGO baseert zich in haar opleiding op de Heilige Schrift en de Drie Formulieren van Enigheid, zoals deze vastgesteld zijn op de Nationale Synode van Dordrecht in 1618-1619. De door de CGO opgeleide godsdienstleraar of kerkelijk pastoraal werker ontleent aan deze grondslag zijn uitgangspunten. Dit is de basis van zijn handelen. Bestuur en personeel behoren tot de Gereformeerde Gemeenten. De personeelsleden zijn verplicht het onderwijs gestalte te geven vanuit de hier beschreven grondslag. 1.2 Bestuur Het bestuur van de Cursus Godsdienstonderwijs is thans als volgt samengesteld: ds. A. Schreuder, voorzitter; ds. J.J. van Eckeveld, tweede voorzitter; ds. M. Karens, secretaris; drs. M.W. van Winkelen mba, penningmeester. Overige bestuursleden zijn: mr. M. Hoek, dr. G. van der Hoek, drs. J. Otte, mr. A.L. Plomp. en dr. S.D. Post. 1.3 Studieleiding en administratie De algemene leiding van de vierjarige opleiding theologie op hbo-niveau berust bij de directeur, de heer W.M. van der Wilt, Paradijsselpark 21, 2904 PA Capelle a/d IJssel, tel. 010-451 05 60, e-mailadres: wmvanderwilt@cgo.nu. Voor alle zaken betreffende de voortgang van de studie kunnen studenten contact opnemen met de adjunct-directeur / studieleider, drs. J. van Mourik, Odinstraat 35, 4421 LH Kapelle, tel. 0113-34 44 07, e-mailadres: jvm@cgo.nu. Secretaresse Adreswijzigingen, mededelingen wat betreft het stoppen met de studie, opgave van studierichting of keuzevakken kunt u schriftelijk of telefonisch doorgeven aan de secretaresse, mevr. J.C.M. Romijn-van Dijk, Klaproos 70, 4421 ML Kapelle, tel. 0113-34 23 56, e-mailadres: secretariaat@cgo.nu. Financiële administratie Het innen van de cursusgelden is uitbesteed aan het Kerkelijk bureau te Woerden. Voor technische vragen over betalingen kunt u daar terecht. Tel. 0348-48 99 00, e-mailadres: kbgg@cbgg.nl. Vragen over het in rekening gebrachte bedrag kunt u per e-mail stellen aan de secretaresse. 1.4 Doelstelling Het doel van de hbo-opleiding van de CGO is: godsdienstdocenten en brede kerkelijk pastoraal werkers opleiden die de Bijbel erkennen als het onfeilbare Woord van God en de Drie Formulieren van Enigheid onderschrijven, als daarop gegrond. De GL-variant is een door de overheid erkende opleiding die afgerond wordt met het diploma bachelor of education. Een geaccrediteerde opleiding voor godsdienst-pastoraal werk wordt afgerond met het diploma bachelor of theology. Studiegids PW 2012-2013 2

1.5 Examencommissie Binnen de opleiding is een examencommissie aangesteld. Deze wordt bemand door de docenten die het onderwijs verzorgen. De taken, bevoegdheden en de werkwijze van deze examencommissie zijn uitgewerkt in het Onderwijs- en Examenreglement, zoals te vinden op de website. Berichten voor de examencommissie kunnen worden verzonden aan het secretariaat van de CGO: secretariaat@cgo.nu. 1.6 Commissie van Beroep Bij een meningsverschil tussen een student en een docent over de waardering van het werk van die student, doet de examencommissie een uitspraak. Is één van beide partijen het met deze uitspraak niet eens, dan kan de betrokkene in beroep gaan bij de Commissie van Beroep, die door het bestuur is ingesteld. Deze commissie bestaat uit de volgende bestuursleden: ds. J.J. van Eckeveld, mr. A.L. Plomp en ds. M. Karens, één van de leden van het management en een docent, zijnde niet de docent met wie sprake is van een meningsverschil. 1.7 Afwijkende gevallen In gevallen waarin deze studiegids niet voorziet, beslist het bestuur. Studiegids PW 2012-2013 3

2. Inschrijving, toelating en uitschrijving 2.1 Inschrijving en toelatingsvoorwaarden Studenten die instemmen met de grondslag van de CGO, dan wel deze grondslag respecteren, worden toegelaten tot de GL-, respectievelijk PW- of AV-opleiding, mits zij voldoende vooropleiding aan kunnen tonen. In sommige gevallen kan toelating afhankelijk zijn van een gesprek met de directie. Bij de inschrijving moeten de studenten een gewaarmerkte kopie van hun hoogst behaalde diploma insturen, evenals een pasfoto en een kopie van een identiteitsbewijs. 2.2 Vooropleiding Naast de in 2.1 vermelde voorwaarden moet de student, om toegelaten te worden tot de PWvariant, beschikken over een van de volgende certificaten: - een wo- of hbo-diploma; - het vwo-diploma; - het havo-diploma; - een diploma Middelbaar Beroepsonderwijs op minimaal niveau-4. Bij onvoldoende vooropleiding is het mogelijk een toelatingsexamen af te leggen, mits de student de leeftijd van 21 jaar heeft bereikt. Het toelatingsexamen bestaat uit drie onderdelen: een toets Nederlands, een geschiktheidsonderzoek voor het beroepenveld en een vaktoets theologie. Dit onderzoek kost ongeveer 100,--. Als toelating volgt, wordt de helft van dit bedrag in mindering gebracht op het lesgeld van het eerste cursusjaar. Als twee van de drie onderdelen voldoende zijn, kan de student toegelaten worden. Studenten die de B-cursus van de CGO hebben afgerond, behoeven geen vaktoets theologie af te leggen. 2.3 Nederlands Hbo-studenten moeten de Nederlandse taal op voldoende niveau beheersen. Daarom moeten alle studenten in september een toets afleggen. De toets maakt deel uit van de propedeuse en moet met een voldoende afgesloten worden. De student mag de toets drie keer maken. De toets wordt afgenomen in september en januari. Na de derde onvoldoende kan de student de studie niet voortzetten. Als de toets voldoende is, wordt dat aangetekend in het cijferprogramma. Studenten die een onvoldoende halen, kunnen tegen betaling bijles krijgen. 2.4 Aanvraag hoger studiejaar Indien een aspirant student, niet vallend onder hetgeen vermeld is in 2.3, om toelating verzoekt tot een hoger studiejaar dan het eerste, zal hij, indien tevens wordt voldaan aan het gestelde in 2.1 en 2.2, slechts tot dat hogere studiejaar worden toegelaten, indien na onderzoek blijkt dat hij het onderwijs in het aangevraagde, hogere studiejaar met voldoende resultaat zal kunnen volgen. Een dergelijk verzoek loopt altijd via de examencommissie. 2.5 Aanvragen vrijstellingen Vrijstellingen moeten schriftelijk worden aangevraagd via de secretaresse. Vrijstellingen kunnen per cursusjaar of meteen bij inschrijving aangevraagd worden. Het vrijstellingsformulier (dat te vinden is op de CGO-website) moet opgestuurd worden naar het secretariaat. De vrijstellingsaanvraag dient vergezeld te zijn van kopieën van diploma's, cijferlijsten, certificaten en een overzicht van de bestudeerde stof. Vrijstellingen worden alleen Studiegids PW 2012-2013 4

gegeven als de student zowel vakinhoud als beoordeling op gewaarmerkt papier kan bewijzen. Het secretariaat stuurt de bescheiden door naar de betreffende vakdocent, die een advies over de vrijstellingen moet geven. Het ingevulde aanvraagformulier, vergezeld van dit advies, wordt in bespreking gegeven bij de examencommissie. Deze beoordeelt de aanvraag. De examencommissie vergadert, indien noodzakelijk, in de maanden september, november, maart en mei. Vrijstellingsaanvragen dienen 21 dagen, voorafgaand aan de eerste van genoemde maanden, binnen te zijn bij de secretaresse. De student ontvangt per e-mail bericht van het al dan niet verlenen van de aangevraagde vrijstelling. Wanneer een student kan aantonen dat hij voor meerdere vakken in aanmerking komt voor vrijstellingen, kan hij in overleg met de examencommissie een verkort programma afspreken. 2.6 Kosten Het voor het cursusjaar 2012-2013 te betalen collegegeld is vastgesteld op 965,--. Echtparen krijgen 100,-- korting per persoon, ongeacht welke variant gevolgd wordt. Betaling vindt plaats na ontvangst van een acceptgiro. Studenten die in termijnen willen betalen, kunnen een aanvraag indienen via het secretariaat. Studenten die afstuderen voor 1 september, behoeven geen collegegeld te betalen voor het dan ingaande cursusjaar. Studenten die afstuderen of uitschrijven tussen 1 september en 31 december zijn de helft van het collegegeld schuldig. 2.7 Adreswijzigingen, verandering van studievariant en stopzetting studie Adreswijziging Wanneer een student verhuist, dient de wijziging van het adres zo snel mogelijk schriftelijk doorgegeven te worden aan de secretaresse. Ook een nieuw e-mailadres moet zo spoedig mogelijk worden gemeld aan het secretariaat. Verandering van studievariant Verandering van studievariant moet u aanvragen via het formulier Wijzigings- en keuzeformulier, dat op de website www.cgo.nu is te vinden. De overschrijving naar een andere studievariant kan in overleg met de studieleider alleen per 1 september en per 1 januari. Een overstap naar een andere variant kan leiden tot een gedeeltelijke restitutie van het collegegeld. Anderzijds kan een dergelijke overstap ook leiden tot een verhoging van het collegegeld. Beëindiging studie Voor hen die de studie voortijdig beëindigen, geldt dat uitschrijving uitsluitend mogelijk is door het invullen van het uitschrijfformulier, dat op de website te vinden is. Het uitschrijfformulier moet toegezonden worden aan het secretariaat. Alleen als u voor 1 januari schriftelijk aangeeft met de studie te stoppen, is restitutie van de helft van het verschuldigde collegegeld mogelijk. Graag vernemen wij van u waarom u de studie beëindigt. Wij verzoeken u daarom altijd het exitformulier in te vullen. Dit formulier is te vinden op de website. Zolang wij geen officiële uitschrijving van u ontvangen hebben, blijft u verplicht het collegegeld te betalen, ook als u geen colleges volgt. Studiegids PW 2012-2013 5

De secretaresse zorgt ervoor dat wijzigingen van adres, telefoonnummer, e-mailadres of tussentijdse uitschrijvingen gemeld worden aan docenten, groepsvertegenwoordigers en cursusleiding. 2.8 Studieboeken De boekenlijst is te vinden op de site van de CGO: www.cgo.nu. Los daarvan ontvangt u aan het einde van ieder studiejaar een bestellijst via uitgeverij Den Hertog te Houten. U kunt dit bestelformulier ook downloaden via de website. Bij een tijdige bestelling worden de boeken vóór de aanvang van het nieuwe cursusjaar per post thuis bezorgd. 2.9 Tegemoetkoming studiekosten Studiekosten die u maakt ter verbetering van uw financieel-economische positie of voor het behoud van uw beroepspositie zijn aftrekbaar als buitengewone lasten voor de belastingen. Deze kosten gelden het cursusgeld, de aanschaf van studiemateriaal, maar ook de afschrijving van bijvoorbeeld een computer. Zij die zelf geen inkomen hebben, kunnen de kosten als buitengewone lasten op het inkomen van hun eventuele echtgeno(o)t(e) in mindering brengen. Bij de belastingdienst is een folder buitengewone lasten op aanvraag verkrijgbaar. Meer informatie kan worden verkregen via de (gratis) belastingtelefoon (tel. 0800-0543). Lerarenbeurs en studiebeurs Docenten die al een onderwijsbevoegdheid hebben, kunnen een lerarenbeurs aanvragen voor het volgen van een erkende hbo-opleiding. Als de PW-opleiding geaccrediteerd wordt in mei, geldt de lerarenbeurs ook voor deze opleiding. Zie voor meer informatie de site www.duo-ibgroep.nl. 2.10 De colleges Het rooster met daarop de lesdata en de plaatsing van de vakken en tentamens wordt aan het einde van ieder cursusjaar uitgereikt aan de studenten, maar is ook te vinden op de website: www.cgo.nu. De lessen van de CGO worden op maandag- en woensdagavond gegeven in het Driestar College te Gouda, Ronsseplein 1. Telefoon: 0182-69 16 91. Lestijden: eerste uur : 19.15-20.30 uur pauze : 20.30-20.50 uur tweede uur : 20.50-22.05 uur De tentamens worden zoveel mogelijk gepland in het eerste college-uur. Als het grote tentamens betreft, begint het college een kwartier eerder. Dit wordt duidelijk aangegeven op de website. De directie van het Driestar College heeft ons meegedeeld dat het verboden is te parkeren buiten de vakken. Dit betekent dat er niet geparkeerd mag worden voor de ingang, langs het water tegenover de ingang en op het plein tegenover het gebouw waar de colleges gegeven worden. De reden hiervoor is dat in geval van calamiteiten, zoals bijvoorbeeld brand, de hulpdiensten zonder problemen bij de gebouwen moeten kunnen komen. Wij verzoeken u als management dringend om aan dit verzoek gehoor te geven. Er is voldoende parkeerruimte buiten het Driestarterrein aan de overkant van de weg. Laat geen waardevolle spullen achter in uw geparkeerde auto! Studiegids PW 2012-2013 6

3. Communicatie 3.1 Informatie via de website en e-mail Voor de informatievoorziening maakt de CGO gebruik van haar website www.cgo.nu en van de mailcirkels. Individuele informatie wordt zoveel mogelijk per e-mail doorgegeven. Van de website kan de student alleen goed gebruik maken als deze een inlogcode heeft. Aan het begin van het cursusjaar krijgt iedere eerstejaars student een gebruikersnaam en inlogcode. Op de homepage van de website kunt u de laatste roosterwijzigingen vinden. In principe staan elke woensdag om 15.00 uur de laatste roosterwijzigingen vermeld. Op de website vindt u verdere informatie over de cursusleiding, het secretariaat, de vakdocenten en de modules. 3.2 Informatie over de studievoortgang Studenten ontvangen na inschrijving een inlogcode waarmee de behaalde cijfers online te raadplegen zijn. De studenten wordt geadviseerd in de gaten te houden of de behaalde cijfers juist zijn ingevoerd door de secretaresse en de docenten. Verkeerd ingevoerde cijfers moeten zo spoedig mogelijk gemeld worden bij de secretaresse. De adjunct-directeur, drs. J. van Mourik, e-mail: jvm@cgo.nu, kan benaderd worden over allerlei zaken betreffende het rooster, de stages, de cijferadministratie, etc.. Het heeft de voorkeur dit per e-mail te doen. In principe worden e-mails binnen vijf werkdagen beantwoord. Als een student een wat uitgebreider gesprek wil hebben met één van de leden van de directie, moet een afspraak gemaakt worden voor een moment tijdens een college-avond. 3.3 Groepsvertegenwoordigers Elk leerjaar worden in de maand september vanuit de groep eerstejaars studenten twee groepsvertegenwoordigers aangesteld: één, behorend tot de GL-studentengroep en één, behorend tot de PW-/AV-studentengroep. Zij worden gekozen voor vier jaar en treden af op het moment dat zij niet langer deel uitmaken van de studentengroep waardoor zij werden gekozen. Als een groepsvertegenwoordiger aftreedt, voordat de termijn van vier jaar verlopen is, organiseert de overblijvende groepsvertegenwoordiger in zijn jaargroep een verkiezing. Tussentijds gekozen groepsvertegenwoordigers maken de zittingsperiode van een eerder afgetreden groepsvertegenwoordiger vol. De groepsvertegenwoordigers vertegenwoordigen de groep naar docenten en management en eventueel naar het bestuur. Zij hebben daarnaast zitting in de opleidingscommissie. De taken van de groepsvertegenwoordiger zijn te vinden op de website. 3.4 Opleidingscommissie De opleidingscommissie is een adviesorgaan vanuit de geleding van de studenten. De groepsvertegenwoordigers vormen de leden van deze commissie. Er zijn twee opleidingscommissies: één voor en vanuit de GL-opleiding en één voor en vanuit de PW-opleiding. De opleidingscommissie kiest uit haar midden een 1 e en een 2 e secretaris. De commissie vergadert twee keer per jaar: één keer met alle leden en één keer apart met alleen de GL- c.q. PW-leden. Indien noodzakelijk worden, op verzoek van de studenten, extra vergaderingen belegd. Studiegids PW 2012-2013 7

Aan het begin van het cursusjaar worden de vergaderdata vastgesteld. De agenda wordt in onderling overleg vastgesteld. De directeur of de adjunct-directeur is aanwezig bij de vergaderingen. Eén van hen zit de vergaderingen voor. De opleidingscommissie heeft een adviserende functie. Deze adviezen betreffen alle facetten van de opleiding. Een belangrijk onderwerp is de kwaliteitszorg. Binnen de opleidingscommissie worden in ieder geval de module-evaluaties jaarlijks besproken. Verder worden zaken besproken als toetsing, voorwaarden en organisatie van herkansingen, bindend studieadvies, etc.. Ook wordt het lopende studiejaar geëvalueerd. Het verslag van de vergaderingen wordt besproken in de docentenvergadering. Studiegids PW 2012-2013 8

4. Inrichting van de studie 4.1 Algemeen De studieduur van de volledige opleiding is vier jaren. De opleiding heeft het karakter van begeleide zelfstudie. Buiten de colleges om wordt veel van de studenten verwacht. De lessen worden voornamelijk op woensdagavonden gegeven. Het betreft in de eerste drie cursusjaren zo n dertig woensdagavonden per jaar. Daarnaast wordt een aantal colleges voor de praktische vakken op maandagavond gegeven. Totaal kunnen dat tien maandavonden per jaar zijn. De PW-variant De pastorale variant is een niet door de overheid erkende opleiding op hbo-niveau. De PWstudenten volgen, samen met de studenten van de GL-variant, het basisprogramma. De PWstudenten volgen daarnaast nog een aantal op het latere beroepenveld georiënteerde vakken. Aan het einde van het eerste jaar moeten de studenten een keus maken voor de PW-variant, de GL-variant of de Algemene variant. Als PW-studenten de GL-variant gaan volgen, hebben zij een achterstand wat betreft de praktische vakken. Vanaf het tweede jaar volgen de PW-studenten, naast het basisprogramma, de beroepsgerichte vakken en intervisiecolleges. Bij de beroepsgerichte vakken worden veel praktische opdrachten opgegeven. Binnen instellingen die werken vanuit een gereformeerde grondslag staat de PW-variant bekend als een goede, praktijkgerichte opleiding voor betrekkingen in pastoraat, evangelisatie, zending en jeugdwerk. Met de deputaatschappen Zending en Evangelisatie van de Gereformeerde Gemeenten zijn samenwerkingsafspraken gemaakt. 4.2 Beroepsbeeld Beroepsbeeld godsdienst-pastoraal werker Voor het beroepsbeeld van de (kerkelijk) pastoraal werker oriënteert de CGO zich op het landelijk ontwikkelde document Een professional met diepgang, competenties voor de hbotheoloog dat vastgesteld is in maart 2012. Dit document beschrijft de competenties die een breed opgeleide (kerkelijk) pastoraal werker moet hebben om goed te kunnen functioneren. Deze competenties komen vooral aan de orde bij de praktische vakken, in de intervisies en bij de stages. Daarnaast oriënteert de CGO zich op de SBL-competenties. Dit zijn competentiebeschrijvingen die vastgesteld zijn door de Stichting Beroepskwaliteit Leraren. Deze competenties hebben vooral betrekking op bekwaamheden die nodig zijn voor het omgaan met en het onderwijzen van jongeren. De brede (kerkelijk) pastoraal werker moet in staat zijn mensen te begeleiden bij hun levensvragen. Dit vereist allerlei vaardigheden die aangeleerd kunnen worden, maar vraagt ook innerlijke bewogenheid (attitude). In de visie van de CGO kan een brede (kerkelijk) pastoraal werker zijn werk uitsluitend doen vanuit een innerlijke betrokkenheid op God en Zijn Woord. Het terrein van de pastoraal werker is breed. Daarom leidt de CGO de studenten op voor een breed beroepenveld. Dat maakt dat de afgestudeerde pastoraal werker op verschillende terreinen inzetbaar is. Om aan de voorkeuren van de studenten tegemoet te komen, kan de student in het derde en vierde jaar een aantal vakken kiezen die gericht zijn op een deel van het Studiegids PW 2012-2013 9

brede beroepenveld van de (kerkelijk) pastoraal werker. De studenten kunnen verder invulling geven aan hun voorkeur tijdens de stage van het derde en vierde jaar. 4.3 Competentiegerichte opleiding Om de PW-studenten zich de verschillende competenties eigen te laten maken, volgen de studenten, naast de colleges in de theoretische vakken, ook meer praktische colleges met de daaraan gekoppelde stage-opdrachten. Competentiegericht opleiden betekent dat binnen de opleiding zelfverantwoordelijkheid, zelfsturing en ontwikkeling van lerend vermogen centraal staan. Daarbij is het portfolio een belangrijk instrument. Daarom begint iedere student vanaf het eerste jaar met het aanleggen van een portfolio. Dit is een verzameling documenten waaruit duidelijk wordt hoe de student planmatig werkt aan het bereiken van de startcompetenties voor het latere beroep. Het portfolio maakt deel uit van een elektronische leeromgeving waarin ook de stageactiviteiten een plaats hebben. Stageverslagen en reflecties, intervisieverslagen, maar ook ervaringen in het vrijwilligerswerk en in het dagelijks beroep kunnen hierin een plaats hebben. Tijdens de meer praktische colleges, maar ook tijdens de stages, wordt gereflecteerd op het geleerde en worden praktijkervaringen uitgewisseld en besproken. De docenten die de theoretische vakken geven, behandelen tijdens de collegeavonden bepaalde thema's uit hun vakgebied en geven adviezen die helpen bij het bestuderen van de opgegeven literatuur. Tijdens de colleges wordt regelmatig de verbinding gelegd met het beroepenveld waarvoor wordt opgeleid en wordt het gebruik van competenties bewust gemaakt en geoefend. Verder worden casussen behandeld, die het aangrijpingspunt in de beroepspraktijk hebben en worden diverse werkvormen ingezet, die in het beroepenveld bruikbaar zijn. 4.4 Samenhangend programma De CGO streeft ernaar een samenhangend programma aan te bieden. Om dit te bereiken hanteren we binnen de opleiding, zoals genoemd, als gemeenschappelijk uitgangspunt het concept van het competentiegericht opleiden. Het competentiegericht opleiden is voor de PWstudenten met name merkbaar in de colleges van de praktische vakken. Praktische vakken, stageactiviteiten, portfolio en intervisie zorgen voor een goed geïntegreerde voorbereiding op het latere beroep. De PW-ers oefenen hun competenties vooral tijdens de stage. Reflectie heeft een plaats in het portfolio en bij de intervisie. Het is daarom noodzakelijk dat de stage gespreid gevolgd wordt. Alleen dan worden theorie en praktijk goed gekoppeld. 4.5 Studiebelasting De studie is zo opgezet dat deze in vier jaren is af te ronden. Het hangt echter sterk af van de gevolgde vooropleiding, de motivatie en het doorzettingsvermogen van de student of dit ook werkelijk lukt. Alhoewel het om een deeltijdopleiding gaat, moet de zwaarte van de opleiding, zeker voor studenten met een volledige baan, niet worden onderschat. De studiebelasting voor de PW-variant is 60 studiepunten of credits per jaar. Dit komt overeen met 1680 studiebelastingsuren. Dit is inclusief deelname aan de colleges, tentamens en stage. De CGO heeft veel studenten die al een hbo-of wo-opleiding afgerond hebben. Zij hebben beduidend minder uren nodig. Studiegids PW 2012-2013 10

Kunnen organiseren, doorzetten en discipline opbrengen zijn belangrijke voorwaarden voor het welslagen van de studie. Aan de andere kant leert de ervaring ook dat de gemotiveerde cursist deze vaardigheden juist tijdens de opleiding snel ontwikkelt. De tentamens worden zodanig over het cursusjaar gespreid, dat piekbelasting zoveel mogelijk wordt voorkomen. 4.6 Introductiecolleges Aan het begin van het eerste cursusjaar wordt een introductiecollege gegeven. Tijdens dit college vertellen de studenten iets over zichzelf aan de groep en worden ze wegwijs gemaakt binnen de opleiding. Tevens wordt aandacht besteed aan het mentoraat en aan het bindend studieadvies. Een deel van dit college bestaat uit het geven van voorlichting over de keuze die aan het einde van het eerste studiejaar gemaakt moet worden voor de PW-, de GL- dan wel de AV-variant. Ook wordt er uitleg gegeven over de stages in het eerste leerjaar. Tijdens het tweede college wordt ingegaan op de plaats van de verschillende vakken in de studie en op de samenhang die er is tussen de vakken. Verder wordt ingegaan op het beroepsprofiel en de competenties waaraan gewerkt wordt. 4.7 Propedeuse In het eerste cursusjaar worden de studenten ingeleid in de verschillende vakken die zij gedurende de studie zullen krijgen. Verder wordt inzicht gegeven in het werken aan competenties en leren de studenten hoe zij moeten werken aan hun portfolio. De stages in het eerste jaar zijn oriënterend. Dit betekent dat er vooral oriëntatie- en observatieopdrachten uitgevoerd moeten worden. Deze opdrachten helpen de student een goed beeld te krijgen van de competenties, die kerkelijk pastoraal werkers in hun dagelijks werk nodig hebben. Tijdens het eerste jaar worden er ook zes colleges werkveldverkenning verzorgd om de student een idee te geven in welke richting hij zich wil gaan ontwikkelen. Werkstuk PW-studenten In het eerste leerjaar moet elke PW-student zelfstandig een werkstuk maken voor het vak Pedagogiek, waarin de student blijk geeft zich in te kunnen leven in de leefwereld van jongeren in de leeftijd van 12 tot 18 jaar. Dit werkstuk moet ingeleverd worden bij de docent Pedagogiek en wordt door hem becijferd. 4.8 Hoofdfase Het tweede en derde cursusjaar, maar ook een deel van het vierde jaar, vormt de hoofdfase. In deze fase worden kennis en vaardigheden verdiept en krijgt het verwerven van een professionele beroepshouding (attitude) veel aandacht. Meer dan in de propedeusefase wordt in deze periode al veel zelfstandigheid van de student verwacht. De opdrachten, die in de praktijk uitgevoerd worden door PW-studenten onder toezicht van een ervaren beroepsbeoefenaar, krijgen een plaats in het portfolio. Binnen m.n. de praktische vakken die de studenten volgen en de intervisiecolleges is veel aandacht voor de bespreking van de werkveldervaringen. De vakken die de PW-ers volgen, krijgen in de loop van de opleiding een steeds sterkere oriëntering op het beroepenveld. In het derde en vierde jaar kiezen de studenten naast de algemene pastorale vakken nog enkele vakken die specifiek gericht zijn op delen van het beroepenveld. Studiegids PW 2012-2013 11

4.9 Afstudeerfase Als een student 180 credits heeft verzameld, kan hij aan de afstudeerfase beginnen. Deze bestaat uit het afronden van de laatste tentamens voor de hoofdvakken, uit het doen van een op het beroepenveld gericht onderzoek en het afronden van de stage. De studenten zoeken, in overleg met de cursusleiding, zelf een stageplaats waar zij onder leiding van een ervaren beroepskracht zelfstandig kunnen functioneren. Voordat de stage wordt begonnen, moet overleg plaatsgehad hebben met de adjunct-directeur van de opleiding. Hij beslist of de gekozen stageplaats voldoende kwaliteit biedt. Als de student alle tentamens en opdrachten met een voldoende afgesloten heeft, is hij geslaagd. De datum waarop het laatste studieonderdeel ingeleverd wordt, is de afstudeerdatum. Deze kan pas na goedkeuring van de laatste opdracht bepaald worden. De diploma-uitreiking vindt plaats in december en juni. De afstudeerdatum bepaalt of de student in aanmerking komt voor restitutie van collegegeld. Studenten die af willen studeren moeten daartoe het betreffende document, dat op de website te vinden is, invullen en opsturen. 4.10 Stage De stage is bedoeld om de student ervaring op te laten doen binnen het werkveld waarvoor de cursus opleidt. Naar het einde van de studie toe nemen de stageverplichtingen geleidelijk toe. Alle studenten ontvangen een stage-instructie c.q. kunnen de stagenota downloaden van de website. Daarin zijn de stageverplichtingen aangegeven. De student overhandigt de stagenota aan de stagebegeleider op de werkvloer De stage kan verspreid over het gehele jaar plaatsvinden, maar moet aan het einde van elk studiejaar afgerond zijn. De voortgang van de stage houdt de student bij in de elektronische leeromgeving. Het heeft de voorkeur dat de stage in twee- of drietallen wordt uitgevoerd. Dit geeft kansen voor intervisie. De student zoekt zelf een stageplaats, onderzoekt de mogelijkheden en geeft dit vóór 1 oktober door aan de adjunct-directeur. De adjunct-directeur vraagt, als het een nieuwe stageplaats voor de CGO betreft, officieel de stageplaats aan bij de door de student benaderde instelling. De stage wordt in de eerste twee jaar begeleid door de studieleider. Vanaf het derde jaar wordt de student begeleid door een vaste stagebegeleider vanuit de CGO. 4.11 Studieadvies Eerstejaars studenten, die op 31 maart minder dan 20 ects behaald hebben, ontvangen uiterlijk 30 mei schriftelijk een voorlopig bindend afwijzend studieadvies (VBAS). Studenten die wel de noodzakelijke ects behaald hebben, ontvangen voor 30 mei een brief, waarin de procedure rond het krijgen van een VBAS uitgelegd wordt. Aan het einde van het eerste cursusjaar, wanneer alle tentamens gemaakt en gecorrigeerd zijn, doch uiterlijk op 1 oktober, krijgt iedere eerstejaars PW-student een studieadvies. Als een PWstudent aan het einde van het tweede studiejaar het propedeusejaar niet afgesloten heeft, krijgt hij schriftelijk een definitief negatief bindend studieadvies (zie Onderwijs- en Examenreglement). Een negatief bindend studieadvies houdt in dat de student de PW-variant niet voort mag zetten. In het Onderwijs- en Examenreglement, te downloaden op de website www.cgo.nu, staat de regelgeving beschreven. Studiegids PW 2012-2013 12

4.12 Keuzes Keuzes aan het einde van het eerste jaar voor PW-studenten Studenten die het eerste leerjaar volgen, moeten uiterlijk 1 mei bij het secretariaat melden welke studierichting zij willen volgen in het tweede studiejaar. Het betreffende formulier is op de website te vinden. Voor PW-studenten die aan het einde van het eerste jaar alsnog de GL-variant willen kiezen, geldt dat zij, wat betreft het pedagogisch-didactische gedeelte dat door Driestar Hogeschool verzorgd wordt, een jaar achterlopen op het programma. Dit is geen probleem, omdat het pedagogisch-didactische deel over drie studiejaren gespreid is. Zij kunnen aan het begin van het tweede cursusjaar alsnog starten met het pedagogisch-didactische gedeelte. Het is mogelijk het pedagogisch-didactische gedeelte van de GL-variant te concentreren in twee jaar. 4.13 Studiebegeleiding Studievoortganggesprek Alle studenten worden minimaal één keer per jaar opgeroepen voor een kennismakings-/ studievoortganggesprek. Studenten die achterblijven in hun studie, zullen daarnaast uitgenodigd worden voor extra gesprekken. Deze gesprekken duren ongeveer 15 minuten. De studenten doen er goed aan persoonlijke omstandigheden die de studievoortgang bemoeilijken door te geven aan de cursusleiding. In onderling overleg kan dan eventueel een aangepast traject opgezet worden. Verder kunnen de studenten ook zelf altijd een gesprek aanvragen bij de cursusleiding. Als studenten zelf specifieke stofinhoudelijke vragen hebben, kunnen deze per telefoon of e- mail gesteld worden aan de vakdocenten. E-mail heeft daarbij de voorkeur. E-mailberichten worden binnen vijf werkdagen beantwoord. Lichamelijke beperking Studenten met lichamelijke beperkingen kunnen een persoonlijk gesprek aanvragen met de studieleider. De studieleider zal dan in onderling overleg met de student zoeken naar mogelijke oplossingen op maat. Scriptie Het maken van een scriptie in het laatste studiejaar door de PW-student wordt begeleid door een docent die deskundig is op het betrokken vakgebied. Het schrijven van een scriptie begint met het opstellen van een raamwerk, waarin het volgende aangegeven wordt: onderwerp, mogelijke begeleider, onderzoeksvraag, relatie met het werkveld, etc.. Dit raamwerk moet voorgelegd worden aan de adjunct-directeur. Deze bepaalt of de student aan het werk kan gaan en wie zijn begeleider wordt. De student benadert daarna zelf de betreffende vakdocent voor de begeleiding van zijn/haar scriptie. Als het niet lukt een vakdocent te vinden, wordt dat besproken met de adjunct-directeur. Deze regelt eventueel een extern deskundige voor de begeleiding van de scriptie. 4.14 Kwaliteitszorg en kwaliteitsbewaking De kwaliteit van de CGO-opleiding wordt op dit moment langs verschillende lijnen geëvalueerd. Zo wordt aan alle studenten na afloop van een collegecyclus gevraagd een vragenlijst in te vullen over de kwaliteit van de gevolgde colleges. Verder ontvangen de studenten aan het einde van het derde collegejaar een uitgebreide vragenlijst waarop zij in kunnen vullen wat zij van de verschillende aspecten van de opleiding vinden. Oud-studenten ontvangen binnen drie Studiegids PW 2012-2013 13

jaar na het verlaten van de opleiding eveneens een uitgebreide vragenlijst waarop zij aan kunnen geven welke aspecten van de opleiding verbetering behoeven. De cursusleiding bezoekt om het andere jaar bij iedere docent een college en bespreekt dit met de docent. Algemene zaken die opvallen, worden bespreekbaar gemaakt in de docentenvergaderingen. De kwaliteit van de opleiding is een vast agendapunt tijdens de vergaderingen van de opleidingscommissie. Verder heeft het management van de opleiding enkele keren per jaar een overleg over de inhoud van de opleiding met vertegenwoordigers van het werkveld. 4.15 Diploma-uitreiking Er zijn twee officiële diploma-uitreikingen in het jaar: in december, tijdens een collegeavond en in juni, tijdens de afsluitingsbijeenkomst. Studenten die hun diploma in ontvangst willen nemen tijdens genoemde bijeenkomsten, moeten dit met het aanvraagformulier op de website aanvragen voor resp. 15 november dan wel 15 mei in verband met de administratieve voorbereidingen. In december wordt de bijeenkomst in de kantine van Driestar Hogeschool gehouden of in één van de zalen van de Gereformeerde Gemeente te Gouda, terwijl de diplomering in juni in een aparte ruimte van de kerk aan de Boezemsingel in Rotterdam gehouden wordt. De studenten nodigen zelf familieleden en vrienden uit en geven aan de secretaresse door hoeveel genodigden er komen. Tijdens de bijeenkomst wordt kort aandacht geschonken aan het afstudeerwerkstuk van de student. Studenten die om enige reden hun diploma en cijferlijst eerder willen hebben, kunnen een verzoek daartoe indienen bij de studieleider. Een diploma kan alleen uitgereikt worden als aan alle financiële verplichtingen is voldaan. 4.16 Overzicht vakken/credits Hieronder staat een overzicht van de vakken. Het basisprogramma geldt voor de GL- en PW-variant. College-overzicht 2012-2013 Basisprogramma 1e jaar 2e jaar 3e jaar 4e jaar Vak credits coll. credits coll. credits coll. credits coll. docent Oude Testament 5 5 4 4 3 5 3 5 On Nieuwe Testament 5 5 4 4 3 5 3 5 Mo Dogmatiek 4 4 3 4 3 4 3 4 Cl Kerkgeschiedenis 4 5 3 4 3 4 3 4 Ps Ethiek 4 5 3 4 3 4 3 4 onbekend Filosofie 3 3 3 3 Oe WSB 3 3 4 3 Pr GCZ 3 3 3 3 3 2 Do Praktische Theologie 2 3 3 3 Te Godsdienstpedagogiek 3 3 Td Apologetiek 3 3 Pr Totaal 33 36 33 35 21 27 15 22 Studiegids PW 2012-2013 14

1e jaar 2e jaar 3e jaar 4e jaar Vak credits coll. credits coll. credits coll. credits coll. docent PW-variant Pedagogiek 3 3 4 4 Td Godsdienstsoc. 3 3 3 3 Jn Communicatie 6 5 Mz Kerkrecht 3 5 Gv Praktische Theol. 3 5 3 5 Te Alg. psychologie 3 3 Td Filosofie 3 2 Oe Verd. apologetiek 3 2 3 2 Pr Evangelistiek 3 2 3 2 Do Diaconaat 3 2 3 2 Pr Homiletiek 3 2 3 2 Mo Keuzevakken 6 4 6 4 Div Verdieping ped.did. Catechese Evangelisatie Jeugdwerk Instellingswerk Pastoraat Zending vaardigheden (3) (2) (3) (2) Be x x Pastorale psych. (3) (2) (3) (2) Te x x Catechetiek (3) (2) (3) (2) Mo x x Pastoraat en ziekte (3) (2) (3) (2) Te x x x Missiologie (3) (2) (3) (2) Do x x Verdieping Ethiek onbekend x (3) (2) (3) (2) x Werkveld- verkenning 3 6 Mz, On, Sn, Do, Te Stage 7 1 9 10 1 14 Mo/div Werkstuk 2 1 Td Soc. Vaardigheden 3 5 Mz Pastorale agogische vaard. 5 4 Te Scriptie PW* 1 9 ** Jn Intervisie 2 6 1 3 Mz/Td Methodologie* 3 3 Jn Totaal basis+ PW 60 58 60 56 60 57 60 43 * Gemeenschappelijk met GL ** Vierdejaars studenten kunnen, indien gewenst, bij het college van het derde leerjaar aanschuiven. Studiegids PW 2012-2013 15

4.17 Keuzevakken Dit betreft vakken die van belang zijn voor de derde- en vierdejaars studenten PW. In leerjaar 3 en 4 wordt onderscheid gemaakt in zes werkvelden: Jeugdwerk, Catechese, Zending, Evangelisatie en Pastoraat. De vakken die bij deze keuzes horen, zijn te vinden in de bovenstaande tabel. Voor pastoraat kunnen de studenten twee vakken uit drie kiezen, namelijk uit de vakken Pastoraat en Ziekte, Pastorale Psychologie en Verdieping Ethiek. Alle keuzevakken omvatten twee colleges in leerjaar 3 en twee colleges in leerjaar 4. Elk vak levert per leerjaar 3 credits op. De colleges worden gelijktijdig door de studenten van leerjaar 3 en leerjaar 4 gevolgd. Dit houdt in dat er een cyclisch programma moet worden gedraaid. De studenten mogen in leerjaar 4 een ander werkveld kiezen, maar het wordt hen vanwege de continuïteit afgeraden. 4.18 Rooster CGO Het rooster is te vinden op de website van de CGO: www.cgo.nu. 4.19 Vakantieperiode In de maanden juli en augustus is de opleiding in principe gesloten. Als de student kort voor of tijdens deze periode grotere opdrachten zoals een portfolio of scriptie inlevert, moet er van uitgegaan worden dat de correctie pas in september zal plaatsvinden. Studiegids PW 2012-2013 16

5. Docenten Docenten Vakken Roostercode drs. C.C.J. Clements Abel Tasmanstraat 32 2803 GL Gouda Tel. 0182-53 15 22 E-mail: ccj@solcon.nl Grieks en Hebreeuws Clm drs. G. Clements Abel Tasmanstraat 32 2803 GL Gouda Tel. 0182-53 15 22 E-mail : gcl@solcon.nl drs. J.H van Doleweerd De Havik 21 3972 XT Driebergen-Rijsenburg Tel. 0343-442047 E-mail: jdolewee@solcon.nl dr. C.S.L. Janse Houttuinen Noord 19 7325 RE Apeldoorn Tel. 055-366 24 09 Email: cjanse@solcon.nl J.H. Mauritz De Hild 40 3471 EZ Kamerik Tel. 0348-40 19 78 E-mail: jh.mauritz@solcon.nl drs. J. van Mourik Odinstraat 35 4421 LH Kapelle Tel. 0113-34 44 07 E-mail: jvm@cgo.nu dr. P.C. Oele Nachtegaallaan 7 2333 XR Leiden Tel. 071-515 56 98 E-mail: pcoele@kliksafe.nl Dogmatiek Godsdienst, Cultuur en Zendingswetenschappen Werkveldverkenning Missiologie Godsdienstsociologie Methodologie Communicatie Werkveldverkenning Sociale Vaardigheden Stagebegeleiding PW Adjunct-directeur Nieuwe Testament Homiletiek Catechetiek Coordinatie stage Filosofie Cl Do Jn Mz Mo Oe drs. B. van Ojen K.J.C. Beckmanlaan 19 3705 VC Zeist Tel. 030-695 02 55 E-mail: b.vanojen@filternet.nl Oude Testament Werkveldverkenning On Studiegids PW 2012-2013 17

Docenten Vakken Roostercode drs. J. Pas Thorbeckehoeve 12 2743 JS Waddinxveen Tel. 0182 63 15 25 E-mail: j.pas@kliksafe.nl drs. J.P. Proos Merel 18 2411 KN Bodegraven Tel. 0172 611012 E-mail: j.p.proos@driestar-educatief.nl drs. L. Snoek Oude Arnhemseweg 163 3702 BD Zeist Tel. 030-691 10 40 Email: snl@vanlodenstein.nl Kerkgeschiedenis WSB Apologetiek Verdieping Apologetiek Diaconaat Werkveldverkenning Vakdidactiek Ps Pr Sn drs. N.J. Teerds Reigersbek 6 3344 BC H.I. Ambacht Tel. 078-6122749 E-mail: n.j.teerds@driestar-educatief.nl ds. L. Terlouw Van den Broekveld 14 2992 HV Barendrecht Tel. 0180-62 39 20 E-mail: terlouwl@kliksafe.nl W.M. van der Wilt Paradijsselpark 21 2904 PA Capelle a/d IJssel Tel. 010-45 10 560 E-mail: wmvanderwilt@cgo.nu Pedagogiek Algemene psychologie Godsdienstpedagogiek Intervisie Stagebegeleiding PW en GL Praktische theologie Werkveldverkenning Pastoraat en ziekte Pastorale psychologie Pastorale-agogische vaardigheden Directeur Td Te Wi Gastdocenten Vak Roostercode G. Baan Anne Frankstraat 4 2162 JP Lisse Tel. 0252-42 45 44 Evangelistiek Bn Studiegids PW 2012-2013 18

E-mail: gbaan@bijbelcentrum.nl drs. C.J. van der Beek Reeweg-Oost 232 3312 LL Dordrecht Tel. 078-613 33 43 E-mail: c.j.vanderbeek@driestar-educatief.nl B.S. van Groningen Van Assendelftgaarde 37 3341 SC H.I. Ambacht Tel. 078-681 56 55 E-mail: bsgroningen@kliksafe.nl ds. M. Golverdingen Admiraalsplein 227 3317 BD Dordrecht Tel. 078-303 00 45 E-mail: mgolverdingen@kliksafe.nl Verdieping Pedagogische en Didactische vaardigheden Scriptiebegeleiding Kerkrecht Be Gn Gv Studiegids PW 2012-2013 19

6. Aanvullende informatie Voor meer informatie verwijzen wij u naar de website: www.cgo.nu. Daar kunt u o.a. de volgende documenten vinden: - boekenlijsten, uitgesplitst naar collegejaar en variant; - roosters; - onderwijs- en examenreglement; - reglement van de examencommissie; - keuze-/wijzigingsformulier, jaarlijks in te vullen voor 1 mei; - uitschrijffformulier en exitformulier. Studiegids PW 2012-2013 20