TRANSPARANTE VERSLAGGEVING
1. Transparante verslaggeving 2. Een collaboratieve visie op hulpverlening 3. Organisatie-klimaat
1. TRANSPARANTE VERSLAGGEVING Het stappenplan Correspondentie met de verwijzer met andere betrokken hulpverleners Rapportering aan parket Verslag van team-en/of casusbespreking betreffende het cliëntsysteem
Het stappenplan Zesmaandelijkse rapportage aan de verwijzer Niet over de cliënt, maar samen met de cliënt Ik-vorm Dialoog Gegroeid vanuit de praktijk Begeleidingsinstrument
Voorbeeld Amy, 16 jaar, verblijft in de leefgroep. Ik vind dat het met mij in de leefgroep heel goed gaat. Ik vind dat ik mijn best doe om me aan de regels te houden en te proberen om alles zo goed mogelijk te laten verlopen. Ik vind dat het samen zijn met de andere meisjes goed gaat. De begeleiding zegt dat ze vinden dat ik duidelijk mijn mening kan formuleren en dat ik dat vaak doe op een sociaal aanvaardbare manier. De begeleiding ziet dat ik vaak een bemiddelende rol opneem bij conflicten tussen groepsgenoten. De begeleiding zegt me bezorgd te zijn en vragen zich af of ik niet te veel verantwoordelijkheid draag voor de sfeer in de groep en of ik hierbij wel voldoende aan mezelf blijf denken. Ik vind niet dat ik te veel verantwoordelijkheid draag, de begeleiding zegt mij dat soms maar ik ervaar dat niet zo.
Structuur stappenplan 1. Identificatiegegevens 2. Situatieschets 1. Voorgeschiedenis / evoluties voorbije periode 2. Genogram 3. Huidige situatie 1. Jongere (dagelijks functioneren, innerlijke beleving) 2. Ouders/gezin/familie 3. Gezondheid/ emotioneel welzijn 4. School/werk 5. Breder sociaal netwerk (leeftijdsgenoten, steunfiguren, vrije tijd)
Structuur stappenplan 3. Aandachtspunten en klemtonen voor de hulpverlening, zoals gewenst door de betrokkenen 1. Minderjarige 2. Ouders en/of omgeving 3. Doelstellingen van de verwijzer
Structuur stappenplan 4. Doelstellingen en werkwijze om deze te realiseren 1. Algemeen 2. Concrete uitwerking 1. Jongere (dagdagelijks functioneren/ innerlijke beleving) 2. Ouders/gezin/familie 3. Gezondheid/ emotioneel welzijn 4. School/werk 5. Breder sociaal netwerk (leeftijdsgenoten, steunfiguren, vrije tijd) 5. Samenvattende conclusies 6. Duur van begeleiding, voorziene evaluatiemomenten en verslaggeving
2. EEN COLLABORATIEVE VISIE OP HULPVERLENING Hulpverleningsproces is een dialogisch proces Hulpverleningsrelatie is een samenwerkingsrelatie Geloven in de eigen expertise van cliënten Geen waarheids -denken maar meerzijdig en flexibel denken Verantwoordelijkheid nemen voor effecten en transparantie Hulpverlening gebaseerd op feedback van cliënten
Hulpverleningsproces als dialogisch proces Hulpverleningsrelatie als samenwerkingsrelatie o Het stappenplan als de weerslag van een dynamische dialoog tussen hulpverlener, cliëntsysteem verwijzer. o Collaboratief hulpverleningsmodel als reactie op hiërarchisch hulpverleningsmodel o Zorgvuldig omgaan met macht o Empowerment of emancipatorisch werken
Voorbeeld In het deel 'concrete doelstellingen en werkwijze' wordt in samenspraak met Amy onder andere het volgende geformuleerd: De begeleiding vindt het belangrijk dat ik voldoende geschikte manieren vind om met spanningen en frustraties om te gaan. Onder werkwijze staat genoteerd: Ik blijf op therapie gaan; de begeleiding zegt me dat ze me zullen aanspreken als ze zien dat ik mezelf vermink; ik ontsmet zelf mijn verwondingen en confronteer andere meisjes niet ongewild met mijn wonden; de begeleiding geeft aan dat ze mij willen helpen zoeken naar andere manieren om met spanningen om te gaan, ze stellen voor om een spanningsdagboek bij te houden.
Voorbeeld Ik heb in de psychiatrische afdeling ook een spanningsdagboek gehad, dat liep wel goed, maar ik vond dat helemaal niet fijn om te doen. Ik zie dat dus niet zitten. Ik zie het belang van dit doel wel in en wil ook met de begeleiding naar andere manieren zoeken. Een boek lezen, breien, basgitaar spelen en lezen zijn voor mij middelen die werken. De begeleiding zegt me gehoord te hebben van mijn zus dat ze alert moeten zijn wanneer ik plots naar mijn kamer verdwijn en dat het goed zou zijn dat iemand van de begeleiding gaat kijken. Het klopt dat het idee dat er iemand kan komen kijken, mij helpt om niet te snijden. Ik vind het goed dat begeleiding af en toe langskomt op mijn kamer wanneer ik daar vertoef.
Geloven in de eigen expertise van cliënten o Geen deficit denken o Cliënten uitnodigen vanuit niet weten
Voorbeeld Een vader, die samen met zijn vrouw thuisbegeleiding krijgt voor hun twee jonge kinderen, vertelt over hoe het nu met hem gaat. Ik ben me er van bewust dat ik in het verleden over de grens ben gegaan naar mijn kinderen en mijn vrouw (hij bedoelt roepen tegen en slaan van zijn kinderen en zijn vrouw). De laatste tijd vind ik dat dat niet meer gebeurd is. Mijn vrouw heeft geleerd om me wat meer rust te gunnen (ze dramt niet meer zo door over dingen).
Voorbeeld De thuisbegeleidster vraagt me of er ook bij mij iets veranderd is. Ik dacht van niet, maar stelde samen met de thuisbegeleidster vast dat dat wel zo is. Ik heb geleerd om, als ik woede voel opkomen, even naar buiten te gaan en/of de kinderen aan mijn vrouw over te laten tot ik weer kalm ben. Op het werk moet ik samen met collega s geregeld lessen zelfbeheersing volgen om met lastige klanten te leren omgaan. Zo ben ik ook op het werk bezig met anders omgaan met agressie.
Geloven in de eigen expertise van cliënten o Evaluatie constructief aanwenden binnen het hulpverleningsproces o Proactief geformuleerde doelstellingen Inhoud Proces
Voorbeeld In een gezin waar vader de 14-jarige dochter sexueel misbruikte, formuleren de ouders volgende doelstellingen in het stappenplan: Wij willen samen met de thuisbegeleiding vaststellen hoe wij zorgen voor concrete veiligheid in ons gezin en willen,indien nodig, deze veiligheid verder installeren Ik, moeder wil, via thuisbegeleiding, aantonen op welke manier ik Tatiana ondersteun in haar ontwikkeling Wij ouders willen samen met de thuisbegeleiding stil staan bij hoe er opgevoed wordt in ons gezin en bij wat dit betekent voor iedereen
Geen waarheidsdenken maar meerzijdig en flexibel denken o Verschillende visies, meerdere betekenissen o Geen rigide hypothesevorming
Voorbeeld Joke (14 jaar) verblijft in de leefgroep. Joke: De dagbezoeken bij mijn moeder verlopen niet goed. Mijn moeder drinkt te veel en gaat altijd met mij op café. Ze houdt zich niet aan de afspraken, ik wil niet meer gaan. Begeleider: Oké, zullen we opschrijven 'Ik vind dat de dagbezoeken bij mijn moeder niet goed verlopen?' Joke: Ja maar, het is zo. Begeleider: Ja, zo is het inderdaad voor jou. Zou het kunnen dat jouw moeder dat anders ziet wanneer de gezinsbegeleider haar dat vraagt?
Voorbeeld In overleg met Joke typt de begeleider het volgende: Ik vind dat de dagbezoeken niet meer goed verlopen. Ik zie dat mijn moeder mij meeneemt op café en ik vind dat ze te veel drinkt. Ik weet dat ik samen met de gezinsbegeleider en mama afspraken heb gemaakt maar ik vind dat mijn mama zich daar niet meer aan houdt. Voor mij zijn de dagbezoeken niet meer leuk en ik zou dan ook liever niet meer willen gaan.
Geen waarheidsdenken maar meerzijdig en flexibel denken o Op zoek gaan naar hulpbronnen in de eigen familie en bredere leefgemeenschap o Het aanreiken van verbindende taal
Voorbeeld Hanne (15 jaar) verblijft in de leefgroep. Zij heeft het moeilijk met iets in haar ruimere familie: Ik probeer dit uit te leggen aan mijn moeder, maar zij gelooft mij niet. Het kan me niet meer schelen wat mijn moeder denkt. Na verdere bevraging door de begeleider,kan Hanne zich vinden in volgende bewoordingen: Ik probeer dit uit te leggen aan mijn moeder maar ik zie dat ze me niet gelooft. De begeleiding zegt me dat ze gezien hebben dat mijn moeder en ik hierover hebben proberen te spreken, maar dat dit snel uitmondde in een discussie. Ik wil er geen ruzie meer over maken met mijn moeder. Ik ben blij dat ik haar nog heb. (Moeder is de enige persoon van haar familie waar ze nog contact mee heeft)
Verantwoordelijkheid nemen voor effecten en transparantie o Verantwoordelijk tegenover in plaats van over cliënten o Het uitleggen van onze ideeën, ervaringen, theorieën, hypothesen die onze gedachtegang en onze acties bepalen o Het innemen en uitspreken van een standpunt
Hulpverlening gebaseerd op feedback van cliënten o Feedback: In hoeverre ervaren cliënten de hulpverlening als o respectvol o verbindend o versterkend o hoopvol
Hulpverlening gebaseerd op feedback van cliënten o Als organisatie structureel feedbackmomenten inbouwen o stappenplan o groepsbijeenkomst o casusbesprekingen o tevredenheidsvragenlijsten o de stem van cliënten versterken o cliënten uitnodigen tot geven van feedback o vooruitgang o relatie met de hulpverlener o veranderingstheorie
3. ORGANISATIEKLIMAAT het naast mekaar laten bestaan van verschillende visies is een meerwaarde en zorgt voor groei meerstemmigheid en dialoog toelaten en aanmoedigen vertrouwen in dialogisch proces en controle durven loslaten transparante omgangsvormen, open communicatie goed teamoverleg
leidinggevende gaat zorgvuldig om met zijn machtspositie leiding geven vanuit aanwezigheid en verbondenheid nederigheid: weten dat je niet weet, ontzag hebben voor de veelvoudigheid en complexiteit van de werkelijkheid discipline opbrengen in leerprocessen van leren, vallen, opstaan, opnieuw beginnen moed opbrengen voor het doorstaan van ongemakken, discomfort