INHOUDSOPGAVE gecertificeerde praktijk 1 De tien vuistregels pagina 3 2 Een toelichting op de vuistregels pagina 4 3 Wat kun je doen om je te laten informeren? pagina 14 4 Alles op een rij pagina 16 VOORWOORD Voor je het weet is het zover, maanden vliegen voorbij. Voorbereidingen worden getroffen om je kind te verwelkomen. En als het zover is, breekt er voor de versgebakken ouder(s) een spannende tijd aan. Een periode, nieuw en niet altijd even gemakkelijk. Je wilt jouw kind natuurlijk de beste zorg geven. Gelukkig sta je er dan ook niet alleen voor. Je kunt terugvallen op een professioneel team van deskundigen. Een van de eerste belangrijke beslissingen die jij voor je kind maakt is de voedingskeuze. Wij, als verloskundigen van verloskundigenpraktijk Aanvang, onderschrijven het advies van de gezondheidsraad, om alle pasgeborenen, indien mogelijk, te laten profiteren van de voordelen van borstvoeding. Wij vinden het erg belangrijk, dat je volledig geïnformeerd bent, alvorens je tot een besluit komt. In veel boeken wordt informatie gegeven over de gezondheidswinst en voedingswaarde van borstvoeding. Denk bijvoorbeeld aan een verminderd risico op diabetes, maag/ darm aandoeningen, allergie en obesitas. Dit boekje richt zich vooral op de praktijk van het voeden. Vragen zoals: Welke borstvoedingsbegeleiding kun je van ons verwachten? Wat zijn de kernpunten van een goed borstvoedingsbeleid? Wat kun je zelf doen om je voor te bereiden? worden hierin beantwoord. 3
DE TIEN VUISTREGELS De tien vuistregels zijn bedacht door de WHO/ UNICEF. Ze zorgen onder andere voor eenduidigheid in de kraamtijd, waarbij de samenwerking tussen jou als kraamvrouw, de kraamverzorgende en de verloskundige, zo optimaal mogelijk zal verlopen vanwege gelijke adviezen. De eindverantwoordelijkheid ligt nadrukkelijk bij de verloskundige. Echter jij, als ouder, hebt het laatste woord en bepaalt daadwerkelijk wat er gebeurt. Wij hebben gekozen voor de wereldwijd gehandhaafde vuistregels van WHO/ UNICEF als uitgangspunt van ons borstvoedingsbeleid. Verloskundigenpraktijk Aanvang heeft een beleid, ten aanzien van de borstvoeding, dat standaard bekend gemaakt wordt aan alle betrokken medewerkers. Alle betrokken medewerkers worden de vaardigheden aangeleerd, die noodzakelijk zijn voor het uitvoeren van dat beleid. Alle zwangere vrouwen worden voorgelicht over de voordelen en de praktijk van borstvoeding geven. Moeders worden binnen één uur na de geboorte van hun kind geholpen met borstvoeding geven. Aan de vrouwen wordt uitgelegd, hoe ze hun baby moeten aanleggen en hoe de melkproductie in stand gehouden kan worden, zelfs als de baby van de moeder gescheiden moet worden. Pasgeborenen krijgen geen andere voeding dan borstvoeding, tenzij op medische indicatie. Moeder en kind mogen dag en nacht bij elkaar op de kamer blijven. Borstvoeding op verzoek wordt nagestreefd. Pasgeborenen, die borstvoeding krijgen, wordt geen speen of fopspeen gegeven. Bij het beëindigen van de zorg wordt verwezen naar borstvoedings groepen, (zgn. moedergroepen). 4
TOELICHTING OP DE VUISTREGELS Vuistregel 1 en 2; Alle verloskundigen van verloskundigenpraktijk Aanvang zijn bekend met het borstvoedingsbeleid en beschikken over de vaardigheden om dit te ondersteunen. Verloskundigenpraktijk Aanvang heeft een borstvoedingsprotocol. Dit protocol is bekend bij alle verloskundigen. Ook de verloskundigen, die waarnemen, zijn bekend met dit protocol, zodat wij allemaal hetzelfde beleid voeren ten aanzien van borstvoeding. Tijdens ons werkoverleg worden de vaardigheden aangeleerd die noodzakelijk zijn voor het uitvoeren van dit beleid en worden de nieuwste inzichten besproken. Vuistregel 3; Alle zwangere vrouwen worden voorgelicht over de voordelen en de praktijk van borstvoeding geven. Zoals we in de inleiding reeds schreven, vinden wij het als verloskundigen belangrijk jullie tijdens de zwangerschap voor te lichten over het geven van borstvoeding. Zo bespreken we tijdens de 2de zwangerschapscontrole, de voedingskeuze. Jullie ontvangen het tijdschrift borstvoeding en krijgen een folder van een borstvoedingsorganisatie mee. Bij 30 weken krijgen jullie ons borstvoedingsboekje. Dit boekje geven wij, om jullie beter toegerust te laten zijn bij het zelf voeden van jullie baby. Tegelijkertijd is dit boekje een naslagwerk, om in en na de kraamtijd zo nodig naar terug te grijpen. In de 36ste week van je zwangerschap hebben wij een gesprek over de bevalling en ook over borstvoeding. 5
Vragen zoals: Heb je nog vragen over het geven van borstvoeding? Heb je vragen over de informatie die in dit boekje staat? Heb je een borstvoedingscursus gevolgd? Verwacht je bepaalde problemen bij het geven van borstvoeding? Heb je vragen over eerdere (negatieve) ervaringen bij het geven van borstvoeding? worden besproken. Vuistregel 4; Moeders worden binnen één uur na de geboorte van hun kind geholpen met borstvoeding geven. Het eerste uur na de geboorte is de zuigreflex van je baby heel sterk. Je baby is dan wakker en alert. Het is daarom belangrijk hiervan gebruik te maken. Je baby zal als in een reflex aan de borst gaan zuigen. Hoe de baby aan de borst moet drinken, wordt in de hersentjes opgeslagen en ingeprent. Je baby zal na enkele uren, als hij/ zij weer de borst krijgt, precies weten hoe hij/ zij aan de borst moet drinken. Het binnen één uur na de geboorte aanleggen heeft nog meer voordelen: De eerste dagen komt er colostrum uit je borsten. Dit is de aller eerste voeding voor je baby en bevat veel antistoffen. Colostrum heeft een laxerende werking waardoor de darmen goed gestimuleerd worden en het meconium, de eerste taaie ontlasting na de geboorte, snel geloosd kan worden. Omdat de darmen dan leeg zijn, kan de moedermelk snel in het lichaam opgenomen worden en daardoor wordt ook de kans op geelzucht in de eerste levensweek beperkt. Als je baby na de geboorte aan de borst zuigt, trekt de baarmoeder samen waardoor je bloedverlies beperkt wordt. 6
gecertificeerde praktijk Je maakt rustig kennis met je baby, als hij/zij lekker tegen je aan ligt. De ouder- kind relatie wordt bevorderd door dit eerste huid op huid contact. Ook komt hierdoor de borstvoeding sneller op gang. Vuistregel 5; Aan vrouwen wordt uitgelegd hoe ze hun baby kunnen aanleggen en hoe zij de melkproductie in stand kunnen houden, zelfs als de baby van de moeder gescheiden moet worden. De verloskundige, maar vooral ook de kraamverzorgende, zal je de eerste dagen helpen bij het aanleggen. Om de melkproductie op gang te brengen, is het goed, om je baby binnen 1 uur en anders zo snel mogelijk na de bevalling aan te leggen. De eerste week, het liefst 8-12 maal per etmaal. Overdag, als je baby niet uit zichzelf wakker wordt, voed je de baby in ieder geval elke 3 uur. Je kunt hem/haar gerust wakker maken. Bij elke voeding worden beide borsten aangeboden. Hierdoor wordt de melkproductie vlot op gang gebracht, waardoor je baby voldoende voeding krijgt en dus ook weer snel zal gaan groeien en minder zal afvallen. Een ander voordeel is, dat bij stuwing (het vullen van de borsten met melk) je baby jou iedere keer helpt je borsten leeg te maken en dat is voor jou op dat moment heel prettig. Als je baby 12 tot 24 uur na de bevalling niet goed aan de borst drinkt of de borst helemaal niet wil pakken, is het belangrijk te beginnen met kolven. Het gebruik van een handkolf voor het op gang brengen van de borstvoeding is meestal niet voldoende. Beter is het om een elektrische kolf te huren. Een elektrische kolf kan gehuurd worden via ons (06-340 198 99 ) of via de Vegro,Thuiszorgwinkel Hilversum: 0800-2887766. www.thuiszorggooizorg.nl Wanneer jij en je baby door omstandigheden van elkaar gescheiden zijn, is het belangrijk dat je, zodra de situatie dit toelaat, begint met kolven. Bijvoorbeeld als je baby te vroeg geboren is of na een keizer- 7
keizersnede. Dit moet gebeuren op de tijden, dat je normaal gesproken je baby de borst zou geven. Dit komt neer op ongeveer 8 maal per dag. Wanneer dit te belastend voor je is, probeer dan zo vaak mogelijk te kolven. Vaak en kort kolven heeft meer effect voor het op gang brengen van de borstvoeding dan minder vaak en langer. Dus liever 8 x 5 minuten kolven dan 5 x 8 minuten kolven. In beide gevallen kolf je 40 minuten. Maar het effect voor het op gang brengen van de borstvoeding is beter bij 8 x 5 minuten kolven, omdat je borsten vaker gestimuleerd worden om melk te maken. Leg na een keizersnede je baby ook zo snel mogelijk aan de borst (zie vuistregel 4). Er zijn mensen die er graag bij willen helpen. Het liefst dus ook binnen één uur. Dit bespaart je later in de kraamtijd heel veel energie en tijd. De samenstelling van moedermelk voor een te vroeg geboren baby is helemaal aangepast aan zijn/haar behoeften van dat moment. Dus extra eiwitten (de baby moet goed groeien), specifieke stoffen voor de rijping van de organen en afweerstoffen die de kans op infecties verkleinen (o.a. darm -en luchtweginfecties) Juist voor een te vroeg geboren kindje is het heel belangrijk dat hij/zij borstvoeding krijgt. Begin zo snel mogelijk na de bevalling te kolven zodat je baby ook zo snel mogelijk kan profiteren van jouw moedermelk. Vuistregel 6; De pasgeborenen krijgen geen andere voeding dan borstvoeding, tenzij op medische indicatie. In jouw moedermelk zitten alle voedingsstoffen, die je baby nodig heeft voor zijn/haar ontwikkeling. Bij een voldragen zwangerschap heeft een gezonde pasgeborene, reserves voor de eerste 48 uur. Er hoeft geen vocht, dus ook geen water gegeven te worden. Er kan en mag altijd afgekolfde moedermelk gegeven worden. 8
gecertificeerde praktijk Er zijn wel medische redenen om bij te voeden. Te weten: Een baby met een hoog of juist een te laag geboortegewicht; Een magere baby; Een baby die 7 tot 10 procent is afgevallen, ten opzichte van zijn/ haar geboortegewicht; Tijdelijk medicijngebruik van de moeder. Dit geldt voor een beperkt aantal geneesmiddelen. Bij de meeste medicijnen kun je gewoon borstvoeding geven. Als er naast frequent voeden en kolven nog onvoldoende borstvoeding is en je baby bijna 7 tot 10% afgevallen is, kan je kindje tijdelijk wat extra bijvoeding gebruiken. Op dag 3, 4 en 7 wordt je baby bloot gewogen. Elke pasgeboren baby valt in eerste instantie af. Dit is dan ook geen reden tot ongerustheid. Met een weegschaal kun je goed zien, wanneer je baby weer gaat groeien. Meten is weten. Dreigt je baby veel af te vallen en is de borstvoeding nog niet goed op gang gekomen, dan kan zo op tijd begonnen worden met extra kolven en bijvoeden. Het is zeker niet de bedoeling je baby voor en na elke voeding te wegen. Dit is niet nauwkeurig en geeft alleen onrust. Bij een goed borstvoedingsmanagement is het onwaarschijnlijk dat de baby 10% afvalt. Een goed borstvoedingsmanagement houdt in, dat je baby: binnen één uur na de bevalling (als de zuigreflex heel sterk is) gevoed is de eerste dagen 8-12 x per etmaal krachtig uit de borst drinkt minimaal één nachtvoeding krijgt 9
bij jou in de buurt is (rooming-in) niet beperkt wordt in het aantal voedingen; niet beperkt wordt in de duur van de voeding; altijd twee borsten krijgt aangeboden; geen kunstvoeding of ander vocht zoals water krijgt; geen fles of speen krijgt. Vuistregel 7; Moeder en kind mogen dag en nacht bij elkaar op de kamer blijven (rooming-in) Met rooming-in blijkt, dat het geven van borstvoeding gemakkelijker verloopt. Omdat je baby dicht bij je is, leer je je baby en zijn of haar behoeften beter kennen. Jullie moeten nog aan elkaar wennen en dit gebeurt sneller als je je baby dicht bij je hebt. Zeker in de eerste week is dit belangrijk, omdat de borstvoeding nog op gang moet komen. Rooming-in wil zeggen, dat jij en je baby dag en nacht bij elkaar op één kamer blijven. Als je baby dan aangeeft te willen drinken, kan hij/zij direct aan de borst gelegd worden. Dit geeft je baby aan door voedingssignalen, zoals het maken van smakgeluidjes, het tongetje naar buiten steken en het bewegen van de handjes en de oogjes. Een pasgeboren baby huilt in het algemeen de eerste dagen niet van de honger, uitzonderingen daargelaten. De eerste 48 uur zal je baby regelmatig in diepe slaap zijn, afgewisseld door periodes van lichte slaap. Het is dus van belang, dat je je baby, als deze in een lichte slaap is (en dat merk je doordat je baby met zijn handjes beweegt en onrustig wordt), aanlegt. Bij rooming-in ligt de baby dichtbij de moeder en kan je als moeder dus meteen signaleren of de baby in lichte slaap is. Dan kan je de baby meteen aanleggen, voor hij/zij begint te huilen. Doordat je je baby, voordat hij/zij begint te huilen aan de borst legt, geef je soms 2 tot 3 voedingen extra per 24 uur en dat komt het op gang brengen van de borstvoeding ten goede. 10
gecertificeerde praktijk Vuistregel 8; Borstvoeding op verzoek. Vraag en aanbod principe. De baby vraagt, de moeder geeft. Voeden op verzoek wil zeggen, dat je baby de eerste dagen zo vaak en zo lang mag drinken al hij/zij wil. Dat betekent, dat je je baby (effectief) aan de borst laat drinken, totdat hij/zij in slaap valt of de borst zelf loslaat. Soms komt dit neer op 8 voedingen per etmaal maar veel vaker zal dit neerkomen op 10 tot 12 x per etmaal. De borstvoeding komt snel op gang door uitscheiding van het hormoon prolactine. Prolactine is het hormoon, dat zorgt voor het aanmaken van de melk. Omdat je borsten nog zacht zijn kunnen jij en je baby goed oefenen. Het is voor jullie allebei wennen. Door vaak aan te leggen en je baby zo lang te laten drinken als hij/zij wil, ontstaan er geen tepelkloven. Tepelkloven ontstaan doordat je je baby verkeerd aanlegt. Het is normaal dat je tepels de eerste 30-60 seconden gevoelig of soms pijnlijk zijn, doordat spiertjes, die in de tepel zitten uitgerekt worden. Als de melk toeschiet zakt dit gevoel. Na enkele dagen zijn de tepels gewend en doet het voeden geen, of minder pijn. Bij de één duurt deze gewenning langer dan bij de ander. Als de gevoeligheid na 60 seconden niet afzakt en het voeden pijn blijft doen, haal dan je baby van de borst door een natte pink in de mondhoek van je baby te brengen. Het vacuüm wordt verbroken en je baby laat de tepel los. Leg daarna je baby opnieuw aan. Je baby is goed aangelegd als: het mondje wijd open over de tepel en tepelhof sluit; de lippen naar buiten gekruld zijn; het neusje de borst aanraakt; de kin iets in de borst drukt; de wangetjes bol zijn; je baby met zijn/haar buikje tegen jouw buik aanligt; het oortje, schoudertje en heupje van je kind in een rechte lijn liggen. 11
Na enkele dagen komt de borstvoeding op gang. Je baby krijgt nu meer voeding en de tijden tussen de voedingen zullen vanzelf langer worden. Na twee tot drie weken merk je dat je borsten die hoeveelheid produceren wat je baby drinkt. Je borsten worden minder gespannen...en vraag en aanbod zijn in evenwicht. Vuistregel 9; Aan pasgeborenen die borstvoeding krijgen wordt geen speen of fopspeen gegeven. De reden hiervan is, dat er zuigverwarring kan ontstaan, doordat er een heel andere zuigtechniek nodig is bij het zuigen aan de borst dan bij het zuigen aan de speen. Bij het zuigen aan de borst zit de tepel helemaal achter in de keel. De baby masseert met zijn tong de voorraadholtes in de tepelhof leeg. Bij het drinken uit de fles zit de speen helemaal voor in de mond. Vuistregel 10; Bij het beëindigen van de zorg wordt verwezen naar borstvoedingsgroepen (moedergroepen) 12
gecertificeerde praktijk In onze regio zijn helaas geen moedergroepen actief. We hopen dat dit snel zal veranderen, omdat ze een grote steun kunnen zijn voor moeders in het algemeen en borstvoedingsmoeders in het bijzonder. Organisaties die informatie geven over veel voorkomende borstvoedingsvragen zijn: - La Leche League (LLL ), tel 0111-413189 www.lll.borstvoeding.nl - Vereniging borstvoeding natuurlijk (VBN), 034-3576626 www.borstvoedingnatuurlijk.nl Dit advies is kosteloos Het geven van borstvoeding lijkt vanzelfsprekend. Toch ontstaan er nogal eens problemen door gebrek aan kennis over borstvoeding. Het is goed om je tijdens de zwangerschap al voor te bereiden op het geven van borstvoeding. Uit onderzoek is gebleken, dat vrouwen die zich voorbereid hebben op het geven van borstvoeding, uiteindelijk met meer plezier voeden en ook voor een langere duur borstvoeding geven. Informatietelefoon Als je een vraag hebt over borstvoeding, kun je gebruikmaken van de telefonische informatiedienst. Via dit nummer worden namen en telefoonnummers van contactpersonen doorgegeven die je vervolgens kunt bellen. Tel: (0343) 57 66 26 13
Bij Borstvoeding Hilversum kun je terecht voor advies bij het geven van borstvoeding. Zo kan het zijn dat: het aanleggen niet lekker gaat je kindje niet genoeg groeit je te veel of te weinig melk produceert het voeden pijnlijk is je weer aan het werk wilt, maar wel borstvoeding wilt blijven geven je een specifieke vraag hebt die hier niet tussen staat Gelukkig zijn de meeste problemen met borstvoeding eenvoudig en snel op te lossen. Burny Vliegen en Carolien Vos van verloskundigenpraktijk Aanvang zijn gediplomeerd lactatiekundigen en geven je graag advies zodat je kunt blijven genieten van het geven van borstvoeding. Uit ervaring blijkt dat onze adviezen het best tot hun recht komen bij een huisbezoek. Met een gesprek van een uur observeren we hoe het gaat en komen in overleg tot een prettige en goede oplossing voor jouw specifieke situatie. Na het huisbezoek ontvang je een schriftelijk verslag met de verbeterpunten en na enkele dagen nemen we contact met je op om te horen hoe het gaat en of er nog andere dingen zijn die je wilt bespreken. Contact: 7 dagen per week (9.00-17.00 uur) 06 340 198 99 www.borstvoedinghilversum.nl Lactatiekundige zorg wordt door veel zorgverzekeraars vergoed. WAT KUN JE DOEN OM JE TE LATEN INFORMEREN 1. Het volgen van een borstvoedingscursus. Informatieavond borstvoeding www.verloskundigenpraktijkaanvang.nl Themabijeenkomst borstvoeding geven. www.kraamzorgdewaarden.nl 2. Het lezen van boeken. Handboek van Borstvoeding van La Leche League International, ISBN 90-5121-837-7 Borstvoeding geven, een antwoord op heel veel vragen van Adrienne de Reede- Dunselman, ISBN 90-325-0758-3 Borstvoeding; Stefan Kleintjes & Mary Broekhuijsen 3. Informatie via internet opzoeken. www.borstvoeding.nl www.voedingscentrum.nl www.minvws.nl 4. Je kunt een lactatiekundige inschakelen bij specifieke problemen. Hierbij kun je denken aan: ingetrokken tepels (aanlegproblemen), voeden na borstoperatie, borstweigeren, vroeggeboorte, meerlingen, etc., maar ook als je extra en followup borstvoedingszorg wenst. Lactatiekundigen zijn zorgverleners gespecialiseerd op het gebeid van borstvoeding. Zij geven intensieve begeleiding en ondersteuning bij problemen met borstvoeding. Bij verschillende ziektekostenverzekeraars wordt deze zorg (gedeeltelijk) vergoed. In verloskundigenpraktijk Aanvang is Carolien Vos en Burny Vliegen, verloskundige en lactatiekundige. borstvoeding Hilversum een zeker gevoel over borstvoeding! 06-340 198 99 14
de an krijgt bang Vijf, f terug. oede hronische ekten, gecertificeerde praktijk de Kwaliteitswet zorginstellinge Heb je standaard vragen Bezoek met betrekking de receptensite tot van borstvoeding het Voedingscentrum, dan kun je met recepten die passen in een gezonde voeding. ook altijd terecht bij Vereniging Borstvoeding Natuurlijk en La Leche (via www.voedingscentrum.nl). League. Meer Neem weten? gerust (kosteloos) contact met hen op. Wilt u meer weten over goede voeding en over de Schijf van Vijf? Kijk dan op onze internetsite: www.voedingscentrum.nl. Hier vindt u ook een overzicht van alle andere uitgaven. Of bel het Voedingscentrum, (070) 306 88 88 (werkdagen 9.00-17.00 uur). Het Voedingscentrum - eerlijk over eten Gezond, lekker en veilig eten is belangrijk in onze samenleving. Elke Nederlander kan met al zijn vragen hierover terecht bij een onafhankelijke organisatie: Stichting Voedingscentrum Nederland. Het Voedingscentrum wordt gefinancierd door de Nederlandse overheid (ministeries van LNV en VWS) om wetenschappelijk verantwoorde, eerlijke informatie te geven over gezonde en veilige voeding en voedselkwaliteit. Stichting Voedingscentrum Nederland Postbus 85700, 2508 CK Den Haag Tel. (070) 306 88 88 (werkdagen 9.00-17.00 uur) www.voedingscentrum.nl Voedingscentrum, 2005-1 wicht rood. en dun ik vloeibaar arme e 30+ kaas. calorieën en thee ight Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport En al die lekkere tussendoortjes, moet ik die vergeten? Snacks, koek, gebak, snoep en sausen staan niet in de Schijf van Vijf. Ze zorgen al snel voor te veel calorieën. Ze bevatten namelijk vaak Internetadres veel (verzadigd) vet en/of toegevoegde suikers. Maar eet u volgens de Schijf www.minvws.nl van Vijf, dan is er ook wat ruimte voor deze producten. Op de internetsite van het Voedingscentrum kunt u zien hoeveel calorieën u op een gezonde manier kunt besteden aan deze extra's. Bent u een gemiddelde eter, dan heeft u als volwassen man per dag ongeveer 500 kilocalorieën over. Een volwassen vrouw heeft gemiddeld 350 kilocalorieën over om buiten de Schijf van Vijf te eten en te drinken. 15 Voor uitgebreide tabellen met hartige en zoete tussendoortjes en hun calorieën kijkt u op www.voedingscentrum.nl. 01
ALLES OP EEN RIJ Vroeg (binnen één uur na de geboorte), vaak en op verzoek voeden (vraag en aanbod principe); minstens één nachtvoeding geven; altijd twee borsten aanbieden; rooming-in; geen beperkingen van hoe vaak en hoe lang drinken aan de borst; geen bijvoeding geven zonder medische indicatie; na 12/24 uur starten met kolven als de baby nog niet aan de borst heeft gezogen of niet effectief aan de borst drinkt; geen flesje of fopspeen geven. De gezondheidsraad adviseert om 6 maanden volledig borstvoeding te geven. Voor een goede ontwikkeling heeft je baby de eerste 6 maanden niets anders nodig dan jouw moedermelk. Pas na 6 maanden krijgt je baby naast borstvoeding ook behoefte aan andere voedingsmiddelen, zoals groente en fruit. De gezondheidsvoordelen van borstvoeding nemen toe naarmate je je kind langer voedt. Zo zal je kindje onder meer een betere hersenontwikkeling krijgen. Minder kans op bijvoorbeeld luchtweginfecties, darminfecties en oorontstekingen hebben. En je geeft je baby ook belangrijke antistoffen mee die hij/zij zelf nog niet kan maken. Pas na 6 maanden begint je baby zelf antistoffen te maken. Met moedermelk heeft je kind daarom minder kans op eczeem en allergieën. Op latere leeftijd is er minder kans op o.a. hart - en vaatziekten en diabetes. Wij, als gezondheidswerkers, vinden het belangrijk dat je dit weet. Maar het belangrijkste vinden wij, dat je borstvoeding geeft, zolang jij en je baby dit prettig vinden. Regeldagen Regeldagen zijn dagen waarbij vraag en aanbod weer op elkaar afgestemd moeten worden. Dat wil zeggen: omdat je baby groeit heeft hij/ zij meer melk nodig en wil hij/zij dus vaker drinken. Soms zelfs ieder uur. Hoe meer je je baby aan de borst laat drinken, hoe vaker je 16
gecertificeerde praktijk borsten leeg zullen zijn. Dit geeft weer een signaal aan je hersenen om meer hormoon (prolactine) uit te scheiden in de bloedbaan en meer prolactine betekent meer melk. ZUIGEN - LEGE BORSTEN PROLACTINE = MELK etc. Om het dus heel simpel te zeggen: ZUIGEN MAAKT MELK Regeldagen komen ongeveer rond dag 10 voor ( als de kraamzorg net is afgesloten) met 3 en 6 weken, met 3 en 6 maanden. Deze momenten zijn niet strikt en sommige vrouwen weten niet wat regeldagen zijn. Als ze er zijn, twijfel dan nooit aan jouw borstvoeding, die is goed. Je baby is gegroeid en vraagt om meer eten. Het hoort er gewoon bij. Neem tijdens de regeldagen extra rust. Na 1 tot 4-5 dagen zijn vraag en aanbod weer op elkaar afgestemd en slaapt je baby weer langer tussen de voedingen. Starten met kolven als je weer gaat werken Na ongeveer 6 weken is het goed om 2 a 3 x per week alvast wat te oefenen met kolven. Een goed moment daarvoor is na de ochtendvoeding, omdat je in de ochtend altijd meer melk maakt dan s avonds. Het gaat in eerste instantie niet om de hoeveelheid melk die je kolft. 20-30 cc is voldoende. Je kunt de hoeveelheid afgekolfde melk in de loop van de daaropvolgende weken opvoeren. Je kunt dan oefenen met het kolven (voor als je weer aan het werk gaat) en je baby kan oefenen om uit een flesje te drinken. Kijk er niet van op als je bij de eerste paar keer kolven, weinig melk afkolft. Het is soms even wennen. Ook is kolven iets heel persoonlijks. De ene vrouw kolft graag met een elektrische kolf en de andere juist met een handkolf. Laat je voorlichten en kies de kolf die het beste bij jou past. 17
Bewaren van afgekolfde melk Verse moedermelk koelkast 48 uur Verse moedermelk kamertemperatuur 6-10 uur Moedermelk vriesvak koelkast 2 weken Moedermelk diepvriezer (-18 graden Celsius) 6 maanden bron handboek lactatiebegeleiding Werken en de wet Als werkneemster mag je de eerste negen levensmaanden van je kind een kwart van je werktijd besteden aan kolven of voeden. Deze tijd wordt doorbetaald. Je bent wel verplicht om je werkgever hiervan in kennis te stellen. Veel vrouwen vinden het naar om dit met hun werkgever te bespreken. Werkgevers zijn daarentegen vaak blij met borstvoedende moeders, want hun kinderen zijn beduidend minder vaak ziek... Meer hierover kun je lezen op www.minvws.nl Borstontsteking Tot slot: blijf gedurende je gehele voedingsperiode alert op rode plekken op je borst. Meestal is dit een verstopt melkkanaaltje. De oorzaak hiervan kan zijn: vermoeidheid geen nachtvoeding meer geven combinatie van deze factoren Zorg dat je je borst goed laat leegdrinken (leegkolven). Verdwijnt de rode plek niet of krijg je klachten, zoals koorts of niet lekker voelen, neem dan direct contact op met een lactatiekundige. 18