Ecologie & landschap NOTITIE Gemeente s Hertogenbosch Dhr. J. Winter Postbus 12345 5200 GZ s-hertogenbosch DATUM: 18 april 2018 ONS KENMERK: UW KENMERK: - AUTEUR: PROJECTLEIDER: STATUS: CONTROLE: 18-0049/18.03871/MarBo M. Boonman M. Boonman defintief G.F.J. Smit Notitie bomeninspectie Vliertjeshoeven, Rosmalen Gemeente s-hertogenbosch onderzoekt de mogelijkheden om een laan met Amerikaanse eiken gefaseerd te verjongen. De bomenlaan bevindt zich bij de straat Vliertjeshoeven in Rosmalen. De bomen staan dicht op de nabijgelegen huizen en beginnen af te takelen. Bureau Waardenburg heeft hiervoor eerder een Quick Scan uitgevoerd in het kader van de Wet natuurbescherming (Karels 2018). Uit de Quik Scan volgde dat de bomen enkele vogelnesten bevatten en diverse holtes hebben die geschikt kunnen zijn als verblijfplaats voor vleermuizen. Vanaf de grond is echter niet goed in te schatten of holtes werkelijk geschikt zijn als verblijfplaats. Holtes kunnen bijvoorbeeld erg ondiep zijn of geheel gevuld zijn met water. Om te beoordelen of de holtes werkelijk potentieel geschikt zijn als verblijfplaats van vleermuizen is een bomeninspectie uitgevoerd vanuit een hoogwerker. Deze voorliggende notitie doet verslag van deze inspectie en geeft aan wat de consequenties hiervan zijn met betrekking tot de Wet natuurbescherming (Wnb). Toelichting Plangebied Het plangebied bevindt zich in Rosmalen nabij de straat Vliertjeshoeven (figuur 1). Het bestaat uit een wandelpad met aan weerzijden Amerikaanse eiken van meer dan vijftig jaar oud. Methode Vanuit een hoogwerker zijn alle bomen langs het wandelpad (figuur 2) nauwkeurig bekeken op 18 april 2018. Er is gelet op boomholtes, spleten of loshangend schors die door vleermuizen als verblijfplaats gebruikt kunnen worden. Tijdens het bezoek stonden de bomen nog niet in blad waardoor alle holtes goed zichtbaar waren. Daarnaast is gelet op de aanwezigheid van vogelnesten. Alle holtes zijn geïnspecteerd met een lamp en/of endoscoop. Er is gezocht naar (sporen van) vleermuizen. Daarnaast is gekeken of de holtes geschikt zijn op basis van hun vorm. NOTITIE bomeninspectie Vliertjeshoeven, Rosmalen 1
Figuur 1 Ligging plangebied (rood omcirkeld) Vliertjeshoeven in Rosmalen (ondergrond: Data by OpenStreetMap.org contributors under CC BY-SA 2.0 license). Resultaten bomeninspectie Holtes In de Amerikaanse eiken in het plangebied zijn zes gaten aanwezig die door grote bonte specht zijn gemaakt. In nummer 4 (figuur 2) is momenteel een grote bonte specht aanwezig. Er werd een exemplaar gezien dat bezig was de holte verder uit te hakken. Nummers 2, 5, 7 en 9 zijn zeer ondiepe holtes van slechts 3-5 cm diep. De holtes zijn nooit verder uitgehakt of uitgerot. Als verblijfplaats voor vleermuizen zijn ze ongeschikt omdat er geen (donkere) holte achter de ingang zit. Holte 1 is eveneens door grote bonte specht gemaakt. Hier werden sporen van mezen aangetroffen. Waarschijnlijk slapen ze hier regelmatig. Er werden geen sporen van vleermuizen aangetroffen. Holtes 1 en 4 zijn wat betreft hun formaat potentieel geschikt als verblijfplaats voor vleermuizen. Momenteel zijn er geen vleermuizen aanwezig. Later in het jaar (bijvoorbeeld na het broedseizoen van vogels) zouden deze holtes door vleermuizen gebruikt kunnen worden. Er zijn geen aanwijzingen dat vleermuizen werkelijk gebruik maken van de holtes (geen mest aangetroffen). Nesten In boom 3 (figuur 2) is een eksternest aanwezig. Het nest is momenteel niet in gebruik. In boom 8 en de klimop rondom boom 6 zijn enkele oude nesten van houtduif aanwezig. Het is waarschijnlijk dat gedurende het voorjaar nieuwe nesten van vogels in de Amerikaanse eiken gebouwd zullen worden. Jaarrond beschermde nesten van vogels en eekhoornnesten zijn niet in het plangebied aangetroffen. 2 NOTITIE bomeninspectie Vliertjeshoeven, Rosmalen
Functie van het plangebied voor beschermde soorten De Amerikaanse eiken worden met regelmaat gebruikt door vogels als nestplaats. Er zijn bijvoorbeeld oude nesten van ekster en houtduif aangetroffen. In boom 1 en 4 zijn holtes aanwezig die potentieel geschikt zijn als verblijfplaats voor vleermuizen. Daarnaast kan de bomenlaan gebruikt worden als vliegroute van vleermuizen (Karels 2018). Effecten van de ingreep Vleermuizen Indien vleermuizen in de bomen 1 en/of 4 verblijven, kan de kap van deze bomen leiden tot het vernietigen van verblijfplaatsen van vleermuizen en mogelijk het doden van dieren. Effecten op de functionaliteit van een eventuele vliegroute zijn niet aan de orde omdat de schuttingen en bomen van de naastgelegen tuinen voldoende dekking bieden voor vleermuizen. Om uitsluitsel te kunnen geven over de huidige betekenis van de twee bomen op vleermuizen is nader onderzoek nodig. Op basis van de resultaten van dit nader onderzoek kan worden vastgesteld of een ontheffing van de Wnb nodig is en of mitigerende en compenserende maatregelen nodig zijn. Vogels Het kappen van bomen in het broedseizoen kan er toe leiden dat nesten van vogelsoorten die in gebruik zijn beschadigd raken of verlaten worden door de oudervogels als gevolg van verstoring. Effecten van de voorgenomen ingreep op soorten met een jaarrond beschermd nest zijn uitgesloten. Voor deze soorten heeft het plangebied namelijk geen betekenis. Beoordeling Wet natuurbescherming Voor het vernietigen van nesten die in gebruik zijn en het verstoren van in gebruik zijnde nesten van vogels zodanig dat broedsels mislukken is geen ontheffing mogelijk. Het vernietigen en verstoren van in gebruik zijnde nesten moet worden voorkomen (zie randvoorwaarden hieronder). Het vernietigen of aantasten van verblijfplaatsen van vleermuizen is een overtreding van de Wnb artikel 3.5 lid 1 en 4. Indien uit nader onderzoek blijkt dat vleermuizen aanwezig zijn en schade aan verblijfplaatsen niet te voorkomen is, is een ontheffing van de Wnb nodig. Om een ontheffing aan te kunnen vragen moet tevens het wettelijk belang van de ingreep worden onderbouwd en moeten alternatieven zijn onderzocht. NOTITIE bomeninspectie Vliertjeshoeven, Rosmalen 3
Figuur 2. Plangebied. In rood zijn enkele bomen genummerd waar holtes of nesten in zijn aangetroffen. Randvoorwaarden voor werkzaamheden in het kader van de voorgenomen ingreep Het verstoren en vernietigen van vogelnesten die in gebruik zijn moet voorkomen worden om overtreding van verbodsbepalingen te voorkomen. Dit kan door het rooien van beplanting en (voorbereidende) (bouw)werkzaamheden buiten het broedseizoen uit te voeren. Voor het broedseizoen wordt in het kader van de Wnb geen standaard periode gehanteerd. De lengte en de aanvang van het broedseizoen verschilt per soort. Globaal moet voor het broedseizoen rekening gehouden worden met de periode half maart tot half augustus. 4 NOTITIE bomeninspectie Vliertjeshoeven, Rosmalen
Wanneer de bomen 1 en 4 (figuur 2) en de bomen die zich aan weerszijden hiervan bevinden gespaard blijven, dan zijn effecten op vleermuizen uit te sluiten. Dit betekent dat bij een gefaseerde aanpak bij het vernieuwen van de bomenlaan van zuid naar noord gedurende de eerste fase(n) geen nader onderzoek naar vleermuizen of ontheffingsaanvraag nodig is. Nader onderzoek Om eventueel als basis te kunnen dienen voor een ontheffingsaanvraag van de Wet natuurbescherming dient het vaststellen van zomer-, kraam-, paar- en winterverblijven van vleermuizen volgens het vleermuisprotocol 2017 te worden uitgevoerd. Dit onderzoek bestaat in totaal uit vier ronden in de periode mei t/m september: - 2x in ochtend in periode half mei- half juli. - 2x s avonds in najaar (half augustus september) paarverblijfplaatsen. Literatuur Karels, M.A. 2018. Quick scan beschermde soorten Vliertjeshoeven, Rosmalen. Notie met kenmerk 17-0896/18.00002/AnKar Bueau Waardenburg, Culemborg.. Voor vragen over deze notitie kunt u contact opnemen met M. Boonman Akkoord voor uitgave: Kwaliteitszorg Bureau Waardenburg bv drs. G.F.J. Smit Paraaf: Bureau Waardenburg bv is niet aansprakelijk voor gevolgschade, alsmede voor schade welke voortvloeit uit toepassingen van de resultaten van werkzaamheden of andere gegevens verkregen van Bureau Waardenburg bv; opdrachtgever vrijwaart Bureau Waardenburg bv voor aanspraken van derden in verband met deze toepassing. Bureau Waardenburg bv / Gemeente s Hertogenbosch Dit rapport is vervaardigd op verzoek van opdrachtgever hierboven aangegeven en is zijn eigendom. Niets uit dit rapport mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt worden d.m.v. druk, fotokopie, digitale kopie of op welke andere wijze dan ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de opdrachtgever hierboven aangegeven en Bureau Waardenburg bv, noch mag het zonder een dergelijke toestemming worden gebruikt voor enig ander werk dan waarvoor het is vervaardigd. Lid van de branchevereniging Netwerk Groene Bureaus. Het kwaliteitsmanagementsysteem van Bureau Waardenburg bv is door CERTIKED gecertificeerd overeenkomstig ISO 9001: 2015. Bureau Waardenburg bv hanteert als algemene voorwaarden de DNR 2011, tenzij schriftelijk anders wordt overeengekomen. NOTITIE bomeninspectie Vliertjeshoeven, Rosmalen 5