Ontwikkeling van de omvang van de aandachtsgroepen

AANDACHTSGROEPEN VOLKSHUISVESTINGSBELEID ROTTERDAM EN REGIO 2004 (februari 2007, 2e druk) In februari 2007 zijn de inkomensgegevens op gemeentelijk, deelgemeentelijk en buurtniveau uit het Regionaal Inkomens Onderzoek 2004 van het CBS beschikbaar gekomen. In deze Feitenkaart wordt een kwantitatief en kwalitatief beeld geschetst van de aandachtsgroepen van het volkshuisvestingsbeleid in Rotterdam (inclusief deelgemeenten en buurten) en de regio. In deze 2e druk zijn de gegevens over regiogemeenten die in de 1e druk nog ontbraken toegevoegd. De voorliggende Feitenkaart geeft een kwantitatief en kwalitatief beeld van de aandachtsgroepen van het volkshuisvestingsbeleid in Rotterdam (inclusief deelgemeenten en buurten) en de regio in 2004. Daarbij wordt tevens een vergelijking gemaakt met Amsterdam, Den Haag, Utrecht en heel Nederland. Bron van deze gegevens is het Regionaal Inkomens Onderzoek van het CBS, dat voornamelijk is gebaseerd op gegevens van de Belastingdienst. Verdere inkomensgegevens hieruit zijn voor wat Rotterdam en de Rotterdamse regio betreft beschreven in twee COS-Feitenkaarten: Inkomensgegevens Rotterdam op deelgemeente- en buurtniveau 2004 en Inkomensgegevens Rotterdam en regio 2004. De gegevens hieruit vormen de meest recente betrouwbare gegevens over de inkomenssituatie op gemeentelijk, deelgemeentelijk en buurtniveau in Rotterdam en de stadsregio. Deze Feitenkaart beperkt zich tot de inkomens van particuliere huishoudens; dat wil zeggen dat studentenhuishoudens en zogeheten institutionele huishoudens (personen in instellingen, instituten en tehuizen) niet zijn meegeteld. In de nu volgende tabellen is geheimhouding toegepast ( x ) als het aantal inwoners minder is dan 200 of het aantal huishoudens minder dan 70; voor kleinere gebieden is het risico van onthulling van individuele gegevens te groot, en zou ook de toevalsmarge van de achterliggende steekproef te groot zijn. Voorts zijn om technische redenen enkele gegevens ongeacht het aantal onbekend; deze zijn aangegeven met een.. Sinds de Nota Volkshuisvesting in de jaren negentig zijn landelijk voor het volkshuisvestingsbeleid lage en hogere inkomens gedefinieerd. Huishoudens met zo n laag inkomen behoren tot de aandachtsgroepen van het volkshuisvestingsbeleid. Huishoudens die niet tot deze aandachtsgroepen behoren, worden in het landelijk beleid geacht in de eigen woningbehoefte te kunnen voorzien zonder Overheidssteun. Voor de aandachtsgroepen gelden verschillende inkomensgrenzen voor een- en meerpersoonshuishoudens, en voor huishoudens onder en vanaf 65 jaar. In 2004 bedroegen deze inkomensgrenzen in termen van belastbaar inkomen als volgt: eenpersoonshuishoudens: 18.925, doch 16.825 voor 65 jaar en ouder; meerpersoonshuishoudens: 25.375, doch 21.925 voor 65 jaar en ouder. 1

Ontwikkeling van de omvang van de aandachtsgroepen In onderstaande tabel is de ontwikkeling in de periode 1996-2004 weergegeven van het percentage huishoudens die tot de aandachtsgroepen behoren. Omdat het CBS sinds de belastingherzieningen van 2001 geen inkomens meer kan bepalen die exact vergelijkbaar zijn met die van vóór 2001, is een vergelijking met eerdere jaren niet helemaal zuiver. De in onderstaande tabel voor eerdere jaren opgenomen percentages zijn niettemin wel de percentages waar in het verleden ook altijd van uit is gegaan. Enige relativering bij de interpretatie van verschillen met eerdere jaren is dus echter wel geboden. Bovendien kent dit soort percentages een marge door het steekproefkarakter van het achterliggende onderzoek. Daarom zijn voor voorgaande jaren bij buurten met (indertijd) al te kleine aantallen huishoudens (minder dan 500; voor 1998 evenwel: minder dan 2.000) de percentages niet weergegeven, zodat de wél gepresenteerde oude percentages geen grotere onnauwkeurigheid kennen dan zo n 5%. Aantal Aandachtshuishoudens groepen Idem Idem Idem Idem Idem 1-1-'05 2004 2003 2002 2000 1998 1996 Stadscentrum 14.920 5.850 = 39% 37% 35% 40% 43% 46% Stadsdriehoek 6.320 1.690 = 27% 25% 22% 28% 30% 32% Oude Westen 4.490 2.630 = 59% 57% 52% 56% 62% 64% Cool 2.500 1.120 = 45% 40% 38% 43% 44% 48% C.S. Kwartier 410 70 = 17% 21% 21% x x x Kop van Zuid 180 x x x x x x Nieuwe Werk 810 210 = 26% 30% 23% x x x Dijkzigt 210 100 = 48% 36% 42% x x x Delfshaven 30.930 17.240 = 56% 55% 53% 56% 61% 63% Delfshaven 2.990 1.570 = 53% 48% 50% 56% 57% 60% Bospolder 2.860 1.640 = 57% 56% 53% 56% 64% 69% Tussendijken 2.880 1.800 = 63% 63% 60% 64% 66% 64% Spangen 3.740 2.380 = 64% 63% 61% 64% 71% 70% Nieuwe Westen 7.980 4.390 = 55% 56% 51% 56% 62% 64% Middelland 5.030 2.740 = 54% 52% 51% 52% 54% 59% Oud-Mathenesse 3.470 1.570 = 45% 43% 41% 44% 50% 52% Witte Dorp 220 100 = 45% 57% 57% x x x Schiemond 1.750 1.050 = 60% 61% 58% 60% x 68% Overschie 7.370 3.180 = 43% 45% 41% 44% 49% 51% Kleinpolder 3.600 1.840 = 51% 52% 47% 53% 58% 57% Noord Kethel x x x x x x x Schieveen 170 90 = 53% 61% 67% x x x Zestienhoven 320 150 = 47% 44% 36% x x x Overschie 3.000 960 = 32% 34% 32% 33% 39% 42% Landzicht 260 140 = 54% 56% 50% x x x Noord 25.170 11.000 = 44% 43% 40% 44% 50% 52% Agniesebuurt 1.920 950 = 49% 49% 49% 50% 55% 56% Provenierswijk 2.140 990 = 46% 47% 44% 48% 50% 53% Bergpolder 4.210 1.650 = 39% 38% 34% 44% 48% 51% Blijdorp 5.440 1.310 = 24% 25% 26% 28% 33% 36% Liskwartier 3.300 1.450 = 44% 42% 38% 40% 46% 48% Oude Noorden 8.120 4.640 = 57% 56% 52% 56% 62% 62% Blijdorpse Polder x x x x x x x Hillegersberg-Schiebroek 18.990 6.150 = 32% 33% 31% 33% 36% 37% Schiebroek 7.870 3.170 = 40% 41% 38% 41% 43% 44% Hillegersberg-zuid 3.640 970 = 27% 27% 24% 29% 32% 35% Hillegersberg-noord 2.960 1.080 = 36% 37% 34% 36% 39% 41% Terbregge 1.280 290 = 23% 25% 18% 16% x x Molenlaankwartier 3.240 630 = 19% 21% 20% 19% 19% 21% Kralingen-Crooswijk 23.640 10.720 = 45% 45% 44% 47% 53% 53% Rubroek 3.710 1.880 = 51% 52% 49% 53% 58% 59% Nieuw Crooswijk 2.030 1.130 = 56% 56% 53% 54% 62% 61% Oud Crooswijk 3.750 2.230 = 59% 58% 56% 61% 64% 67% Kralingen-west 6.980 3.300 = 47% 48% 46% 49% 55% 56% Kralingen-oost 2.890 690 = 24% 24% 23% 27% 30% 31% Kralingse Bos 80 x x x x x x De Esch 2.330 910 = 39% 37% 35% 37% 42% 43% Struisenburg 1.880 530 = 28% 28% 25% 31% x 43% 2

Aantal Aandachtshuishoudens groepen Idem Idem Idem Idem Idem 1-1-'05 2004 2003 2002 2000 1998 1996 Feijenoord 31.020 16.830 = 54% 54% 50% 54% 59% 60% Kop van Zuid - Entrepot 3.150 910 = 29% 30% 28% 33% x --- Vreewijk 6.830 3.320 = 49% 49% 45% 47% 49% 50% Bloemhof 5.570 3.350 = 60% 59% 56% 58% 62% 62% Hillesluis 4.490 2.650 = 59% 59% 55% 60% 67% 68% Katendrecht 1.870 1.070 = 57% 65% 58% 63% x 69% Afrikaanderwijk 3.620 2.300 = 64% 62% 57% 60% 68% 68% Feijenoord 3.680 2.370 = 64% 62% 57% 61% 63% 58% Noordereiland 1.830 860 = 47% 48% 45% 47% x 53% IJsselmonde 27.340 11.570 = 42% 42% 39% 42% 45% 44% Oud IJsselmonde 2.360 540 = 23% 19% 18% 22% x 29% Lombardijen 6.980 3.160 = 45% 44% 41% 44% 47% 46% Groot IJsselmonde 13.110 5.800 = 44% 45% 42% 44% 48% 46% Beverwaard 4.890 2.070 = 42% 40% 38% 41% 40% 41% Pernis 1.950 600 = 31% 32% 30% 33% 33% 34% Pernis 1.950 600 -= 31% 32% 30% 33% 33% 34% Prins Alexander 39.740 13.230 = 33% 34% 31% 33% 36% 37% 's-gravenland 3.150 430 = 14% 15% 13% 14% 16% 16% Kralingse Veer 660 270 = 41% 36% 28% 29% x 40% Prinsenland 4.950 1.680 = 34% 36% 31% 34% 37% 36% Het Lage Land 4.920 1.770 = 36% 37% 33% 33% 36% 37% Ommoord 12.120 4.330 = 36% 36% 33% 34% 37% 38% Zevenkamp 7.450 2.740 = 37% 37% 34% 37% 41% 39% Oosterflank 5.420 1.950 = 36% 33% 32% 34% 39% 41% Nesselande 1.070 x x x x x x Charlois 31.840 16.110 = 51% 50% 47% 50% 53% 53% Tarwewijk 5.430 3.170 = 58% 60% 56% 59% 63% 63% Carnisse 5.530 2.540 = 46% 45% 41% 45% 49% 50% Zuidwijk 6.300 3.080 = 49% 48% 47% 50% 53% 53% Oud-Charlois 6.270 3.070 = 49% 47% 44% 48% 51% 55% Wielewaal 540 340 = 63% 64% 63% 63% x 62% Zuidplein 730 210 = 29% 21% 18% 20% x 19% Pendrecht 5.750 3.090 = 54% 54% 50% 53% 53% 52% Zuiderpark 470 230 = 49% 55% 53% x x x Heijplaat 830 390 = 47% 44% 40% 40% x 40% Hoogvliet 15.540 5.510 = 35% 36% 33% 37% 39% 40% Hoogvliet-noord 6.080 2.250 = 37% 38% 33% 41% 44% 48% Hoogvliet-zuid 9.470 3.260 = 34% 34% 32% 35% 36% 36% Hoek van Holland 4.040 1.090 = 27% 27% 24% 25% 29% 28% Strand en Duin 270 x x x x x x Dorp 3.740 1.030 = 28% 28% 25% 27% 29% 29% Rijnpoort x x x x x x x Overig en onbekend 180...... Rotterdam 272.670 119.140 = 44% 44% 41% 44% 48% 49% Amsterdam 359.250 150.110 = 42% 41% 39% 42% 47% 49% 's-gravenhage 215.090 82.230 = 38% 38% 35% 39% 43% 45% Utrecht 117.910 38.640 = 33% 32% 30% 34% 39% 42% Nederland 6.725.630 2.132.560 = 32% 32% 29% 32% 36% 37% Het percentage Rotterdamse huishoudens dat tot de aandachtsgroepen van het volkshuisvestingsbeleid behoort, is tussen 1996 en 2002 afgenomen van 49% tot 41%, doch daarna weer toegenomen tot 44% in 2003 en 2004. In de andere drie grote steden was de afname in de periode 1996-2002 relatief iets sterker, maar ook daar nam de omvang van de aandachtsgroepen sindsdien met zo n 3%-punt toe. Landelijk was de ontwikkeling vergelijkbaar met die in Rotterdam. Ook in de meeste deelgemeenten en buurten is deze ontwikkeling in mindere of meerdere mate zichtbaar; bij kleine buurten moet bij de beoordeling daarvan worden bedacht dat de gepresenteerde percentages een marge van enkele procenten kennen door het steekproefkarakter van het achterliggende onderzoek. 3

In de regio was deze ontwikkeling als volgt. Aantal Aandachtshuishoudens groepen Idem Idem Idem Idem Idem 1-1-'05 2004 2003 2002 2000 1998 1996 Albrandswaard 7.970 1.450 = 18% 17% 15% 16% 20% 21% Barendrecht 15.130 2.620 = 17% 18% 16% 20% 22% 24% Bergschenhoek 1 5.740 1.000 = 17% 18% 15% 19% 21% 25% Berkel en Rodenrijs 1 6.800 1.530 = 23% 24% 21% 22% 25% 27% Bernisse 5.020 1.120 = 22% 22% 19% 20% 22% 24% Bleiswijk 1 3.790 750 = 20% 21% 19% 22% 23% 24% Brielle 6.660 1.400 = 21% 22% 19% 19% 22% 23% Capelle aan den IJssel 28.020 8.210 = 29% 28% 25% 28% 31% 31% Hellevoetsluis 16.370 3.860 = 24% 24% 23% 26% 29% 29% Krimpen aan den IJssel 11.250 2.850 = 25% 25% 22% 24% 28% 28% Maassluis 13.580 3.690 = 27% 28% 25% 27% 29% 30% Ridderkerk 19.140 5.360 = 28% 28% 24% 28% 31% 32% Rotterdam 272.670 119.140 = 44% 44% 41% 44% 48% 49% Rozenburg 5.630 1.380 = 25% 23% 21% 21% 27% 26% Schiedam 33.530 12.300 = 37% 36% 34% 37% 40% 41% Spijkenisse 30.870 7.780 = 25% 25% 23% 25% 28% 29% Vlaardingen 33.340 10.670 = 32% 31% 29% 31% 34% 34% Westvoorne 5.850 1.380 = 24% 24% 21% 23% 25% 26% Stadsregio excl. Rotterdam 248.690 67.350 = 27% 27% 24% 27% 30% 31% Rotterdam 272.670 119.140 = 44% 44% 41% 44% 48% 49% Stadsregio incl. Rotterdam 521.360 186.490 = 36% 36% 33% 36% 40% 41% Amsterdam 359.250 150.110 = 42% 41% 39% 42% 47% 49% s-gravenhage 215.090 82.230 = 38% 38% 35% 39% 43% 45% Utrecht 117.910 38.640 = 33% 32% 30% 34% 39% 42% Nederland 6.725.630 2.132.560 = 32% 32% 29% 32% 36% 37% 1 ): Met ingang van 1 januari 2007 zijn Bergschenhoek, Berkel en Rodenrijs en Bleiswijk gefuseerd tot één nieuwe gemeente: Lansingerland 16.330 3.280 = 20% 21% 18% 21% 23% 25% Ook elders in de regio is het percentage huishoudens dat tot de aandachtsgroepen behoort tussen 1996 en 2002 flink afgenomen (tot 24% in 2002), doch daarna weer toegenomen tot 27% in 2003 en 2004. In de totale regio, dus inclusief Rotterdam, was een vergelijkbare ontwikkeling te zien, en bedroeg het percentage aandachtsgroepen in 2003 en 2004 36%. Een dergelijke ontwikkeling vond ook in alle regiogemeenten in vergelijkbare mate plaats, waardoor de onderlinge verschillen nog altijd zijn samen te vatten als: hoe groter de gemeente, hoe groter het percentage huishoudens dat tot de aandachtsgroepen behoort. En ook het verschil tussen Rotterdam en de rest van de regio is in al die jaren niet noemenswaardig groter of kleiner geworden. 4

Aandachtsgroepen naar leeftijd In onderstaande tabel is de omvang van de aandachtsgroepen in Rotterdam aangegeven als aantal en als percentage van het totale aantal huishoudens, en is tevens een onderverdeling van de aandachtsgroepen naar leeftijd opgenomen. Aantal huishoudens Aandachts- 15 tot 25 25 tot 45 45 tot 65 65 jaar 1-1-'05 groepen jaar jaar jaar en ouder Stadscentrum 14.920 5.850 = 39% 450 2270 1700 1.420 Stadsdriehoek 6.320 1.690 = 27% 120 610 420 530 Oude Westen 4.490 2.630 = 59% 190 1020 880 530 Cool 2.500 1.120 = 45% x 420 350 280 C.S. Kwartier 410 70 = 17% x x x x Kop van Zuid 180 x x x x x Nieuwe Werk 810 210 = 26% x 110 x x Dijkzigt 210 100 = 48% x x x x Delfshaven 30.930 17.240 = 56% 1.650 7.600 5.060 2.920 Delfshaven 2.990 1.570 = 53% 180 770 450 170 Bospolder 2.860 1.640 = 57% 170 700 480 290 Tussendijken 2.880 1.800 = 63% 160 670 510 440 Spangen 3.740 2.380 = 64% 180 1.070 840 300 Nieuwe Westen 7.980 4.390 = 55% 340 2.060 1.330 670 Middelland 5.030 2.740 = 54% 310 1.260 720 440 Oud-Mathenesse 3.470 1.570 = 45% 230 590 330 410 Witte Dorp 220 100 = 45% x x x x Schiemond 1.750 1.050 = 60% 80 430 350 190 Overschie 7.370 3.180 = 43% 140 780 940 1.320 Kleinpolder 3.600 1.840 = 51% 100 480 520 740 Noord Kethel x x x x x x Schieveen 170 90 = 53% x x x x Zestienhoven 320 150 = 47% x x x x Overschie 3.000 960 = 32% x 200 290 450 Landzicht 260 140 = 54% x x x x Noord 25.170 11.000 = 44% 740 4.700 3.160 2.410 Agniesebuurt 1.920 950 = 49% x 360 340 190 Provenierswijk 2.140 990 = 46% 100 430 260 210 Bergpolder 4.210 1.650 = 39% 180 770 410 300 Blijdorp 5.440 1.310 = 24% x 470 370 440 Liskwartier 3.300 1.450 = 44% 90 590 380 380 Oude Noorden 8.120 4.640 = 57% 270 2090 1400 880 Blijdorpse Polder x x x x x x Hillegersberg-Schiebroek 18.990 6.150 = 32% 270 1.720 1.620 2.540 Schiebroek 7.870 3.170 = 40% 110 950 830 1.280 Hillegersberg-zuid 3.640 970 = 27% 80 310 250 330 Hillegersberg-noord 2.960 1.080 = 36% x 300 300 410 Terbregge 1.280 290 = 23% x 110 80 90 Molenlaankwartier 3.240 630 = 19% x x 140 440 Kralingen-Crooswijk 23.640 10.720 = 45% 650 3.910 3.230 2.930 Rubroek 3.710 1.880 = 51% 80 500 480 820 Nieuw Crooswijk 2.030 1.130 = 56% 90 500 320 230 Oud Crooswijk 3.750 2.230 = 59% 120 800 740 570 Kralingen-west 6.980 3.300 = 47% 210 1.330 1.010 750 Kralingen-oost 2.890 690 = 24% x 210 260 170 Kralingse Bos 80 x x x x x De Esch 2.330 910 = 39% x 390 260 190 Struisenburg 1.880 530 = 28% x 160 140 190 5

Aantal huishoudens Aandachts- 15 tot 25 25 tot 45 45 tot 65 65 jaar 1-1-'05 groepen jaar jaar jaar en ouder Feijenoord 31.020 16.830 = 54% 1.310 6.440 5.090 4.000 Kop van Zuid - Entrepot 3.150 910 = 29% x 330 270 240 Vreewijk 6.830 3.320 = 49% 150 810 1.130 1.220 Bloemhof 5.570 3.350 = 60% 340 1.390 980 630 Hillesluis 4.490 2.650 = 59% 290 1.180 730 460 Katendrecht 1.870 1.070 = 57% 100 410 310 250 Afrikaanderwijk 3.620 2.300 = 64% 130 960 710 500 Feijenoord 3.680 2.370 = 64% 170 1.020 730 460 Noordereiland 1.830 860 = 47% x 330 230 250 IJsselmonde 27.340 11.570 = 42% 570 3.980 2.560 4.450 Oud IJsselmonde 2.360 540 = 23% x 240 160 90 Lombardijen 6.980 3.160 = 45% 150 1.090 660 1.250 Groot IJsselmonde 13.110 5.800 = 44% 220 1.680 1.190 2.710 Beverwaard 4.890 2.070 = 42% 150 970 550 400 Pernis 1.950 600 = 31% x 130 170 290 Pernis 1.950 600 -= 31% x 130 170 290 Prins Alexander 39.740 13.230 = 33% 480 3.060 3.550 6.140 's-gravenland 3.150 430 = 14% x 140 150 110 Kralingse Veer 660 270 = 41% x 90 80 100 Prinsenland 4.950 1.680 = 34% x 360 520 760 Het Lage Land 4.920 1.770 = 36% x 400 350 950 Ommoord 12.120 4.330 = 36% 80 670 1.040 2.530 Zevenkamp 7.450 2.740 = 37% 130 840 930 850 Oosterflank 5.420 1.950 = 36% 130 520 480 820 Nesselande 1.070 x x x x x Charlois 31.840 16.110 = 51% 1.710 6.220 3.780 4.400 Tarwewijk 5.430 3.170 = 58% 460 1.500 760 440 Carnisse 5.530 2.540 = 46% 350 1.090 540 560 Zuidwijk 6.300 3.080 = 49% 140 930 770 1.240 Oud-Charlois 6.270 3.070 = 49% 350 1.200 740 780 Wielewaal 540 340 = 63% x 70 100 170 Zuidplein 730 210 = 29% x x x 80 Pendrecht 5.750 3.090 = 54% 340 1.250 710 790 Zuiderpark 470 230 = 49% x x x 200 Heijplaat 830 390 = 47% x 110 90 140 Hoogvliet 15.540 5.510 = 35% 290 1.490 1.520 2.210 Hoogvliet-noord 6.080 2.250 = 37% 140 740 710 660 Hoogvliet-zuid 9.470 3.260 = 34% 150 760 810 1.540 Hoek van Holland 4.040 1.090 = 27% x 280 300 480 Strand en Duin 270 x x x x x Dorp 3.740 1.030 = 28% x 260 280 470 Rijnpoort x x x x x x Overig en onbekend 180. x x x x Rotterdam 272.670 119.140 = 44% 8.320 42.620 32.680 35.520 Amsterdam 359.250 150.110 = 42% 7.130 63.030 47.300 32.650 's-gravenhage 215.090 82.230 = 38% 6.710 30.350 23.960 21.210 Utrecht 117.910 38.640 = 33% 2.420 15.710 10.400 10.110 Nederland 6.725.630 2.132.560 = 32% 100.540 629.060 620.170 782.770 Van de 119.140 huishoudens die in Rotterdam in 2004 tot de aandachtsgroepen behoorden, was 7% jonger dan 25 jaar, 36% tussen de 25 en 45 jaar, 27% tussen de 45 en 65 jaar en 30% 65 jaar of ouder. Van alle Rotterdamse huishoudens was 4% jonger dan 25 jaar, 42% tussen de 25 en 45 jaar, 32% tussen de 45 en 65 jaar en 22% 65 jaar of ouder: bij de aandachtsgroepen zijn jongeren en bejaarden dus oververtegenwoordigd. 6

Aandachtsgroepen naar huishoudenstype In onderstaande tabel is aangegeven uit wat voor typen huishouden de aandachtsgroepen bestaan. Aandachts- Een- Paar Paar groepen persoons- zonder met Een-ouder- 2004 huishouden kinderen kinderen gezin Overig Stadscentrum 5.850 3.490 770 490 840 260 Stadsdriehoek 1.690 1.120 290 80 140 x Oude Westen 2.630 1.320 260 330 580 140 Cool 1.120 760 130 70 110 x C.S. Kwartier 70 x x x x x Kop van Zuid x x x x x x Nieuwe Werk 210 130 x x x x Dijkzigt 100 80 x x x x Delfshaven 17.240 8.290 2.250 2.430 3.300 970 Delfshaven 1.570 840 200 150 310 x Bospolder 1.640 770 200 310 290 70 Tussendijken 1.800 850 280 280 310 80 Spangen 2.380 860 260 510 570 170 Nieuwe Westen 4.390 2.110 500 680 810 290 Middelland 2.740 1.500 410 280 410 140 Oud-Mathenesse 1.570 870 270 110 220 90 Witte Dorp 100 x x x x x Schiemond 1.050 450 110 90 360 x Overschie 3.180 1.590 610 330 530 120 Kleinpolder 1.840 960 300 200 310 80 Noord Kethel x x x x x x Schieveen 90 70 x x x x Zestienhoven 150 x x x x x Overschie 960 440 230 90 160 x Landzicht 140 x x x x x Noord 11.000 5.870 1.450 1.230 1.910 540 Agniesebuurt 950 470 130 120 160 x Provenierswijk 990 500 150 130 150 x Bergpolder 1.650 980 240 120 220 90 Blijdorp 1.310 820 200 90 170 x Liskwartier 1.450 780 170 230 220 x Oude Noorden 4.640 2.330 560 540 960 250 Blijdorpse Polder x x x x x x Hillegersberg-Schiebroek 6.150 3.280 1.030 590 1.010 240 Schiebroek 3.170 1.770 410 260 600 130 Hillegersberg-zuid 970 490 190 100 160 x Hillegersberg-noord 1.080 590 180 100 170 x Terbregge 290 80 x 80 x x Molenlaankwartier 630 360 190 x x x Kralingen-Crooswijk 10.720 5.440 1.570 1.080 2.130 490 Rubroek 1.880 1.060 250 150 340 70 Nieuw Crooswijk 1.130 600 140 120 210 x Oud Crooswijk 2.230 1.030 320 300 480 100 Kralingen-west 3.300 1.630 460 380 670 170 Kralingen-oost 690 410 100 x 100 x Kralingse Bos x x x x x x De Esch 910 410 140 x 280 x Struisenburg 530 300 150 x x x 7

Aandachts- Een- Paar Paar groepen persoons- zonder met Een-ouder- 2004 huishouden kinderen kinderen gezin Overig Feijenoord 16.830 7.080 2.490 2.510 3.590 1.170 Kop van Zuid - Entrepot 910 390 160 90 230 x Vreewijk 3.320 1.710 610 270 590 140 Bloemhof 3.350 1.410 460 570 660 250 Hillesluis 2.650 1.020 350 530 540 220 Katendrecht 1.070 510 150 110 240 x Afrikaanderwijk 2.300 830 340 440 500 180 Feijenoord 2.370 810 300 400 650 210 Noordereiland 860 400 120 100 170 x IJsselmonde 11.570 5.640 1.820 1.190 2.430 490 Oud IJsselmonde 540 240 100 x 100 x Lombardijen 3.160 1.590 490 320 610 150 Groot IJsselmonde 5.800 3.000 1.000 530 1.070 200 Beverwaard 2.070 800 230 280 640 120 Pernis 600 320 130 x 100 x Pernis 600 320 130 x 100 x Prins Alexander 13.230 7.280 2.260 1.140 2.210 340 's-gravenland 430 160 90 x 110 x Kralingse Veer 270 130 x x x x Prinsenland 1.680 910 290 140 320 x Het Lage Land 1.770 1.110 270 110 250 x Ommoord 4.330 2.550 870 340 470 90 Zevenkamp 2.740 1.260 400 250 710 120 Oosterflank 1.950 1.150 290 150 310 x Nesselande x x x x x x Charlois 16.110 8.280 2.280 1.640 3.010 900 Tarwewijk 3.170 1.540 400 390 620 220 Carnisse 2.540 1.400 340 270 350 170 Zuidwijk 3.080 1.700 470 230 590 90 Oud-Charlois 3.070 1.660 400 320 510 180 Wielewaal 340 130 100 x 80 x Zuidplein 210 140 x x x x Pendrecht 3.090 1.380 410 370 730 200 Zuiderpark 230 190 x x x x Heijplaat 390 150 90 x 100 x Hoogvliet 5.510 2.630 1.040 450 1.180 210 Hoogvliet-noord 2.250 980 390 240 540 100 Hoogvliet-zuid 3.260 1.650 640 210 640 120 Hoek van Holland 1.090 560 210 100 170 x Strand en Duin x x x x x x Dorp 1.030 540 200 80 160 x Rijnpoort x x x x x x Overig en onbekend x. x x x x Rotterdam 119.140 59.780 17.920 13.240 22.400 5.800 Amsterdam 150.110 81.770 18.490 16.490 26.050 7.310 's-gravenhage 82.230 41.680 11.630 9.790 14.350 4.780 Utrecht 38.640 19.980 6.310 5.170 5.260 1.930 Nederland 2.132.560 959.640 471.680 312.720 306.150 82.370 Van de 119.140 huishoudens die in Rotterdam in 2004 tot de aandachtsgroepen behoorden, was de helft (50%) een eenpersoonshuishouden. 15% bestond uit een (echt-)paar zonder kinderen, 11% uit een (echt-)paar mét kinderen, 19% was een-oudergezin en 5% bestond uit overige soorten meerpersoonshuishoudens. Van alle Rotterdamse huishoudens was 43% eenpersoonshuishouden, 23% (echt-)paar zonder kinderen, 19% (echt-)paar mét kinderen en 10% een-oudergezin: bij de aandachtsgroepen zijn eenpersoonshuishoudens, maar vooral een-oudergezinnen dus oververtegenwoordigd. 8

Aandachtsgroepen naar belangrijkste inkomensbron Tot slot kan nog worden opgemerkt, dat van de 119.140 huishoudens die in Rotterdam in 2004 tot de aandachtsgroepen behoorden, slechts 32% inkomen uit arbeid als belangrijkste inkomensbron had. 30% van de aandachtsgroepen bestond uit gepensioneerden, 29% uit werklozen c.q. bijstandsontvangers en 6% uit arbeidsongeschikten. Van alle Rotterdamse huishoudens had 57% inkomen uit arbeid, 24% uit pensioen, 14% uit werkloosheids- c.q. bijstandsuitkering en 4% uit arbeidsongeschiktheidsuitkering: bij de huishoudens uit de aandachtsgroepen zijn huishoudens zonder inkomen uit arbeid dus flink oververtegenwoordigd. Aandachtsgroepen Werkloos/ Arbeids- 2004 Loon Winst Pensioen bijstand ongeschikt Stadscentrum 5.850 1.720 520 1.410 1.620 430 Stadsdriehoek 1.690 550 170 550 290 x Oude Westen 2.630 700 150 540 930 270 Cool 1.120 290 130 260 340 80 C.S. Kwartier 70 x x x x x Kop van Zuid x x x x x x Nieuwe Werk 210 90 x x x x Dijkzigt 100 x x x x x Delfshaven 17.240 5.380 1.270 2.950 5.940 1.370 Delfshaven 1.570 440 140 190 610 140 Bospolder 1.640 500 90 300 540 170 Tussendijken 1.800 520 110 440 560 130 Spangen 2.380 780 100 300 880 260 Nieuwe Westen 4.390 1.300 470 660 1.550 330 Middelland 2.740 900 250 420 920 210 Oud-Mathenesse 1.570 680 x 420 340 x Witte Dorp 100 x x x x x Schiemond 1.050 250 x 190 490 x Overschie 3.180 660 180 1.370 740 180 Kleinpolder 1.840 400 80 790 450 90 Noord Kethel x x x x x x Schieveen 90 x x x x x Zestienhoven 150 x x x x x Overschie 960 190 80 450 170 x Landzicht 140 x x x x x Noord 11.000 3.150 960 2.450.3420 760 Agniesebuurt 950 260 x 220 340 x Provenierswijk 990 290 100 210 280 100 Bergpolder 1.650 600 130 300 510 x Blijdorp 1.310 390 210 450 200 x Liskwartier 1.450 380 130 390 440 100 Oude Noorden 4.640 1.240 340 880 1.650 390 Blijdorpse Polder x x x x x x Hillegersberg-Schiebroek 6.150 1.420 430 2.540 1.280 310 Schiebroek 3.170 680 140 1.330 800 160 Hillegersberg-zuid 970 330 130 330 140 x Hillegersberg-noord 1.080 210 80 370 280 90 Terbregge 290 120 x 80 x x Molenlaankwartier 630 80 x 440 x x Kralingen-Crooswijk 10.720 2.670 680 2.990 3.490 630 Rubroek 1.880 400 80 820 480 x Nieuw Crooswijk 1.130 270 90 250 450 70 Oud Crooswijk 2.230 460 110 570 840 180 Kralingen-west 3.300 820 230 790 1.160 220 Kralingen-oost 690 240 x 160 170 x Kralingse Bos x x x x x x De Esch 910 280 70 180 310 x Struisenburg 530 210 x 200 x x 9

Aandachtsgroepen Werkloos/ Arbeids- 2004 Loon Winst Pensioen bijstand ongeschikt Feijenoord 16.830 4.130 840 4.280 6.020 1.280 Kop van Zuid - Entrepot 910 280 80 240 250 x Vreewijk 3.320 540 150 1.320 1.000 250 Bloemhof 3.350 960 120 680 1.270 280 Hillesluis 2.650 730 120 490 1.000 240 Katendrecht 1.070 310 70 250 390 x Afrikaanderwijk 2.300 560 100 570 880 140 Feijenoord 2.370 520 90 500 970 230 Noordereiland 860 220 100 230 250 x IJsselmonde 11.570 2.650 500 4.520 3.120 550 Oud IJsselmonde 540 180 80 90 150 x Lombardijen 3.160 690 80 1.240 940 140 Groot IJsselmonde 5.800 1.130 220 2.740 1.340 240 Beverwaard 2.070 650 130 450 690 140 Pernis 600 150 x 310 x x Pernis 600 150 x 310 x x Prins Alexander 13.230 2.820 760 6.240 2.330 640 's-gravenland 430 190 x 110 x x Kralingse Veer 270 80 x 90 x x Prinsenland 1.680 310 90 780 350 80 Het Lage Land 1.770 380 80 940 270 x Ommoord 4.330 670 220 2.520 580 180 Zevenkamp 2.740 670 150 910 700 190 Oosterflank 1.950 510 80 870 360 100 Nesselande x x x x x x Charlois 16.110 4.710 630 4.410 5.200 870 Tarwewijk 3.170 1.120 110 420 1.270 210 Carnisse 2.540 1060 130 580 590 160 Zuidwijk 3.080 630 110 1.230 960 120 Oud-Charlois 3.070 870 150 800 970 180 Wielewaal 340 x x 180 x x Zuidplein 210 x x 90 x x Pendrecht 3.090 780 x 790 1.200 170 Zuiderpark 230 x x 190 x x Heijplaat 390 110 x 140 110 x Hoogvliet 5.510 1.210 230 2.310 1.360 280 Hoogvliet-noord 2.250 630 90 720 660 100 Hoogvliet-zuid 3.260 590 140 1.590 690 180 Hoek van Holland 1.090 240 120 500 110 80 Strand en Duin x x x x x x Dorp 1.030 230 100 480 110 80 Rijnpoort x x x x x x Overig en onbekend x. x x x x Rotterdam 119.140 30.930 7.150 36.300 34.680 7.440 Amsterdam 150.110 44.000 17.170 33.270 37.710 13.910 's-gravenhage 82.230 25.530 6.410 21.600 19.540 6.960 Utrecht 38.640 12.490 3.070 10.490 7.570 3.770 Nederland 2.132.560 568.610 223.270 792.330 324.040 163.670 Voor alle verdere inlichtingen: Paul de Graaf, tel. (010) 489 95 30, e-mail p.degraaf@cos.rotterdam.nl. Centrum voor Onderzoek en Statistiek; 2e druk, februari 2007. Auteur: Paul de Graaf. Verplichte bronvermelding bij gebruik: CBS, bewerking COS. Voor meer informatie: www.cos.rotterdam.nl. 10