Pieken zonder Pieken. Project binnen topsector Tuinbouw & Uitgangsmateriaal Onderdeel van PPS Energie & CO 2

Vergelijkbare documenten
2SaveEnergykas 2017 Een sterk gewas met weinig gas

Teelt en energie van VenlowEnergy naar ID

Bijeenkomst CO 2 en Venlow Energy Kas. Venlow Energy kas 2 juli 2012 Frank Kempkes, Jan Janse

Winterlichtkas: spectaculaire resultaten

Vochtbeheersing onder een scherm. Peter van Weel

Energiezuinig telen in de glastuinbouw. Cursus Klimaat 8/02/2012 Kris Goen

3/22/ SaveEnergy kasdek. 2SaveEnergy kasdek. 2SaveEnergy kasdek. 2SaveEnergy kasdek. Energie besparing: Energie besparing:

27/11/2015. Ontwerp een energiezuinige kas, met hoge lichttransmissie voor teelt jaarrond glasgroenten in Noordwest-Europa. Het traject.

06/04/2016. Winterlichtkas. Energiek event winterlicht-kas gewas & condensatie. Het kasdek is (bijna) altijd nat

Technieken voor ontvochtiging

Donderdag 28-jan 6:30 8:27 11:54 12:54 15:34 17:23 19:20

Wat zijn de ontwikkelingen tav nieuwe kasconcepten

27/11/2015. Ontwerpen van nieuwe productiesystemen gebaseerd op LED belichting verlagen van de CO 2 voetafdruk. 1. Inleiding. 1.

Gerbera: maximale isolatie & lichtonderschepping

3/22/2017. De winterlicht kas. Hoe meer licht in de kas te krijgen. Licht hoeveelheid licht in de kas. Licht hoeveelheid verlies door condensatie

Totaalconcept belichte Groenteteelt. 12 december 2018 Lisanne Helmus (Delphy IC) & Feije de Zwart (WUR)

Ik ben Feije de Zwart en mij is gevraagd om wat te vertellen over schermen en ontvochtiging. Ik ben onderzoeker kasklimaat en energie.

Energiezuinige teelt Alstroemeria

Systemen voor buitenluchttoevoer

Voor elk seizoen een ander kasdek?

Samenstelling Levensloop Platina Fonds in 2015

ERVARINGEN MET HET NIEUWE TELEN

Nog niet zo lang geleden waren groentetuinders veel ervan overtuigd dat een groentekas met enkel glas moest zijn gemaakt.

De ka(n)s voor energie: The Big Picture

Goede middag, Met dezepresentatiewilikprobereneen getalsmatiginzichttegevenin verdampingen ontvochtiging en het energieverbruik dat daarmee gemoeid

Kaite. Teeltrichtlijnen. Raseigenschappen. de kracht van onze paprika s de kracht van Enza Zaden

Analyse energieverbruik

29/05/2013. Het Nieuwe Telen, algemene ontwikkelingen, praktische. In stappen naar Het Nieuwe Telen (Sheet uit breakfast briefing 2009)

Energiezuinig telen 10/3/2008. Verloop commodity gasprijs afgelopen 6 jaar. Wat komt er aan de orde? Aanleiding. Energie is heel duur geworden!

Aantal warmtekrachtcertificaten verkocht aan minimumsteun

HNT in de praktijk : ervaringen eerste jaar

Emissieloos Telen 2017 Update 31/08/2017 nummer 4

Ventilation Jet en Airmix in de praktijk. 11 januari 2018, Bram Vanthoor, Tim Schinkel

Venlow Energy Kas, een ultra energiezuinige kas. Wageningen UR Greenhouse Horticulture

In het hol van de leeuw?

Evaluatie, Leerpunten en Plannen Perfecte Roos Energiezuinig geteeld , Arie de Gelder

Warm tapwater in de toekomst

Near Infrared Radiation (NIR) reflectie:

Teelt en energie 2SaveEnergy kas. Frank Kempkes en Jan Janse. Rapport GTB-1402

Klimaat (on)gelijkheid en luchtbeweging. Peter van Weel, Wageningen UR Glastuinbouw Seminar HNT 2011, Zoetermeer

All-electric voorbij, op weg naar 0 CO 2

All-electric, al achterhaald voordat we begonnen zijn?

Innovatie Netwerk Energie Systemen glastuinbouw Oost Brabant (INES) Aardwarmte, WKK en CO 2 10 januari 2013, Peter Vermeulen

Innovatie- en democentra (IDC s):

Champignon kwekerij t Voske. Klimaatneutraal door Duurzame energie

Dubai. Krachtige prestaties, meer zekerheid. - Krachtig ras, ook voor getopte planten - Hoge potentiële opbrengst - Goede vruchtkwaliteit

Haalbaarheidsstudie Glas-Film Kasconcept

Kasstaat Contante verkopen feb-10

Mechanische aspecten spelen natuurlijk altijd een rol, maar zullen in deze presentatie geen aandacht krijgen.

Praktijkonderzoek mobiele belichting bij paprika

Een ander kasdek op mijn kas? Komkommer commissie, 2 juni 2010

Verzuimgegevens BVE 3e kwartaal 2014 t/m 2e kwartaal 2015

Het Nieuwe Telen Ines

Energiegebruik, van de plantingen tussen augustus 2007 en oktober 2008

Energieplan Greenportkas II

Presentatie Toepassingsmogelijkheden voor Verti-fan en Enfan

Ing. Marco J. Bijkerk, Manager innovative technologies Business development Remeha NWE

Marletta (E20B.4541) Teeltrichtlijnen

Introductie temperatuur

Autonoom Telen. 11 april 2019

Voorbeeldberekeningen Pensioenfonds Beveiliging 2017

Hoe verbruikt ú minder gas?

Gialte (E20B.0132) Teeltrichtlijnen. enzazaden.nl. Raseigenschappen

Lichttransmissie van natte materialen

Optimaal gebruik van CO 2

Energiebesparingen in gebouwen.

CO 2 : op zoek naar het optimum

Gialte (E20B.0132) enzazaden.nl. Teeltrichtlijnen. Raseigenschappen

DNA in de bouw Projectontwikkeling met hoge ambities. Carl-peter Goossen Directeur /ontwerpmanager BouwNext

Praktijkervaringen met de Venlow energy kas

Dienstregeling 2015 KBS Sluis Klein Willebroek

SlimmemeterPortal.nl maandrapport

KLIMAATGARANT. Bewonershandleiding. Woningen met EnergiePrestatieVergoeding

LED verlichting in kassen:

Workshop WKO ziekenhuizen 26 mei 2016

Mogelijkheden van belichting door teeltsturing in jaarrondteelten paprika

Monitoring energie-efficiency en toepassing duurzame energie in de. bloembollensector. Toelichting resultaten 2001

Ondanks dat deze presentatie met zorg gemaakt is kunnen aan de kostenramingen en besparingen geen rechten ontleend worden

Voorbeeldberekeningen Pensioenfonds Particuliere Beveiliging 2019

Besparen op Groeilicht

Energieboekhouding BRISE. Thomas Deville. Facilitator Duurzame gebouwen voor het Brussels Hoofdstedelijk Gewest

Schermen en Het nieuwe telen : een perfecte combinatie

Even voorstellen. Esther Schenkelaars: Advies Energie Installaties Robert Sikkens Architect

Eco-line hoge-drukunit

Transparante zonnepanelen op kassen. Presentatie

Gebruikersgroep WKO 25 april 2019

Energiebewust belichten: een hele kunst

Stichting Stimular. Energie positieve bedrijventerreinen Special van het gas af mn. inzet van Warmtepompen. De werkplaats voor duurzaam ondernemen

Voorbeeldberekeningen Pensioenfonds Particuliere Beveiliging 2018

Haal meer uit de zon!

Taak Splitsing Voortgang. Mijlpaal Samenvatting Projectsamenvatting. Externe taken Externe mijlpaal Deadline

LED als groeilicht; Wat weten we nu? Lisanne Helmus (Delphy IC) & Kees Weerheim (WUR Glastuinbouw). Energiek event 5 april 2018.

Pag. 23, kolom 2: Correctiefactor α (correctiefactor voor inwendige convectie en/of uitvoeringsinvloeden) laten vervallen. Formule 3 wordt hierdoor:

SNIJBOON ONDER GLAS 2015

Aantal groenestroomcertificaten verkocht aan minimumsteun

Aantal verhandelde groenestroomcertificaten en gemiddelde prijs

Aandacht voor bouw en techniek

Deze presentatie is gegeven op de Studiemiddag Telen onder isolerend glas in de ontvangstruimte van de nieuwe ID-kas van Duijvestijn tomaten.

Efficiënt energiegebruik in de glastuinbouw

HNT toegepast in potplanten. Studiemiddag HNT, LTO Glaskracht 2018 Door: Tristan Marçal Balk

Transcriptie:

Pieken zonder Pieken paprika teelt in de 2saveEnergy kas Project binnen topsector Tuinbouw & Uitgangsmateriaal Onderdeel van PPS Energie & CO 2 24 januari 2018, Frank Kempkes & Arie de Gelder

De aanleiding 2010 bouw VenlowEnergy kas Isolatieglas met transmissie enkele % onder standaard glas Ontvochtiging met warmteterugwinning Verbruik 12.5 m 3 /m 2 en 72 kg/m 2 Komeett (17-Jan 1 Dec) 2016 Paprika 14.5 m 3 /m 2 en 32.5 kg/m 2 Maranello (7-12 / 3-11)

De aanleiding Dat moet goedkoper kunnen: 2014 Consortium ontwikkelt en bouwt de 2SaveEnergy kas Standaard enkelglas dek met F-clean film als permanente 2 e laag daaronder: diffuse combinatie. Doorlopende nokluchting Dubbel transparant scherm op 1 motor Ontvochtiging met buitenlucht en naverwarming

Ontwikkelingen in de 2SaveEnergy kas De ambities van programma KaE gaan verder: Verbeteren energieprestaties van de 2SaveEnergy kas Tomaatteelt 2015 was 15.5 m 3 /m 2 Tomaatteelt 2017 zou minder dan 11 m 3 /m 2 moeten worden Hoe te bereiken: Verbeteringen/aanpassingen bestaande kas Verder isoleren (extra scherm) Ontvochtiging met terugwinning van latente warmte (next generation light) Aanpassen klimaatregelstrategie (geen voornacht) 4

Isolatie: extra scherm Was een dubbel doek met kleine spouw op 1 motor op bovenkant tralie Installatie 2 e scherminstallatie, 3 e doek Doek prototype gealuminiseerd doek (Svensson) Positie van dit doek in de 3 schermen? Berekeningen lieten zien dat dubbel gealuminiseerd doek met 1 transparant net iets meer bespaart dan dubbel transparant met 1 alu doek. Transparante doek onder meeste uren dicht, meeste condensatie op doek 5

Ontvochtiging Drie methoden om warmteverlies bij ontvochtiging te reduceren Balans ventilatie Condensatie Hygroscopisch drogen

Balans system (regain) => efficiëncy 70-80% 1 in 4 out 3 5 6 2 1 4 3 2 6

Condensatie op koud oppervlak houdt de voelbare en latente warmte in de kas

Resultaten 3 teeltjaren 2SaveEnergy kas 2015 tomaat (Capricia) 15.5 m 3 /m 2 in buisrail (ketel warmte) 1 kwh/m 2 elektriciteit in ontvochtiging 12.7 kg CO 2 inkoop 67 kg/m 2 goed product 2017 tomaat (Capricia) 77.8 kwh/m 2 in buisrail (ketel warmte) 25.3 kwh/m 2 elektriciteit in wp 33 kwh/m 2 als warmte alsnog in buisrail Totaal 12.6 m 3 warmte 23.5 kg CO 2 inkoop 65.4 kg/m 2 goed product 9

Resultaten 3 teeltjaren 2SaveEnergy kas 2016 Komkommer (Hi power) 20.1 m 3 /m 2 in buisrail + LBK (ketel warmte) 1 kwh/m 2 elektriciteit in ontvochtiging 10.2 kg CO 2 inkoop 108 kg/m 2 goed product (255 stuks) Kortom: Goede teeltresultaten Verbruik rond 50% van de praktijk 10

2SaveEnergy kas 2018 Kan verbruik niet verder terug? Wat doet paprika in deze kas? Kas warmt makkelijk op PIEKEN in gebruik terugdringen Pieken zijn/worden duur 11

Winterpieken Hoe verbruik in winter te reduceren? Waar zitten de pieken Sombere dagen waar je 24 uur stookt Wekelijks verbruik afgelopen jaar in de tomaat 12

Dagverbruik paprika (2017) Verschil in piek neemt toe in de tijd etmaalgebruik [m 3 /m 2 ] 0.2 0.15 praktijk IC6 0.1 0.05 0 dec jan feb mrt apr mei jun jul aug sep okt nov etmaalgebruik [m 3 /m 2 ] 0.2 0.15 praktijk IC6 0.1 0.05 0 50 100 150 200 250 300 [teelt dagen] 13

Doel Doorontwikkeling van een energiezuinig kas- en teeltconcept voor een paprikagewas absolute warmtegebruik van een jaarrondteelt Paprika onder de 13 m 3 /m 2 daggebruik op 0.12 m 3 /m 2 gemaximaliseerd. ca. 1/3 lager dan de gangbare praktijk. Geen negatieve effecten op productie Beperkte aanvullende inkoop CO 2 14

De kas anno 2018 Kasdek nog altijd combi van glas en F-clean Hoge haze <60% Twee scherminstallaties Dubbel gealuminiseerd doek Enkel Luxous 1347 doek Ontvochtigingsinstallatie met WP Latente warmte blijft in systeem Niet inzetbaar voor kaskoeling Drie kraanvakken een voedingsoplossing CO 2 via OCAP 15

daggebruik Wat zouden we mogen doen aan buistemperatuur? Deze kas met dubbel 51 mm net Bij Tkas van 21 o C 24 uur lang 33 o C aanvoer ± berekende buis 0.12 m 3 /m 2 Iets te strikte benadering dagverbruik [m 3 /m 2 ] 0.6 0.5 0.4 0.3 0.2 0.1 0 20 25 30 35 40 45 50 55 60 aanvoer watertemperatuur buisrail [ o C] 16

Nabootsen van een koude week Welke gevolgen van warmte beperking? Effecten kouder dan gewenst in kaart gebracht Inlassen koude week (onafhankelijk van buiten klimaat) voorzien voor week 6 Streven om gewenste temperaturen te bereiken: Nacht komt niet boven de 15 (max buis begrenzing, creëert wat dynamica) Dagtemperatuur laten we gaan Compenseren van het opgelopen tekort aan graaduren tot een termijn van 10 dagen. Eventuele knoopvorming bij vruchten met gewasmanagement oplossen. 17

Gewas- en energieperformance van het klimaat en regelconcept Gewasperformance: ontwikkeling, groei, opbrengst en vruchtkwaliteit tijdens de teelt Effecten van de energiepiekbegrenzing op het gewas? Energieverbruik van de teelt? Effect van watergeefstrategie op het gewas, productie en vruchtkwaliteit? 18

Irrigatie strategie van de 3 kraanvakken Bij start maximale wortelvorming Twee kraanvakken praktijk strategie (I & II) Een kraanvak drogere strategie (III) Tijdens teelt (I & II) verschillen in start en stoptijd beurtgrootte en stralingsafhankelijkheid gelijk (III) normale watergeef strategie EC voeding in alle vakken gelijk Waarnemingen vooral gericht op bladkwaliteit 19

Teeltgegevens Plantdatum : 27 december 2017 Ras : Maranello Systeem : 3 stengels Stengeldichtheid : 6.7 stengels/m 2

Plantwaarnemingen Plantlengte Zetting en abortie Aantal en kilo s geoogste vruchten (productie) Vruchtkwaliteit (o.a. knoopvruchten, zonnebrand, binnenrot) Houdbaarheid

Wat realisaties 21.5 Plantlengte 21 20.5 20 etmaaltemperatuur [ o C] 19.5 19 setpoint gerealiseerd 18.5 24/12 31/12 07/01 14/01 21/01 [datum] 0.15 etmaalgebruik [m 3 /m 2 ] 0.1 0.05 ALU Scherm stiekem toch niet dicht Totaal ongecorrigeerd voor eerste dagen met 10% gevel 2.4 m 3 /m 2 Scherm op stormstand open 0 24/12 31/12 07/01 14/01 21/01 [datum]

Vragen? 23