Overstapmomenten Onderstaand overzicht geeft de verschillende overstapmomenten weer binnen het onderwijs met daaraan gekoppeld de route die gevolgd moet worden om extra ondersteuning aan te vragen. We onderscheiden: ->A De overstap van primair naar voortgezet onderwijs (PO naar VO) 1. PO-VO regulier 2. PO-VO met advies extra ondersteuning - VMBO LWOO - Praktijkonderwijs - De Delta - van SO naar VO 3. van SO naar VSO 4. van PO naar VSO ->B De overstap binnen voortgezet (speciaal)onderwijs 1. Extra ondersteuning aanvragen voor zittende leerlingen in het VO 2. Richtlijn voor verwijzing naar een (bovenschools) arrangement 3. Richtlijnen voor de overstap van het VSO naar het VO A De overstap van primair naar voortgezet onderwijs (PO naar VO) Aanmelding regulier 1 1 PO VO (regulier) Aanmelding Ouders melden aan bij het Voortgezet Onderwijs met het adviesblad van Onderwijs Transparant; afgifte adviesblad door de basisschool bij het bespreken van het advies met de ouders De aanmeldingsprocedure van de VO school is leidend. Er plaatsruimte is op de school van aanmelding; de leerling voldoet aan het Inrichtingsbesluit (er moet uitzicht zijn op behalen diploma). Dit betekent bijvoorbeeld dat een leerling met een vmbo-advies niet toelaatbaar is tot het vwo; het adviesblad ingeleverd is Na de aanmelding onderzoekt de school of het kind extra ondersteuning nodig heeft. Dit wordt alleen gedaan als daar aanleiding toe is, bijvoorbeeld als de vorige school al met een handelingsplan of een ontwikkelingsperspectief heeft gewerkt of als ouders aangeven dat er extra ondersteuning nodig is. Is er geen aanleiding toe, dan vervolgt de school de normale aanmeldingsprocedure.
2. Aanmelding leerlingen met extra ondersteuningsbehoefte vanuit het PO-VO traject 2-5 De bestaande POVO afspraken en procedures zullen, waar het leerlingen betreft van wie het primair onderwijs aangeeft dat zij extra ondersteuning behoeven, gevolgd worden. Uitgangspunt daarbij is dat er in een vroegtijdig stadium samen met ouders en PO gekeken wordt wat voor de leerling het beste vervolg in het VO is. School legt de verzamelde onderzoeksgegevens vast in het format Ontwikkelingsperspectief. 2a. VMBO LWOO, Aanmelding VMBO LWOO Ouders melden aan bij een VMBO school met LWOO met het adviesblad Onderwijs Transparant; afgifte adviesblad door de basisschool bij het bespreken van het advies met de ouders De aanmeldingsprocedure van de VMBO school is leidend. Er plaatsruimte is op de school van aanmelding; het adviesblad ingeleverd is met het advies VMBO LWOO. Na de aanmelding onderzoekt de school of het kind extra ondersteuning nodig heeft. Dit wordt alleen gedaan als daar aanleiding toe is, bijvoorbeeld als de vorige school al met een handelingsplan of een ontwikkelingsperspectief heeft gewerkt of als ouders aangeven dat er extra ondersteuning nodig is. Het kan dus voorkomen dat een leerling naast de ondersteuning van het LWOO, ook in aanmerking komt voor verdere extra ondersteuning. School legt de verzamelde onderzoeksgegevens vast in het format Ontwikkelingsperspectief 2b. Praktijkonderwijs Aanmelding bij een school voor Praktijkonderwijs Ouders melden aan bij een school voor Praktijkonderwijs met het adviesblad Onderwijs Transparant; afgifte adviesblad door de basisschool bij het bespreken van het advies met de ouders De aanmeldingsprocedure van de school is leidend. Er plaatsruimte is op de school van aanmelding; de leerling het advies praktijkonderwijs heeft gekregen van de PO-VO Commissie; het adviesblad ingeleverd is Na de aanmelding onderzoekt de school of het kind extra ondersteuning nodig heeft. Dit wordt alleen gedaan als daar aanleiding toe is, bijvoorbeeld als de vorige school al met een handelingsplan of een ontwikkelingsperspectief heeft gewerkt of als ouders aangeven dat er extra ondersteuning nodig is. Het kan dus voorkomen dat een leerling naast de ondersteuning binnen het praktijkonderwijs, ook in aanmerking komt voor verdere extra ondersteuning. School legt de verzamelde onderzoeksgegevens vast in het format Ontwikkelingsperspectief. 2
2c. De Delta Aanmelding VMBO LWOO Ouders melden aan bij een VMBO school met LWOO met het adviesblad Onderwijs Transparant; afgifte adviesblad door de basisschool bij het bespreken van het advies met de ouders. De aanmeldingsprocedure van de VMBO school is leidend. Er plaatsruimte is op de school van aanmelding; de leerling het advies screening gekregen heeft van de adviescommissie PO-VO het adviesblad ingeleverd is Na de aanmelding onderzoekt de school of het kind extra ondersteuning nodig heeft. Het kan dus voorkomen dat een leerling het advies heeft voor De Delta maar dat de school aangeeft dat zij deze leerling zelf kunnen ondersteunen binnen de mogelijkheden die de school biedt. Als de school en ouders tijdelijke plaatsing op De Delta overeenkomen legt de school de verzamelde onderzoeksgegevens vast in het format Ontwikkelingsperspectief. Dit OPP wordt ingediend bij de PCL van het Samenwerkingsverband. De PCL beslist over de plaatsing. De VMBO school blijft de stamschool van de leerling; na een of 2 jaar keert de leerling in principe terug op de stamschool. 2d. SO VO overgang van speciaal onderwijs naar regulier voortgezet onderwijs Aanmelding bij een VO school Ouders melden aan bij het Voortgezet Onderwijs met het adviesblad Onderwijs Transparant; afgifte adviesblad door de basisschool bij het bespreken van het advies met de ouders. De aanmeldingsprocedure van de school is leidend. Er plaatsruimte is op de school van aanmelding; het adviesblad ingeleverd is met het advies voortgezet onderwijs Na de aanmelding onderzoekt de school of het kind extra ondersteuning nodig heeft. Dit wordt altijd gedaan omdat de SO school met een ontwikkelingsperspectief heeft gewerkt. De bestaande POVO afspraken en procedures zullen, waar het leerlingen betreft van wie het primair onderwijs aangeeft dat zij extra ondersteuning behoeven, gevolgd worden. Uitgangspunt daarbij is dat er in een vroegtijdig stadium samen met ouders en SO gekeken wordt wat voor de leerling het beste vervolg in het VO is. School legt de verzamelde onderzoeksgegevens vast in het format Ontwikkelingsperspectief. 3. SO VSO van Speciaal Onderwijs naar Voorgezet Speciaal Onderwijs Aanmelding bij een VSO school Ouders melden aan bij het Voortgezet Speciaal Onderwijs met het adviesblad Onderwijs Transparant; afgifte adviesblad door de basisschool bij het bespreken van het advies met de ouders 3
De aanmeldingsprocedure van de school is leidend. er plaatsruimte is op de school van aanmelding; de leerling een pré-advies heeft gekregen van de ACT; het adviesblad ingeleverd is. Na de aanmelding onderzoekt de VSO school of het kind extra ondersteuning nodig heeft. Dit wordt altijd gedaan omdat de SO school met een ontwikkelingsperspectief heeft gewerkt. Uitgangspunt daarbij is dat er in een vroegtijdig stadium samen met ouders gekeken wordt wat voor de leerling het beste vervolg in het VSO is. De VSO school legt de verzamelde onderzoeksgegevens vast in het format Ontwikkelingsperspectief en dient een aanvraag voor een toelaatbaarheidsverklaring bij het Samenwerkingsverband. 4PO VSO overgang van primair onderwijs naar voortgezet speciaal onderwijs Aanmelding bij VSO Ouders melden aan bij VSO met het adviesblad Onderwijs Transparant; afgifte adviesblad door basisschool bij het bespreken van het advies met de ouders De aanmeldingsprocedure van de VSO school is leidend. er plaatsruimte is op de school van aanmelding; de leerling een pré-advies VSO heeft gekregen van de ACT; het adviesblad ingeleverd is met het advies van de adviescommissie PO-VO voor speciaal onderwijs; het geëvalueerde OPP van het PO is ingeleverd met daarop duidelijk het advies voor Voortgezet Speciaal Onderwijs. Na de aanmelding onderzoekt de school of het kind extra ondersteuning nodig heeft. Dit wordt altijd gedaan omdat de PO school met een ontwikkelingsperspectief heeft gewerkt. De bestaande POVO afspraken en procedures zullen, gevolgd worden. Uitgangspunt daarbij is dat er in een vroegtijdig stadium samen met ouders en PO gekeken wordt wat voor de leerling het beste vervolg in het VSO is. De school legt de verzamelde onderzoeksgegevens vast in het format Ontwikkelingsperspectief en dient een aanvraag in voor een toelaatbaarheidsverklaring bij het Samenwerkingsverband. 4
Aandachtspunten De onderwijsondersteuning in ons samenwerkingsverband kent een aantal niveaus: a) Basisondersteuning: ondersteuning die alle leerlingen in ons samenwerkingsverband standaard geboden wordt b) Extra ondersteuning: arrangementen voor leerlingen die meer nodig hebben dan de school aan basisondersteuning kan bieden. Dit kan zowel binnen schools als bovenschools worden georganiseerd c) Zware ondersteuning: een arrangement binnen het VSO De Advies Commissie Toelaatbaarheidsverklaring (ACT) Uitsluitend bij leerlingen voor wie een toelaatbaarheidsverklaring voor het VSO nodig is toetst een onafhankelijke commissie, de Adviescommissie Toelaatbaarheidsverklaring (ACT), de aanvraag en adviseert zij de directeur van het samenwerkingsverband hierover. De aanvragen vanuit het regulier naar speciaal en van speciaal naar regulier onderwijs zijn voor zien van een pré-advies van het Loket PaO Stroomschema 1. Werkwijze AC Aanvraag bij ACT via Onderwijs Transparant met volledig dossier (OPP en evt. bijlagen Vergadering ACT Advies ACT aan PCL aanvullende informatie nodig Besluit PCL De ACT van het Samenwerkingsverband kent de volgende samenstelling; - voorzitter - orthopedagoog deskundige vso - vertegenwoordiger jgt - op verzoek een externe deskundige ( bijv. arts) - secretaris niet deelnemend aan het overleg Werkwijze van de ACT: De ACT vergadert eenmaal per twee weken en behandelt de ingediende verzoeken. De ACT-leden ontvangen de te bespreken dossiers één week voor de vergadering, met het doel besluitvorming tijdens de vergadering. Op basis van het complete dossier formuleert de ACT binnen drie weken na ontvangst haar advies. Indien het nodig is aanvullende informatie op te vragen bij de aanvragende school, wordt de termijn opgeschort. Aanvullende informatie dient binnen 2 weken bij de ACT te zijn. De ACT geeft haar advies aan depclvan het samenwerkingsverband en zal in haar advies de uitspraak onderbouwen. De PCL neemt binnen een week het definitieve besluit over de aanvraag van de toelaatbaarheidsverklaring. De toelaatbaarheidsverklaring wordt voor maximaal 2 schooljaren toegekend, mits het gaat om een aanvraag voor een toelaatbaarheidsverklaring voor de gehele schoolloopbaan. Het bestuur van het samenwerkingsverband evalueert geregeld en ten minste eenmaal per jaar het werkproces van de ACT 5
Extra ondersteuning voor leerlingen die aangemeld worden in het reguliere VO ( onderinstroom) Van aanmelding tot zorgplicht. Voor leerlingen die bij de school aangemeld worden volgt de school haar aanmeldingsprocedure. Nieuwe begrippen in deze procedure zijn zorgplicht en ontwikkelingsperspectief. De zorgplicht kan leiden tot arrangementen, welke in het ontwikkelingsperspectief worden verwoord. Deze begrippen worden nader toegelicht. Zorgplicht De zorgplicht gaat in als blijkt dat een leerling extra ondersteuning nodig heeft in het onderwijs en zonder deze ondersteuning het onderwijs niet kan doorlopen. Voordat de zorgplicht in gaat, moet dus worden voldaan aan de aanmeldingsvoorwaarden en moet door de school zijn vastgesteld dat de leerling extra ondersteuning nodig heeft geresulteerd in het ingevulde OPP. De zorgplicht houdt in dat de school óf zelf de ondersteuning aan de leerling biedt, óf ouders ondersteunt bij het zoeken naar een school die meer passende ondersteuning kan bieden. Voor elke leerling voor wie zorgplicht geldt en dus een OPP moet worden opgesteld, doet de school een melding in Bron en bij het samenwerkingsverband. De melding in Bron is wettelijk voorgeschreven, de melding bij het samenwerkingsverband is nodig omdat het samenwerkingsverband een toetsende taak heeft met het oog op de kwaliteit van de ondersteuningsbeslissingen en omdat het aantal leerlingen met een OPP samenhangt met de bekostiging die schoolbesturen daarvoor ontvangen vanuit het budget lichte ondersteuning. Als de school de benodigde extra ondersteuning zelf gaat bieden, wordt de leerling ingeschreven en wordt het format OPP volledig ingevuld Als de school de benodigde extra ondersteuning zelf niet kan bieden, kan zij het Loket Passend Onderwijs inschakelen voor ondersteuning bij het zoeken naar een andere school. De school waar de leerling is aangemeld blijft de zorgplicht houden, het Loket Passend Onderwijs heeft een adviserende rol en kijkt indien nodig of er alternatieven zijn die ook tegemoet komen aan de onderwijsbehoeften van de leerling. School treedt vervolgens in overleg met ouders. In dat overleg wordt aangegeven welke school een passend programma kan bieden. Dit is bij voorkeur een school uit het eigen samenwerkingsverband, maar dit is niet wettelijk verplicht. Met dit overleg met ouders is de zorgplicht nog niet afgerond. De school van aanmelding moet op basis van het gesprek met ouders een voorstel doen voor plaatsing op een andere reguliere of speciale school. Deze school moet plek hebben en bereid zijn het kind toe te laten. Op dat moment gaat de zorgplicht over naar de nieuwe school. Het is dan aan de ouders om hun kind vervolgens op die school aan te melden. Het deels ingevulde format OPP gaat mee met de overdrachtsgegevens naar de school die de leerling aanneemt en daarmee de zorgplicht op zich neemt. Als de school die door de school met zorgplicht geadviseerd is de leerling niet kan toelaten, meldt deze dit schriftelijk, inclusief onderbouwing, bij de school met zorgplicht. De school met zorgplicht behoudt deze en zal verder moeten zoeken naar een passende plaats voor de leerling. Wordt deze niet binnen de wettelijke termijn van 10 weken na de eerste aanmelding gevonden, dan is de school verplicht de leerling onderwijs te bieden totdat deze elders wordt aangenomen. Indien scholen onderling niet tot een juiste plaatsing kunnen komen, kan het Loket Passend Onderwijs voor advies worden ingeschakeld, behalve als ouders inmiddels een beroep of bezwaar hebben ingediend. De termijn om een passende plek voor een leerling te vinden gaat in vanaf het moment dat de school de aanmelding heeft ontvangen (datum op aanmeldingsformulier) én beschikking heeft over het overdrachtsdossier van de leerling. Vervolgens heeft de school 6 weken de tijd om een passende plek te vinden. Dit zijn gewone weken, geen schoolweken. Eventueel kan deze termijn één maal met vier weken worden verlengd. Is er na deze termijn van maximaal 10 weken geen passende plek gevonden, dan is de school verplicht de leerling onderwijs te bieden totdat de passende plek wel voorhanden is. Het ontwikkelingsperspectief (OPP) Voor leerlingen die extra ondersteuning nodig hebben, stelt de school een ontwikkelingsperspectief op. Het bevoegd gezag van de school stelt het OPP vast, nadat hierover op overeenstemming gericht overleg met ouders is gevoerd. Bij het opstellen van het OPP is een gedragsdeskundige (orthopedagoog, (GZ- )psycholoog, ontwikkelingspsycholoog, BPO-er) betrokken. Het OPP bestaat uit de volgende onderdelen: In kaart brengen van de onderwijsbehoeften van de leerling; het te verwachten uitstroomniveau van de leerling; het handelingsdeel de beschrijving van het arrangement voor de leerling (welke ondersteuning krijgt de leerling). 6
Een school bepaalt het te verwachten uitstroomperspectief door het advies van de basisschool als uitgangspunt te nemen, maar de VO-school kan daar beargumenteerd van afwijken. De school voert op overeenstemming ( instemming) gericht overleg met de ouders over het ontwikkelingsperspectief. VO-scholen dienen ook de leerling zelf hierbij te betrekken. Als de leerling meerderjarig en handelingsbekwaam is, is dit verplicht. Gedurende de schoolperiode zal het perspectief van de leerling steeds duidelijker worden. Daarom evalueert de school minimaal één maal per jaar samen met de ouders het ontwikkelingsperspectief en stelt het waar nodig bij. Is frequentere evaluatie gewenst, dan kan school dit organiseren. De school is daarnaast verplicht om de voortgang van de leerling jaarlijks te registeren, zodat gevolgd kan worden of de leerling zich volgens de verwachte lijn ontwikkelt. Ouders hebben instemmingsrecht op het onderdeel dat het arrangement voor de leerling beschrijft. Kortom; ouders moeten het hiermee eens zijn en dit middels een handtekening onder het document bekrachtigen. Scholen voor regulier onderwijs moeten vanaf 1 augustus 2014 ( wordt wsl een jaar uitgesteld) in het Basisregister Onderwijs (BRON) aangeven wanneer een leerling een ontwikkelingsperspectief heeft. Voor praktijkonderwijs geldt dat niet; daar hebben alle leerlingen een ontwikkelingsperspectief. Het format OPP is te vinden op de site van het SWV Aanmelding Het basisschema voor aanmelding bij regulier VO voor leerlingen die extra ondersteuning nodig hebben, is hieronder weergegeven: 7
Stroomschema 2 Basisschema aanmelding leerlingen bij regulier VO Ouders melden leerling schriftelijk aan met adviesblad Extra ondersteuning nodig? nee Ja: zorgplicht Aanneme Niet aannemen Inschrijving en opstellen OPP Onderzoek passend vervolg Bovenschools arrangement Arrangement in school VSO VOschool De Delta Begeleid ing BPO TLV aanvragen bij ACT Bereidverklaring andere VO school, aanmelding door ouders Preadvies LPO: OPP opstellen indienen bij PCL OPP opstellen indienen bij PCL 8
B. De overstap binnen voortgezet onderwijs 1. Extra ondersteuning aanvragen voor zittende leerlingen in het VO In de vorige paragraaf is het proces van aanmelding en onderzoek naar mogelijke behoefte aan extra ondersteuning beschreven. De extra ondersteuning kan in de VO school georganiseerd worden, maar het kan ook zijn dat de school de conclusie moet trekken dat een leerling het meest gebaat is bij een tijdelijk arrangement. De school heeft zorgplicht en zal conform die zorgplicht de regievoerder zijn bij de verwijzing naar een arrangement. 2. Richtlijn voor verwijzing naar een (bovenschools) arrangement Signalering In kaart brengen van de onderwijsbehoeften en starten met het opstellen van het ontwikkelingsperspectief. Ondersteuningsteam (OT) - er is ondersteuning nodig die de basisondersteuning overstijgt. Start opstellen OPP - zorg coördinator bespreekt dit in het OT (let op positie van ouders in dezen) - de conclusie van het OT wordt in onderwijs-en ondersteuningsbehoeften beschreven ism met ouders en leerling - Afspraken en voorgestelde interventies worden in OPP genoteerd en verbonden aan een tijdpad. Een van de afspraken kan zijn dat er een aanmelding komt bij het Loket Passend Onderwijs voor nader onderzoek. Verwachting dat extra ondersteuning nodig is: Er wordt in consultaanvraag gedaan via Onderwijs Transparant bij het Loket Passend Onderwijs met volledig ingevuld OPP. Het Loket nodigt ouders en leerling uit voor een gesprek. Op basis van dit gesprek en het OPP geeft het Loket een advies af voor de PCL of voor de ACT. Bij een positief advies volgt aanmelding bij De Delta of het realiseren van een ander arrangement. Een negatief advies betekent dat de begeleiding die de leerling nodig heeft binnen de school moet kunnen plaatsvinden. Aandachtspunten extra ondersteuning Het onderzoek naar mogelijke behoefte aan extra ondersteuning wordt door de school gedaan op basis van informatie van de ouders, aangevuld met informatie van de vorige (basis)school en/of de po-vo procedure. Indien de school onvoldoende informatie heeft om tot een goede beoordeling te komen, kan er extra informatie worden gevraagd aan ouders. Indien de school aanvullend onderzoek wil laten doen door een psycholoog of orthopedagoog, moeten ouders daar toestemming voor geven. Ook voor het opvragen van informatie over het kind bij andere instanties is toestemming van ouders nodig. Wanneer deze informatie niet beschikbaar is of komt, moet de school de onderwijsbehoeften en de mogelijke behoefte aan extra ondersteuning bepalen met de gegevens die op dat moment voorhanden zijn. Op basis van de beschikbare informatie bepaalt de school of de leerling meer ondersteuning nodig heeft dan zij met de basisondersteuning kan bieden. Het onderzoek naar een passend arrangement door de school waar de leerling is aangemeld, betreft dus alle beschikbare mogelijkheden: een arrangement in de eigen school een arrangement in een andere VO-school een bovenschools arrangement een VSO arrangement. 9
Stroomschema 3 voor zittende vo leerlingen Signalering Onderwijsbehoeften in kaart: besproken in ondersteuningsteam extra ondersteuning nodig. Aanmelden LPO via OT Onderzoek LPO OPP opgesteld Advies gesprek Loket ouders, leerling Afhankelijk van het advies een arrangement aanvragen bij de PCL of de ACT Arrangementen: Arrangement Via Wie vraagt aan De Delta PCL V(S)O school Praktijkonderwijs* PCL V(S)O school Plusarrangement PCL V(S)O school VSO ACT VO school *wordt leerling aangemeld bij praktijkschool buiten het SWV, neem contact op met LPO over procedure. 10
3. Richtlijnen voor de overstap van het VSO naar het VO Leerlingen waarvan de verwachting is dat zij de overstap van het VSO kunnen maken naar het VO is onderstaande procedure van toepassing Stroomschema 4 voor zittende VSO leerlingen Signalering Onderwijsbehoeften in kaart: besproken in ondersteuningsteam verwachting overstap VO mogelijk.. Advies Loket Passend Onderwijs Onderzoek LPO indien nodig OPP opgesteld Aanmelding bij VO school Consultaanvraag Het is altijd mogelijk om het Loket Passend Onderwijs om advies te vragen. Via Onderwijstransparant een consultaanvraag indienen met een korte omschrijving van de casus en een ingevuld aanmeldformulier ( staat op de website). 11