Presentatie van Alexander Klink op 15 december 2015 in Lelystad In opdracht van Rijkswaterstaat
Inhoud: Beelden van bomen in Nederlandse rivieren KRW en knelpunten Kolonisatie van de bomen Conclusies en aanbevelingen Beelden van bomen in Franse rivieren
Populier in Overijsselse Vecht
Bakenboom in de Maas
Boom in vistrap Maurik
Boom in vistrap Maurik
Boom in vistrap Maurik
Draadalgen op takken (50x vergroting)
Kiezelalgen op draadalgen (100x vergroting)
Kiezelalgen op draadalgen (200x vergroting)
Kiezelalgen op draadalgen (250x vergroting)
Muggelarve met pop (25x vergroting)
Muggelarve darminhoud (400x vergroting)
Taakstelling KRW: Schone en ecologisch gezonde rivieren in 2027 of eerder Tijdvak < 1700 1800 1850 1900 1930 1975 1995 2000 2015 2027 Herstel van het ooibos Watervervuiling organisch, olie, metalen Natuurvriendelijke oevers Bomen in de rivieren Eutrofiëring en bestrijdingsmiddelen Fluktuerende afvoer bij waterkrachtcentrales Normalisatie??????? Stuwen en stuwbeheer??????? Zuiging door de scheepvaart??????? Exoten en diversiteit oorspronkelijke fauna??????? Legenda: Stadium in het oplossingstraject Ecologisch probleem (nog) niet herkend Probleem herkend Transitie/Oplossing Oplossing twijfelachtig????? deadline KRW doelen 2027 14
Dataset 2490 macrofauna monsters verdeeld over: Nederlandse rivieren 1976 2015 Franse Loire, Maas en Seine Faunaresten in oude rivierafzettingen (5160 BP 1900) 15
Verandering van de macrofaunagemeenschap in Rijn en Maas in 1700 2000 AD KRW score is gedaald van 0,85 naar 0,35 zandbodem 11% vegetatie 9% stortsteen 0% eurytoop 0% bomen 0% eurytoop 12% slibbodem 4% zandbodem 6% vegetatie 1% slibbodem 14% bomen 66% stortsteen 77% 1700 KRW score 0,85 (zeer goed) 2000 KRW score 0,35 (ontoereikend) 16
17
18
19 0,6 0,5 0,4 EKR 0,3 Bomen Stenen Bodem 0,2 0,1 0 1-1-1996 27-9-1998 23-6-2001 19-3-2004 14-12-2006 9-9-2009 5-6-2012 2-3-2015
20
21
22
23 Kenmerkende soorten 1994 1995 1996 1997 2000 2002 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2013 Bomen Brillia longifurca Micropsectra apposita Polypedilum pedestre Rheotanytarsus photophilus Synorthocladius semivirens Brillia bifida Rheotanytarsus rhenanus Rheocricotopus fuscipes Micropsectra atrofasciata Cricotopus triannulatus agg. Paratrichocladius rufiventris Paratanytarsus dissimilis agg. Harnischia Boophthora erythrocephala Gammarus pulex Tvetenia calvescens Tvetenia discoloripes Tvetenia verralli Hydropsyche bulgaromanorum Rheocricotopus chalybeatus Rheopelopia ornata Caenis macrura Parachironomus frequens Potamanthus luteus Calopteryx splendens Neureclipsis bimaculata Lithoglyphus naticoides Chironomus nudiventris Polypedilum scalaenum Chironomus acutiventris Cryptochironomus rostratus Lipiniella moderata Psychomyia pusilla Lipiniella araenicola Caenis luctuosa Cryptotendipes usmaensis Aantal taxa 13 24 8 13 12 13 5 5 3 7 7 4 5 6 8 25
24 Totaal aantal taxa Microchironomus tener Potthastia longimanus Orthocladius holsatus Oecetis ochracea Cyrnus trimaculatus Lipiniella moderata Lipiniella arenicola Unio tumidus Paranais frici Cricotopus curtus Cryptotendipes gr. usmaensis Stictochironomus pictulus Chironomus nudiventris Cyrnus flavidus Ecnomus tenellus Einfeldia carbonaria Cricotopus triannulatus agg Harnischia spec. Chironomus acutiventris Polypedilum scalaenum Chironomus nudiventris Paratanytarsus dissimilis agg Paratrichocladius rufiventris Xenochirononus senolabis Parachironomus frequens Orthocladius (O) obumbratus Orthotrichia spec. Parametriocnemus stylatus Paralauterborniella nigrohalteralis Tanytarsus gr. brundini Polypedilum cultellatum Orthocladius oblidens Orthocladius rubicundus Cryptochironomus rostratus Potthastia gaedii Rheotanytarsus spec. Polypedilum pedestre Microtendipes gr. chloris Micropsectra atrofasciata Brillia longifurca Brillia bifida Simulium noelleri Simulium erythrocephalum Tvetenia discoloripes agg. Rheocricotopus fuscipes Orthocladius (E) thienemanni agg. Orthocladius (E) rivulorum Eukiefferiella minor Diamesa gr. insignipes Cardiocladius fuscus Virgatanytarsus spec. Rheopelopia spec. Cricotopus annulator Tinodes waeneri Psychomyia pusilla Lype phaeopa Oulimnius rivularis Hydropsyche bulgaromanorum Brachycentrus subnubilus Ephoron virgo Caenis macrura Aantal monsters Substraat Groep E E T T Co T T T C C C C C C C C C C S S C C C C C C C C C S C C C C T C C C C C C C C C C C T T C C C C C C C C T T C C C hout 108 + + x + + x + + + + x + x x x x + x + x + + + + + + x + + + x x x + x x + + + + + + + + + x + + + x + 51 waterplanten 4 + x x + + + + 7 stenen 25 x + x x + + + + + + + + + x 14 bodem 20 + + + + + + + x + + + x + + + + x + + + + + + 23 Wageningen Everdingen Maurik Aersoltsweerde Meerdere locaties 30 soorten alleen op bomen wv. 2 nieuw voor NL 11 soorten niet recent in rivieren aangetroffen Geen soorten alleen op stenen
25 180 174 160 140 130 120 Soorten 100 80 97 referentie nu 60 54 40 20 0 23 9 2 1 Eendagsvliegen Kevers Kokerjuffers Dansmuggen
26 1 0,9 0,8 0,7 0,6 EKR + 5 EPT 0,5 0,4 0,3 0,2 0,1 0 0 0,1 0,2 0,3 0,4 0,5 0,6 0,7 0,8 0,9 1 EKR huidig
27
28 10 Bomen leveren na 2 jaar nog geen bijdrage aan KRW beoordeling, door ontbreken van eendagsvliegen, kevers en kokerjuffers Biodiversiteit macrofauna neemt wel spectaculair toe Situatie in voorjaar veel gunstiger dan in (na)zomer PM. Toename secundaire productie riviersysteem PM. Betekenis micromilieus door kleinschalige erosie en sedimentatie
29 Meer bomen verankeren opdat de meegevoerde macrofauna zich hierop kan vestigen. Nu verdwijnen ze bij hoogwater in de delta of Noordzee Periodieke monitoring van drift in de rivieren, met extra inspanning bij hoogwater Uitbreiden van deze proef naar snelstromende bevaarbare riviertrajecten Nederrijn-Lek beneden stuwen en in Waal achter de langsdammen
30 Bomen in de enige onbevaarbare rivier de Grensmaas Meer aandacht voor de Maas en vooral benedenstrooms stuwen Nauwere samenwerking met de Duitse rivierbeheerder omdat we afhankelijk zijn van hun soorten 1. Info over de mate van ecologisch herstel in Niederrhein, vooral m.b.t. eendagsvliegen, kevers en kokerjuffers 2. Maatregelen en onderzoek afstemmen
31 Gevelde populier in de Loire (Orléans)
32 Beverrat op populier in de Loire (Orléans)
33 Eendagsvlieg (Heptagenia longicauda) in de Loire (Orléans)
34 Mosselwants (Aphelocheirus aestivalis) in de Loire (Orléans)
35 Weidebeekjuffer (Calopteryx splendens) in de Loire (Orléans)
36 Spons (Spongilla lacustris) in de Loire (Orléans)
37 Vergane boom in de Ain
38 Kwabaal (Lota lota) in de Ain (Lyon)
Dank voor uw aandacht!
1645 2005 Schenkenschans