Notitie Verlagen maaifrequentie bermen 2013 Inleiding. Met de vaststelling van de Perspectiefnota 2013-2016 (PPN) heeft de gemeenteraad ingestemd met het voorstel (TBB 3.6.8 Voorstel 7) om voor het deel van de berm dat geen verkeerskundige functie heeft de maaifrequentie te verlagen naar één keer per drie jaar. De daarmee gemoeide besparing is bij het opstellen van de nota geraamd op 36.000 in met name loon- en traktiekosten. Zie bladzijde 79 van de PPN. Om uitvoering te geven aan dit besluit hebben wij op basis van het berm- en greppelbeheerplan van 5 april 2010 het voorstel in detail uitgewerkt. Hierbij is duidelijk geworden dat de besparing niet 36.000 is maar 64.000. In deze notitie geven wij aan waardoor dit komt en stellen wij u voor om de extra besparing de eerste drie jaar in te zetten voor het wegwerken van het achterstallig onderhoud van de houtopstanden in de bermen en greppels. Wijziging beheergroepen. In het berm- en greppelbeheerplan van 2010 zijn verschillende beheergroepen voor het maaien aangegeven. Dit zijn: Berm intensief Berm regulier Berm extensief Berm verschralen Greppel intensief Greppel regulier Greppel extensief Greppel verschralen Bermen. Op basis van deze beheergroepen is vorig jaar bij het opstellen van de PPN een inschatting gemaakt van de hoeveelheid bermen die in plaats van ieder jaar, één keer per drie jaar gemaaid zouden kunnen worden. De beheergroep die daarvoor in aanmerking komt is Beheer Regulier. Beheeruitgangspunten beheergroep BERM REGULIER Bermen worden geklepeld, maaisel wordt niet afgevoerd. De hoogte van de kruidachtige vegetatie mag niet hoger zijn dan 1 meter. Bermen worden één keer per jaar geklepeld. Als gevolg van de wijziging van de maaifrequentie van enkele van de bermen regulier hebben wij deze beheergroep opgesplitst in een nieuwe beheergroep Berm matig intensief (één keer per jaar klepelen) en een gewijzigde beheergroep Berm Regulier (één keer per drie jaar maaien). De laatste zijn de bermen die in het vervolg één keer per drie jaar geklepeld worden in plaats één keer per jaar. De uitgangspunten voor deze twee beheergroepen worden daarmee als volgt: Pagina 1 van 6
Beheeruitgangspunten beheergroep BERM MATIG INTENSIEF (nieuw) Bermen worden één keer per jaar geklepeld. De hoogte van de kruidachtige vegetatie mag niet hoger zijn dan 1 meter. Beheeruitgangspunten beheergroep BERM REGULIER (gewijzigd) Bermen worden één keer per drie jaar geklepeld. Bermvegetaties mogen niet 'verhouten', maximale stamdikte ca. 4 cm. Voor het klepelen van de bermen regulier is een fasering gemaakt, zodat het te maaien ariaal over de periode van drie jaar gelijkmatig is verdeeld. Een belangrijk gegeven is en blijft dat de berm aangrenzend aan de weg (Berm Intensief), het uitwijkgedeelte en de zichthoeken van de berm die minimaal twee keer per jaar geklepeld worden, een ongewijzigd maaibeleid houden. Greppels Bij de nadere uitwerking is verder gebleken dat de frequentie van het maaien van de greppels naast de bermen invloed kan hebben op het maaien/klepelen van de beheergroep Greppel Regulier. De omschrijving daarvan was: Beheeruitgangspunten beheergroep GREPPEL REGULIER Infiltratiegreppels worden één keer per jaar geklepeld. Het maaisel wordt niet afgevoerd. Één keer per vijftien jaar de greppel opschonen tot de oude bodem. Een deel van deze greppels is gesitueerd achter de Berm Regulier die als gevolg van het bezuinigingsvoorstel in plaats van één keer per jaar in het vervolg één keer per drie jaar geklepeld worden. Het is dan ook logisch dat die greppels in het vervolg ook maar één keer per drie jaar geklepeld worden. De uitgangspunten voor de beheergroep Greppel Regulier worden daarmee als volgt: Beheeruitgangspunten beheergroep GREPPEL REGULIER (gewijzigd) Infiltratiegreppels worden één keer per drie jaar geklepeld. Het maaisel wordt niet afgevoerd. Greppelvegetaties mogen niet verhouten. De greppels moeten klepelbaar blijven. De nieuwe indeling van de beheergroepen is als volgt: Berm intensief Berm matig intensief (nieuwe beheergroep) Berm regulier (uitgangspunten gewijzigd) Berm extensief Berm verschralen Greppel intensief Greppel regulier (uitgangspunten gewijzigd) Greppel extensief Greppel verschralen Pagina 2 van 6
Voor de volledigheid zetten wij de beheersuitgangspunten van alle beheergroepen even op een rij: Bermen Beheeruitgangspunten beheergroep BERM INTENSIEF Op alle kruispunten, T-splitsingen en aansluitingen is de benodigde ruimte voor vrij zicht, gerekend vanaf het midden van het kruispunt, 50 meter in alle richtingen. Binnen dit gebied mag het gewas niet hoger zijn van 0,80 meter. Begin maaiseizoen starten met het klepelen/ maaien van de 50 meter zone op alle kruispunten in het buitengebied. Aansluitend worden de uitwijkgedeeltes geklepeld/ gemaaid. Om uitwijken verantwoord mogelijk te maken mag het gewas in het uitwijkgedeelte niet hoger zijn dan 0,80 meter. Het uitwijkgedeelte wordt bij niet-ecologische bermen minimaal twee keer per jaar geklepeld. Bij de ecologische verschraalde bermen wordt kritisch gekeken of het noodzakelijk is om het uitwijkgedeelte in de eerste maaironde mee te maaien. Dit ter voorkoming van onnodige verstoring van de flora en fauna. Beheeruitgangspunten beheergroep BERM MATIG INTENSIEF (nieuw) Bermen worden één keer per jaar geklepeld. De hoogte van de kruidachtige vegetatie mag niet hoger zijn dan 1 meter. Beheeruitgangspunten beheergroep BERM REGULIER (gewijzigd) Bermen worden één keer per drie jaar geklepeld. Bermvegetaties mogen niet 'verhouten', maximale stamdikte ca. 4 cm. Beheeruitgangspunten beheergroep BERM EXTENSIEF Beperken tot minimaal bermbeheer. Maaifrequentie: één keer per drie jaar. Bermvegetaties mogen niet verhouten, maximale stamdikte ca. 4 cm. Maaisel afvoeren (op voedselarme gronden kan bij lage vegetatie ook gekozen worden voor klepelbeheer). De inrichting en beplanting van bermen hebben veel invloed op de functie en de herkenbaarheid van het landschap. Door het aanbrengen of juist verwijderen van bermbeplanting worden landschappelijke kenmerken benadrukt. In bijlage 2 is de relatie tussen de verschillende landschapstypen en de mate van verruiging in beeld gebracht. Beheeruitgangspunten beheergroep BERM SCHRAAL Verschralingsbeheer door middel van maaien en afvoeren. Aantal maaibeurten afstemmen op de vegetatiemassa, bij een schrale berm kan veelal volstaan worden met één keer maaien en afvoeren per jaar of één keer per twee jaar. Maaitijdstip afstemmen op de voorkomende vegetatie (bloeitijden, zaadvorming e.d.) Tussen maaibeurt en het afvoeren van het maaisel, het maaisel laten drogen. Planten kunnen zich uitzaaien en het gewicht van het maaisel neemt af (verlaging afvoerkosten). Pagina 3 van 6
Greppels Beheeruitgangspunten beheergroep GREPPEL INTENSIEF Jaarlijks de greppels uitmaaien met een maaibalk en het maaisel indien ontvangstplicht aangelanden niet mogelijk is, afvoeren. Afhankelijk van de doorstroming, één keer per vijftien jaar de greppel opschonen tot de oude bodem. Beheeruitgangspunten beheergroep GREPPEL REGULIER (gewijzigd) Infiltratiegreppels worden één keer per drie jaar geklepeld. Het maaisel wordt niet afgevoerd. Greppelvegetaties mogen niet verhouten. De greppels moeten maaibaar blijven. Beheeruitgangspunten beheergroep GREPPEL EXTENSIEF Beperken tot minimaal maaibeheer. Maaifrequentie: één keer per drie jaar. Maaisel wordt afgevoerd. Greppelvegetaties mogen niet verhouten de greppels moeten maaibaar blijven. Verruiging alleen toestaan als er geen tot weinig zeldzame/ kenmerkende flora voorkomt. Per landschapstype is globaal bepaald of er verruiging gewenst is er waar die verruiging plaats kan vinden. In bijlage 2 is de relatie tussen de verschillende landschapstypen en de mate van verruiging in beeld gebracht. Beheeruitgangspunten beheergroep GREPPEL SCHRAAL Verschralingsbeheer door middel van maaien en afvoeren. Aantal maaibeurten afstemmen op de vegetatiemassa. In de beginjaren van verschraling moeten de bermen twee keer per jaar gemaaid worden, maaisel wordt afgevoerd. Na gemiddeld zes jaar kan veelal volstaan worden met één maaibeurt per jaar en eventueel één maaibeurt per twee jaar. Maaisel wordt afgevoerd. Maaitijdstip afgestemd op de voorkomende vegetatie (bloeitijden, zaadvorming e.d.) Tussen maaibeurt en het afvoeren van het maaisel, wordt het maaisel gedroogd. Planten kunnen zich uitzaaien en het gewicht van het maaisel neemt af (verlaging afvoerkosten). Pagina 4 van 6
Burgerinitiatief Verder mag verwacht worden dat als gevolg van de verlaging van de maaifrequentie nog meer burgers in het buitengebied zelf de bermen en greppels ter hoogte van hun perceel onderhouden dan nu het geval is. De bermen worden veelal beheerd als gazons. Op deze manier zorgen de burgers voor een nette berm en creëren ze ter hoogte van hun inrit vrij zicht om veilig de openbare weg op te kunnen rijden. Het regulier maaien van bermen en greppels door burgers staan wij toe onder de nadrukkelijke voorwaarde dat de maaiwerkzaamheden passen binnen de beheerdoelstelling van het berm- en greppelbeheerplan, de werkzaamheden zich beperken tot aan het eigendom van de burger grenzende bermen en greppels en de werkzaamheden op een verantwoorde en veilige manier gebeuren. De verantwoordelijkheid van de uitvoering ligt geheel bij de burger. De gemeente blijft eigenaar van de berm en greppel en kan daarom, zonder opgaaf van reden of enige vergoeding werkzaamheden aan de berm en greppel uitvoeren. Hoe hoog is de besparing. Actualisatie gegevens. Aan de hand van de verschillende mogelijkheden zijn de aanpassingen van oppervlaktes en lengtes van de verschillende beheergroepen doorgerekend en is daarbij een nieuwe kostenoverzicht gemaakt. Bij het opstellen van dat overzicht is gebleken dat er sinds de vaststelling van het Bermbeheerplan in 2010 de oppervlaktes en lengtemeters als gevolg van mutaties en verwerking van correcties behoorlijk zijn gewijzigd. Zowel het ariaal van de bermen als de greppels is meer dan in 2010 is berekend. De oppervlakte van de bermen is met 40 ha (van 350 naar 390 ha) toegenomen en lengte van de greppels met 10 km (van 398 naar 408 km). Ondanks deze toename zijn de kosten die gemoeid zijn met het beheer van de bermen en de greppels niet toegenomen, omdat er bij de actualisering van het totaalariaal ook het ariaal per beheergroep is gewijzigd. Onderstaand overzicht geeft de wijzigingen van het ariaal en de kostenverdeling (prijspeil 2010) weer. Pagina 5 van 6
Ariaal en kosten na wijziging fequentie maaien/klepelen Na actualisatie van de gegevens zijn de nieuwe beheergroepen op een rij gezet en de daarmee gemoeide kosten berekend. De jaarlijkse besparing bij de bermen is berekend op 41.000 en bij de greppels 23.000. In totaal een besparing van 64.000 in met name loonkosten en tractie. Dit is 28.000 meer dan bij het opstellen van PPN is geraamd. Voor een onderbouwing van deze besparing verwijzen wij u naar onderstaand overzicht. Achterstallig onderhoud houtige opstanden. Bij de verdere uitwerking van dit besparingsvoorstel is gebleken dat er de laatste jaren weinig tot geen onderhoud is uitgevoerd aan de houtige opstanden in de bermen en greppels, omdat er te weinig arbeidscapactiteit is om dat uit te kunnen voeren. Dit heeft geleid tot houtopstanden die uitgegroeid zijn tot volwaardige opstanden op plekken die ongewenst zijn en binnen afzienbare tijd verwijderd moeten worden. Het gaat om 34.000 m2 berm (1 % van het ariaal) en 13.000 m1 greppels (3% van het ariaal). Wij zijn van mening dat de jaarlijkse extra besparing in loon- en tractiekosten van 28.000 goed ingezet kunnen worden om het achterstallig onderhoud aan de houtige opstanden gedurende naar schatting drie jaar weggewerkt kunnen worden. Na het wegwerken van die houtige opstanden kan pas de extra besparing van 28.000 ingeboekt worden. Wij gaan er vanuit dat dit vanaf het begrotingsjaar 2016 kan plaats vinden. Pagina 6 van 6