Vlaams Ministerie van Onderwijs en Vorming Onderwijsinspectie Hendrik Consciencegebouw Koning Albert II-laan 15 1210 BRUSSEL doorlichtingssecretariaat@ond.vlaanderen.be www.onderwijsinspectie.be Verslag over de opvolgingsdoorlichting van Gemeentelijke Basisschool - Creatopia te ANTWERPEN Hoofdstructuur basisonderwijs Instellingsnummer 6635 Instelling Gemeentelijke Basisschool - Creatopia Directeur Peter Vinken Adres Van Peenestraat 4-2020 ANTWERPEN Telefoon 03-238.35.91 Fax 03-237.54.46 E-mail creatopia@so.antwerpen.be Website www.stedelijkonderwijs.be/creatopia Bestuur van de instelling Adres Scholengemeenschap Adres CLB Adres AGB Stedelijk Onderwijs Antwerpen Lange Gasthuisstraat 15-2000 ANTWERPEN SG Stedelijk basisonderwijs Antwerpen - Lamorinièrestraat 227-2018 ANTWERPEN Stedelijk CLB Antwerpen Lange Gasthuisstraat 24-2000 ANTWERPEN Dagen van het opvolgingsbezoek 3-12-2015 en 4-12-2015 Einddatum van het opvolgingsbezoek 04-12-2015 Datum bespreking verslag met de instelling 04-12-2015 Samenstelling inspectieteam Inspecteur-verslaggever Teamleden Veronique BILTEREYST Ilse DE VOLDER OV 6635 bao Gemeentelijke Basisschool - Creatopia te ANTWERPEN (Schooljaar 2015-2016) 1/6
INHOUDSTAFEL INLEIDING... 3 1 HISTORIEK... 4 2 TE REMEDIEREN TEKORT(EN)... 4 3 ZIJN DE TEKORTEN GEREMEDIEERD?... 4 3.1 Lager onderwijs: sociale vaardigheden... 4 4 ADVIES EN REGELING VOOR VERVOLG... 6 OV 6635 bao Gemeentelijke Basisschool - Creatopia te ANTWERPEN (Schooljaar 2015-2016) 2/6
INLEIDING Dit verslag is het resultaat van de opvolgingsdoorlichting van de school door de onderwijsinspectie van de Vlaamse Gemeenschap. Het decreet betreffende de kwaliteit van onderwijs van 8 mei 2009 geeft haar de opdracht hiertoe. Als de school bij een doorlichting een beperkt gunstig advies kreeg, volgt na de periode, vermeld in het advies, een opvolgingsdoorlichting. Tijdens een opvolgingsdoorlichting gaat de onderwijsinspectie na of de bij de voorgaande doorlichting vastgestelde tekortkomingen voldoende werden geremedieerd. Het referentiekader dat de onderwijsinspectie gebruikt bij een (opvolgings)doorlichting is opgebouwd rond de componenten context, input, proces en output: context: de omgevingskenmerken en de kenmerken van administratieve, materiële, bestuurlijke en juridische aard die de school karakteriseren input: kenmerken van het personeel en van de leerlingen of cursisten van de school proces: initiatieven die de school neemt om output te realiseren, rekening houdend met haar context en input output: de resultaten die de school met haar leerlingen of cursisten bereikt. Meer info over het CIPO-referentiekader vindt u op www.onderwijsinspectie.be. Tijdens het opvolgingsbezoek verzamelt het inspectieteam bijkomende informatie via observaties, gesprekken en analyse van documenten. De opvolgingsdoorlichting resulteert in een opvolgingsverslag dat bestaat uit een concluderend gedeelte en een advies. Het concluderende gedeelte omvat de conclusies van de opvolging. Het opvolgingsverslag eindigt met een advies dat betrekking heeft op alle of op afzonderlijke structuuronderdelen van de school. De onderwijsinspectie kan twee adviezen uitbrengen: een gunstig advies: het inspectieteam adviseert gunstig over de verdere erkenning van de school of van structuuronderdelen. een ongunstig advies: het inspectieteam adviseert om de procedure tot intrekking van de erkenning van de school of van structuuronderdelen op te starten. Bij een ongunstig advies beoordeelt de onderwijsinspectie bovendien of de school de vastgestelde tekorten zelfstandig kan wegwerken. Binnen een termijn van dertig kalenderdagen na ontvangst van het definitieve opvolgingsverslag informeert de directeur van de school de ouders en leerlingen over de mogelijkheid tot inzage. Binnen de dertig kalenderdagen na ontvangst moet de directeur van de school het verslag volledig bespreken tijdens een personeelsvergadering. Het bestuur van de school of zijn gemandateerde tekent het verslag voor gezien. Het bestuur stuurt het binnen dertig kalenderdagen na ontvangst terug naar de onderwijsinspectie en maakt eventueel melding van zijn opmerkingen. De school mag het verslag niet gebruiken voor publicitaire doeleinden. Meer informatie? www.onderwijsinspectie.be en www.doorlichtingsverslagen.be OV 6635 bao Gemeentelijke Basisschool - Creatopia te ANTWERPEN (Schooljaar 2015-2016) 3/6
1 HISTORIEK Het vorige doorlichtingsbezoek vond plaats van 19-03-2012 tot 22-03-2012 en werd afgesloten met een beperkt gunstig advies. Vanaf 01-05-2015 moet de school kunnen aantonen dat tekort(en) die aan de basis lagen van dit advies, in voldoende mate werden geremedieerd. Dit verslag beschrijft in welke mate de school daarin is geslaagd. 2 TE REMEDIEREN TEKORT(EN) de erkenningsvoorwaarde 'voldoen aan de onderwijsdoelstellingen' Lager onderwijs - Leergebiedoverschrijdend sociale vaardigheden 3 ZIJN DE TEKORTEN GEREMEDIEERD? 3.1 Lager onderwijs: sociale vaardigheden Voldoet Het team van de lagere afdeling leverde voldoende inspanningen om het tekort voor sociale vaardigheden weg te werken. Onafhankelijk van dit oordeel beschouwt de onderwijsinspectie dit tekort als opgeheven omwille van de veranderde regelgeving (Decreet Basisonderwijs van 25 februari 1997, art. 62 1 9 en art. 71). Curriculum Onderwijsaanbod Referentiekader Planning Evenwichtig en volledig Samenhang Brede harmonische vorming Actief leren Aan de hand van een schooleigen planning streeft het team van de lagere afdeling de leergebiedoverschrijdende eindtermen sociale vaardigheden na. Het team integreerde de leerplandoelstellingen van het domein mens uit het leerplan wereldoriëntatie in de schooleigen planning voor sociale vaardigheden. De planning is over de verschillende leerjaren heen gradueel opgebouwd. Afspraken over de wijze waarop de leerkrachten het onderwijsaanbod invulling geven en uitvoeren en afspraken over de evaluatie ondersteunen een gelijkgerichte aanpak. Een handleiding geeft een transparant overzicht van de wijze waarop het team van de lagere afdeling systematisch aan de ontwikkeling van de sociale vaardigheden werkt. Op basis van een observatiedocument waken zowel de klasleerkrachten als de werkgroep sociale vaardigheden over de volledigheid van het aanbod. Het team van de lagere afdeling streeft doelgericht de samenhang van de sociale vaardigheden met verschillende andere aspecten van de schoolwerking na. Uit de observaties blijkt dat sociale vaardigheden niet enkel aandacht krijgen bij het onderwijzen van leerinhouden in de klas, maar ook ruimer een centrale plaats krijgen. De gezamenlijke introductie van het maandelijkse aandachtspunt aan de hand van het paarse mannetje en zijn attributen is hier een voorbeeld van. OV 6635 bao Gemeentelijke Basisschool - Creatopia te ANTWERPEN (Schooljaar 2015-2016) 4/6
De visualisering van de verschillende vaardigheden ondersteunt het implementatieproces, zeker voor taalzwakke leerlingen. Tevens bevordert deze aanpak de mogelijkheid voor individuele of klassikale reflectiemomenten. De leergebiedoverschrijdende eindtermen sociale vaardigheden krijgen in alle klassen uitdrukkelijk aandacht tijdens de lessen mens en maatschappij en wetenschappen en techniek. Daarnaast doen de meeste onderwijzers inspanningen om hieraan ook in de andere leergebieden in toenemende mate expliciet aandacht te besteden. Het gebruik van gevarieerde werk- en groeperingsvormen en de uitgesproken aandacht voor interactie en communicatie is in alle klassen herkenbaar aanwezig. Materieel beheer Uitrusting Leermiddelen Infrastructuur Evaluatie Evaluatiepraktijk Evenwichtig en representatief Gericht op bijsturing Begeleiding Leerbegeleiding Beeldvorming Zorg In alle klassen weerspiegelt het klasbeeld de aandacht voor sociale vaardigheden. Klas- en speelplaatsafspraken, het paarse mannetje, gespreksconventies zijn overal zichtbaar aanwezig. De klasleerkrachten ontwikkelen zelf veel specifieke materialen om het groepswerk en de interactie tussen de leerlingen te ondersteunen. Een werkgroep neemt waardevolle initiatieven om de leerlingen ook tijdens de speeltijden zinvol te laten samenspelen. Toch blijven er kansen liggen om van de speelplaats een attractieve en uitdagende speelomgeving te maken die het welbevinden bevordert en de leerlingen aanmoedigt tot positief sociaal gedrag. De klasleerkrachten stimuleren de leerlingen om over hun sociale vaardigheden te reflecteren. Dit gebeurt zowel klassikaal als individueel. Bij die reflectiemomenten maken de klasleerkrachten gebruik van de reflectiemeter. In sommige klassen missen de wekelijkse reflecties nog diepgang waardoor ze voor de leerlingen weinig meerwaarde hebben voor de ontwikkeling van hun sociale vaardigheden. Soms leidt het gebruik van de reflectiemeter tot verwarring doordat klasleerkrachten voor de evaluatie van het gedrag een gelijkaardige reflectiemeter gebruiken. Een observatiedocument vormt de basis voor eventuele bijsturingen en verdere uitwerking van gelijkgerichte afspraken. De klasleerkrachten vullen dit observatiedocument aan om zowel op leerling- als leerkrachtniveau opvallende vaststellingen te registeren. Een analyse van deze vaststellingen leidt zo nodig tot bijsturingen, zowel op klas- als op schoolniveau. De onderwijzers stimuleren de ontwikkeling van de sociale vaardigheden door te werken aan een krachtige leeromgeving waar de leerlingen doorheen de dag veel kansen krijgen om van en met elkaar te leren. Als verantwoordelijke voor de brede basiszorg proberen ze hun eigen pedagogisch-didactisch handelen te versterken en een goed klasmanagement te realiseren. De mate waarin ze hierin lukken, is nog sterk leerkrachtafhankelijk. Verschillende onderwijzers laten nog kansen liggen om de gedrags-, aandachtsof werkhoudingsproblematiek van een aantal leerlingen gefaseerd en doelgericht aan te pakken. Ze staan nog onvoldoende stil bij het effect hiervan op de ontwikkeling van de sociale vaardigheden. OV 6635 bao Gemeentelijke Basisschool - Creatopia te ANTWERPEN (Schooljaar 2015-2016) 5/6
Professionalisering Deskundigheidsbevordering Nascholingen Interne expertise Het team van de lagere afdeling doet geregeld een beroep op de expertise van externen. Verschillende initiatieven die het neemt om zich te laten ondersteunen bij de realisatie van kwaliteitsvol onderwijs hebben een zichtbaar positief effect op de klaspraktijk. Daarnaast grijpen de leerkrachten in toenemende mate de kans om van elkaar te leren. Dit gebeurt vooral tijdens de vele structurele overlegmomenten, maar ook klasbezoeken bij elkaar vinden stilaan ingang als vorm van deskundigheidsbevordering. 4 ADVIES EN REGELING VOOR VERVOLG In uitvoering van het decreet betreffende de kwaliteit van onderwijs van 8 mei 2009 is het advies voor erkenning van tekort(en) zoals vermeld in punt 2 van dit verslag: GUNSTIG voor de erkenningsvoorwaarde 'voldoen aan de onderwijsdoelstellingen' voor het lager onderwijs. Namens het inspectieteam Voor kennisname namens het bestuur Veronique BILTEREYST de inspecteur-verslaggever Datum van verzending aan de directie en het bestuur van de school Peter Vinken de directeur OV 6635 bao Gemeentelijke Basisschool - Creatopia te ANTWERPEN (Schooljaar 2015-2016) 6/6